Nieuws

Je hebt mensen die er alleen over praten, en je hebt mensen die het echt doen. Het verschil tussen die twee heb je al na een kort gesprek door, zegt Angela Kühn. Ze heeft het over wijnboeren die bio-dynamisch werken. Zij en haar man Peter Jacob doen dat vol passie en overtuiging op hun wijngoed in Oestrich-Winkel (Rheingau).
Kühn schenkt klare wijn

Je hebt mensen die er alleen over praten, en je hebt mensen die het echt doen. Het verschil tussen die twee heb je al na een kort gesprek door, zegt Angela Kühn. Ze heeft het over wijnboeren die bio-dynamisch werken. Zij en haar man Peter Jacob doen dat vol passie en overtuiging op hun wijngoed in Oestrich-Winkel (Rheingau). De wijngaarden krijgen een dekentje van organische meststoffen en zorgvuldig geselecteerde ‘onkruiden’, de wijnstokken worden dag en nacht vertroeteld en de wijn krijgt in de kelder alle ruimte zich te ontwikkelen zoals de natuur het bedoelt. Spontane Vergärung (zonder koeling van de most) is het toverwoord. De familie Kühn heeft vijftien hectare wijngaarden op drie locaties: Doosberg, Lenchen en, heel dicht bij de Rijn, St. Nikolaus. Het zijn voornamelijk zuidhellingen, waarvan 83% is aangeplant met riesling en 17% met spätburgunder. De grond is er rijk aan kwartsiet, kiezel en lössleem: een mooie voedingsbodem voor mineraalrijke wijnen.

Geuren en smaken
Begin april is Angela Kühn in Nederland om de Kühnwijnen te laten proeven in combinatie met gerechten. Ik mag aanschuiven in restaurant ’t Nonnetje in Harderwijk, waar chef-kok Michel van der Kroft de proevers vier fantastische gangen voorzet, met twee wijnen bij elke gang. Het aperitief – de Riesling Sekt 2005, die wat meer restsuiker heeft dan de 2004 en daardoor voller en zachter overkomt in de mond – doet het vooral goed bij een hapje waarin ganzenlever, schuim van anijs en zoet-zure rabarber zijn verwerkt. De Riesling Oestrich 2006 met zijn uitgesproken, iets kruidige neus en zuivere, bloemige en fruitige smaak legt het bij de filet americain van kalf, gekonfijte kalfswang en bloemkoolcrème als eetwijn af tegen de Spätburgunder Weissherbst 2006. Deze zachte wijn met veel rode vruchtjes en een volle, wat zoetige afdronk glijdt als vanzelf mee met de eveneens zachte, lichtzoetige smaken van het gerecht. Bij het tussengerecht van gegrilde rogfilet met tempura van gerookte paling en botersaus van zuurkool maken twee van de mooiste Rieslings van wijngoed Kühn hun entree. De Riesling Quarzit 2006 heeft heerlijke zuren, wit fruit, mineralen en een speels kruidig accentje. De afdronk is een tikje zoet. Zijn concurrent aan tafel, de Doosberg 2006, doet het net iets beter. Deze wijn komt van oude stokken die verzorgd worden alsof ze opa en oma zelf zijn. Hij heeft honing in geur en smaak, naast mineralen en lekker sappig citrusfruit. Zijn soepele, volle smaak en frisse afdronk sluiten naadloos aan bij de vettige en zure smaken van vis en zuurkoolsaus.

Van heg naar bes
Tijd om over te stappen naar de Spätburgunders. Bij een ongelooflijk lekker lamszadel, raviolo met lamshiel en schuim van groene peper worden de 2005 en de 2003 geschonken. De 2003 is duidelijk een product van een te warm jaar: zeer rijp fruit, overheersende alcohol. In 2005 besloot de familie om iets eerder te oogsten, voor de druiven té rijp werden. Dat resulteerde in een wijn met een uitgesproken plantaardige, kruidachtige neus. Ik proefde hem in oktober vorig jaar en had toen onmiddellijk de associatie met een versgesnoeide ligusterheg. Inmiddels is de wijn wat ouder en wijzer geworden en heeft de heg grotendeels plaatsgemaakt voor zoet rood fruit en zwarte bessen. De smaak is fris, peperig en opwekkend. Beide wijnen – geen zware jongens wat tannine betreft – doen het goed bij het vlees, dat relatief zacht en licht is, en de saus, waarin ook wat komijn verwerkt is.
Voor de sweetoholics breekt nu het hoogtepunt aan. De goudgele Riesling Lenchen Auslese 2004 en Lenchen Eiswein 2004 betreden de arena. De Auslese heeft wat botrytis gehad en geurt naar honing, passievrucht, lychee, mandarijn; in de smaak is hij lekker vol, met frisse zuren en abrikoos en lychee. De Eiswein is erg zoet en komt met meer snoepachtige smaken (perendrups), wat banaan en karamel, mandarijn en honing. Zijn afdronk is lekker fris. Het dessert sluit bijna perfect aan bij de wijnen: panna cotta van kokos met sorbet van lychee, gemarineerde ananas, papajacrème en krokant tropisch fruit. Bijna perfect, want er had klein beetje zuur bij gekund (bijvoorbeeld verse ananas). Gelukkig maar, want niets verveelt zo snel als perfectie.

Anda Schippers

Meer informatie:
http://www.weingutpjkuehn.de/
http://www.dewijntherapeut.nl/ (import en verkoop)
http://www.hetnonnetje.nl/

In Bordeaux is veel veranderd. Vroeger werden in moeilijke jaargangen wijnen gemaakt met een onrijp karakter en tannines die nooit rijp werden. ‘Klassieke’ wijnen, zo werden die genoemd. Dat is tegenwoordig helemaal uit den boze. Voor 2007 waren de steekwoorden ‘balans’ en vooral ‘elegantie’.
In Bordeaux is veel veranderd. Vroeger werden in moeilijke jaargangen wijnen gemaakt met een onrijp karakter en tannines die nooit rijp werden. ‘Klassieke’ wijnen, zo werden die genoemd. Dat is tegenwoordig helemaal uit den boze. Voor 2007 waren de steekwoorden ‘balans’ en vooral ‘elegantie’.

De eerste week van april was het wijnjournaille weer verzameld in Bordeaux. En dat betekent dat ook écht iedereen er is die maar een beetje meetelt in de mondiale wijnkritiek. Een klein wereldje, zogezegd, ons kent ons. Opdracht: de nieuwe jaargang beoordelen van de ‘grote’ wijnen uit de Bordeaux. Geen gemakkelijke opgave. In de Bordeaux gaat de PR-machine draaien op het moment dat de druiven worden binnengehaald. Want geen streek is zo afhankelijk van het ‘imago’ van een wijnjaar als de Bordeaux. Een minder jaar zorgt er voor dat de liefhebbers, die en masse afkomen op de reputatie van de beste wijnen van de steek, ook weer even snel en masse afhaken. En dan met degenen die speculuren in dure wijnen als eerste. Die slaan dan liever een jaartje over, omdat in de nabije toekomst geen grote prijsstijging te verwachten valt.

De bange vraag bij een moeizaam jaar als 2007 – want dat was het –  is dan ook, hoe valt de schade uit? Het is duidelijk dat veel Amerikaanse critici deze oogst al hebben afgeschreven. Logisch eigenlijk. Wijnen met een lichte structuur, veel fruit, een alcoholgehalte van meestal niet meer dan 13 procent, zorgt niet voor het type wijn waar de Amerikanen zo van houden: zwoel, machtig en intens. Dat is precies wat 2007 níet brengt. Het goede nieuws is dat het voor Europese wijndrinkers, die wél houden van klassieke wijnen, heel aangename wijnen heeft voortgebracht. De slechte zomer werd gevolgd door een mooie herfst, die vooral de cabernet nog tot rijping bracht. En daarmee zijn goede 2007’s heel aangename wijnen, als ze goed zijn gemaakt ook werkelijk uitgebalanceerd, niet te zwaar en mooi fris, met heerlijk fruit. Maar daarnaast zijn er velen die geen grote wijn hebben gemaakt, omdat hun werk in de wijngaard tekort schoot en/of omdat de opbrengsten te hoog waren. Kortom: een minder jaar, met grote verschillen tussen de wijnen.

Ronald de Groot

Uitgebreide proefnotities, meer nieuws over 2007 vindt u in het komende nummer van Perswijn.

Een Franse wijnjournalist heeft Sjoerd en Ronald onder de vleugels genomen. Zo komen ze overal nét wat makkelijker binnen, ook als hun gezelschap te laat op de afspraken verschijnt. Hup, in de voiturette naar Mouton en dan vlug langs de dames bij de deur naar de gereedstaande proeftafel.
Mouton viel zeker niet tegen. Bij binnenkomst werden we meteen herkend. Het scheelt dat er een bekend journalist mee komt. Iemand van de Revue des Vins de France legt toch wat meer gewicht in de schaal dan een stel Nederlanders. Wij kopen traditiegetrouw niet zoveel Bordeaux als Amerikanen, Japanners, Fransen, Engelsen of Belgen. Het nadeel van bovengenoemde Franse journalist is dat hij overal te laat komt. Omdat hij alle afspraken voor ons heeft gemaakt, levert dat soms vreemde blikken op. Soms is het nodig met ferme tred op de wijnmaker af te stappen. De dames aan de deur kunnen dan slechts beteuterd toekijken hoe je zonder veel moeite kunt gaan proeven. Sommige châteaux lijken er een sport van te maken om het zo moeilijk mogelijk te maken om er binnen te komen. Zomaar binnenlopen is er in ieder geval niet bij.

Ondertussen op Mouton
Op Mouton ging blijkbaar alles zo zijn gangetje. Natuurlijk waren de vertrouwde ‘voiturettes’ weer beschikbaar om ons naar en van de proefzaal te brengen. Na het ‘handtasincident’ van 2006 is er geen begeleide proeverij meer. Iedereen kan op zijn eigen tijd een afspraak maken, als dat lukt, om te komen proeven. Op de terugweg sloeg het noodlot toe. De batterij van de voiturette blijkt leeg. Wat te doen? Even lijkt het er op alsof de vrouw achter het stuur ons wil vragen te wachten op het volgende karretje. We besluiten gezamenlijk de honderd meter naar de parkeerplaats te lopen. Dat zal ze leren. Hopelijk schaffen ze de voiturettes voor komend jaar af.

Sjoerd de Groot

Sjoerd en Ronald mengen zich in het gedrang rond de sterren van de wijn in Bordeaux. Een genante situatie, maar ja, zij willen ook graag Latour proeven. Eén wijnjournalist heeft het goed voor elkaar, hij maakt geen afspraken en staat niet in de rij. Wie is het? En hoe heeft hij dat geregeld? En wandelen Sjoerd en Ronald ook zomaar bij de grote sterren het chateau binnen?
De primeurproeverijen hebben soms wat weg van Hollywood. De grote namen zitten als sterren op hun set, te wachten tot de journalisten aanschuiven voor vijf minuten interview. Men wisselt wat beleefdheden uit en stapt in de auto voor de volgende ster. Het geeft als ster natuurlijk geen pas om je gezicht te vertonen tussen het plebs. Onhandig natuurlijk maar ja, ook wij willen graag Latour proeven. Dat je de hele ochtend in touw bent om zes wijnen te proeven nemen we graag voor lief.

Volgens de overlevering is er één journalist die dit probleem heeft weten te omzeilen. Afspraken maken is niet nodig en ook grote huizen dansen naar zijn pijpen. Het is net de verschrikkelijke sneeuwman of het monster van Loch Ness. Iedereen weet, natuurlijk, dat hij bestaat. Soms vangt iemand zelfs een schim van hem op. Zou het hem zijn… Niemand kan het zeggen. Er zijn zelf mensen die zeggen dat ze hem hebben ontmoet. Wij twijfelen daar sterk aan. Mocht de goede man toch bestaan, dan gunnen we het hem, als collega’s, van harte.

Afspreken maken met een ster is altijd lastig. Normaal gesproken spant Mouton-Rothschild de kroon. Het lijkt alsof ze zichzelf elk jaar weer overtreffen. Dit jaar wist Mouton echter te verrassen. We waren in de buurt en liepen zonder afspraak binnen. Natuurlijk konden we niet direct terecht om te proeven, dat zou al te makkelijk zijn. We kregen een e-mail-adres en tien minuten later viel de bevestiging naar aanleiding van ons proefverzoek al in de electronische brievenbus. Zelfs op het door ons gewenste tijdstip! Donderdagochtend ontvangen ze ons met plezier.

Om de vergelijking met Hollywood nog maar eens te maken: we waanden ons vorig jaar in een James Bond film, inclusief golfkarretje. Ik ben benieuwd hoe de sequel is… u hoort het donderdag.

Sjoerd de Groot

In Bordeaux is de dolle parade van de primeurs weer aan de gang. Sjoerd en Ronald de Groot hebben zich naar de wijnhoofdstad van Frankrijk begeven en doen hier verslag van hun ervaringen in de kolkende kermis van journalisten, wijnhandelaren en uiterst formele Fransen…
Voor veel Nederlanders is het niet voor te stellen. Maar op het Franse platteland gaat het er heel anders aan toe dan wij gewend zijn. Zo las ik onlangs in een tijdschrift dat er strikte regels zijn om met mensen om te gaan. Onbekenden zomaar voor het diner uitnodigen is, bijvoorbeeld, uit den boze.

Allereerst nodig je iemand uit voor een kopje koffie. Niet ’s ochtends, want dat doen Fransen niet. Ergens in de loop van de middag. Als dit bevalt dan kan er eventueel een vervolgafspraak komen op een later moment. Hierbij kunnen we dan denken aan een glas wijn aan het einde van de middag. De volgende stap is eventueel een lunch, daarna volgt dan een diner. Voor diegenen onder u die denken dat dit vlot kan gaan. In bovenstaand geval kun je al snel vijf jaar verder zijn. Al die tijd blijf je elkaar natuurlijk vousvoyeren en praat je beleefd over koetjes en kalfjes. Gespreksonderwerpen die spannender zijn komen vanzelfsprekend niet aan de orde. Zo praat je niet over geloof of financiële zaken.

Nu zou je denken dat het in de achterlanden van Bordeaux anders gaat. Internationale bekendheid zorgt voor wat internationalere omgangsvormen, hoor ik u denken. Niets is minder waar. Gérard Perse van Château Pavie in Saint-Emlion weet er alles van. “Bij ons in Saint-Emilion hebben we een hele rare situatie,” vertelt hij. “Het is een klein dorp met zo’n tweeduizend inwoners. Een derde daarvan is wijnboer, eigenaar van een wijngaard. Van groot tot klein, van arm tot rijk en alles er tussenin.”

Wie denkt dat deze mensen op vriendschappelijke voet met elkaar staan heeft het mis. “De classificatie van Saint-Emilion zien we terug in het dagelijks leven,” aldus Gérard. “Wijnboeren van het plateau van Saint-Emilion praten niet met die van ‘beneden’ en andersom.” Wijnboeren met de classificatie premier Grand Cru Classé A(zoals Cheval Blanc en Ausone) hebben natuurlijk helemaal een status aparte, al is het alleen maar omdat Ausone nooit en Cheval Blanc sporadisch meedoet met activiteiten van de groep producenten. De schrik was dan ook groot toen Château Monbousquet van Gérard Perse gepromoveerd werd tot Grand Cru Classé. Dit was nog nooit voorgekomen bij een château aan de andere kant ‘van de grote weg’ tussen Libourne en Castillon-la-Bataille. Hij vindt het zelf wel mooi, merken we uit zijn verhaal. Dat zal komen omdat hij zelf ook import is. Als Parijzenaar was hij vanaf het begin al niet welkom. Zeker niet omdat hij ook nog eens een grote mond heeft. Dat is, in goed Frans, ‘not done’. En daarnaast was hij in Parijs eigenaar van een zestal grote supermarkten, dus in de ogen van de chique wijnboeren in Saint-Emilion niet veel meer dan een gewone kruidenier, maar dan wat groter. Hij heeft in de loop van de tijd wel gemerkt dat het beter is om wat rustiger aan te doen met zijn commentaar. Toch zal hij het nog steeds niet nalaten om tegen de heilige huisjes in Saint-Emilion aan te schoppen. Al was het alleen maar omdat zijn Pavie geweigerd is voor de A-status…

Wijnen, afkomstig uit de gangbare wijnbouw, die verkocht worden in de EU bevatten systematisch sporen van pesticiden. Dit is de uitkomst van een onderzoek door het PAN Europe (Pesticide Action Network).
Reactie van lezer Roelof Ligtmans uit Frankrijk: “In de lokale pers wordt dit persbericht een ‘petard mouillé’, een nat rotje, genoemd, omdat het nieuws al tien jaar oud is.” De aangetroffen pesticiden blijven ruimschoots onder de wettelijke limiet.
Wijnen, afkomstig uit de gangbare wijnbouw, die verkocht worden in de EU bevatten systematisch sporen van pesticiden. Dit is de uitkomst van een onderzoek door het PAN Europe (Pesticide Action Network).

Aanleiding voor het onderzoek was een publicatie van het Franse Ministerie van landbouw waaruit bleek dat systematisch resten van 15 verschillende pesticiden in wijnen zijn gevonden. Bij de teelt van druiven worden relatief veel pesticiden gebruikt. In Frankrijk maakt het wijnbouwoppervlak slechts 4,4 procent uit van het totale landbouwoppervlak, maar van de hoeveelheid aangeschafte chemische bestrijdingsmiddelen wordt maar liefst de helft in de wijnbouw gebruikt.

Veertig wijnen
Er werden in totaal veertig wijnmonsters onderzocht, waarvan zes afkomstig uit biologische wijnbouw en de rest uit conventionele. De wijnen zijn allemaal in Europa gekocht en afkomstig uit Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Italië, Portugal, Zuid-Afrika en Chili. De meeste behoren tot de populaire prijsklasse (tot € 5,-), drie wijnen hadden een winkelwaarde van meer dan € 200. De biologische wijnen waren afkomstig uit Frankrijk en Oostenrijk.

Tien pesticiden
Alle conventionele wijnen bevatten minstens vier verschillende soorten pesticiden, één wijn bevatte er tien.  In totaal werden er 24 verschillende pesticiden gevonden, waarvan vijf verboden in de EU omdat ze respectievelijk kankerverwekkend, schadelijk voor het DNA, de voortplantingsorganen of de hormoonhuishouding zijn.

Overwaaien van de buren
Eén van de  zes biologische wijnmonsters bevatte een lage concentratie ‘pyrimethanil’, een verdachte kankerverwekkende stof. Helaas kunnen bij biologische wijngaarden die grenzen aan conventionele, bestrijdingsmiddelen van de buren overwaaien. Het aanleggen van hagen en bosschages om een biologische  wijngaard is dus niet alleen belangrijk om de biodiversiteit te bevorderen en zo het natuurlijk evenwicht te herstellen, maar dient ook als buffer tegen eventuele vervuiling van de buren.

Het volledige onderzoek is te lezen op de website van PAN: http://www.pan-europe.info/

Tjitske Brouwer MV

Reactie op het bericht:

Helaas las ik ook op uw website een slecht onderzocht artikeltje over pesticiden in wijn. Begrijp mij goed, ik ben in het geheel geen voorstander van dit soort producten. Maar het door uw medewerker geschreven stukje is wel heel droevig.

Om een paar zaken te noemen: ‘In elke conventionele wijn zaten tenminste vier pesticiden.’ Als uw medewerker de moeite had genomen het onderzoeksverslag in te zien, had ze direct gezien dat dat niet klopt. ‘Wijnen bevatten flink pesticiden’: er zijn inderdaad verschillende stoffen aangetroffen, maar in uiterst minimale hoeveelheden, in factoren die ver onder elke wettelijke limiet liggen. Voor stoffen als bijvoorbeeld procymidone liggen die in de orde van enkele milligrammen per kilo druiven; aangetroffen zijn hoeveelheden van enkele microgrammen tot waarden beneden 1 microgram. Een microgram is 1/1000e milligram. Een dergelijke waarde ligt dus 5.000 keer onder de wettelijke norm voor druiven (een wettelijke norm voor wijn bestaat niet).
Wellicht had uw medewerkster als echte journalist een en ander eens kunnen uitzoeken, en dan een genuanceerde reactie kunnen schrijven op dit verontrustende bericht! In de lokale pers hier in Bourgogne werd geschreven over een ‘petard mouillé’, een nat rotje, omdat het persbericht van deze groepering eigenlijk vooral heel oud nieuws is: dit is al meer dan tien jaar bekend. Navraag bij de betreffende organisatie wat precies de strekking van de boodschap is, leverde helaas tot dusverre nog geen reactie op.

Roelof Ligtmans
Mercurey, Frankrijk

Naschrift redactie:

Deze kritiek op het rapport van de PAN is in grote lijnen correct. Het mogelijke carcinogene effect van een stof hangt direct samen met de concentratie van deze stof in het geconsumeerde eindproduct. Bij deze lage concentraties is dan ook beslist geen sprake van zo’n effect. Sterker nog, ook alcohol heeft een bewezen carcinogeen effect bij (te) hoge doseringen. En aangezien wijn hiervan gauw 13 procent bevat, is het carcinogene effect van alcohol beduidend belangrijker dan alle genoemde stoffen. Het is maar dat u het weet, en we willen u echt niet bang maken.
Europese organen hebben op dezelfde wijze gereageerd. Pekka PESONEN, Secretaris Generaal van de COPA-COGECA (Committee of Professional Agricultural Organisations in the EU) zei hierover: “Of een steekproef van veertig flessen representatief genoemd kan worden voor een productie van gemiddeld 184 miljoen hectoliter, is zeer de vraag. De enige sporen van bestrijdingsmiddelen die werden aangetroffen, waren van toegestane stoffen. Bovendien in hoeveelheden die ruim onder de wettelijk toegestane hoeveelheden lagen. (…). Dit alarm op basis van dit rapport jaagt consumenten onterecht angst aan en is volledig ongerechtvaardigd, slaat de plank volledig mis en is volstrekt onverantwoordelijk.”

Ronald de Groot

Reactie Tjitske Brouwer:

Volgens mij wil men met het onderzoek aantonen dat er in de conventionele wijnbouw nog steeds grote hoeveelheden bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. In die mate dat er zelfs residuen in een getransfomeerd product als wijn terug te vinden zijn. Natuurlijk is de hoeveelheid aangetroffen residuen beneden de Europese norm, anders zou de wijn niet verkocht mogen worden. Maar het doet niets af aan het feit dat ze wel zijn aangetroffen. Er is meer onderzoek gedaan dat dit heeft vastgesteld. Zo doet bijvoorbeeld de Italiaanse organisatie ‘Legambiente’ jaarlijks het onderzoek ‘pesitcidi nei piatti’, dit toont aan dat er residuen te vinden zijn en deze relatief meer in fruit en tomaten worden aangetroffen dan in andere landbouwproducten.

Tjitske Brouwer MV

In Duitsland wordt gesproken over 2007 als ‘Traumjahrgang’. Magister Vini Lars Daniëls vertrok met grote verwachtingen naar wijnbeurs Prowein om zich in de Deutschland Halle op de rieslings te storten. Zijn conclusie: “Zelden heb ik op één dag zóveel overtuigende wijnen geproefd. Bijna alles was zuiver, vol fruitig en zeer sappig, heeft mineraliteit en goede zuren.”

Met de eerste verhalen over een nieuwe ‘Traumjahrgang’ in gedachten, kon ik nauwelijks wachten op Prowein 2008, om daar zelf een goed beeld op te doen van de kwaliteit van de Duitse oogst 2007. Want vanaf oktober en november vorig jaar werd duidelijk dat 2007 bij onze oosterburen wel eens een heel groot jaar zou kunnen zijn. Bijna alle producenten waren enthousiast, niet alleen over de kwaliteit, maar ook over de gezonde kwantiteit. Vol verwachting betrad ik zo vroeg mogelijk hal 4 (’die Deutschland Halle’) van het immense Messegelände van Düsseldorf. Vroeg zijn is een absolute must, want hal 4 is de drukst bezochte hal tijdens Prowein, vooral het deel van de VDP-leden. In de loop van de tweede dag verandert hal 4 van een proeverij voor ‘Fachbesucher’ in een gezellige borrel voor iedereen die in de buurt was. Die drukke, wat rommelige en onprofessionele sfeer weerhoudt sommige serieuze journalisten, zoals René van Heusden, er van de Prowein te bezoeken. Misschien terecht, maar voor mij was het de eerste mogelijkheid om veel wijnen van 2007 te proeven, dus ik moest de meute maar trotseren. Vatmonsters Het idee was om voornamelijk droge rieslings uit 2007 te proeven, met hier en daar wat zoets en een enkele Silvaner, Weißburgunder of Grauburgunder. Als bij mijn proefnotities geen jaartal is vermeld, betreft het dus een jaar van 2007. Ik proefde overigens in veel gevallen vatmonsters, want de hogere kwaliteiten worden vrij laat afgevuld. Per gebied heb ik een selectie gemaakt van toonaangevende producenten, om zo ook op dat niveau te kunnen differentiëren. En daarin ben ik aardig geslaagd. Allereerst was, logischerwijze, de Mosel aan de beurt. En dan niet alleen de VDP-domeinen van dat gebied, want dat is echt te kortzichtig; dan mis je geweldige producenten als Kees-Kieren uit Graach, Kerpen uit Wehlen, de Rebenhof uit Ürzig, Josef Rosch uit Leiwen en bijvoorbeeld Van Volxem uit Wiltingen. Enkele zeer goede wijnen waren de Graacher Domprobst Riesling spätlese trocken ‘S’ van Kees-Kieren, Kerpens Grosses Gewächs Bernkasteler Ring, ook uit Graacher Domprobst, en Rebenhofs altijd bijzondere Ürziger Würzgarten Riesling spätlese trocken ’Von alten Reben’, een prachtig geconcentreerde wijn met de typerende kruidigheid van zijn wijngaard. Bij Van Volxem, van de boomlange Roman Niewodniscanski, was ik zeer onder de indruk van zijn twee droge Erste Lage-wijnen, de Scharzhofberger Riesling en de Goldberg Wawern Riesling, waarvan ik een troebel vatmonster te proeven kreeg, dat zeer veelbelovend was. Loepzuivere Spätlese Bij de VDP-leden begon ik bij een van mijn favoriete producenten, de Karthäuserhof van Christoff Tyrell. Zijn droge Kabinett van de Karthäuserhofberg was voor Tyrells doen vrij vol en toonde zich al heerlijk toegankelijk. De loepzuivere Spätlese trocken was nog wat gesloten, maar heeft prachtige inhoud, waaronder mooie pikante zuren die de wijn erg boeiend maken. Next up was Schloss Lieser, met onder andere een prachtig elegante Brauneberger Juffer spätlese trocken, waarmee Thomas Haag zijn vader waarschijnlijk zeer trots maakt. Clemens Busch uit Pünderich maakt op dit moment misschien wel de mooiste wijnen van de hele Mosel. Niemand anders weet zoveel terroir in zijn wijnen te verpakken; de wijnen zijn echt ongelooflijk expressief. Op de proeverij van ‘La Renaissance des Appellations’ op de zaterdag voor Prowein, proefde ik vijf wijnen (allen 2006), van droog tot edelzoet en al mijn proefnotities hebben een uitdrukking gemeen: terroirexpressie. Het geheim van Busch zit hem in de eerste plaats in het feit dat in zijn wijngaarden vele variaties van leisteen zijn te vinden. Hij verwerkt de druiven apart, zodat een bepaald type gesteente optimaal tot uitdrukking komt in de wijn. In de tweede plaats is van groot belang dat Busch al zijn wijnen zéér langzaam spontaan vergist, met behulp van biologische gisten afkomstig uit de wijngaarden zelf. Dit vergroot de terroirexpressie. Spannende Nahe Met Emrich-Schönleber begon ik aan een grote selectie Nahe-producenten. Groot, want de Nahe is de laatste jaren, zeker ook voor droge rieslings, een bijzonder goed en spannend gebied geworden. De wijnen van de zelfkritische Werner Schönleber heb ik al jaren in mijn hart gesloten. Ook dit keer stelden ze niet teleur. Interessant is het verschil tussen de wijnen van zijn twee Erste Lagen, Monzinger Frühlingsplätzchen en Monzinger Halenberg. Zo jong is Frühlingsplätzchen wat opener en spontaner; de wijnen van de Halenberg hebben meer tijd nodig. 2007 Monzinger Halenberg Riesling trocken heeft een geweldige structuur, een grote wijn. Een van de kenmerken van de Nahe is de enorme diversiteit aan terroirs, vooral de verschillen van bodem en basisgesteente zijn opvallend. Dat levert uiteenlopende stijlen van wijn op. Van Schönleber naar Schlossgut Diel bijvoorbeeld is een wereld van verschil. Armin Diel maakt volle wijnen met veel sap en heerlijk rijp zoetig fruit, die hun mineraliteit na enige jaren pas echt tonen. Vooral de Eierfels Riesling, genoemd naar de rotspartij die de Erste Lagen Goldloch en Burgberg van elkaar scheidt, vond ik erg goed. Tesch uit Langenlonsheim ligt niet ver van Schlossgut Diel, maar maakt toch weer andere wijnen, en niet alleen vanwege hun originele uitmonstering. Ik proefde Riesling Unplugged en zijn vijf Lagenweine van riesling, waarvan Karthäuser en Sankt Remigiusberg er uit sprongen. Wunderkind Na al dat geweld was ik blij dat ik een dag eerder al, vroeg in de ochtend en dus met een schone mond, de wijnen van ‘Wunderkind’ Tim Fröhlich had geproefd, de absolute rijzende ster van de Duitse wijnbouw. De wijnen van zijn wijngoed in Bockenau, Schäfer-Fröhlich, worden de laatste jaren regelrecht de hemel in geprezen. En voor zover ik kon proeven is dat terecht, want wat zijn ze mooi! Van Gutsriesling tot Lagenweine en van Riesling tot Spätburgunder: alle wijnen zijn bijzonder expressief, harmonieus en zuiver. De 2007 Bockenauer Felseneck trocken is zo goed: intens, complex, met prachtig fruit, mineraliteit en zuren. Volgens Tim Fröhlich voldoet deze wijn al aan de hoge eisen van Grosses Gewächs, maar komt hij op de markt als Lagenwein. Dat doet heel wat vermoeden over de kwaliteit van zijn echte GG. Ook in de Nahe zijn er goede producenten, die niet bij de VDP horen. Twee interessante wijnboeren, voor velen ‘Geheimtips’, zijn Hahnmühle en Hexamer. Hahnmühle uit het Alsenzdal (de Alsenz is een zijrivier van de Nahe) is een biodynamisch wijnbedrijf, dat uitstekende wijnen maakt, waaronder de 2007 Riesling ‘Alisencia’ spätlese trocken. De wijnen van Hexamer uit Meddersheim waren zo mogelijk nog beter. Hun 2007 Schlossböckelheimer In den Felsen Riesling spätlese trocken is vrij vol, heeft mooi fruit en duidelijke mineraliteit van de porfierbodem (porfier is een vulkanisch uitvloeiingsgesteente). Referentie In de Mittelrhein blijft Toni Jost natuurlijk een belangrijke referentie, zeker bij afwezigheid van de toppers uit Spay, Weingart en Müller. Zoals je de laatste jaren vaker ziet, kiest ook Toni Jost er voor om op hetzelfde niveau (in de VDP-pyramide) als de Lagenweine ook een wijn te vermarkten, die bijzonder bodemgetypeerd is en naar het gesteente van die bodem vernoemd wordt. Bij Jost is deze wijn is de ‘Devon S’ Riesling spätlese trocken (Devon is de periode waarin het leisteen van de Rijn is gevormd) en de 2007 is zeer geslaagd. De Bacharacher Hahn Riesling spätlese trocken daarentegen kwam op dit moment wat vlak en onharmonieus over. Maar dat was snel vergeten na de zeer rijke Bacharacher Hahn Riesling Grosses Gewächs 2006. Door naar de Rheingau, de geboortegrond van grote Duitse riesling. Ik was zondag langs geweest bij een van de absolute topdomeinen van Duitsland, Robert Weil. Daar was de kwaliteit hoog, hoewel zijn droge rieslings niet van hetzelfde superniveau zijn als zijn (edel-)zoete rieslings. Op maandag proefde ik eerst bij Josef Leitz, een van de ‘Aufsteiger’ in de Rheingau. Onder andere Eichelmann, publicist van een van Duitslands belangrijkste wijngidsen, heeft een bijzonder hoge dunk van zijn wijnen en dat is volledig terecht. Leitz lijkt dé man van de Rüdesheimer Berg te zijn geworden, nog vóór Breuer en August Kesseler. Al zijn rieslings waren overtuigend, met als hoogtepunt een vatmonster van zijn 2007 Erstes Gewächs Berg Rottland Alte Reben trocken, een bijzondere geconcentreerde, complexe wijn met een ongelooflijke aromarijkdom, hoe moeilijk die in dit stadium ook goed waar te nemen is. Dat wordt smullen in september! Rijkere bodem Van de steile, stenige Rüdesheimer Berg naar de veel rijkere sedimentbodem van Erbach veranderen de wijnen enorm van karakter. Schloss Reinhartshausen is zeer representatief voor hun deel van de Rheingau, dicht aan de Rijn. De charmante Andrea Beßlich liet mij een hele serie rieslings proeven, van wat wisselende kwaliteit. 2007 viel eerlijk gezegd iets tegen hier; het waren de nog zeer frisse 2003 Rheingau Riesling spätlese trocken en de krachtige 2006 Erstes Gewächs Erbacher Marcobrunn die mij het meest konden bekoren. Op naar het beloofde wijnland van Duitsland, Rheinhessen, dat een ongelooflijke comeback viert. De jonge garde voert hier de regie, onder aanvoering van de – helaas niet aanwezige – Klaus Peter Keller van Weingut Keller uit Flörsheim-Dalsheim én de sympathieke Phillip Wittmann van Weingut Wittmann uit Westhofen. Zij hebben het zuidoostelijke deel van Rheinhessen, de Wonnegau, op de kaart gezet als misschien wel het beste gebied voor grote droge Duitse riesling. Van Wittmann had ik op de biodynamieproeverij van Christina Fischer al zijn twee Grosses Gewächse 2005 uit Kirchspiel en Morstein mogen proeven, een groot genoegen. Kirchspiel is de elegantere van de twee, dus Morstein ramde er flink overeen, maar beide zijn van gelijk niveau: enorm hoog. Maar zelfs de Gutsriesling is bij Wittmann, net als bij Keller overigens, al van een eenzaam hoog niveau, ook die van 2007. Message in a bottle Maar er gebeurt nog veel meer in Rheinhessen dan het spektakel van Wittmann en Keller. Ook andere jonge honden hebben succes. Verenigd onder het motto ‘Message in a bottle’ zijn zij een frisse wind die waait door de soms nog wat traditionele Duitse wijnbouw. Van die jonge wijnmakers valt vooral Jochen Dreissigacker uit Bechtheim mij al een paar jaar op. Zijn Bechtheimer Riesling trocken 2007 was van een nog hoger niveau dan die uit 2005, waar ik menig fles met groot plezier van heb mogen nuttigen. En dan is er nog Wagner-Stempel uit Siefersheim, waar de rustige Daniel Wagner jaar in jaar uit betere wijnen maakt. Bijzonder is hier de porfierbodem én de hoge ligging van de wijngaarden, factoren die zorgen voor mineraliteit en frisheid in de wijnen. ‘Vom Porphyr’ heet zijn Riesling die qua niveau net onder zijn Grosse Gewächse valt. 2007 is wonderschoon, een wijn met de typerende ‘Schmelz’ en minerale zuren van het porfier. Drie B’s Van Rheinhessen naar de Pfalz is een logische stap, want ook de Pfalz is een gebied bij uitstek voor grote droge Riesling. De grote drie ‘B’s’ (Von Buhl, Bassermann-Jordan en Bürklin-Wolff) heb ik overgeslagen, ook vanwege enorme toeloop. Bij de zeer sympathieke Karin Lambert en Jan Eymael van Weingut Pfeffingen uit Bad Dürkheim was wel een plekje vrij en ik proefde de 2007 Herrenberg Riesling kabinett trocken en ook de 2007 Spätlese trocken uit dezelfde wijngaard. Beide wijnen waren mooi en goed terroirtypisch, gegeven de opvallende mineraliteit van de kalkbodem van de Herrenberg in de wijnen. Een van mijn favorieten uit de Pfalz is Ökonomierat Rebholz uit Siebeldingen in de Südpfalz, vanwege hun fascinerende wijnen uit de Erste Lagen Birkweiler Kastanienbusch en Siebeldinger Im Sonnenschein. Vooral de tweede riesling van het deel van Kastanienbusch, waar ook het Grosses Gewächs vandaan komt, de 2007 Riesling spätlese trocken ‘Vom Rotliegenden’, was geweldig; filmend en sappig, maar met pikante zuren en de kruidigheid die het Rotliegendes geeft. Baden aan de beurt Vervolgens was Baden aan de beurt. Dit is niet hét Rieslinggebied van Duitsland, want het is er al wat aan de warme en droge kant, maar het heeft toch een aantal producenten waar je niet omheen kunt én mag. Een van hen, Andreas Laible uit Durbach, was helaas niet aanwezig; hij daalt volgens mij zelden van zijn Plauelrain af. Schloss Neuweier, een andere Rieslingprotagonist uit Baden, was er wel. Ik vond de wijnen hoogst interessant om te proeven, vooral de geweldige 2007 Neuweier Schlossberg Riesling spätlese trocken ‘Alte Reben’, een wijn van veertig jaar oude stokken, met veel inhoud  en een boeiende mineraliteit (van het porfier, uniek in Baden). Het beetje 2006 Grosses Gewächs Neuweier Mauerberg ‘Das Goldene Loch’ was trouwens ook niet te versmaden. Romantisch Remstal Na Baden kwam Württemberg, een gebied dat buiten Duitsland niet zo bekend is. Veel van zijn wijn wordt ter plaatse geconsumeerd en de prijzen liggen vrij hoog. Maar de kwaliteit ook, zo bleek. Bij Kurt Haidle uit Kernen-Stetten in het romantische Remstal bij Stuttgart proefde ik een ijzersterke 2007 Stettener Pulvermächer Riesling spätlese trocken. De Stettener Pulvermächer is een goede wijngaard voor riesling en dat bleek ook bij Gerhard Aldinger. Toch was zijn 2007 Fellbacher Lämmler Riesling trocken** nog beter, een mooie droge riesling met een prachtige geur. Om nog meer referentie te hebben, bezocht ik ook nog de tafel van Herzog von Württemberg, wiens Riesling spätlese trocken uit de wijngaard Stettener Brotwasser wat tegenviel. Silvaner als hoofdrolspeler Als afsluiting was er natuurlijk nog Franken, wat mij betreft een gebied dat zich goed ontwikkelt. Silvaner is hier de hoofdrolspeler en riesling heeft een sterke bijrol, maar belangrijker nog dan dat zijn de duidelijke verschillen van bodem. De drie Bereiche hebben allen een ander dominant basisgesteente; in het Mainviereck is dat Buntsandstein, in het Maindreieck, waarbinnen ook Würzburg valt, het bekende Muschelkalk en in het Steigerwald Keuper (een mergelachtige aardlaag). Uit het Maindreieck koos ik Josef Störrlein uit Randersacker, met onder andere een mooie Riesling trocken 2007 uit hun Erste Lage, Randersackerer Sonnenstuhl. Spectaculair vond ik echter hun 2006 Silvaner Grosses Gewächs uit diezelfde wijngaard, wat een concentratie! Tegenover Störrlein stond Glaser-Himmelstoß, een wat onbekende producent uit Nordheim. Monika Glaser vertelde me als enige een minder jubelend verhaal over 2007, zie de quotes. De wijnen waren gewoon erg goed, vooral hun 2007 Dettelbacher Berg-Rondell Silvaner spätlese trocken en hun 2007 Nordheimer Vögelein Riesling spätlese trocken. Verder bracht ik nog snel een bezoekje aan Johann Ruck uit Iphofen, een echte ‘Franke’, die uit de verschillende wijngaarden van Iphofen beregoede wijnen maakt. Typerend goed was al de gewone Silvaner trocken 2007. Fruit en sap Aan het eind van een inspannende, maar zeer veel voldoening gevende dag, was de conclusie gemakkelijk getrokken: 2007 is in Duitsland voor witte wijnen, zeker van riesling, inderdaad een Traumjahr. Zelden heb ik op één dag zóveel overtuigende wijnen geproefd: bijna alles was zuiver, vol fruitig en zeer sappig, heeft mineraliteit en goede zuren. De vergelijking met 2005 gaat wat betreft kwaliteit zeker op, veel wijnmakers schatten 2007 nu al hoger in. Qua kwantiteit is het daarbij een veel beter jaar zelfs, wat de stemming nog beter maakt. Het lijkt er op dat 2007 een bijna perfect jaar voor riesling was, met een ongekend lange cyclus (veelal meer dan 130 dagen, los van de gebotrytiseerde druiven). Er was nauwelijks droogte- of hittestress doordat de zomer niet te warm was. Ook waren er nooit lange periodes zonder neerslag. September en oktober waren mild en droog, wat zorgde voor optimale narijping en dus aromavorming zonder problemen met rotting. Ik kan niet wachten totdat de hoge kwaliteiten beschikbaar worden, zij zullen beslist spectaculair goed zijn! Lars Daniëls, MV

Foto: Productschap Wijn Frau Linde Jost (Weingut Toni Jost – Hahnenhof, Mittelrhein): “2007 is een topjaar, zowel kwalitatief als kwantitatief, en bovendien haast zorgeloos. Hoewel het spreekwoord zegt: “Ein Bauer der nicht jammert, gibt es nicht”, hadden we gewoon niets te jammeren.” Frau Hannelore Schönleber (Weingut Emrich Schönleber, Nahe): “2007 is een prachtig jaar, met wijnen zoals wij ze graag drinken: niet té vol, elegant, mineralig en met spannende zuren.” Martin Kerpen (Weingut Heribert Kerpen, Mosel): “2007 is misschien wel het allerbeste jaar dat wij ooit hebben gekend. De wijnen zijn ongekend zuiver en harmonieus.” Frau Andrea Beßlich (Schloss Reinhartshausen, Rheingau): “2007 is inderdaad een groot jaar, met frisse, sappige wijnen, die een typerende citrustoon hebben in de afdronk.” Monika Glaser (Weingut Glaser-Himmelstoß, Franken): “2007 was erg lastig bij ons. Veel druiven zijn verloren gegaan (verbrand en opengesprongen) nadat de temperatuur in 3 à 4 dagen opliep van 12º naar meer dan 40º terwijl de bodem erg vochtig was. De oogst is erg arbeidsintensief geweest, want strenge selectie was absoluut nodig.”

Meer dan 3 miljoen Nederlanders drinken iedere dag een glas wijn. Dat blijkt uit onderzoek van het Productschap Wijn. We drinken gemiddeld per jaar 21,6 liter wijn, dat zijn bijna dertig flessen per persoon. In 1975 was dat slechts de helft. De meeste wijn wordt in de supermarkt gekocht.

Meer dan 3 miljoen Nederlanders drinken iedere dag een glas wijn. Dat blijkt uit onderzoek van het Productschap Wijn. We drinken gemiddeld per jaar 21,6 liter wijn, dat zijn bijna dertig flessen per persoon. In 1975 was dat slechts de helft. De meeste wijn wordt in de supermarkt gekocht. GfK heeft in opdracht van het Productschap Wijn zesduizend Nederlandse huishoudens onderzocht. De uitkomsten werden tijdens een bijeenkomst in het World Forum Convention Center in Den Haag gepresenteerd aan pers en professionals. Zuid-Afrika op kop Wijn kopen we het liefst in de supermarkt, we geven per fles gemiddeld € 2,62 uit. De meeste flessen die we in ons karretje zetten, komen uit Europa: 42 procent van de wijn is Frans. Ook drinken we graag Italiaanse of Duitse wijn (voor gemiddeld € 1,50 per fles). Een-derde van de wijnliefhebbers koopt wijn uit Nieuwe Wereld landen. Daar gaat Zuid-Afrika op kop, met een marktaandeel van ruim 16 procent, gevolgd door Australië en Chili. Jong drinkt rosé Rode wijn heeft de voorkeur, meer dan de helft van de verkochte wijnen is rood. Hoe jonger, hoe groter de voorkeur voor rosé: bij consumenten jonger dan 30 jaar heeft 23 procent van de wijn die ze kopen een roze kleurtje, bij consumenten ouder dan 64 jaar is dat nog maar 7 procent. Rode wijn wordt vooral thuis gedronken, op visite drinken we wit en in de horeca bestellen we rosé.

De meeste wijn wordt in de supermarkt gekocht, voor gemiddeld € 2,62 per fles. (Foto: Wijninformatiecentrum)

Wanneer moet je nog ergens op wachten? De wijnboer wacht ongeduldig op de eerste bloesem, columniste Anda Schippers wacht handenwrijvend op een mooi boek uit het buitenland. Helemaal niet erg: uitstel maakt het plezier groter. Geldt dat ook in een restaurant?
Wijn en wachten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De wijnboer wacht op de eerste blaadjes, de bloesem, de vruchtzetting. Hij of zij wacht af wat het weer gaat doen. Wat de schimmels en beestjes dit jaar doen. Wanneer het beste moment voor de oogst aanbreekt. En dan zet het wachten zich voort in de kelder. Ondertussen zit ook een hele vracht wijnhandelaren, -consultants, -docenten, -studenten, -schrijvers, sommeliers en natuurlijk wijndrinkers te wachten op de wijn, op geld, op elkaar en op van alles en nog wat.

Gek eigenlijk. Want in onze tijd van instantbehoeftebevrediging is wachten – uitstel van genot – iets voor wereldvreemde mensen geworden. Alles is immers maar een muisklik van ons verwijderd; het is makkelijker om een wijnrek op internet te bestellen, dan om naar de winkel te gaan en het daar te kopen. Maar grappig genoeg herstelt juist het internet een ouderwets gevoel in ere: moeten wachten op wat je graag wilt hebben. Boeken van overzees bijvoorbeeld hebben minstens een paar dagen nodig voor de grote oversteek. En die paar dagen zijn het heerlijkst. Vooral als er dan na (on)geduldig afwachten zo’n lekker ouderwets in bruin papier verpakt boek* in de gang ligt, met een handgeschreven adres.

Een beetje wachten kan dus geen kwaad. Het maakt het plezier uiteindelijk alleen maar groter, en vaak is het verlangen leuker dan het hebben. Maar in een restaurant ligt dat toch weer anders. Daar wil je niet ál te lang uitstel voor het begeerde op je bord of in je glas verschijnt.

Een tijd terug at ik samen met een beroemde wijnschrijver in een restaurant dat bekendstaat om zijn mooie (Duitse) wijncollectie. De gastvrouw stond binnen een seconde aan ons tafeltje. Geen moeite was te veel en geen wijnsuggestie te gek. Ze kwam alles hoogstpersoonlijk en vliegensvlug inschenken. Reden om nog eens terug te gaan, nu met mijn echtgenoot. Handenwrijvend gingen we zitten. We besloten een wijnarrangement te nemen, maar zeiden er dui-de-lijk bij dat we erg van Duitse wijnen en vooral van Riesling houden (en die mag trouwens ook best uit een ander land komen). Het is de vraag of de jonge serveerster wist wat Riesling is. In elk geval arriveerde bij geen van de vier gangen een Riesling, en ook geen andere Duitse wijn. Alleen maar matige wijnen van diverse herkomst. Dat viel tegen. Vooral omdat we de eigenaar himself druk heen en weer zagen lopen met flessen (van die lange dunne), die hij persoonlijk bij diverse gasten in het glas leeggoot. Ons tafeltje stoof hij echter stelselmatig voorbij. Ook de eigenares keek erg door en over ons heen.

Normaal weet mijn man met zijn twee reebruine ogen de meest weerbarstige serveerster (m/v) wel naar de tafel te krijgen. Maar hier faalde hij jammerlijk. Enigszins wanhopig keken we elkaar aan. We waren best bereid extra te betalen voor een extra mooie wijn. We zaten hier tenslotte vanwege de wijn. Maar ja: niet beroemd, niet rijk en geen vriendjes van de eigenaars. Dan wordt wachten op wijn kennelijk wachten op niets.

Anda Schippers

*Voor nieuwsgierige bookaholics: The Wine Men, van Fiona Beeston; een verzameling interviews met ‘wijnmannen’.

Aan de vooravond van Prowein, de jaarlijkse internationale wijnbeurs in Düsseldorf, vond in dezelfde stad een interessante proeverij plaats. Wijnjournaliste en restauranthouder Christine Fischer nodigde de allerbeste biodynamische wijnproducenten uit om hun wijnen te laten proeven en in seminars hun filosofie te promoten. Magister Vini Lars Daniëls legde zich toe op biodynamische wijnen uit de Elzas.
Biodynamie, de ideologie van Oostenrijker Rudolf Steiner, is een principiële levensovertuiging die consequent moet worden geleefd. De top van de biodynamische wijnproducenten, verenigd in Nicolas Joly’s ‘La Renaissance des Appellations’, was uitgenodigd door Christina Fischer om hun wijnen te laten proeven en hun filosofie te promoten. Fischer is wijnjournalist, sommelier en eigenaar van restaurant ‘Fischers Weingenuß und Tafelfreuden’ in Köln. Ook de seminars bij de proeverij, gegeven door de enthousiaste Christine Saahs van Nikolaihof Wachau uit Oostenrijk en Nicolas Joly, waren een groot succes.

De proeverij zelf was erg uitgebreid; er waren veel producenten en veel wijnen, té veel om allemaal op één middag te proeven. Ik heb me daarom toegelegd op de witte wijnen, veelal van mijn lievelingsras riesling, waarbij ik buiten de prachtige Duitse (onder andere Wittmann en Clemens Busch) en de overtuigende Oostenrijkse wijnen (onder andere Nikolaihof en het sterke Geyerhof), vooral een groot aantal witte wijnen uit de Elzas serieus heb doorgeproefd.

Daarbij werd helaas bevestigd wat velen de laatste jaren al wisten: de Elzas is een wat problematisch wijngebied.
Wijnmakers halen er niet uit wat erin zit, lijkt het. Ook is er, zeker onder de toonaangevende producenten, nauwelijks conformiteit van wijntypering of wijnstijl. En hoewel diversiteit heerlijk is, moet de consument wel een klein beetje houvast worden geboden. In Düsseldorf stonden topproducenten als Zind Humbrecht, Marcel Deiss, Ostertag, Kreydenweiss, Zusslin, Barmès-Buecher en Josmeyer naast elkaar.

Er waren echter weinig wijnen, die me echt konden overtuigen, ondanks de grote onderlinge verschillen. Kreydenweiss maakte zijn Riesling Clos Rebberg 2005 zó droog, dat ik het gevoel heb in Western Australia te zitten, met al dat felle citrusfruit, de warme mineraliteit en de tik pétrol in een jonge wijn. Zijn statement is duidelijk, maar de wijn is niet heel aangenaam. De wijnen van het gerenommeerde Barmès-Buecher toonden zich beschaafd, maar wat traditioneel in de minder positieve zin, wat mij betreft. Deiss is sowieso een verhaal apart, met zijn ‘Vins de Terroir’, cuvées van verschillende druivenrassen die zijn aangeplant in één bepaalde wijngaard, door elkaar heen, iets wat in Oostenrijk bijvoorbeeld Gemischter Satz heet. Hij doet dit om de specifieke terroir-eigenschappen beter te laten uitkomen, zo maakte oenologe Marie-Hélène Cristofaro duidelijk. Ik heb er ondanks haar vurige betoog wat moeite mee, de wijnen zeggen mij niet zoveel. Eerlijkheidshalve ook een beetje omdat er geen referentiekader is, want niemand anders doet het zo.

Maar toch viel er zeker ook wat te genieten. De wijnen van Josmeyer uit Wintzenheim bijvoorbeeld waren goed en zuiver, als altijd eigenlijk. Bovendien kunnen ze goed rijpen, getuige onder meer een ‘eenvoudige’Pinot blanc 1997, die ik twee jaar geleden pas dronk en nog goed was.

Ook de wijnen van Valentin Zusslin konden mij bekoren, in het bijzonder de Riesling Clos Liebenberg 2004, een rijke, authentieke wijn met veel diepgang.

Zind Humbrecht is, zoals de verhalen van de laatste jaren deden verwachten, de echte topper van het stel en maakt wijnen met een enorme inhoud. Vooral hun Rangen Riesling Grand Cru 2004 (uit de Rangen de Thann, de enige wijngaard in de Elzas met een echt vulkanische bodem) was bijzonder indrukwekkend, een wijn die volledig op zich staat (en als een huis!). Hij heeft natuurlijk geen prachtige zuurgraad, maar wel een enorme kracht en een bijzondere terroir-expressie.

Na de Elzas was er niet heel veel wit meer te proeven, maar wat er nog op de tafels stond, was van zeer hoog niveau. Zoals de wijnen van gastheer Nicolas Joly, waaronder zijn super-Chenin Coulée de Serrant 2006, een zeer facetrijke wijn. Natuurlijk was Domaine Leflaive ook mooi. Er stonden maar twee wijnen van dit illustere domein uit de Côte de Beaune op tafel, te weten de Puligny-Montrachet 2005 en de Puligny-Montrachet 1er Cru Clavoillon 2005. De 1er Cru was nog wat gesloten, maar veelbelovend. De Villages 2005 was geweldig mooi, met naast een intense kracht ook de elegantie die Leflaive onderscheidt van vele andere Puligny-producenten. Daarbij vind ik het bijzonder dat een wijn de hoge verwachtingen die je er vooraf van hebt, bij het proeven helemaal waar maakt en zelfs overtreft.

Kwaliteit is een combinatie van schoonheid én originaliteit, bewijzen de bijzondere wijnen van Movia uit Sloveens Collio. En dat biodynamie, met al zijn aandacht voor de gezondheid en energie van de wijngaard, veel van dat soort wijnen voortbrengt, mag duidelijk zijn.

Lars Daniëls MV