Columns

Weet u het nog? Dat we een interieurverzorger/ster vroeger een werker/werkster noemden? Het is de inflatie van de naamgeving die hier toeslaat. Een verkoper werd een accountmanager. Want zonder ‘managers’ zou onze maatschappij niet kunnen functioneren. Écht niet. Of toch wel. Nou ja, iedereen weet inmiddels wel dat bedrijfstakken als zorg en onderwijs te gronde gaan aan managers. Een tandje minder mag dus ook wel. In de keuken kennen we natuurlijk de kok. En hoogste kok in de keuken is dan de chef-kok. Logisch toch? Blijkbaar niet, want tegenwoordig heb je dan ook nog de ‘executive chef’. Iemand die de baas is, maar geen pollepel meer aanraakt. Zoiets? Ook de benaming van degene die u of mij een glaasje wijn inschenkt, is in de loop der jaren flink veranderd. Vroeger was dat de waard of de kastelein. Die deden niet moeilijk, die schonken gewoon een simpel glaasje in, aan de toog. Maar dat was natuurlijk een al te eenvoudige benaming, dat kan zomaar niet. Dit kwam ter sprake omdat Johan Kragtwijk van Karel V door zijn gasten wel eens denigrerend wordt aangesproken als ‘obertje’. Niet aardig. Maar inderdaad, ober-kelner is dan weer zo’n ouderwetse benaming voor wijninschenker die we bijkans al weer vergeten zijn. Daarvoor in de plaats kwam de sommelier. Een chiquere naam voor degene die ons van wijn mag voorzien. Keurig netjes, toch? Maar ook dat is volgens sommigen nog niet genoeg. In navolging van Ronald Opten (La Rive) is er tegenwoordig ook de ‘wine director’. Blijkbaar is de aanduiding sommelier niet altijd goed genoeg. Nou ja, misschien is dat ook wel zo. Sommeliers die alleen wijntjes inschenken en
weinig te vertellen hebben over de inkoop zijn toch eigenlijk niet meer dan een soort van nep-sommeliers. Nee, dan de wine director, die heeft er écht iets over te zeggen…

Ronald de Groot

Een weekje in Bordeaux  –ik was daar afgelopen week om primeurwijnen te proeven– blijft een bijzondere ervaring. Ik doe dit nu inmiddels zo’n dertig jaar –confronterend, zeker. In die tijd is er van alles veranderd, maar ook veel hetzelfde gebleven.

Dat Bordeaux je op het niveau van zijn topchâteaux altijd het gevoel geeft dat ze daar in hun eigen bubbel leven, is een van de dingen die hetzelfde is gebleven. Als journalist kom je om zo snel mogelijk zoveel mogelijk wijnen te proeven, en zo een goed beeld te krijgen van de nieuwe jaargang. Dus (goed) georganiseerde overzichtsproeverijen, zoals van de UGCB, de Crus Bourgeois of van de Cercle de Bordeaux, zijn daarbij cruciaal. Je kunt rustig je werk doen en achter elkaar een groot aantal wijnen proeven, soms nog keurig geserveerd door een sommelier. Maar oeps, het vakje van Léoville-Poyferré op onze proeftafel blijft leeg. Tja, eigenaar Didier Cuvelier heeft in zijn oneindige wijsheid besloten dat zijn wijn alleen op het château kan worden geproefd. Zijn buurman Léoville-las-Cases hanteert deze formule al jaren. De lijst wordt elk jaar langer. Haut-Bailly, Figeac, Conseillante, noem maar op. Waarmee schaamteloos wordt geparasiteerd op de inspanningen van de UGCB om al die handelaren en journalisten naar Bordeaux te krijgen. By far het meest pathetisch was ons bezoek aan Château Pavie. Bij de deur werden we –ik doe de proeverijen samen met Peter Moser, hoofdredacteur van Falstaff– streng toegesproken dat we toch écht een afspraak hadden moeten maken. Maar we mochten toch naar binnen. Om terecht te komen in een proefruimte zo groot als een balzaal, waarin wij zo’n beetje de enige proevers waren. Zo, dat was even dringen, zonder afspraak…

Wat wel verandert, is het publiek om ons heen. De Amerikanen die ooit in groten getale kwamen, zijn vervangen door Aziaten, vooral veel Chinezen. Ze hebben een iets minder professionele uitstraling. In het gezelschap van hun jonge kroost en met strooien hoedjes op laten ze zich portretteren met Château Cheval Blanc of Château Lafite-Rothschild op de achtergrond. Zo wordt het tijdens de primeurproeverijen toch nog gezellig. Of ze veel van de wijnen gaan kopen, is ondertussen wel de vraag.

Ook gebleven is de eeuwige discussie over de primeurprijzen. Dat 2017 een minder goed jaar is, en dus veel goedkoper moet zijn dan de voorgaande jaren, gaat er maar moeilijk in. Want er is toch wel zo’n 40% van de oogst door vorst verloren gegaan, dus dat kan niet zomaar. Dat de consument daar geen boodschap aan heeft, tja, dat laat iedereen hier koud. De vraag is of ze zelfs wel weten dat er een consument bestaat. Alleen telt of de négoce de wijn koopt.

Dat is genoeg. De slagzin van Baron Philippe de Rothschild bij de promotie van zijn Mouton-Rothschild van Second Cru naar Premier Grand Cru Classé in 1973 zou zo op de Bordeaux als geheel kunnen slaan: ‘Premier je suis, second je fus. Mouton ne change.’ Sommige dingen veranderen nooit.

Ronald de Groot

Onderweg op wijnreis kun je de gekste dingen meemaken. De betere wijnmakers zijn vaak echte creatievelingen, die graag out of the box denken. Dat kan ook helpen bij het maken van bijzondere wijnen, laten we eerlijk zijn. Het zijn vaak degenen die veranderingen doorvoeren in traditionele werkwijzen die later pioniers en visionairs blijken te zijn.

Soms ben je wel verbaasd over het gedrag van een wijnmaker/eigenaar. Giampaolo Tabarrini, bij wie ik laatst te gast was tijdens mijn bezoek aan Montefalco, was zo immens druk tijdens het diner, dat ik me afvroeg of hij ooit stil kon zijn of rustig ergens zou kunnen zitten. Na afloop van de proeverij gaf hij een rondleiding in zijn kelder, waarbij hij door de kelder reed op een hoverboard, als een groot kind. In zijn hand een tablet waarmee hij in de kelder een lichtshow gaf in alle kleuren van de regenboog. Een foto van zijn kelder staat op het omslag van het komende nummer van Perswijn, in felrealistisch blauw. Maar hoe je het ook draait, zijn topwijnen zijn fantastisch. Groot kind of niet. En daar gaat het om.

Mijn meest gedenkwaardige bezoek van de laatste tijd in dat opzicht was zonder twijfel aan Aleš Kristančič van Movia, in Brda, west-Slovenië. Ik had hem al eens bezocht in 2000, maar toen was hij nog vrij kalm. Dat Tabarrini niet het alleenrecht heeft op hoverboards, liet hij nog even zien. ‘Maar ik was eerst.’ Natuurlijk, Aleš . Nog een groot kind. Maar ook hier worden grote en bijzondere wijnen gemaakt.
Het mooiste moest nog komen. Aan het einde van zijn bezoek pakte hij zijn gitaar en deed een poging nummers te spelen van Bruce Springsteen. Toen hij hoorde dat ik tegenwoordig alleen ben, had hij meteen een oplossing. Zijn zus had vorig jaar haar partner verloren en zij woonde ook in Amsterdam. Conclusie: ik was wel iemand voor zijn zus. Aleš pakte zijn telefoon en belde zijn zus. Daarna drukte hij de telefoon in mijn hand. Ik kreeg een vriendelijke dame aan de telefoon die zei dat ze ontroerd was dat haar broer zo aan haar dacht. Aandoenlijk. Maar we vonden het verder niet zo’n goed idee. Een partner zoeken doen we liever zelf, vonden we allebei.

Ach ja. Zulke wijnboeren geven kleur aan ons wijnleven. Toen ik thuiskwam viel er nog een foto van de zus uit mijn opschrijfboek. Dank je Aleš. Het was prachtig.

Ronald de Groot

‘Het zal je maar overkomen.’ Dat was het ironische bijschrift dat we ooit plaatsten onder een foto van Hubrecht Duijker, die een mooi lintje kreeg opgeprikt. Wellicht waren het wel Fransen die hem een onderscheiding gaven in de prestigieuze Franse ‘Ordre du Mérite Agricole’. Toen mij dat later zelf ook ‘overkwam’ –dank u, Franse ambassade- fluisterde Hubrecht Duijker me in dat hij het bijbehorende onderscbeidingsteken al lang niet meer kon vinden. Tja, dat geeft wel aan wat voor waarde wijnschrijvers hechten aan dit soort eretekens.

Maar de instantie die de onderscheiding uitdeelt, vindt het natuurlijk maar wát belangrijk. Zo kreeg ik onlangs het eervolle verzoek om ambassadeur te worden van de streek Rías Baixas in Nederland. Toegegeven, daar worden wel een paar lekkere wijnen gemaakt. Maar me als wijnjournalist verbinden aan één wijnstreek als ambassadeur? Nou nee, deze eer heb ik maar aan mezelf voorbij laten gaan. Ik ben ambassadeur van goede wijn, en niet van één wijngebied. Sorry, Rías Baixas.

Maar ja, soms overkomt het je gewoon nog een keer. Van het weekend zat ik aan de paaslunch in Friesland, toen ik via Facebook en Twitter vernam dat ik op dat moment in Madrid was verheven tot ‘Caballero de la Orden de Rioja’. De felicitaties stroomden direct binnen. Prachtig hoor, alleen was ik de afgelopen jaren niet meer in Madrid geweest. Mijn webredactie had deze onderscheiding verzonnen bij wijze van 1-april-grap. We hebben er hartelijk om gelachen. Leuk gevonden, heel origineel. Fijn gephotoshopt. En gelukkig hoef ik geen ‘Caballero’ te zijn. Ik heb al genoeg onderscheidingen.

Ronald de Groot

Nederland heeft een bijzondere relatie met ‘oranje’. Nou ja, als we met ‘oranje’ het Nederlands voetbalelftal bedoelen, dan is deze relatie aardig bekoeld. En het koningshuis geeft de nodige discussie, maar tegelijk is dat ‘oranjegevoel’ natuurlijk helemaal niet weg te denken, je ziet de nationale kleur overal waar Nederland zijn beste beentje voor zet.

Op wijngebied is het oranjegevoel minder vanzelfsprekend. Afgelopen zaterdag zat ik in een van de nieuwe trendy Amsterdamse wijnbars -4850, in de Camperstraat, gaat dat zien- aan mijn tafelgenoot uit te leggen wat de vermelding ‘orange’ op de kaart nu precies inhoudt. Nou ja, precies is het woord eigenlijk niet. Ik vertelde eigenlijk wat het zo ongeveer inhoudt.

In een wereld waarin witte wijnen fruitig en zeker niet geoxideerd mogen zijn –behalve de bekende uitzonderingen, zoals madera of sherry- is het niet zo gek dat de gewone wijndrinker zich afvraagt wat oranje wijn in godsnaam nu weer betekent. Slechts een kleine groep liefhebbers is er mee bekend, en dan waarschijnlijk ook nog alleen in Amsterdam & omstreken, waar de echte fanaten dit type wijn zien als de ultieme ‘oude’ natuurwijn, afkomstig van onze Georgische wijnvoorvaderen. Dat het begrip lastig te definiëren valt, schreef ik al in mijn artikel over Georgië, eind vorig jaar. Daar zie je al weer een nieuwere trend: het maken van wit met schilcontact zonder oxidatie. Oranje wijnen, die niet oranje van kleur zijn.

Niet zo gek dus dat veel importeurs zich na onze laatste flesaanvraag vertwijfeld afvroegen wat we bedoelden met ‘wit gemaakt met schilcontact’ als een van de nieuwe onderwerpen. Ook wij moeten met onze tijd mee. Het fenomeen bestaat nu eenmaal en geniet een bepaalde populariteit. Verwarring alom dus. Tja, oranje wijnen wilden we het dus niet noemen, want die kleur is niet maatgevend. Bovendien heb je dit type wijn tegenwoordig in allerlei vormen. De nieuwe generatie wijnboeren heeft geen vast recept, maar laat de witte druiven soms een paar dagen op de schillen gisten, soms weken. Maar ook maanden of jaren schilcontact is mogelijk. Ales Kristančič van Movia, bij wie ik gisteren op bezoek was, laat de witte druiven zo’n twee maanden in contact met de schillen. Hij past deze methode toe op een moderne manier. Zulk soort wijnen willen we dus graag proeven. Geen kwestie van alle fiches techniques doornemen, maar even bedenken –of weten- welke wijnboeren zich van dit soort technieken bedienen. Want zeker nu de inzichten voortschrijden, zitten er bijzondere en interessante wijnen bij. Tegelijk is het goed te beseffen dat het over de hoofden van veel wijndrinkers heen gaat. Misschien is dat ook een aardige takeaway voor de trendy sommelier: veel gasten zijn helemaal niet op de hoogte van dit fenomeen, en ze zijn er misschien ook helemaal niet van gediend.

Ronald de Groot

Het leven kan raar lopen, en is lang niet altijd te plannen. Maar een van de dingen die ik goed heb gepland, is de overstap van het artsenvak naar het schrijven over wijn. Een buitengewoon goede beslissing. Je wordt er misschien niet rijker van in materieel opzicht, maar wel in geestelijk opzicht. Het leven is er gewoon leuker op geworden. Het is mooi om te zien dat ik (lang) niet de enige ben die het medische vak heeft verruild voor de wijn. Afgelopen weekend was ik in het kader van een verjaardagspartijtje, dus gewoon als privépersoon, op bezoek bij de Pietershof, een wijngoed net over de Limburgse grens, bij het Belgische dorpje Teuven. We werden daar zeer enthousiast ontvangen door eigenaar Albert Meijer voor een uitgebreide rondleiding en proeverij. Hij vertelde dat hij jarenlang in het ziekenhuis had gewerkt, maar met afnemend plezier. ‘Mijn vrouw zei me op een gegeven moment dat ik moest ophouden met al dat gemopper, of gewoon moest stoppen met mijn werk. Zo gaat het niet langer. Ze had gelijk. Ik ben gestopt met mijn werk als cardioloog, want ik had er geen plezier meer in.’ Mooi om te zien. Ook voor Albert is het geen keuze voor het geld, maar voor plezier in het leven. En wijn geeft geweldig veel plezier. Hij wilde al jaren zijn eigen wijnen maken, en experimenteerde veel met zijn druivenstokken achter zijn huis in Limburg. Hij kwam Piet Akkermans tegen, de eigenaar van de Pietershof, en ze vonden elkaar in deze passie. Albert neemt het domein nu over en geniet van zijn 2,5 hectare wijngaarden, beplant met onder andere auxerrois, pinot blanc, pinot gris, chardonnay, pinot noir en riesling. Prachtig.
Beter kun je het niet doen in je leven, je wijnpassie volgen. We proefden een paar heerlijke wijnen, waarbij de onder andere de lekkere Pinot blanc opviel door zijn mooie rijkdom en frisheid, door de kalkhoudende bodem. ‘Ik prefereer ’17 door de zuren, maar de gasten hier prefereren de rondeur van ’16. Prima toch?’ Fijn. Wijn blijft een geweldig product, dat ware liefhebbers blijft inspireren. En steeds meer ook in Nederland en België.

Ronald de Groot

Het ergste lijkt een beetje weggeëbd, maar al jarenlang wordt er in Nederlandse supermarkten soms bijna gevochten om melkpoeder voor baby’s. In China wordt de moedermelkpoeder na grote schandalen niet vertrouwd, en daarom wordt de o zo vertrouwde Nederlandse babymelkpoeder in scheepsladingen naar China overgebracht. Eigenlijk niet zo gek. Poeder kan ook gemakkelijk worden vervoerd. Net als bij een pakje droge soep. Je hoeft het water niet te vervoeren, dat voeg je later gewoonweg toe. Misschien iets voor wijn? Nou, daar wordt toch wel een beetje anders over gedacht. Onlangs was men in de Chianti in rep en roer, zo werd gemeld door RAI News. Door middel van nieuwe opsporingsmethoden werd ontdekt dat er met name in de V.S. Chianti op de markt was die
gemaakt was met een chemisch poedertje. Briljant eigenlijk. Net als bij de soep en de melkpoeder. Maar ja, dat mag dus niet. Want wijn is nu eenmaal geen melk. Wijn wordt beschermd door allerlei regels, officiële herkomstbenamingen, en wat al niet meer. Het maken van poederwijn is wel een heel opzichtige inbreuk op wat wijn zou moeten zijn. Tegelijkertijd maakt het oerwoud van regels en de onnozelheid van de consument het soms wel heel gemakkelijk om met wijn te frauderen. Onlangs kreeg ik te horen dat er tankwagens rosé van de Languedoc naar de Provence zouden rijden, omdat daar zulke nare rosé-tekorten zijn. Ja ja. Zelfs met zeer oude flessen is gefraudeerd, zogenaamd uit de verzameling van Thomas Jefferson. Waarmee ik maar wil zeggen dat zelfs top-verzamelaars naïeve consumenten kunnen blijken. Fraude met wijn is van alle tijden en vindt plaats op elk niveau. In dat opzicht zit er aan de ‘poeder-Chianti’ eigenlijk nog wel een amusante kant. Tot het moment dat je je realiseert dat er zo’n 200 miljoen euro met zo’n fraude wordt verdiend. Dan realiseer je je
dat het gewoon keiharde criminaliteit is. Maar zo lang er gehaaide vervalsers zijn en onwetende consumenten, zal wijnfraude niet ophouden.

Ronald de Groot

Veel wijnliefhebbers, maar ook veel producenten, realiseren zich niet dat de Nederlandse wijnmarkt tot de top tien van grootste wijnmarkten van de wereld behoort. Met een import in 2016 van meer dan een miljard dollar aan wijn neemt Nederland op de mondiale ranglijst de negende plaats in, boven België, Frankrijk, Rusland en Zweden, en direct onder Japan en Zwitserland. Tegelijk is het een markt die heel open van karakter is, omdat hier wijnen van zo’n beetje overal ter wereld in de schappen staan. Chauvinistisch hoeven we niet te zijn –onze ‘eigen’ wijnproductie is op deze grote plas te verwaarlozen.

Dat betekent automatisch dat je altijd moet knokken voor een plekje in deze markt. Aanwaaien komt het je niet. Producenten kunnen dan ook wel een steuntje in de rug gebruiken. Onlangs was ik op een proeverij van Australische wijnen in Londen. Meerdere producenten klaagden dat Wine of Australia ze niet hielp op markten als de Nederlandse. De kaarten zijn jaren geleden op Azië gezet, met China als belangrijkste doel. ‘Chinezen houden niet van de wijnen die wij maken. Die zijn veel geschikter voor de Europese smaak.’ Shiraz is inderdaad een wijn die niet erg in de Aziatische keuken past. Maar zeker in Australië maken de grote bedrijven de dienst uit, dus ook waaraan de promotiegelden worden besteed. Dat de verkoop van Australische wijnen flink is weggezakt en veelal alleen grote merken als Lindemans en Penfolds nog een positie hebben in de supermarkt, het zal ze verder worst wezen. Jammer. Australië is veel meer dan alleen maar grote merken. Het lijkt een beetje de waan van de dag. Ik ben benieuwd wanneer wordt ingezien dat een vechtmarkt ook een interessante markt kan zijn. In mijn ogen is deze eenzijdige budgetverschuiving in elk geval een gemiste kans.

Ronald de Groot

Voor de proeverijen van PERSWIJN stellen we van te voren thema’s vast, zoveel mogelijk in lijn met jaargetijden, hoe interessant een thema is, en of het belangrijk, dan wel minder belangrijk is voor de Nederlandse wijnmarkt. Allemaal afwegingen. Thema’s komen ook weer terug, maar weer niet te snel. Maar er verandert altijd weer van alles, met nieuwe jaargangen, interessante nieuwe wijnen en wisselingen van importeur. Altijd wat te beleven. We proberen het in te schatten, maar soms krijgen we veel meer ingezonden dan verwacht, te veel om te plaatsen. Dus moeten we regelmatig schuiven met een thema. Niet tot ieders genoegen, begrijpelijk, maar de ruimte in het blad is niet van elastiek. Bovendien is er soms tijd nodig tot we alle inzendingen binnen hebben, dus het helpt ons ook de thema’s te completeren.

We krijgen ook wijnen ingezonden die éigenlijk in het thema passen, maar nét niet. Voor de proeverij Languedoc-appellation-wijnen komen er wijnen met de herkomstbenaming Vin de France binnen. Ze zijn wel in de Languedoc gemaakt, of zelfs in een bekende streek, zoals Pic Saint-Loup, maar de druiven zijn niet helemaal volgens de regels, en dan wordt het Vin de France. Daar moeten we dan toch ook weer streng in zijn, want het is gewoon geen Pic Saint-Loup. Dus niet een door ons aangevraagde appellationwijn uit de Languedoc. Zo staat hier een Vin de France naast me van Domaine Maris (Minervois), gemaakt van 100% carignan. Dat mag dus niet: Vin de France. Jammer, is een heerlijke wijn, met veel fruit, zuidelijk, met wat chocola en garrigue, stevig, maar ook rijp en soepel. (Sauter Wijnen, cat. 5). Tja, jammer hoor. Ha, een wijn uit Pic Saint-Loup, maar met cabernet, in combinatie met carignan. Tja, dat is inderdaad niet bepaald typisch Pic Saint-Loup, met die cabernet-geur. Wel een lekkere wijn trouwens, fruitig, sappig, met wat fijne zuren van de cabernet. (Mas Thélème, Nomen Omen, Vin de France, Wijnimport Saladin, € 10,95). Verstandig dat de appellation dit verbiedt. In Chianti mag wel cabernet worden gebruikt, en dat doet afbreuk aan de identiteit van sangiovese. Cabernet overheerst nu eenmaal snel. Dus dat we het niet meeproeven met dit thema, valt uit te leggen. Binnenkort maar eens Vin de France aanvragen…

Ronald de Groot

Na mijn weekend, vorige week, met Chianti, ben ik nu terug in Italië voor een bezoek aan Montefalco. Het lijkt een beetje omslachtig, maar dat is de ‘schuld’ van de Italianen zelf. Ze hebben in de loop der jaren een programma onder de noemer ‘anteprima’ van Toscane opgetuigd, waar je zomaar anderhalve week mee zoet kan zijn. Voorheen kon je nog starten met Chianti Classico en dan meteen door naar Vino Nobile en Brunello. Tegenwoordig hebben ze –heel listig- de Vernacchia di San Gimignano tussen het rood ingeplakt, in plaats van vooraan in het programma. Dat werd natuurlijk door iedereen overgeslagen. En Montefalco, in Umbrië, heeft zijn eigen anteprima direct achter Brunello geplakt, zodat je direct ‘door’ kunt. Ik weet niet of ik jaloers moet zijn, of medelijden moet hebben met journalisten –of wat daar voor door moet gaan- die de hele anderhalve week, van de eerste zaterdag tot en met de laatste woensdag, helemaal vol maken. Ik haak dus even af. Dan maar geen Brunello dit jaar, of Vino Nobile. Gisteravond, toen ik fris en fruitig aantrad in Montefalco, kwam ik collega’s tegen die ik een week eerder in Chianti ook ontmoette. De tong op de schoenen:Ante ‘Ik heb zin om naar huis te gaan. Dit doe ik nooit meer’.

Reizen en schrijven over wijn, het is heel leuk. Maar buitenstaanders moeten zich realiseren dat je als wijnjournalist ook als een soort vee kan worden rondgetransporteerd van het ene proef-event naar het andere, zonder ook maar een moment rust of een moment om even te genieten van het land waar je te gast bent. En organisatoren van dit soort events zouden dat ook wel mogen beseffen, hoe praktisch het ook allemaal lijkt. Maar te veel klagen zal ik ook niet, dat is niet terecht. Ik schoof aan bij een diner met een aantal verschillende producenten en kwam terecht aan een lange tafel met zo’n 20 zeer luid pratende en bij tijd en wijle schreeuwende Italianen, te gast bij Giampolo Tabarrini. Wat een belevenis. Italiaanser bestaat niet. Sfeer, lekker eten, mooie wijn. Zo goed kan het journalistenleven ook zijn. Maar met mate graag.

Ronald de Groot