Columns

Er zijn mensen die wijnbeschrijvingen haten. De gemoederen raken wel eens zo verhit dat welmenende gebruikers van wijntaal weerloos slachtoffer worden van verbale agressie. Bijvoorbeeld op sociale media: ‘Wijn drinken gaat alleen maar over lekker of niet’, schreeuwen deze wijndrinkers, en: ‘Mensen die het moeilijker of complexer maken zijn ijdeltuiten. Dus drink en zwijg’.
Met dit soort valt niet te praten. Mijn antwoord aan hen: ‘Als jij jezelf graag beperkt tot een tweedelige wijnwoordenschat (‘lekker’, ‘niet’): geen probleem, maar laat andere wijnliefhebbers hun plezier delen zoals ze dat zelf wensen’.

Dat wijn lekker moet zijn, is nogal wiedes. Dat vindt een aap ook over zijn banaan. Maar ‘lekker’ vat voor veel wijnliefhebbers de essentie van wijn niet samen. Neen, een wijn dient ook verleidend te zijn, of diep, meeslepend, intrigerend, memorabel, ontroerend, ontwapenend, zuiver, karaktervol, contemplatief, kippenvel, mysterieus, ondefinieerbaar, inspirerend, opwekkend, opzwepend, melancholisch, hartveroverend, uniek en noem maar op. Hoe arm wordt de wereld als de rijkdom van de taal verloren gaat? Kunst is mooi, muziek is aangenaam, boeken zijn leuk en seks is fijn. Is dat het dan?  Er zijn zoveel mooie woorden om kwaliteit en emotie uit te drukken. Laat ons er gebruik van maken.De discussie of wijnbeschrijvingen nu subjectief of objectief zijn, is saai. Alsof woorden er in de eerste plaats zijn om één of andere objectieve realiteit uit te drukken. Nee, woorden creëren onze realiteit. De wijnbeleving van de antieke Griekse of Romeinse wijnliefhebber was helemaal anders omdat ze over een andere taal beschikten: veel basaler en minder gedifferentieerd. De hedendaagse wijntaal ontstond in de tweede helft van de 20e eeuw, samen met de professionele wijnschrijverij, het wijnonderzoek, het wijn drinken door vrouwen en een wijnbeleving die zich minder concentreerde op prestige en meer op emotie en plezier. Het veelgebruikte aromawiel met onderscheiden aromagroepen – fruit, kruiden, bloemen, groenten, dierlijk, chemisch … – biedt een gedifferentieerde (Westerse) taal over wijnaroma’s. Ook het denken in termen van structurele wijncomponenten – tannine, zuur, zoet, alcohol en hun balans – maakt de wijnbeleving rijker, slaat bruggen tussen individuele smaakpaletten en maakt een boeiende communicatie over wijn mogelijk. Elke wijnliefhebber vormt op basis daarvan zijn eigen manier van spreken en geeft deze een persoonlijke touch.In antieke tijden zaten geen bloemen in de wijn en ook geen aardbeien. Of het moest letterlijk zijn. Vandaag kunnen we er ons alleen over verheugen dat deze aroma’s wel op het toneel verschijnen. Ook wijnonderzoek heeft een bijdrage daartoe geleverd: wijnmoleculen werden geïsoleerd, besnuffeld en in taal verzegeld.Natuurlijk zijn er mensen die luidkeels wijntaal brallen om zich voor de groep interessant te maken. Wijntaal is jammer genoeg een vehikel van het wijnsnobisme geworden. Een reden ook waarom spreken over wijn mensen wat afschrikt. Belgen meer dan Nederlanders, hoorde ik laatst zeggen. Maar wijnsnobisme is veel ouder dan wijntaal en de twee hebben in principe niets met elkaar te maken. Laat de wijn in geuren, kleuren en woorden tot je komen. Leve de wijntaal!

Stefaan Soenen, gastauteur bij Perswijn, is wijnliefhebber en schrijft onder de naam Wine Tales. Hij bespreekt hierin uiteenlopende thema’s zoals de psychologie van het wijnproeven, de waarde van wijnbeoordelingen en scores, Beaujolais, de symboliek van wijn, het belang van schenktemperatuur, en nog veel meer. Stefaans verhalen zijn tevens te vinden op Facebook.

Vanwege de gebeurtenissen in Parijs heeft Michelin besloten om de persconferentie voor de presentatie van de MICHELIN gids België en Luxemburg 2016, die op maandag 16 november 2015 op de Horeca Expo in Gent zou worden gehouden, te annuleren en te verplaatsen naar een latere datum.Persbericht van Michelin.
    

Weelderig geborduurde kussens op een onderstel van kunstig gesneden eikenhout, dampend naar citrus en vanille, intens en bevredigend. Vloeibare rustkuur en aromatherapie ineen. Kost beduidend meer dan plonk, maar je proeft het.
Onno Kleyn in de Volkskrant over Newton Johnson Southend Chardonnay 2013. Is me dat even lachen. De importeur loopt er nog mee te koop ook.   

Ik kom uit een wereld waarin gasten de hele dag door “inmiddels zijn aangeschoven” of anders toch zeker “aan de lijn hangen”. In de creatieve omgeving van radio- en televisiemakers zou je misschien niet zo snel cliché’s en platgetreden paden verwachten, maar ze zijn er volop.
Aankondigingsteksten lijken vaak sprekend op elkaar en persberichten worden altijd op dezelfde, verhullende wijze opgesteld. Nooit is iemand woedend na ontslag. Omroep en medewerker gaan altijd in goed overleg uit elkaar omdat de taken zijn volbracht en nieuwe uitdagingen wachten.

Cliché’s dus. Ook tussen de wijnglazen door vliegen ze je om de oren in de vorm van bakken fruit, mooie neuzen, fijne zuurtjes en flink wat vulling. Het is kennelijk lastig om niet in jargon te vervallen als je een glas wijn beoordeelt. Ondertussen maak je dan gruwelijke geluiden en kijk je er buitengewoon serieus, misschien zelfs een tikje eigenwijs bij. Niemand in jouw omgeving zal ontgaan dat jij een ervaren wijnproever bent en dat jou geen vleugje tabak, leer, koffie, caramel, rode, aal- of kruisbes, zure kers, perensnoepje of buxushaag zal ontgaan. Ooit vond iemand zelfs de geur van een jong eikentwijgje waar de ochtenddauw net overheen was gegaan terug in zijn glas.De laatste weken proef ik mij door omstandigheden helemaal suf en altijd zijn daar anderen bij met soms levenslange proefervaring. Mij valt op hoe sterk ook wijnkenners van mening kunnen verschillen over wat je proeft. Waar de één een wijn te zuur vindt, kijkt de ander hem vol onbegrip aan. En waar iemand het fruit node mist en eigenlijk alleen maar hout proeft, vindt een kompaan dat de kersen, bessen en vanille juist prachtig geïntegreerd zijn. Hoe kan het dat wijn zo verschillend beoordeeld wordt, ook door mensen die weten waarover ze het hebben? En hoe kan het dan dat diezelfde wijnproevers met veel overtuiging hun bevindingen verkondigen alsof het de onbetwistbare en absolute waarheid is? Ik heb bij afgelopen proeverijen mensen met grote stelligheid aantoonbare onzin horen verkopen over de druif, het klimaat, het land, eigenlijk over alles. Een vergissinkje lijkt ze niet te deren, want bij het volgende glas is de overtuiging niet minder groot.Wijn is zo divers, ontwikkelingen gaan zo snel, smaken zijn zo moeilijk te vangen, dat iets meer reserve geen kwaad kan. Ik vertel niets nieuws als ik zeg dat de interessantdoenerij van wijnkenners en het spuien van nutteloze informatie veel mensen afschrikt. Praten over wijn gebeurt vaak op een manier die onervaren drinkers uitsluit. Als ik vertel dat ik de komende tijd van wijn mijn werk ga maken, zijn mensen enthousiast, maar beginnen ze vaak ook over dat vreselijke jargon en die elitaire toestanden. Verander dat en wijn wordt nóg aantrekkelijker. Gewoon iets minder gespui van kennis, geslurp en jargon. Wel veel enthousiasme en verhalen die mensen begrijpen, die tot de verbeelding spreken en verwonderen. Gemeenplaatsen moet je dus zien te vermijden, al is mij dat nu ook niet helemaal gelukt. Want deze column, zeker het onderwerp, is natuurlijk hartstikke cliché.

In Nederland komen steeds meer wijnproducenten en de kwaliteit is internationaal gezien erg goed. We kunnen ons vergelijken met Franse topwijnen als de Saint-Emilion.
Eigenaar Freek Verhoeven van Wijnhoeve De Colonjes in Groesbeek, geciteerd door Omroep Gelderland. Sorry Freek, met je Frans ogende baret op je hoofd maak je nog geen Franse wijn. Met je fameuze cabernet blanc al evenmin.    

Een aantal jaren geleden kwam de wereldberoemde zanger Sting de wijn van zijn Italiaans wijndomein Tenuta Il Palagio voorstellen in Brussel. Ik herinner me de Sistermoon 2009 als een mooie Toscaanse blend van sangiovese, cabernet sauvignon en merlot. Maar meer nog dan de wijn, die in mijn kelder rust, is een opmerkelijke uitspraak van de beroemdheid me bijgebleven.
Sting, waarmee recentelijk een interview verscheen in Perswijn, uitte zijn wens om een wijn te (laten) maken die in zijn aroma hetzelfde typische karakter tentoonspreidt als zijn eigen stem. Deze stem is, zoals iedereen weet, te herkennen uit duizenden. De naam Sistermoon verwijst naar een lied uit zijn repertoire dat ode brengt aan het samenspel tussen mens, aarde, maan en natuur. Kan dit magische samenspel werkelijk een wijn voortbrengen die even eigen is als Sting’s uitzonderlijke stem?Terwijl zijn oenoloog Paolo Caciorgna de technische aspecten van de wijnen toelichtte, kwam Sting toevallig aan mijn buffettafeltje staan. Ik keek hem aan, verrast door zijn kleine gestalte, en dacht: natuurlijk kan een wijn nooit zo uniek zijn als deze stem of gelijk welke stem dan ook. Toch is dat precies het verlangen van sommige wijnbouwers. Uitkijkend over de wijngaard borrelt bij hen de wens op om een hoogst originele wijn te maken, een wijn die op een unieke manier getuigenis aflegt van zijn oorsprong. Dat vermeende unieke aroma dat voortvloeit uit die bijzondere ontmoeting tussen mens en natuurelementen, wordt door wijnboeren terroir genoemd.

Blindproeverijen relativeren de typiciteit van wijn en doorprikken de romantische verhalen erover. Wijnproefessionals vergissen zich in blindidentificaties voortdurend. Zo worden bekende cru’s, op papier unieke terroirexpressies die bulken van persoonlijkheid, maar moeilijk herkend en gemakkelijk in andere streken of andere landen gesitueerd. Schiet het menselijk vermogen voor geur en smaak hier schromelijk tekort? Zijn honden wel in staat om alle vijf premier grand cru classé’s uit Bordeaux te herkennen uit duizend random topflessen (één keer blaffen is Château Mouton Rothschild, twee keer blaffen is… ). Ik denk het niet. Een zekere mate van typiciteit, eigenheid en expressiekracht bestaat absoluut in de betere wijnen. Maar dit wordt, vaak vanuit commerciële motieven, overdreven. Een wijnbouwer of wijnhandelaar die zijn eigen wijn niet herkent tussen andere, het gebeurt. En het is niet eens een schande.Elke muziekliefhebber zal de stem van Sting onmiddellijk herkennen. Wijnliefhebbers tasten bij het blindproeven veelal in het duister: welke streek, wijngaard, wijndomein? Het is vaak het etiket dat ons de typische kenmerken van de wijn laat proeven: de kalksteenbodem, het Bourgondische klimaat, de unieke touch van de wijnbouwer. Wijnproeven heeft veel met verhalen en verbeelding te maken. Net die maken de wijn zo boeiend en geven hem zijn uitgesproken identiteit.  Stefaan Soenen, gastauteur bij Perswijn, is wijnliefhebber en schrijft onder de naam Wine Tales. Hij bespreekt hierin uiteenlopende thema's zoals de psychologie van het wijnproeven, de waarde van wijnbeoordelingen en scores, Beaujolais, de symboliek van wijn, het belang van schenktemperatuur, en nog veel meer. Stefaans verhalen zijn tevens te vinden op Facebook.

Zie voor het interview met Sting Perswijn nummer 6.  

De nieuwe bubbels van Paul MasDe familie van mousserende wijnen Paul Mas breidt zich uit met een nieuwe cuvée “Grande Réserve Crémant de Limoux”.[…]
De Grande Réserve Crémant de Limoux is gemaakt van de blend van [sic] 70% chardonnay, 20% chenin blanc en 10% pinot noir en bereid volgens de traditionele methode (fermentatie op de fles). Deze grand cru [sic!!!] is geïnspireerd op de traditionele methodes uit de Champagne. Paul Mas breidt zodoende het assortiment uit van Château Martinolles (80 ha wijngaarden) in Saint-Hilaire, de wieg van de mousserende wijnen. De nieuwe wijn is gecrëerd [sic] ter ere van de aangrenzende Adbij van Saint-Hilaire.Voor het maken van deze Grande Réserve zijn druiven uit percelen met een laag rendement geselecteerd (40 hl/ha). Bovendien zijn deze wijngaarden noordelijk georiënteerd om voor een optimale maturiteit [sic] te zorgen. Alleen de beste de sappen (tête de cuvées) [sic!!!] worden bewaard. 20% van de blend is malolactisch gefermenteerd [sic] terwijl 10% gevinifiëerd [sic] is in barrels [sic], hetgeen zorgt voor een goede balans, een soepel [sic] en een complexe finale blend. De lange rijping op lies (most) [sic!!!] in de fles versterken [sic] de complexiteit, de aroma’s en de finesse van de bubbels. Deze cuvée “Grande Réserve” met haar stralende robe en gouden weerschijnen [sic] mengt fruit, frisheid en tonen van brioche. De stijl is direct te herkennen aan de finesse en de regelmatigheid van de bubbels.De crémant is uitsluitend verkrijgbaar in slijterijen, in een beperkte oplage van 20.000 flessen. “Château Martinolles Grande Réserve Crémant de Limoux 2012”, gebotteld in januari 2013, dégorgé [sic] in februari 2015, zal verkrijgbaar zijn in het eind [sic] van het jaar bij Gastrovino voor slechts € 24,50.Samples [sic] zijn beschikbaar op aanvraag.

In bedroevend slecht Nederlands geformuleerde mededeling van Business France. Om nog te zwijgen van inhoudelijke missers. Let wel: dit is afkomstig van de Nederlandse vestiging! Je moet maar durven om zoiets de wereld in te sturen.   

Bloedperziken hebben weinig van de frisblozende, fluwelen meisjesborsten opde stillevens van Auguste Renoir.Janneke Vreugdenhil in NRC Handelsblad.
    

Het filosoferen over wijn verbreedt en bevrijdt de wijnbeleving. Zoals men onderscheid maakt tussen moderne en postmoderne wijsgeren, zo kan men verschil zien tussen modern en postmodern wijnproeven.

Modern wijnproeven houdt in dat we geuren, smaken, druiven en terroirs proberen te identificeren. Het ideaal is een correcte identificatie, gevolgd door een heldere communicatie van de bevinding. De wijnexpert geeft in alle ernst een systematische beschrijving en velt een gefundeerd kwaliteitsoordeel. Hij zoekt naar orde en duiding. Vergissingen, bijvoorbeeld sauvignon zeggen als het chardonnay is, worden onwillekeurig verbonden met een tekort aan ervaring of bekwaamheid. Hij of zij streeft ‘Waarheid’ na, maakt beweringen die niet alleen vandaag gelden maar die ook morgen en overmorgen juist zijn.

Een wijn die 95/100 in blindproeverij A kreeg, moet een uur later in blindproeverij B ook ongeveer 95/100 krijgen, en wat de eerste keer naar cassis geurde, moet ook de tweede keer naar cassis geuren. Een absoluut te vermijden euvel is een wijn de ene dag bestempelen als uitmuntend en de andere dag als ondermaats. Moderne wijnprofessionals vertrouwen op hun consistente proefvermogen, streven objectiviteit na en prefereren consensus.

De verworven kennis wordt verspreid via ondubbelzinnige teksten en tabellen. Cabernet sauvignon proeft zo, Beaujolais is te herkennen aan dit en dat, en terroirs met leisteen geven een kenmerkende mineraliteit. Moderne wijnliefhebbers zoeken tijdens het genieten van de wijn naar verbanden en herkenningspunten. Ze systematiseren en bouwen algemene kennis op. Ze houden van classificaties, terroirs, appellaties, wetenschap, handboeken en wijnonderwijs. Ontgoocheling ontstaat als ze een wijn verkeerd identificeren, bijvoorbeeld het thuisbrengen van een Chianti als een Bordeaux.Postmoderne wijnproevers houden van de illusies, inherent aan de wijnbeleving. Proefnotities en wijn-beoordelingen worden verwelkomd als contextueel en individueel bepaalde creaties. De ene dag zijn ze zo, de andere dag anders. Dat wordt niet als een probleem ervaren. Immers, in de ogen van de postmodernist zijn wijnproevers geen stabiele ijkpunten. Elke beleving van een aroma is een subjectieve interpretatie die afhanke-lijk is van de context: de stemming, het gezelschap, de achtergrondmuziek, het weer, de wijn die men ervoor dronk. Postmoderne proevers houden niet zo van bovengenoemde identificaties. Ze verwonderen zich liever over de merkwaardige heterogeniteit van wijnen, los van gedefinieerde druivenrassen en terroirtypiciteit. Proefnotitie of quotering zijn nauwelijks belangrijk. De emotie en de uitwaaierende dialogen tijdens het proeven van de wijn des te meer. Dissensus is voor hen boeiender dan consensus, chaos interessanter dan orde en vaagheid leuker dan klaarheid. Postmodern wijnproeven is een doelloos spel dat taal laat cirkelen boven die fascinerende werkelijkheid die wijn heet. Het is een fragmentarische aangelegenheid, een nooit op dezelfde manier te herhalen hedonistische activiteit, een vluchtig unicum. Postmoderne wijnproevers houden van atypische cuvées, onherkenbare druivenrassen, onvoorspelbare terroirs, ontluisterende blindproeverijen en snijdende kritiek op traditioneel wijnonderwijs en absolute waarheden.

Ik vind postmodern wijnproeven pas echt boeiend worden als men het moderne wijnproeven ‘beheerst’ en even loslaat. De twee vormen van wijnproeven zorgen samen voor een nog rijkere wijnbeleving.

Stefaan Soenen, gastauteur bij Perswijn, is wijnliefhebber en schrijft onder de naam Wine Tales. Hij bespreekt hierin uiteenlopende thema’s zoals de psychologie van het wijnproeven, de waarde van wijnbeoordelingen en scores, Beaujolais, de symboliek van wijn, het belang van schenktemperatuur, en nog veel meer. Stefaans verhalen zijn tevens te vinden op Facebook.

Mystery wine voor een waanzinnige stuntprijs!Beste wijnliefhebber,We hebben iets heel bijzonders voor u geregeld. Eén van onze meest prestigieuze wijnhuizen had iets teveel wijn op voorraad.[…]

Daarom vroegen ze ons of wij mee konden helpen bij de verkoop hiervan. “Natuurlijk”, zeiden wij! Maar dan wel voor een waanzinnige stuntprijs! Gezien de reputatie van hun wijn durfden ze dit niet aan, omdat ze dan te veel problemen zouden krijgen met andere afnemers.Daarom hebben ze de volgende oplossing bedacht: hun topwijn in de email en op de website als “mystery wijn” aanbieden. Leuk idee, zeiden wij, maar dan moet de prijs nog verder naar beneden. Met trots mogen we u daarom deze schitterende wijn aanbieden voor slechts 4,59 per fles!

De hints die wij u geven:

* Verslaat menig Châteauneuf-du-Pape

* Winnaar van een Gouden medaille op een grote internationale wijncompetitie

* Afkomstig van unieke en meer dan 50 jaar oude wijngaarden

Wijnvoordeel.nl probeert Spaanse Garnacha te slijten. Het rammelende Nederlands zou al een waarschuwing moeten zijn.