Eten & Drinken

Als weerman Krol met zijn domineesblik en wringende handen begint te vertellen dat we de afgelopen week wel érg goed weer hebben gehad, en dat het nu toch íets wisselvalliger gaat worden, weten we hier in huis gelijk dat de herfst definitief is begonnen. En dan hebben we het niet over een hete herfst, laten we daar duidelijk over zijn. Tijd dus om weer eens aan wat rood te gaan denken. En goed om eens in een streek te kijken die eigenlijk een beetje buiten beeld is geraakt: de Chianti, de parel van Toscane. Een streek met een reputatie van duur en niet altijd goed, maar soms vind je dan weer eens zoiets lekkers voor een redelijke prijs, dat je beseft dat ook dit soort generalisaties gewoon niet opgaan.

Helaas zijn we genoodzaakt om de jaargang 2002 in Chianti (en de rest van Toscane), met veel wantrouwen te bezien. Meer regen dan goed voor de druiven was, helaas een algemeen beeld van dat jaar, en zeker niet in deze streek alleen. Maar in goede jaren als 2001 is de kans op goede vangsten in de Chianti heel reëel, zeker als we eens rondkijken onder de wat minder bekende namen. De grote jongens maken natuurlijk fantastische wijnen, maar er zijn ook kleintjes die tot verrassende prestaties kunnen komen. Alhoewel, in het geval van Castel Ruggero is dat resultaat niet eens zo verrassend. Dit domein, dat zich bevindt op de grens van het gebied van de Chianti Classico, het hart van de streek, waar de beste wijnen vandaan komen, heeft zich al een aantal jaren verzekerd van de hulp van de voortreffelijke oenoloog Niccolo d’Afflitto. Deze maakt een wijn die verleidelijk en krachtig tegelijk is. Dat is mede toe te schrijven aan het gebruik van 15% merlot, een druif die tegenwoordig zeer populair is als toevoeging aan de klassieke sangiovese van de streek. Daarnaast bevat de wijn nog 5% colorino en cabernet franc en natuurlijk als basis de –wettelijk verplichte- sangiovese (80%). Het resultaat is voortreffelijk. Hij is breed en krachtig, met goede tannines, kersen en sap, balans, rijkdom, een fraai glas, met een goede lengte en een frisse ondertoon.

Importeur: Douwe Walinga, € 9,90
Hilversum, 035-6284552
douwewalinga@italiaansewijnen.nl
www.italiaansewijnen.nl
Website waarop ook wijnen kunnen worden besteld, bij een importeur die mag gelden als een van de specialisten op het gebied van Italiaanse kwaliteitswijnen van bekende en minder bekende domeinen.

In de malaise die de Franse wijnen de laatste jaren heeft getroffen, hebben de landwijnen van de Languedoc zich aardig weten te onttrekken. Een van de redenen is de dynamiek van vooruitstrevende wijnmakers, die hebben ingezien dat hun Vin de Pays heel wat meer is dan alleen maar een gewone landwijn. Natuurlijk is het altijd maar een minderheid, maar juist deze minderheid is van essentieel belang voor de ontwikkeling van een gebied. Afgelopen week waren we op bezoek bij een van de peetvaders van de moderne Vin de Pays, Louis-Marie Teisserenc van Domaine l’Arjolle in Pouzols even ten noordoosten van Beziers. Hij liet ons de wijnen proeven die de achtergrond vormen van zijn succes.

De achtergrond voor de productie van landwijnen in deze streek is simpel: de wijnen in dit relatief vlakke deel van de streek hebben gewoon geen recht op een appellation contrôlée. Dat is voorbehouden aan de wijnen op de hogere hellingen, de uitlopers van het centraal massief, iets meer naar het noorden. Hier, op enkele tientallen kilometers afstand vinden we de wijnstreken als Saint-Chinian en Faugères. Maar Teisserenc kan zich er moeilijk druk om maken. Juist de aanduiding Vin de Pays verschaft hem de mogelijkheid naar hartelust te experimenteren met allerlei druiven van overal, zoals muscat, sauvignon, viognier, cabernet, merlot en zelfs de Californische zinfandel, waar overigens alleen een Vin de Table van mag worden gemaakt. Wel heeft Teisserenc bij de productie van zijn wijnen gekozen voor de aanduiding ‘Vin de Pays des Côtes de Thongue’. Dat vindt hij toch net iets exclusiever dan de erg algemene aanduiding ‘Vin de Pays d’Oc’. Vin de Pays d’Oc mag hier letterlijk overal worden gemaakt, in de volledige departementen Aude, Hérault, Gard en Pyrenées-Orientales. Côtes de Thongue is voorbehouden aan een klein gebied in de buurt van Pouzols. Hier zitten een paar producenten die goede wijnen maken, waarvan Arjolle zonder twijfel de beste is.
Tijdens onze visite op 26 augustus werden net de eerste druiven geoogst, Chardonnay voor de mousserende wijn, ook weer een succesvol nieuwigheidje van Teisserenc. De oogst is dit jaar wat later dan de laatste jaren gebruikelijk, maar in feite heel normaal ten opzichte van het gemiddelde. Het ziet er redelijk goed uit, maar het weer van de komende weken zal doorslaggevend zijn voor de kwaliteit van de oogst.
Thuis al proefden we zijn bijzondere Sauvignon blanc, een wijn die een perfect alternatief vormt voor de Sauvignons uit de Loire, zeker in een jaargang als 2003, waarin de door de hitte geplaagde Loire-producenten wijnen maakten die meer op een zuidelijk type wijn leken. In het zuiden heeft men dan meer ervaring met de warmte, en dat kan soms handig zijn…
De Sauvignon 2003 is heerljk exotisch en zacht, met bloemen, peer, honing, mooi sappig en fris, een witte wijn met balans en lengte. Wel een wijn om direct te drinken.

Importeur: Les Généreux, € 6,90
Pelikaanstraat 4a, 7201 DR Zutphen
Tel.: 0575 – 54 36 67 – Fax: 0575 – 51 54 29

Sauvignon blanc is bepaald geen gemakkelijke druif. De witte koning van de grote Loirewijnen Pouilly-Fumé en Sancerre blieft graag een gematigd klimaat met de nodige koelte, anders laat hij het afweten. Bovendien is het moment van plukken essentieel om genoeg frisheid in de wijn te krijgen. Het is snel fout. Toch trekt hij wijnbouwers over de gehele wereld aan. Enkele jaren geleden trokken wijnbouwers uit Nieuw-Zeeland de aandacht met heel moderne, frisse en zeer grassige Sauvignons. Deze mode is een beetje over. De wijndrinker wil nu wat rijpere en zachtere wijnen. Oostenrijk is goed in staat op deze vraag in te spelen.

Voor velen is Oostenrijk bekend om zijn grote witte wijnen van riesling en vooral ook grüner veltliner. Maar meer en meer worden hier ook internationale druivenrassen aangeplant, zoals chardonnay en sauvignon blanc. De kracht van Oostenrijk ligt hem in zijn koele nachten, die de druiven genoeg aroma’s en zuren geven om ze toch spannend te houden.
Zelfs in een betrekkelijk warm en zuidoostelijk gelegen streek als de Steiermark weet men zo Sauvignon blanc te maken dat de balans tussen rijpheid en frisheid perfect blijft. Althans, dat is zo bij een goede producent als Neumeister, waar men van deze druif zijn specialiteit heeft gemaakt. In de 23 hectare wijngaarden van dit familiebedrijf is de sauvignon blanc met 9,3 ha de meest aangeplante druif. Afhankelijk van de kwaliteit wordt hij verwerkt tot een van de cuvées, van de ‘gewone’ Steirische Klassik, de basiswijn, tot de wat krachtigere en vollere Klausen, naar de absolute topper, de bijzondere, houtgerijpte Moarfeitl. Voor de topwijnen is de jaargang 2002 absoluut groots, en vanwege de hitte iets beter dan het vrij rijpe 2003. Maar voor de jaargang 2003 is de gewone Steirische Klassik een echte aanrader. Deze wijn is gewoonlijk iets minder rijp en in 2003 relatief juist vol en krachtig. Heerlijke Sauvignon blanc, en niet te streng. Een bijzondere ontdekking. Het is een mooi glas wit, heerlijk fris en smakelijk, sappig, lekker, met niet te veel zuren, kruisbes, lekker vol en krachtig. Op het eerste gezicht misschien niet zo goedkoop, maar wie zich realiseert wat een goede Sancerre kost…

Importeur: Imperial Wijnkoperij, Den Dolder (030-2252977)
Prijs: ongeveer € 15,-

Soms loop je in een proeverij tegen een verrassende wijn aan, op een moment dat je het niet verwacht. De Pinot blanc van het familiebedrijf Deim zit in een goedkope fles en het etiket zit er niet helemaal goed opgeplakt. Maar ja, uiteindelijk gaat het om wat er ín de fles zit. En dat blijkt bijzonder goed te zijn. Pinot blanc, en dan uit Oostenrijk. Het is misschien een beetje wennen, maar het heeft alles wat een Pinot blanc lekker maakt: wat kruidigheid, sap, frisheid en een beetje vet. Een mooi product uit Oostenrijk, dat tegenwoordig een naam heeft op te houden met zijn droge witte wijnen met kracht en karakter.

De Wachau, het Kremstal en het Kamptal zijn de drie meeste westelijke kwaliteitsgebieden van Oostenrijk, met wijngaarden aan de Donau of een van de zijrivieren. Kenmerkend zijn de steile hellingen, de dagelijkse zonnewarmte en vooral de nachtelijke afkoeling, door koele noordwestelijke winden. Dat maakt deze gebieden zo interessant voor goede witte wijnen. Door de afkoeling krijgen ze veel intensiteit en weten hun zuren te behouden. Zeker in het zeer warme 2003 van groot belang. De importeur vertrouwde ons toe dat de Pinot blanc in 2003 opmerkelijk goed gelukt was, veel beter dan in andere jaren. Dat willen we graag geloven. Blijkbaar wil het met de rijping in koele jaren niet altijd zo vlotten en heeft de extreme warmte het zuurgehalte niet al te veel aangetast. De frisheid is in elk geval prima, en wordt gecombineerd met veel kracht en volheid. En, laten we dat vooral niet vergeten, de prijs van deze wijn is meer dan redelijk.
Het kleine wijngoed van Alfred en Anna Deim (15 ha) produceert wijnen op een natuurvriendelijke wijze. Deze Pinot blanc uit 2003 is typisch voor dit jaar, heel krachtig en rijp van karakter, open en bloemig, geparfumeerd, met een lichte kruidigheid, heel fris en sappig.

AWWijn, € 5,95
www.awwijn.nl

Deze wijn vindt u ook in het nieuwste nummer van Perswijn. U kunt ook een proefnummer of proefabbonement bestellen via deze pagina.

Nick Faldo: geen golfcourse meer zonder wijn

Filmster Gerard Depardieu heeft ze: eigen wijngaarden. Gewezen tieneridool Cliff Richard ging in de Heer, maar later ook in wijn. Popster Sting kocht een eigen wijndomein in Toscane, en niet alleen om zijn nieuwste DVD op te nemen. Sinds vorig jaar zijn er nu ook wijnen onder de naam Nick Faldo, een van de meest succesvolle Europese golfspelers ooit. Maar anders dan bij de andere beroemdheden, dragen de wijnen wel zijn naam, maar zijn het geen wijnen van eigen wijngaarden. Evenmin is Nick Faldo wijnmaker geworden. Het zijn gewoon wijnen van een Australisch wijnbedrijf, Katnook Estate, die onder dit label op de markt worden gebracht. Waarschijnlijk wil Katnook Estate door middel van de naam Nick Faldo bereiken dat de wijnen geschonken worden in de clubhuizen van het almaar groeiende aantal golfcourses. De Engelse markt zal er wel op reageren, omdat Faldo daar een echte beroemdheid is, in elk geval onder de golfers. Maar of de wijnen in ons land zullen verkopen op de naam van deze golfspeler, lijkt eerlijk gezegd maar de vraag. Maar de moderne marketing heeft zo zijn eigen wetten en golfen is tegenwoordig in veel bedrijfstakken een populaire sport om de producten mee te associëren. Tsja.
Er zijn drie ‘Nick-Faldo’-wijnen op de markt: een Sauvignon blanc, een Shiraz en een Cabernet-sauvignon. Voor elke liefhebber wat. Sterk punt is dat de Sauvignon blanc sterk doet denken aan een golfbaan: het versgemaaide gras vliegt het glas uit, zo grassig is deze wijn. Daarmee wordt een stijl neergezet, die is gekenmerkt door frisheid en elegantie, en die we ook terugzien in de shiraz en zelfs de Cabernet-sauvignon. Met een gehalte van 12,5% is de Shiraz zelfs uitgesproken laag in alcohol, zeker voor een Australisch exemplaar. Hoewel de herfstregens inmiddels begonnen zijn, past de Sauvignon blanc het beste bij dit zomerse jaargetijde. De Sauvignon heeft een krachtige exotische geur, is aangenaam grassig, met kruisbessen, heel modern en expressief, asperges, aangenaam sap en frisheid in de smaak, maar ook even een licht zoetje, om alle strengheid weg te nemen.

Importeur: Vinites; prijs ongeveer € 12,50
www.vinites.com

De opmars van de viognier-druif lijkt niet meer te stuiten. In het verleden was de viognier dé druif van de witte wijnen van de noordelijke Rhônestreek, met natuurlijk de Condrieu als het absolute vlaggenschip. Dat vraagt uiteraard om navolging in een wijnwereld waarin al het goede zoveel mogelijk wordt gekopieerd –en met succes. In Frankrijk zelf is de viognier tegenwoordig zeer populair in de Languedoc, de grootste wijnstreek van wijnland Frankrijk. Wel is het karakter van de wijnen anders: voller en steviger, en minder fris.

De Franse bewakers van de regels voor de appellations zien het verschijnen van de viognier in andere streken van de Rhône niet graag. In elk geval heeft het instituut dat de appellations ‘bewaakt’, het INAO, vooralsnog geweigerd de viognier toe te laten bij het maken van de officiële appellationwijnen van de Languedoc, zoals bijvoorbeeld Coteaux du Languedoc, Saint-Chinian en Faugères. Het weerhoudt de boeren er niet van de druif gewoon aan te planten. Er kan altijd nog een landwijn van worden gemaakt, een in deze streek o zo populaire Vin de Pays. En ach, in de toekomst zullen de hoogmogende heren onder druk van de markt waarschijnlijk wel een keertje door de bocht gaan, zodat de viognier gewoon in de appellationwijnen mag worden gestopt. In Parijs lopen ze wat dat betreft altijd keurig een paar jaartjes achter de feiten aan, dat weet inmiddels iedereen.

Daarmee vinden we de viognier overal, onder andere bij het Faugères-domein Moulin de Ciffre, van de voormalige Bordeaux-boer Bernard Lesineau. Hij maakt er een fraaie landwijn van, Vin de Pays des Coteaux de Murviel. Het is een typische, zeer krachtige viognier, ongetwijfeld mede door het jaar, in de geur bloemen, amandelen, rozijnen, honing, intens van smaak, perzik en meloen, niet al te veel zuren, maar levendig genoeg. Hij is zo krachtig, dat hij zelfs zou kunnen worden gecombineerd met een fruitdessert.

Importeur: Wijnkoperij Okhuysen, € 9,90
www.okhuysen.nl

Wie drinkt er tegenwoordig nog Bordeaux? Behalve wat rijken die het niet uitmaakt wat ze betalen voor hun Mouton of Lafite willen weinig mensen nog met een Bordeaux in het glas te worden gezien. Vreemd toch, want dit gebied brengt zulke prachtige wijnen voort. Zo fraai, dat ze in feite overal ter wereld worden gekopieerd, of in elk geval worden de druiven uit de Bordeaux overal ter wereld uitbundig gebruikt. En dat geldt niet alleen voor de druiven voor de rode wijnen, merlot en cabernet, maar steeds meer ook voor die van de witte wijnen: semillon en sauvignon. Zoals in de Scrubby Rise van Wirra Wirra, een compositie van sauvignon met semillon en zelfs nog een scheutje viognier, om het spannend te houden.

Vroeger werd gedacht dat witte Bordeaux-druiven in Australië zich moeilijk zouden kunnen aanpassen aan het warme klimaat. Maar op plaatsen waar de koele Oceaan een sterke invloed heeft, zoals in McLaren Vale, ten zuiden van Adelaide, lukt het prima om er frisse wijnen van te maken. Dat is bij uitstek wat het innoverende bedrijf Wirra Wirra heeft gedaan: een wijn maken die wel de druiven bevat uit de Bordeaux, maar die in stijl in feite helemaal zichzelf is en bepaald niet als twee druppels water lijkt op de evenknie van het noordelijk halfrond. Dat effect wordt versterkt door het toevoegen van wat viognier, de witte druif uit het Rhônedal. Zo ontstaan een grappige en eigenzinnige combinatie. Sauvignon blanc geeft geurigheid, semillon vet en molligheid, viognier sap en volheid. Een geslaagde combinatie.
De geur is heel krachtig, met veel exotisch fruit, meloen, peer, een vleugje grassigheid zelfs, groente, om hem spanning te geven. Die vinden we ook terug in de smaak, die levendig is en fris, met krachtige zuren, een vleugje groente en gras, mooi vol en tegelijk elegant. Een heerlijke wijn voor een van de mooie zomeravonden van de komende week.

Wirra Wirra Scrubby Rise 2003, Sauvignon blanc, Semillon en Viognier
Wijnkoperij de Gouden Ton, € 10,95

Nu de temperaturen eindelijk omhoog gaan, wordt het tijd om nog eens aan rosé te denken, voor het te laat is. Rosé blijft ideaal voor zomerdagen, als je zin hebt in een glas wijn met wat stevigheid en karakter, maar een rode wijn te zwaar vindt. En dan komt er nu ook rosé met schroefdop, zoals de Goedgevonden Pinotage, zodat je kunt gaan picknicken of op het strand kunt zitten met een lekkere rosé zonder dat je een kurkentrekker nodig hebt. Je draait de fles weer gemakkelijk dicht als er nog wat over is. Wat willen we meer als we lekker lui zijn en toch willen genieten van het goede leven?

Zuid-Afrika koestert sinds een jaar of dertig zijn eigen bijzondere druif, de pinotage. Dat ondanks de nodige kritiek van wijnrecensenten, die de wijnen van deze druif vaak moeilijk vonden, te hard en niet fruitig genoeg. Maar in de loop der jaren is het wijnmaken hier geperfectioneerd en zijn de pinotage-wijnen eleganter geworden en soepeler, zodat ze toch door veel wijnliefhebbers worden gewaardeerd. Er is ook meer fruit in gekomen, met geuren die vaak doen denken aan frambozen, maar ook meer exotische vruchten, zoals banaan. Toch is, ondanks alle moderne techniek, het maken van een rosé van pinotage niet eens een gemakkelijke opgave. De wat stevige looizuren, tannines, van de pinotage, maken een rosé snel wat droog en bitter. Maar ook hier zien we de nodige vooruitgang en steeds betere resultaten. Het leuke is natuurlijk als de eigenschappen van de pinotage, toch ook herkenbaar blijven, zoals in deze smaakvolle rosé, die mooi zacht is, met goed fruit, kersen, een aangename frisheid, mild, niet beendroog, ook wat banaan; een heel aangenaam glas rosé. En van de jaargang 2004, dus dit voorjaar geoogst en daardoor nog sprankelend fris. Zo hoort het. En dan met een schroefdop, voor een geslaagde picknick!

Gall & Gall, € 4,49
www.gall.nl

Voor veel Fransen is het simpelweg een vorm van heiligschennis. Hun eigen druif, de chardonnay, wordt overal ter wereld aangeplant en breed uitgemeten op het etiket vermeld. En dat met een geweldig succes. In vrijwel alle wijngebieden van de wereld vinden we tegenwoordig chardonnay-druiven en dus ook wijn van deze druiven. Maar het klassieke wijngebied van deze druif is natuurlijk de Bourgogne, hartje Frankrijk. Maar Frankrijk wil zich onderscheiden van al die streken waar ‘gewoon’ Chardonnay wordt gemaakt: in de klassieke Franse appellations in de Bourgogne wordt geen ‘Chardonnay’ op het etiket vermeld. Zelfs niet in de Mâcon, het zuidelijke en meest gewone deel van de Bourgogne, tegen de Beaujolais-streek aan. Maar het blijft Chardonnay. En lekkere ook.

De Mâcon is een fraai wijngebied, officieel onderdeel van de Bourgogne, maar allemaal wat minder hoogdravend en prestigieus dan meer naar het noorden, waar de grote wijnen vandaan komen. Uitzondering is de Pouilly-Fuissé, een dure wijn afkomstig uit de wijngaarden rond het gelijknamige dorpje in het zuiden van de Mâcon. Ook Saint-Véran, het buurstreekje, verkoopt zijn wijnen nog voor een flinke prijs, maar de gewone Mâcon is nog heel betaalbaar. Goede Mâcon heeft het typische vet en wat rijkdom van de Chardonnay-druif, in combinatie met een aangename frisheid en levendigheid, die we vaak missen in wijnen uit warme streken. De betere wijnen komen uit de dorpen die recht hebben op de aanduiding ‘Villages’, omdat hun wijngaarden zich op de betere hellingen bevinden.

Goede en betaalbare Mâcon-Villages wordt gemaakt door verschillende coöperaties in de streek. In het Mâcon-gebied vinden we een aantal actieve en kwalitatief goede coöperaties. Fransen zijn werkelijk de kampioenen van de Caves Coöperatives, die passen in het Franse systeem, waarin een vorm van solidariteit altijd als heel belangrijk wordt ervaren. In dit geval is het zelfs een gefuseerde cave, van de dorpen Prissé, Sologny en Verzé, die een serie smakelijke en betaalbare Mâcons maakt, die we in verschillende winkels en met verschillende etiketten in ons land tegenkomen. Dit is een prima Villages voor zijn prijs, fris en sappig, open, lekker mineralig en smakelijk, een prima glas Chardonnay, met alles op zijn plek.

Dirck III, € 4,99

Slecht nieuws voor de kurkproducenten. De schroefdop rukt onweerstaanbaar op. Niet alleen goedkope wijnen zijn voorzien van een schroefdop, maar ook steeds meer duurdere. Australië vervult hierin een voortrekkersrol. De wijnmakers hebben daar al lang genoeg van de bedervende kurksmaak in de wijn en niet alleen vrijwel alle Australische Riesling, maar ook Sauvignon blanc wordt steeds meer met schroefdop gebotteld. Zo ook deze voortreffelijke Sauvignon blanc van Shaw and Smith, die met elegantie ook wordt geschonken in restaurant Parkheuvel, een van de twee Nederlandse restaurants met 19 punten in de Gault Millau gids.

Mooie Sauvignon blanc uit Australië is in feite een zeldzaamheid, laten we eerlijk zijn. Het klimaat is meestal niet zo geschikt voor deze druif. Technische ingrepen kunnen veel bereiken, maar een goed evenwicht tussen techniek en eigen karakter van deze druif wordt moeilijk bereikt. Imiteren van de Franse versie is zinloos. De wijnen van Sancerre of Pouilly-Fumé hebben dat bijzondere karakter, die mineraligheid en frisheid, die we van deze wijnen zo gewend zijn –behalve dan in het zeer atypische jaar 2003. Deze wijn van Shaw and Smith doet geen poging in die richting. Het is een typische Sauvignon-blanc in de Nieuwe-Wereld-stijl: mooi exotisch, met een beetje grassigheid, veel fruit, veel aroma en smaak. Dit bedrijf, in 1989 gesticht door twee neven (Shaw en Smith, u raadt het al), ligt dan ook heel gunstig, in het koele klimaat van de Adelaide Hills, direct onder de invloed van de zuidelijke, koude oceaan. Ook dat is mogelijk in Australië, een bijzonder wijnland. Hij is mooi breed en grassig, met heerlijk exotisch fruit, kruisbessen, asperges, passievrucht, complexiteit, kracht, leng­te, veel materie.

Importeur:
New World Wineries, € 12,50
043-4512495