Columns

Dit is een heerlijke plek om te schrijven over bijzondere wijnvoorvallen, persoonlijke ergernissen en mooie belevenissen. Maar op de een of andere manier is het in de huidige situatie lastig een ‘leuk’ stukje over wijn te schrijven. Het is allemaal nogal onzeker en serieus wat er om ons heen gebeurt. Een week geleden kwamen we terug uit Zuid-Afrika, gek genoeg ‘gewoon’ met onze geplande thuisvlucht. Om hier terecht te komen in een Nederland waarvan we niet wisten dat het zelfs maar kón bestaan. We werden van te voren van alle kanten gewaarschuwd dat het flink wennen zou zijn aan dit ‘andere’ Nederland. Gek genoeg is dat voor mijzelf niet eens zo moeilijk. In de krant lees ik allemaal tips om thuis te werken, hoe dat moet en wat de beste aanpak zou zijn. Maar ik ben niet anders gewend eigenlijk. Mijn redacteuren, mijn onvolprezen eindredacteur en de vormgever, iedereen is gewend om vanuit zijn eigen plek te werken. Dus dat loopt ‘gewoon’ door. Maar ik ben dit weekend niet in Bordeaux, waar ik de wijnen van 2019 zou proeven. Voor de 31^e keer.

Wel mis ik het gezelschap van mijn directe medewerkers, die ook vanuit huis moeten werken. En ook het proefpanel, dat al zo’n dertig jaar vrijwel elke dinsdag komt proeven, is tot nader order op non-actief gezet. Heel bevreemdend. Je mist een soort familiegevoel. En we hebben even geen video’s over onze proeverijen. Ik had me eerlijk gezegd nooit voorgesteld dat dit zou kunnen gebeuren. Gelukkig hoef ik geen wijn te hamsteren om de dagen hier door te komen. Dat scheelt. Ook heel gek om de kinderen en de kleinkinderen zo lang niet te kunnen zien, behalve via een videoverbinding. Vandaag is een van mijn kleindochters jarig, maar het wordt een verjaardag zonder bezoek.

Fantastisch om nu internet te hebben, en zo toch nog enigszins te kunnen communiceren en te blijven functioneren. En een middel om te blijven schrijven en ons blad te blijven maken. Ik zit vol met verhalen over Zuid-Afrika, dat zelf afgelopen donderdag in lockdown ging. De angst voor de townships was voor ons vertrek voelbaar. Bij het inleveren van onze huurauto vertelde de medewerker dat er geen plekken genoeg waren om alle eerder teruggebrachte auto’s te kunnen stallen. Voor het toerisme in Zuid-Afrika is dit een regelrechte ramp.

Hoe het voor de wijnbedrijven gaat uitpakken, is de grote vraag. Er zijn berichten dat de online wijnverkoop in veel landen een grote vlucht neemt, en dat zou voor een deel van de wijnbranche in elk geval een beetje goed nieuws zijn tussen een hoop slecht nieuws. Dat degenen die nu gedwongen thuis zitten zin hebben in een glas wijn, kan ik me heel goed voorstellen.

De verhalen over de mooie wijnen uit Zuid-Afrika en de nieuwste ontwikkelingen houdt u van me tegoed. Ik hoop vooral dat de wijnindustrie daar en elders door kan gaan met het realiseren van alle ambities. Maar dat zal er met deze enorme, wereldwijde crisis niet gemakkelijker op worden, want je moet wel geld verdienen om te kunnen investeren. Ik houd mijn hart vast.

Ronald de Groot

Pfff. Dit zijn bizarre tijden. Eind vorige week regende het berichtjes met de vraag of we niet eerder zouden terugkomen uit Zuid-Afrika. We vertrokken 1 maart, en zouden de nacht van zondag, dus afgelopen nacht, terugvliegen. Ook in de kranten verschenen artikelen dat overal Nederlanders gestrand waren, en werden opgeroepen terug te komen. Maar met onze terugkomst zo dichtbij, hadden we het idee dat we konden wachten tot onze reguliere vlucht ons terug zou brengen. Gelukkig lijkt het allemaal te werken. Als ik dit schrijf, is het toestel dat ons moet terugbrengen boven de Sahara, onderweg naar Kaapstad. Het is zonder twijfel een van de laatste reguliere vluchten uit Zuid-Afrika voor langere tijd.

De laatste dagen sloop ook in Zuid-Afrika de angst erin. Restaurants gingen dicht, markten werden geannuleerd, het level ging in slow down. Logisch en terecht. Toch leken veel mensen het nog niet te beseffen. Maar Zuid-Afrika, met zijn townships, is extreem kwetsbaar voor dit soort rampzalige virus-aanvallen. Hopelijk heeft het warme weer een remmende invloed, maar dit lijkt vooralsnog niet duidelijk het geval. We voelden bij sommigen ook de somberheid, zoals bij Pieter du Toit van Cederberg, die het allemaal bepaald niet rooskleurig inzag. Heel invoelbaar.

Ik zou hier natuurlijk kunnen schrijven over onze indrukken van de Kaap, de bijzondere wijnmakers die we hebben ontmoet. Zoals David Nieuwoudt, Eben Sadie of Chris Mullineux. Dat zou normaal zo zijn. Onze reis was prachtig, maar in de praktijk ook steeds onrustiger. De crisis van Covid-19 zuigt zich in je vast. Je gaat piekeren over de impact, de gevolgen. Maar die zijn gewoonweg niet goed te overzien.

Wat wel concreet is, zijn de annuleringen. Terwijl we in de Westkaap waren, begonnen de afzeggingen van de proeverijen die we (mede) organiseren binnen te druppelen. De proeverij Tejo wordt verplaatst naar het najaar. WOSA van 25 mei wordt geschrapt. De promotie van de Riesling-weken, een jaarlijks terugkerend evenement: geschrapt. Uiteraard moeten ook anderen proeverijen annuleren. De impact is enorm. Het effect op de horeca en wijnleveranciers in de horeca is heftig, ik schreef er vorige week al over. Gelukkig zijn er ook maatregelen gekomen om de ondernemers te steunen.

Het doet je eens te meer beseffen dat onze economie draait om consumptie. En, ik spreek ook voor mezelf, consumptie van veel wat niet strikt nodig is. Voor het plezier. Gewoon, omdat het kan. Economen rekenen ons voor dat 40% van onze economie bestaat uit dat soort ‘plezier’, het onnodige. Als dat, zoals nu, tot stilstand komt, dan voel je deze economie bijna als een kaartenhuis in elkaar vallen. Alles hangt met alles samen. Op een moment als dit komt alles op een angstwekkende manier tot stilstand. Huiveringwekkend eigenlijk.

Het is ook lastig te voorspellen hoe lang dit allemaal zal gaan duren. Voor het blad zijn we afhankelijk van onze wijnreizen. We maken nu eenmaal altijd reportages die ter plekke zijn opgetekend. Woensdag zou ik naar Bordeaux vertrekken voor de primeur-proeverijen van de oogst 2019. Geannuleerd. De eerste keer sinds 1989 dat ik geen primeurwijnen proef. Ook mijn wijnreizen in mei naar Spanje zijn inmiddels geschrapt. Ook van andere redacteuren zijn de reizen geannuleerd. Dan besef je hoe je als blad van dit soort dingen afhankelijk bent. En dat het ook allemaal niet zo vanzelfsprekend is als het lijkt.
En ik besef terdege dat veel van onze lezers nog meer getroffen worden door deze crisis dan wij. In mijn directe omgeving zijn een redacteur, een panellid en onze acquisiteur besmet geraakt. Dan komt het heel dichtbij. Gelukkig maken ze het naar omstandigheden redelijk.

Als ik het kan inschatten, kan het nog een hele tijd gaan duren voor alles weer terug is naar ‘normaal’, wat dat ook moge zijn. De impact zal enorm zijn, voor de een meer dan voor de ander. Ik denk aan al die wijnproducenten, die toch al amper konden rondkomen. Het gaat een bloedbad worden. Tegelijk komen we terug bij de essentie: onze gezondheid. Die is veel waard, al is de prijs hoog.

We zitten vanochtend aan boord van KL 598 en zetten dan weer voet aan de grond in Nederland. Maar in een totaal ander land dan van waaruit we vertrokken. Ik werd er vandaag nog van alle kanten voor gewaarschuwd. Het was mede daarom een vreemde reis, drie weken, en zo’n enorme verandering. En hoe ernstig de situatie ook is, het is op de een of andere manier goed om weer terug te zijn. En ik wens iedereen veel sterkte toe. Maak er het beste van.

Ronald de Groot

Op dit moment zit ik in een heel bizarre situatie. We kwamen gisteren aan in Ceder Mountain, in het hart van de Cederberg Wilderness, een adembenemend natuurgebied. Zuid-Afrika op zijn mooist. En dus op een plek in the middle of nowhere, in een soort rivieroase ver van de bewoonde wereld. Tegelijk worden we vanaf het thuisfront overspoeld met berichten over de om zich heen grijpende coronapaniek, inclusief paniekshoppen. Een nieuw Nederlands werkwoord is geboren. Uitgevonden door wat door onze premier werd omschreven als een ‘nuchter volkje’. Ja, ja. Dat nuchtere volkje -inclusief dat andere volkje, onze zuiderburen, ging zich ook te buiten aan ‘horecatoerisme’: even de grens oversteken om de cafésluiting te ontlopen. Van België naar Nederland. Of van Brabant naar Gelderland. Een kleine groep, natuurlijk. Maar een vorm van onverantwoordelijkheid die er mede toe schijnt te hebben geleid dat ook in Nederland alle horeca gesloten is. Een rampscenario, een ander woord kan ik er niet voor bedenken.

We kennen heel veel mensen in deze branche, en het voelt direct als een enorme klap. Een klap die waarschijnlijk grote impact gaat hebben op de sector. Jens Hoogstad van het fantastische bedrijf Bottles, in Terneuzen (de maximale vijf trosjes in Grootspraak), was een van degenen die de radeloosheid verwoordde: ’Ik weet echt niet hoe ik dat moet organiseren met 75 man personeel en nul omzet’. Van importeurs hoorden we dat er restaurants zijn die meteen hun rekeningen niet meer betalen. Zodat ook wijnimporteurs in zwaar weer kunnen komen. Wat een drama. Ik vraag me af waar dat heen moet. Natuurlijk, de sluiting van de scholen is verschrikkelijk. Maar leraren die thuiszitten, worden wel gewoon doorbetaald.

Mag ik een voorzetje geven? In een land waarin boeren al jarenlang worden gesubsidieerd, moet het toch mogelijk zijn om in dit soort tijden iets te bedenken om de horeca te steunen? Niemand wil toch dat al die bedrijven, inclusief onze geweldige toprestaurants, zomaar omvallen door een viruspandemie? En andere bedrijven in hun val meesleuren. Dit zijn tijden die vragen om daadkracht en inventiviteit. Nederland heeft jaren geprofiteerd van economische voorspoed, en het begrotingstekort voldoende weten terug te dringen om genoeg in de spaarpot te hebben zitten voor dit soort calamiteiten. De rente op staatsleningen is negatief. Dus ik zou zeggen, verzin een list. Nu mogen bedrijven die meer dan 20% omzetdaling hebben, hun personeel een deel van de week op kosten van de overheid naar huis sturen. Ik zou zeggen, laat de bedrijven met 100% omzetdaling hun personeel volledig op kosten van de overheid naar huis sturen. Dat zou échte daadkracht zijn. Maar het motto moet zijn: red onze horeca.

Ronald de Groot

Op reis in Zuid-Afrika -ik ben hier sinds afgelopen zondag- word ik gebombardeerd met indrukken. Natuurlijk, ik ben hier vaker geweest, maar er is altijd wel wat nieuws en iets bijzonders te ontdekken. Je komt weer op heel andere plekken dan op eerdere trips en zowel het landschap als de wijnmakers zijn inspirerend. Voor artikelen ben ik altijd op zoek naar nieuwe ontwikkelingen en -inzichten. Op deze reis kijk ik vooral naar duurzaamheid en de verschuiving in aanplant naar andere druivenrassen dan de bekende trits -sauvignon blanc, cabernet sauvignon, chardonnay, u kent ze allemaal wel.

Een van de bijzondere verrassingen waren een aantal mooie mousserende wijnen die we tot nu toe te proeven kregen. Zaterdag waren we te gast bij Melissa Nielsen van Genevieve MCC in Botrivier, aan de kust, ruim een uur rijden ten oosten van Kaapstad. De toevoeging aan de naam van haar winery -MCC, méthode Cap Classique- zegt het al: zij maakt uitsluitend mousserend met een tweede gisting op fles. Zij organiseerde een proeverij met haar oudere jaargangen om te laten zien dat mousserende wijnen van de Kaap, mits goed gemaakt, ook heel goed kunnen rijpen. Zij laat ook zien dat specialiseren op één type wijn zin heeft. Als je je helemaal focust op goede mousserende wijnen, dan presteer je ook beter. Iets wat we ook al konden constateren bij een bezoek aan verschillende Sektweingüter, vorig jaar in Duitsland.

We kregen van Melissa oudere jaargangen in het glas, terug tot 2009, haar tweede jaargang die ze op de markt bracht. Consistent heel goed, en consistent elk jaar anders, zoals ze ook graag ziet. Zo’n 2009 is heel fraai gerijpt maar nog springlevend, na vijf jaar op de lie en na dégorgement nog vijf jaar op fles. Prachtig. Ook jaren als 2012 en 2014 tonen zich voorbeeldig. De 2009 is strakker en droger van stijl, met meer zuren. Melissa: ‘Elke jaargang moet zijn eigen karakter hebben. 2015 is krachtig en rijp, een stijl die hoort bij die jaargang. Dat moet ook. 2014 is slanker en strakker. Ik heb geen zin om elk jaar exact dezelfde wijn te maken, een eenduidige wijn met steeds hetzelfde karakter.’ Ze moest tien jaar geleden zoeken naar haar stijl, maar ze heeft die gevonden. En wat zo fijn is om te zien: Melissa houdt zelf ook heel erg van haar wijnen. Net als wij.

Eerder deze week waren we bij Graham Beck in Robertson, een bedrijf dat helemaal geen stille wijnen maakt, maar uitsluitend nog MCC. Een gedurfde stap, maar wel helemaal van deze tijd, waarin mousserend in opkomst is. Toch moet je maar durven. We proefden hier een sterke range, van prima ‘instapwijnen’, de gewone wit en rosé brut, tot bijzondere jaartalwijnen, allemaal met een lange rijping op de gistcellen op fles, en allemaal gemaakt op basis van pinot noir en chardonnay. Zeg maar champagne, maar dan gemaakt in Zuid-Afrika.

Nu wil ik deze wijnen helemaal niet met champagne vergelijken -en dat willen de makers ook niet. Want ze zijn gewoon anders, door hun eigen terroir. Maar een belangrijke overeenkomst is dat ze jaren op de lie rijpen. Zowel bij Genevieve MCC als bij de vintage wijnen van Graham Beck zo’n vier tot vijf jaar, met gemak. Denk eens na wat voor investeringen dat vergt. Je moet continu een voorraad aanhouden van een viertal of een vijftal jaargangen. Wijnen die je hebt gemaakt, maar niet kunt verkopen, omdat ze nog moeten rijpen. Bij Genevieve liggen de jaargangen 16 tot en met 20 in de kelder te wachten op verkoop. Je kunt zeggen dat dit soort mousserende wijnen duur zijn, maar als je kijkt naar de investering, dan is dat niet zo gek. Eigenlijk zijn ze dan zelfs heel betaalbaar.
Het is goed te beseffen dat dit soort mooie wijnen een grote investering vergen. In geld, in geduld en in passie. Dus dat ook in een land als Zuid-Afrika mooie mousserende wijnen kunnen worden gemaakt. Maar dat dat vooral is weggelegd voor degenen die bereid zijn er in te investeren, en zich er in te specialiseren.

Ronald de Groot

Het zijn spannende tijden. Afgelopen zaterdag kwam ik terug uit Florence. Even op de kaart kijken. Gelukkig, groen. Geen risicogebied voor Covid-19, oftewel het coronavirus. Het is eigenlijk verbazingwekkend dat er in Nederland tot op heden nog maar zo weinig besmettingen met dit virus zijn gevonden. In zo’n handelsland, met overal zaken, en Nederlanders die uitzwermen over de hele wereld. En weer terugkomen. Op de een of andere manier heeft Europa, Noord-Italië uitgezonderd, het nog enigszins onder controle kunnen houden. Maar of dat zo blijft, is de vraag.

Voor de economie blijkt de impact enorm. En dus ook voor de wijnwereld. Door de uitbraak ligt China helemaal stil, en dat had zich juist ontwikkeld tot een belangrijke markt voor veel wijnlanden. Ook andere markten liggen stil, of ondervinden problemen. En dat komt bovenop de problemen die er waren door de onrust in Hongkong, de Amerikaanse importtarieven en de mindere Chinese economie. Voor wijnbeurzen is dit een lastige tijd. Op Vinexpo waren er al geen bezoekers uit China en omstreken. Afgelopen zaterdag voelde je de druk op Prowein toenemen. In Heinsberg, op 60 kilometer van Düsseldorf, nam het aantal besmettingen het afgelopen weekend snel toe. Maar zo’n grote beurs op het laatste moment niet door laten gaan, is natuurlijk nauwelijks een optie. Daarvoor is Prowein gewoon te groot en te veelomvattend. Bezoekers en standhouders moeten op tijd weten hoe de vlag er bij hangt. Een zeer lastig probleem. Op die termijn is lastig te zeggen hoe het gaat. Aan het eind van de week hadden Prowein en Vinitaly beide nog vol bravoure gezegd dat de shows gewoon door zouden gaan. Schrappen leidt uiteraard tot een enorme kostenpost. Denk aan iedereen die al een vliegticket heeft geboekt om er heen te gaan, vanuit alle continenten. Zo’n feest moet wel doorgaan, zou je denken. Niet dus. Uiteindelijk werd door Messe Düsseldorf zaterdagmiddag besloten Prowein uit te stellen, evenals een aantal andere beurzen. Dat is nogal wat.

Voor onze eigen proeverij van vandaag, Barolo & Friends, hebben we de vinger voortdurend aan de pols gehouden (inclusief contact met het RIVM). Op korte termijn, en vrij kleinschalig, dat is te doen. Uiteraard deden we dat in overleg met de wijnbedrijven met een stand op de proeverij en hebben we de nodige voorzorgsmaatregelen getroffen. Piemonte is tot nu toe grotendeels gespaard gebleven, en mochten producenten zich ziek voelen, dan blijven ze uiteraard thuis. Dit hebben we gisteren (zondag) nog eens geverifieerd. Ter plekke wordt desinfecterende handgel neergezet. Uit hygiënisch oogpunt zetten we papieren bekers klaar die u kunt gebruiken als persoonlijke spuugbak en daarna legen in de grote spuugbakken. Uiteraard raden we ook aan geen handen te schudden, domweg om het risico te verminderen. Iedereen is zich bewust van de situatie, zo lijkt het ons. Op dit moment worden evenementen in Amsterdam niet geschrapt. Dat is misschien Hollandse nuchterheid. Maar zolang de voetbalwedstrijden gewoon doorgaan, mogen we concluderen dat ook een wijnproeverij gewoon moet kunnen. Nou ja, ‘gewoon’ is in dit verband natuurlijk het juiste woord niet. Met alle aanbevelingen, waarschuwingen en voorzorgsmaatregelen, is het toch ‘the show must go on’. Niet tot elke prijs, maar wel als het kan.

Ronald de Groot

Reserveer hier uw ticket voor PERSWIJN proeverij Piemonte: Barolo & friends

Wat zien we dan? Allemaal châteaux die graag bij de nieuwe classificatie van de Cru Bourgeois willen horen. Wat zien we dan niet? De beste châteaux, die niet bij de classificatie willen horen. Tja, ik moet het even uitleggen. Afgelopen week werd de nieuwe classificatie van Crus Bourgeois uit de Médoc bekendgemaakt. Een gebeurtenis die de wijnwereld op zijn grondvesten deed schudden. Nee dus. Nou ja, het is al heel wat dat er een nieuwe classificatie is. Die van 2003 werd in 2007 door de rechter ongeldig verklaard, en er is alles aan gedaan om dat nu te voorkomen. Er is tien jaar aan gewerkt. Van 2010 tot nu werd een systeem gehanteerd waarbij voor elke jaargang werd bepaald of een château de titiel ‘Cru Bourgeois’ mocht voeren. Niet handig voor de lange termijn. Bovendien waren de verschillende niveaus geschrapt. Het was Cru Bourgeois, of niets. In de nieuwe classificatie zijn er weer drie niveaus. Boven dat van Cru Bourgeois zijn dat Cru Bourgeois Supérieur en Cru Bourgeois Exceptionnel.

De nieuwe classificatie geldt voor vijf jaar, dus voor de jaargang 2018 t/m 2022. Voor de wijnen zijn vijf door het château gekozen jaargangen geproefd tussen 2008 en 2016. Het is de bedoeling dat voor de volgende classificatie, die van 2025, de wijnen van de jaren 2017 tot en met 2021 zullen worden geproefd. Deze loopt dan vanaf de jaargang 2023.

Maar zoals ik al schreef, het gaat er bij de classificatie niet alleen om wat je ziet, maar ook om wat je níet ziet. Dat zijn, simpel gezegd, de beste niet-geklasseerde wijnen. Bij de classificatie van 2003 waren er al een paar die voor de eer bedankten. Natuurlijk Sociando-Mallet, omdat eigenaar Jean Gautreau altijd heeft gevonden dat hij Grand Cru Classé zou moeten zijn. Ook Château Gloria in Saint-Julien wilde nooit meedoen.

In de nieuwe classificatie schitteren nog veel meer toppers door afwezigheid. Opvallend is dat alle negen Crus Bourgeois Exceptionnels van de classificatie van 2003 ontbreken: Chasse-Spleen, Haut-Marbuzet, Labégorce Zédé, Les Ormes-de-Pez, De Pez , Phélan Ségur, Potensac, Poujeaux en Siran. Ook andere belangrijke namen ontbreken, zoals Pibran en Fonbadet. Van de 249 geklasseerde wijnen komt er maar één uit Pauillac. Als u dit lijstje ziet, dan weet u -en weet ik- genoeg. Het is een lijst die, door het sparen van vele kolen en vele geiten, sterk gedevalueerd is. Werkelijk alle toppers ontbreken. Het woord braaf is nog de meest positieve omschrijving die ik voor deze niet bepaald wereldschokkende lijst kan verzinnen.

Ronald de Groot

Het is een vreemde gewaarwording. Vinexpo in Parijs, in plaats van op de vertrouwde plek in Bordeaux. Even een cultuurschok toch wel. Voor Vinexpo wellicht een logische en onvermijdelijke keuze. Maar voor de liefhebber van de bijzondere ‘afterparty’s’ in Bordeaux is dit wel even slikken. Gewoon een congresgebouw in Parijs, bij de Porte de Versailles, aan de zuidwestkant van de stad.

Binnen lijkt de aanblik vertrouwd. Maar toch is er een verschil. Vinexpo en Wine Paris zijn voor deze salon een samenwerking aangegaan. Tegelijkertijd zijn het nog steeds aparte shows, in aparte gebouwen. Dat zie je niet meteen, maar het is toch een belangrijk onderscheid. Wine Paris is zelf weer een samenwerking tussen Vinisud en Vinovision. Daarmee heeft Vinisud dezelfde beweging gemaakt als Vinexpo, in dit geval van Montpellier naar Parijs.

Op Wine Paris zit de stemming er goed in. Tim Ford van Domaine Gayda, van de bloedgroep ‘Vinisud’, om het zo te noemen, is erg te spreken over de bezoeken aan zijn stand. Hij denkt dat de combinatie met Vinexpo voor Wine Paris goed uitpakt, en voor meer loop zorgt. En dat ondanks het feit dat zo’n beetje alle Aziatische klanten vanwege de problemen met het corona-virus hebben afgezegd. ‘Niet alleen de Chinezen ontbreken, maar ook mensen uit bijvoorbeeld Vietnam en omstreken.’

De combinatie van Wine Paris met Vinexpo zorgt er voor dat de uitstraling van het geheel erg Frans is. Er zijn wel internationale stands, achterin het paviljoen van Vinexpo, maar het is duidelijk dat de meesten de kat uit de boom kijken. Alain Jacobs van het Deutsche Weininstitut zegt dit ook. ‘Wij steken hier onze teen in het water. We werken daarom met een kleine stand, waar je kunt proeven wat voor goeds Duitsland tegenwoordig te bieden heeft. Maar zonder wijnproducenten. Oostenrijk heeft dat wel gedaan, maar ik vraag me af of ze genoeg aanloop hebben.’ Over de toekomst is Jacobs gematigd positief. ‘Ik zie wel potentie voor de toekomst. Het moet wat internationaler worden.’ Euan McKay van Symington loopt alleen maar een dagje rond, hij vond het te vroeg voor een stand. ‘Ik denk dat deze show voor de Franse producenten zelf een goede oplossing is, vooropgesteld dat Wine Paris en Vinexpo er de volgende keer één event van maken, in plaats van twee losse. Voor internationale producenten is het nog de vraag of dit gaat werken.’

Dat beseft Vinexpo ongetwijfeld zelf ook. Met alleen een grote, protserige stand van Moët-Hennesy bij de ingang waar je een glaasje perenwater kunt drinken maar ook gewoon Ruinart kunt proeven, kom je er niet. Het is hier wel een drukte van belang. Bij de stand van Tejo, achterin de hal, is het echter heel rustig. Miguel Cordero: ‘Het moet wel een stuk drukker worden om succesvol te worden. Hier is bar weinig te beleven. Het kan zomaar zijn dat Vinexpo Wine Paris meer helpt, dan andersom.’ Geen gekke gedachte.

Rob van Oorschot, sales manager van Cava producent Pere Ventura, licht een tipje van de sluier op van de strategie van Vinexpo. ‘Ze kwamen naar ons toe met de vraag of we wel een stand zouden nemen. Sterker, ze wilden dat we niet zouden ontbreken. Onze reactie: “Maak maar een goede prijs, dan zullen we het overwegen.” Nu staan we hier, dus dat werkte. Wat ik goed vind, is dat het onze stand op Prowein ontlast. Je kunt hier in alle rust een aantal klanten zien. Prowein is tegenwoordig wel erg vol en erg druk. Dat is ook niet goed. Nu spreiden we het beter.’

Daar ligt wel een kans voor deze show. Voorheen was Vinexpo machtig en arrogant. Nu zijn de rollen omgedraaid en moet Prowein er voor waken niet te groot en te massaal te worden. Dat is hier ook een beetje het gevoel. Eén grote speler is voor niemand gezond. Dus als Vinexpo de juiste strategie weet te vinden en de opzet internationaler kan maken, is er wel een kans van slagen voor de toekomst, zo lijkt me. En dat is een gezonde situatie.

Ronald de Groot

In de medische wereld is het al jaren een groot probleem. Publicaties van belangrijke onderzoeken worden beheerd door een klein aantal uitgeverijen, die daar grote winsten op maken. De onderzoeken worden vaak betaald met gemeenschapsgeld -onder andere van de Europese Unie. Vervolgens beschrijven de onderzoekers de resultaten in artikelen waar ze van de uitgevers niets voor krijgen. De uitgevers laten de resultaten dan toetsen door collega’s volgens een systeem van peer review. Ook dat is bijna altijd vrijwilligerswerk. De uitgevers vragen vervolgens zeer hoge bedragen voor de abonnementen op de bladen waarin deze artikelen worden gepubliceerd. Bibliotheken wereldwijd, onder andere van universiteiten, kwamen al eens in opstand, maar hebben deels het hoofd in de schoot gelegd. Een van de grote spelers is Reed-Elsevier, tegenwoordig RELX geheten. Dat zegt goed te zijn voor zo’n kwart van de wetenschappelijke publicaties en maakt daar zo’n miljard euro winst op.

Onze medewerker Kees van Leeuwen, professor in Bordeaux, heeft al jaren met dit probleem te maken. Dus ook het wetenschappelijk onderzoek in de wijnbouw heeft te lijden onder dit systeem. Hij schrijft ons dat het probleem in eerste instantie is aangepakt met een systeem dat ‘open access publication’ heet. Sinds een jaar of tien, vijftien is dat meer en meer gebruikelijk, de artikelen zijn dan gratis beschikbaar voor de lezers via een web platform. Hij schrijft vervolgens dat dit de situatie uiteindelijk niet oplost. ‘Het probleem is dat de kosten van de publicaties niet meer bij de lezers worden gelegd (die mogen gratis lezen) maar nu bij de auteurs. De grote uitgeverijen rekenen ‘kosten’ voor publicatie, die op kunnen lopen tot € 3000 per artikel. Daarmee maken de uitgeverijen nog steeds enorme winsten.’ Omdat hij en zijn collega’s van andere universiteiten deze situatie onacceptabel vinden, heeft een consortium van 15 universiteiten een eigen platform gecreëerd. ‘Sinds 2016 publiceren we online wetenschappelijke artikelen, die noch de lezers, noch de auteurs iets kosten. (http://oeno-one.eu/). Dit initiatief is volledig onafhankelijk van enige commerciële uitgeverij. Meer dan 1200 artikelen zijn op dit platform beschikbaar. Nu lanceren we een tweede open access journal, met de naam “IVES Technical Reviews”. Dit tijdschrift, dat op 5 februari ten doop werd gehouden, staat online op het volgende adres: https://ives-technicalreviews.eu/. Omdat wijnprofessionals graag in hun eigen taal lezen zijn alle artikelen verkrijgbaar in het Engels, Frans, Spaans, Italiaans, Portugees en Duits.’

Hij vraagt dit initiatief wereldkundig te maken, zodat iedereen die is geïnteresseerd, er kennis van kan nemen. Ik ondersteun dit graag. Uit ervaring weet ik dat wijnmakers en -techneuten uit passie de kennis over hun werk graag met iedereen delen. Het is vreemd dat grote uitgeverijen daar schatrijk van worden. Dus juich ik het initiatief alleen maar toe.

Ronald de Groot

Afgelopen week zat ik even aan tafel met een Spaanse wijnproducent. Hij moest even kwijt dat hij een zeer roerige tijd achter de rug had. Natuurlijk wist ik wel dat de vergeldingstaks van de V.S. voor de steun aan Airbus in Europa hard was aangekomen. Maar als je het verhaal nog eens hoort, dan snap je wel dat dit soort gebeurtenissen voor wijnproducenten een soort doemscenario is. Op 4 oktober werd de accijns aangekondigd, en op 18 oktober ingevoerd. Dat betekende dat er tientallen containers op schepen stonden, die pas na 18 oktober zouden aankomen en dus belast zouden worden, terwijl de prijs al was overeengekomen. De importeur zou voor zijn Europese importen in totaal in een klap 140.000 dollar extra moeten neertellen. Zomaar, hop. ‘We moesten onmiddellijk iets verzinnen. We hebben de pijn moeten verdelen, om dit op te vangen. Het alleen maar bij de importeur neerleggen, zou zelfmoord zijn. Je raakt de klanten kwijt. En klanten die je kwijt bent, die krijg je niet meer terug. Landen als Chili springen er zo in. Die hebben uiteraard totaal geen last van dit soort maatregelen.’ De een zijn dood is de ander zijn brood.

‘Zo’n maatregel is ook heel willekeurig. Cava viel er buiten. Niemand weet waarom. En hij geldt voor wijnen onder de 14%. Bovendien hangt er nog een mogelijke verhoging naar 100% in de lucht. Een catastrofe. En de Europese Unie doet er niets aan, terwijl wij als wijnproducenten niets met Airbus te maken hebben.’ In Frankrijk heerst onder wijnboeren ook grote verontwaardiging dat hun regering niets wil doen. Terwijl zij in feite part noch deel hebben aan dit handelsconflict.

‘Omdat de Amerikaanse ambtenaren ook niet heel scherp zijn, konden we ook nog wat zaken aanpassen. Normaal gesproken ronden we het alcoholgehalte naar beneden af, dat gingen we nu op papier naar boven doen, om nét boven de 14% te komen. Moet je je voorstellen. Het is de omgekeerde wereld. Iedereen wil minder alcohol, en dan moet je zoiets verzinnen.Dat ophogen werkt voor Rioja, maar bij Rueda is dat kansloos. Je kunt ook geen blend maken met meer alcohol. Dat zou ondrinkbaar worden. Een land als Duitsland is zwaar getroffen. Daar zijn alle wijnen onder de 14% en zijn de V.S. de grootste exportmarkt. Een sombere situatie.’

‘Als er op korte termijn niets gebeurd, gaat dat grote problemen opleveren. De voorraden lopen op, en de producenten zijn gedwongen te verkopen. Ik zie de aasgieren al boven ons hoofd cirkelen. Je zou kunnen zeggen dat het goed is voor de consument, maar dat is kortzichtig. Het levert alleen maar verliezers op.’ Zo wordt de Europese wijnindustrie gemangeld in een conflict over vliegtuigsubsidies. Bizar eigenlijk.

Ronald de Groot

De discussie over het gebruik van bestrijdingsmiddelen is van alle tijden. En die discussie is ook goed en belangrijk en zal niet gauw stoppen. Het is vaak ook ingewikkeld. In Frankrijk is impliciet erkend dat behandeling van landbouwgronden met onder andere pesticiden schadelijk kan zijn voor omwonenden. Dat is gebeurd door de instelling van een ZNT, zone de non-traitement, sinds 1 januari dit jaar. Dat houdt in dat binnen tien meter afstand (in het geval van wijngaarden) van woningen niet met chemische middelen mag worden gespoten, alleen met plantaardige. Of dat ook geldt voor koper, is daarbij overigens niet duidelijk. Het ministerie zegt dat koper van deze regel is uitgezonderd, maar regionale instanties waarschuwen dat deze regel ook geldt voor koper, omdat het geen plantaardig product is. Voor wijnboeren is het natuurlijk gekmakend, dit verschil in interpretatie van nieuwe regels. Ze zijn er sowieso niet zo blij mee.

Maar dit stukje gaat niet over koper. Het gaat over het effect van de behandeling van de wijngaard op het karakter van de wijn. Tijdens mijn laatste trip naar Bordeaux, begin januari, mocht ik het resultaat proeven van een bijzonder experiment. Op châteaux Pédesclaux in Pauillac, waar we ook mochten logeren, kregen we aan het einde van de proeverij van de wijnen van 2017 drie monsters blind neergezet. Ons werd meegedeeld dat het ging om wijnen van de cabernet sauvignon van exact hetzelfde perceel van dezelfde jaargang. Het enige verschil was dat de stukjes wijngaard van deze drie cabernets verschillend behandeld waren. Eén met lutte raissonnée, één biologisch, en één biodynamisch. De vinificatie was uiteraard ook exact hetzelfde. Heel interessant.

Ons werd gevraagd wat we van de wijnen vonden, en welke wijn onze voorkeur had. Mijn stem ging (nipt) naar de wijn die van het biologische stukje wijngaard kwam, direct gevolgd door de wijn van het perceeltje met lutte raisonnée, zo bleek na het demasqueren van de wijnen. Als laatste kwam de biodynamische wijn. Maar anderen prefereerden de biodynamisch gemaakte wijn, omdat hij lichter van structuur was, minder intens en ‘heftig’. Biodynamie blijft elegant, met een goede frisheid, zo kon je goed zien.

Allemaal prima. Wat ik het meest indrukwekkend vond, was dat de verschillen zo duidelijk zijn. Dat die zo groot zouden zijn, had ik eerlijk gezegd niet verwacht. Daarom was dit weer eens een leerzaam moment.

Ronald de Groot