Eten & Drinken

Alle concurrentie ten spijt blijft de ‘echte’ witte Bourgogne nog altijd heer en meester bij de wijnen op basis van chardonnay-druiven. Geen slechte prestatie, als je ziet waar de concurrentie vandaan komt. Werkelijk overal ter wereld staat deze witte druif aangeplant, er is eigenlijk geen ‘nieuw’ wijngebied zonder. Spanje, Chili, Zuid-Afrika, Australië, Californië, noem maar op –en dan ook nog in Frankrijk zelf, in het Pays d’Oc. Maar het is de spanning van de wijnen uit de Bourgogne die superieur is. Het terroir, met zijn kalkhoudende bodem en de noordelijke ligging zijn hier verantwoordelijk voor.

Helaas heeft deze populariteit ook een keerzijde. De prijzen van deze wijnen kunnen flink oplopen. Voor kenners een reden om stiekem nog wel eens uit te wijken naar een van de ‘buitengewesten’ van de Bourgogne. Een van de beste bevindt zich in het uiterste zuiden, tegen de Beaujolais aan: Pouilly-Fuissé. Dit wijngebiedje aan de voet van de rots van Solutré brengt machtige en vette wijnen voort, spannend en breed. Maar uiteraard moet er, ook hier, een goede wijnmaker aan het roer staan, die niet lijdt aan gemakzucht.

De wijnen van Saumaize combineren een mooie kracht met prachtig fruit en veel frisheid. Dat geldt zelfs voor een moeilijke jaargang als 2003, waarin de hitte de druiven flink geselde. De Pouilly-Fuissé ‘La Roche’ heeft een brede geur, met vanille, vet en boter, maar ook mooi citrusfruit, jeugdig, mooi krachtig in de smaak, mooie zuren en frisheid, een prachtige lengte. Hij kan nu worden gedronken, met een mooi visje, maar hij kan rustig nog een paar jaar blijven liggen.

Wijnkoperij Eduard Mol, € 18,90

www.eduardmol.nl

Op de een of andere manier wil het met Italiaanse wijnen in Nederland niet erg vlotten. We zijn met zijn allen onstuitbaar francofiel. Daar is niet veel op tegen, ware het niet dat het toch leuk zou zijn eens over de grens te kijken. Italië is uiteindelijk toch ook het mekka van lekker eten en drinken. Pasta heeft de wereld veroverd, espresso is overal een begrip, maar wijn, het lukt maar moeizaam -bij ons althans. Een Nederlander koopt voor hetzelfde bedrag gemakkelijker een bekende Franse wijn dan een onbekende Italiaanse. Of, heel concreet, liever een Beaujolais dan een Dolcette. Tijd voor verandering.

Dolcetto is een druif, en een die we eigenlijk alleen tegenkomen in Piemonte, de streek ten zuiden van Turijn. Deze is vooral bekend om zijn stevige jongens, Barolo en Barbaresco. Dolcetto echter staat voor -de naam zegt het al- wat zachtere en zoetere wijnen, die snel gedronken kunnen worden. Vroeger werden wijn van de dolcetto nogal eens met Beaujolais vergeten, vanwege hun lichte karakter en snelle drinkbaarheid. Maar moderne producenten van Dolcetto maken hem tegenwoordig graag wat steviger en voller. Niettemin blijft het een wijn met zachte tannines en een hoge drinkbaarheidsfactor.
Het dorpje Dogliani, even ten zuiden van Barolo, is voor de echte gelovigen de moederkerk van de dolcetto-druif. Anders dan in Barolo -waar nebbiolo de beste plaatsen bezet- staat de dolcetto hier geplant op de allerbeste wijngaarden, die wel voor deze druif gemaakt lijken. Anna Maria Abbona is hier een van de meest gepassioneerde wijnmakers en de ‘Sorí Dij But’ is een van haar wijnen van een aparte wijngaard, een wijn van een indrukwekkend steile helling. De druiven voor deze wijn zijn van topkwaliteit en het hout wordt terughoudend toegepast, om het fruit in de wijn te behouden. Het resultaat is dé perfecte Dolcetto, heerlijk in zijn fruit, lichtvoetig, maar met veel fruit en sap, kersen, bessen, smakelijk en soepel.

Douwe Walinga, € 7,70

Natuurlijk is het heerlijk te genieten van een grootse Rhônewijn, een machtige Châteauneuf-du-Pape of een elegante Hermitage, de wijn van de beroemde gelijknamige heuvel in de noordelijke Rhône. Maar we vergeten nog wel eens dat de Rhônestreek ook smakelijke wijnen produceert voor gewoon door de week, om te genieten van zijn zachte smaak en zuidelijke karakter. Dat kan bij deze Château la Croix, een ongecompliceerde rode wijn.

Het kan vreemd gaan met modes of trends. Velen zoeken tegenwoordig naar rode wijnen die snel kunnen worden gedronken, een soepel glas zonder harde tannines. Algemeen leidt deze zoektocht naar wijnen uit de zonnige wijnstreken van de Nieuwe Wereld. Maar daarbij wordt er gemakkelijk aan voorbijgegaan dat juist in zuidelijke Franse streken druiven staan die bij uitstek soepele wijnen kunnen opleveren. Syrah is de druif voor wat peperigheid en zuidelijke kruiden, grenache voor rondeur en kracht. Dan nog wat carignan of cinsault voor een soepel karakter, en een smakelijke compositie is een feit. Enige probleem voor een land als Frankrijk is het jaargangverschil. Als het veel regent, zoals in 2002, dan kan het resultaat nogal dun uitvallen. Maar in 2003, die memorabele, hete zomer, was het allemaal heel anders. Dit domein in Bollène, in het zuidelijke Rhônegebied, laat zien dat in zulke jaren lekkere wijnen voor een goede prijs kunnen worden gemaakt. Het is een heerlijk soepel glas, met zoet fruit, pruimen en kersen, aangenaam zacht en in balans, smakelijk, met wat tannines na.

Plus, € 3,49

Voor de Rhônestreek was de jaargang 2002 een absoluut rampjaar. Niet alleen leverde de extreme regenval van begin september een flinke schade op aan have en goed, het leidde ook tot een onvermijdelijk minder goede wijnoogst. Men name het zuidelijke Rhônedal werd extreem getroffen. Dat was goed te zien bij onze proeverij, met wijnen op tafel uit zowel 2002 als 2003. Zelfs een voortreffelijk domein als Santa Duc, in het dorp Gigondas, maakte in 2002 een duidelijk mindere wijn, hoewel heel krachtig en zonder meer heel goed voor het jaar. Maar 2003 is ook hier veel beter.

Daarmee plaatst een moeilijk jaar als 2002 iedereen voor een belangrijk dilemma. De wijnboeren moeten besluiten of ze de wijn gewoon op de markt brengen, of niet liever verkopen aan de handel. Ook zouden ze hun prijs kunnen verlagen. Boeren die speciale topcuvées maken, besluiten nog wel eens om deze in een moeilijk jaar als 2002 achterwege te laten. Heel verstandig. Voor de wijnimporteurs en de wijndrinkers doet de vraag zich voor of ze de wijn uit dat jaar wel moeten kopen. Tot op zekere hoogte is dat prima, omdat, als de wijn goed gemaakt is, hij wel jong kan worden gedronken. Maar het is niet onlogisch om een wat lagere prijs te betalen. Daar hoef je bij de boeren echter meestal niet om te komen. Dan is de cirkel gesloten en blijven de flessen liggen.
In 2003 doen dat soort problemen zich niet voor, althans op het eerste gezicht. Toch was het niet altijd gemakkelijk een heel goede wijn te maken, omdat de extreme droogte en hitte druiven met veel suiker produceerde. Het alcoholgehalte kan daarom nogal eens behoorlijk hoog zijn en de wijnen kunnen ook fruit missen. Dat zien we niet bij deze fraaie Santa Duc, een machtige en bijzondere wijn, met veel kracht en kruidigheid, maar ook rijpe tannines, sap en lengte, een mooie balans; buitengewoon fraai, voor wie houdt van (heel) krachtig, dus niet voor slappelingen.

Hans Moolenaar, € 9,-
www.hansmoolenaar.nl
(site wordt helaas verbouwd)

Wonderlijke wijnen, die Côtes du Roussillon. Sommige producenten geloven zelfs in wonderen en misschien wel in sprookjes. Ze noemen hun domein dan Clos des Fées, het huis van de feeën. En dan maken ze vervolgens een toverwijn: Les Sorcières du Clos des Fées, de tovenaars van het huis van de Feeën. Typisch geval van prettige gekte. Laten we het daar maar op houden. Maar toch niet zo heel gek, want het is wel een betoverend lekkere wijn…

In 1998 kwam ex-journalist Hervé Bizeul met de eerste wijnen van zijn eigen domein in de Roussillon, Le Clos des Fées. Van meet af aan oogstte hij niets dan lof voor zijn producten. Hij liet maar weer eens zien dat iemand van buitenaf in dit soort wijngebieden tot zeer veel in staat is. En dan in een streek die tot voor kort een bepaald matige reputatie had en voornamelijk pretentieloze slobberwijntjes produceerde.
Kundig werk in de wijngaard en de kelder levert wijnen op dit uitblinken in diepte, kracht en verleiding. Nieuwe aanplant telt maar liefst 12.000 stokken per hectare, meer dan in de Médoc. Een bijzonder project. Groots, intens en zeer krachtig is zijn vermaarde ‘Petite Sibérie’, een wijn van een hoge, bepaalde frisse wijngaard. De Sorcières is zijn ‘kleine’ wijn, (deels) gemaakt op basis van door andere boeren geleverde druiven. Ten opzichte van zijn meer bijzondere wijnen is hij vrij betaalbaar, en het blijft ook nog heerlijk drinkbaar, om zomaar van te genieten. In de geur vinden we kruidigheid, bessen en zwoelheid, met een heerlijke zachte smaak, die romig en tegelijk intens is. Een wat duurdere wijn van de week dan gebruikelijk, maar wel een die het volledig waard is.

Ron Cohen, € 12,50
www.roncohenwijnen.com

Nog niet zo lang geleden was Ribera del Duero een gebied met de status van een Mercedes: krachtige wijnen, voor (te) hoge prijzen. Dat was heel snel gegaan. Begin jaren tachtig was dit een landelijke streek, een ingeslapen stuk van de Spaanse hoogvlakte. Enige grote naam was Vega Sicilia -nog altijd zeer beroemd- en dat was het dan. Toen kwam Alejandro Fernandez met zijn Tinto Pesquera, een wijn die insloeg als een bom. Wijncritici, met name in de V.S., ontdekten deze streek, en plotseling was hij ‘hot’. Ribera del Duero stond op de kaart, en was er niet meer af te slaan. Hoewel, te veel jonge aanplant en overinvesteringen gooien wel wat roet in het eten…

Ribera del Duero bestaat als wijnstreek nog maar een jaar of twintig, maar zijn beroemdste wijn, Vega Sicilia, heeft al een geschiedenis van een eeuw, en dus voornamelijk als Viño de Mesa, tafelwijn. Maar dan wel een bijzondere tafelwijn, onder andere geschonken bij het (eerste) huwelijk van Prins Charles. Het bedrijf heeft een lange wachtlijst van belangstellenden die op de lijst van klanten willen komen, die jaarlijks wijn ‘mogen’ kopen. Een lichtend voorbeeld, dat uiteraard vroeg om navolging. Er zijn nu talloze nieuwe wijnbedrijven in Ribera del Duero, die proberen een graantje mee te pikken van de bekendheid van dit gebied, dat zich grofweg bevindt tussen Burgos en Valladolid. Dat lukt ze vrij goed, hoewel de grote nieuwe aanplant nog wel eens wijnen oplevert die de kracht en intensiteit missen waar deze streek zo populair mee is geworden. Aan de basis van de wijnen staat de lokale druif tintá del país, een eigen variant op Spanjes beste en bekendste druif, tempranillo.
Door de vele investeringen en jonge stokken is het mogelijk om heel betaalbare wijnen uit deze populaire streek te betrekken, zoals deze Viña del Frade. Hij wordt gemaakt door een bekend huis, Hijos de Antonio Barcelo, bekend van onder andere hun wijn uit dezelfde streek, Viñamayor, een betrouwbare Ribera del Duero. De Roble is een variant op de Crianza, die niet zo mag heten, omdat een Crianza minstens een jaar op eiken vaten moet rijpen, en de rijping op eiken (roble in het Spaans) bij dit type wijn meestal maar een paar maanden in beslag neemt. Toch heeft hij al een duidelijke houttoon, vanille, in combinatie met lekker zoet fruit, kruiden, zwoelheid, een gelikte stijl, lekker zwoel en toegankelijk, een prettig glas, dat veel Ribera del Duero biedt voor zijn geld.

Albert Heijn, € 5,99

Jarenlang gold de Minervois als een streek van simpele landwijnen die lekker wegslobberden. De streek tussen Béziers en Carcassonne, in het dal van de Aude, bracht grote hoeveelheden wijn voort zonder veel karakter. De vruchtbare grond van het rivierdal liet de druiven lustig groeien en vraag naar simpele wijn was er genoeg. Maar gelukkig is daar verandering in gekomen. Er komen inmiddels heel wat fraaie wijnen uit de Minervois.

Net als voor de andere wijngebieden van de Languedoc staan de druiven grenache, syrah, carignan aan de basis van de wijnen van de Minervois. Het accent is de laatste jaren nog meer op kwalitatief goede druiven komen te liggen, met voorop de syrah. Binnen de Minervois is er zelfs een aparte appellation gekomen, Minervois La Livinière, waarin de syrah-druif centraal staat.
Voor de wijngaarden in de Languedoc was de warme jaargang 2003 een uitdaging, met nogal eens een positief resultaat. Veel meer dan de stokken in de Bordeaux of het noorden van Frankrijk zijn de druiven hier gewend aan zomerhitte en watertekorten. De druiven wortelen diep en passen zich aan bij de extreme omstandigheden. Daarom ook heeft dit jaar hier prima resultaten opgeleverd, met wijnen die krachtig en zeer rijp van karakter zijn. D’Oupia is een van de oudgedienden van de streek, met aan het roer de gelouterde André Iché, die een hele serie interessante wijnen maakt. Het domein bevindt zich in de nabijheid van Olonzac, aan de noordkant van de rivier de Aude. Deze Oupia is de ‘gewone’ châteauwijn, gemaakt om jong te drinken. In een warm jaar als 2003 is het al een meer dan voortreffelijk glas rood, intens, met sap en fruit, krenten en kruiden, pruimen en vijgen, frisheid en mooie tannines. Een mooi voorbeeld van de nieuwe generatie goede Minervois-wijnen. Heerlijk om nu te drinken.

Importeur: Moolenaar, € 6,50
www.hansmoolenaar.nl

Vorige week schreven we over de nogal prijzige wijnen uit de streek Priorato, maar we hebben toch een betaalbaar exemplaar ontdekt. En nog heel lekker ook… Priorato is de wijn uit het achterland van Tarragona, de meest zuidelijk gelegen grote stand van Catalunya. Op de hoge en ongenaakbare terrassen groeien de druiven voor deze wijn, dezelfde die we ook tegenkomen in het zuidelijke Rhônedal: garnacha en cariñena. Die leveren gulle en tegelijk heel krachtige wijn, vooral door de hoge leeftijd van de (beste) stokken.

In het verleden was Rioja het enige gebied in Spanje dat faam genoot met zijn rode wijnen. In de loop van de jaren tachtig is daar rap verandering in gekomen, met de opkomst van onder andere Ribera del Duero en in iets mindere mate Navarra. Begin jaren negentig schoot de reputatie van Priorato, de wijnstreek aan de kant van de Middellandse Zee die door de Catalanen consequent ‘Priorat’ wordt genoemd, als een komeet omhoog. Ze hadden alles in zich om destijds de belangrijkste wijncriticus ter wereld, Robert Parker, te plezieren: een zeer rijp karakter en veel kracht, room en diepte. Door het kleine aantal boeren dat goede wijnen produceerde, ging de prijs van de wijnen als een raket omhoog. Maar door uitgebreide nieuwe aanplanten is er nu gelukkig weer wat rust aan het front. En de Onix wordt bovendien gemaakt door een betrouwbare coöperatie, waar goed wordt gewerkt en waar men qua prijs niet het onderste uit de kan wil. De Vinícola del Priorat werd opgericht in 1991. 125 boeren zijn lid van deze coöperatie. Samen bewerken ze 310 stukjes wijngaard met een oppervlak van in totaal 205 hectare. Op de steile hellingen (tot 30%) staan veel oude stokken, met lage opbrengsten, van niet meer dan een kilo per stok. De gebruikte druiven, garnacha en cariñena , staan aan de basis van een boeiende wijn, met een overtuigend grenache-karakter, zoet fruit, kersen, apart, met veel spanning, en heel betaalbaar bovendien. Een absolute aanrader.

Delivers/Gastrovino, € 7,95
Verkoopadressen: www.gastrovino.nl

Ruim tien jaar geleden zagen we de opkomst van Priorato, een ‘nieuwe’ wijnstreek in het zuiden van Catalunya. Machtige wijnen, die de aandacht trokken van wijncritici vanwege hun verleidelijke en volle karakter. Maar de snelle populariteit, in combinatie met een kleine beschikbaarheid van goede wijnen, leidde al snel tot een ware prijsexplosie. In eerste instantie leuk voor de producenten, maar voor veel wijndrinkers reden om eens naar een alternatief om te zien. Dat werd onder andere gevonden in naburige streken, waar wijnen worden gemaakt met een vergelijkbaar karakter. Onder andere Montsant en Terra Alta kwamen zo in de belangstelling.

Terra Alta, wat dieper landinwaarts, ten westen van Priorato, is een sprekend voorbeeld van zo’n opkomende wijnstreek. Met zijn kalkhoudende ondergrond en ligging op een hoogte van zo’n 400 meter heeft het alles in zich om een interessant wijngebied te worden. De bodem is arm genoeg om de groei van de druiven enigszins in toom te houden. Door de hoogte kunnen de wijnen in dit klimaat ook wat frisheid behouden. En hoewel de ontwikkelingen op het vlak van de kwaliteit van de wijnen hier iets minder ver zijn dan in Priorato, zien we steeds meer tekenen die wijzen op een opkomst van deze streek. De druiven zijn in grote lijnen dezelfde als in het naburige Priorato, met het accent op garnache, de druif die als grenache aan de basis staat van een aantal van de grote wijnen van Châteauneuf-du-Pape. Grenache of garnacha van oudere stokken is in staat om fraaie wijnen te leveren, met een fluwelen rijkdom.
Het domein Mas Argany maakt een wijn op basis van uitsluitend garnacha, in een stijl die is bedoeld om jong te drinken, dus met het accent op het fruit. Het is voor de druif en streek mooi getypeerde, heel smakelijke wijn, met veel kersen en chocola, een zoetimpressie, aangenaam en sappig, zwoelheid, iets stevig, maar zonder meer een goed glas.

Importeur: Divinité
Prijs: ongeveer € 5,-

Het wijngebied Collioure ligt direct aan de oever van de Middellandse Zee. Niet aan de vermaarde Côte d’Azur, maar helemaal in het zuiden, aan de Spaanse grens, aan de Côte Vermeille, de ‘groene kust’. We bevinden ons hier aan het zuidelijkste deel van de Franse kust, waar de uitlopers van de Pyreneeën steil in zee plonzen en de bergwind, de Tramontana, het land af en toe in een ijzeren greep houdt.. De appellation Collioure is een nieuw product van de almaar uitdijende Franse ‘appellation-industrie’. Maar, laten we eerlijk zijn, deze keer is het een goed product.

De nieuwe appellation Collioure valt samen met die van de Banyuls, een van Frankrijks heel oude wijnstreken. Banyuls staat voor zoete, versterkte wijnen, in de stijl van lichte port, Collioure voor de droge wijnen uit dezelfde streek. Collioure is een aanvulling, die de boeren van deze streek in staat stelt om dezelfde druiven ook te gebruiken voor het maken van droge wijnen, en dat levert een stuk meer flexibiliteit op. Net als bij veel andere zuidelijke appellations zijn het de kwaliteitsdruiven hier grenache, syrah en mourvèdre die aan de basis staan van de rode wijnen, aangevuld door onder andere cinsault en carignan. Voor wit zijn het de grenache blanc en de grenache gris, aangevuld met eventueel marsanne, roussanne, vermentino, malvoisie en macabeu. Collioure rood werd in het leven geroepen in 1971. Rosé volgde in 1991 en voor wit geldt de appellation Collioure nu ook, en wel sinds 2003.
Een van de leuke wijngoederen in Banyuls/Collioure is het Clos de Paulilles. De wijngaard ligt echt aan zee, op een prachtige, steile helling, die heerlijk wordt vertroeteld door de zon en die lekker wordt drooggeblazen door de bergwind op moment dat een regenbui de druiven nat maakt. De familie Dauré is eigenaar van dit prachtige domein sinds 1968. In 1974 werd ook nog het meer landinwaarts gelegen Château de Jau verworven, een wijngaard die recht heeft op de appellation Côtes du Roussillon.
Op dit moment is Estelle Dauré verantwoordelijk voor de beide familiewijngoederen. Zij heeft van het Clos de Paulilles een bijzonder wijngoed gemaakt, waar zowel goede zoete Banyuls als droge Collioure wordt gemaakt. Daarnaast heeft ze op het wijngoed een leuke ‘ferme auberge’ gecreëerd, waar een aangename maaltijd kan worden genoten, in combinatie met de wijnen van het domein. Vlak bij de ruisende zee worden lekker foie gras en kip met olijven geserveerd. De rode Collioure is een van die goede wijnen. In de geur ruiken we zoethout en vanille, kersen en stevigheid, de smaak toont elegantie, koffie, tabak, kruiden, rokerigheid, donkere tonen, zwart fruit, mooie zuren en kruidigheid, een tikje droogte na, zoals het hoort bij een goede Collioure.

Gall & Gall, € 11,99
www.gall.nl