Eten & Drinken

De Madiran moet de bakens verzetten. Nog maar een jaar of tien geleden was deze streek bijzonder populair vanwege zijn krachtige wijnen met veel tannines. Deze tannines, of wel looizuren, geven een droog gevoel op ons slijmvlies en zorgen dat de wijn lang houdbaar blijft. Helaas, tegenwoordig zijn er niet veel mensen meer die een droog gevoel op het slijmvlies kunnen waarderen en een wijn bewaren daar komen we ook al niet meer aan toe. Problemen dus voor de Madiran. Topproducent Alain Brumont bedacht een oplossing: Torus, een moderne wijn met fruit en zachte tannines.

De schuldige aan het probleem van de Madiran: de lokale tannat-druif. Ooit bewierookt als de druif die de wijnen hun eigenzinnige karakter verleende, is hij nu de leverancier van al die gesmade tannines -de naam zegt genoeg. Het kan verkeren. Voor Alain Brumont zit de oplossing in het anders maken van de wijn. Korter gisten, met meer fruit en minder hardheid. De moderne Madiran, die breekt met de tradities. Het etiket vermeldt gelijk de eigenschappen van deze wijn, met een paar trefwoorden: ‘Charnu, profond, puissant, fruit noir, cassis.’ Da’s gemakkelijk, hoeven wij niet meer direct te proeven. Maar hoe je het ook wendt of keert, het is een slimme zet van Brumont, omdat deze wijn echt van deze tijd is, en zo weer wijndrinkers kan aanspreken die anders niet gelijk denken aan Madiran. Hij is heel lekker, met heerlijk intens fruit en sap, vanille, gelikt en prettig, mooie wijn, balans en goede tannines, die mooi zacht en rijp zijn.

Gall & Gall, € 8,49
www.gall.nl

Het Chileense wijnlandschap is in het algemeen eenvoudig. De druiven staan aangeplant in een paar valleien waar altijd de zon schijnt. Andeswater geeft de druiven overvloedig te drinken, als dat nodig is -en dat is het regelmatig in dit woestijnklimaat. Ook heel overzichtelijk zijn de druiven. In ruime mate zijn die van Europa hier geadopteerd, met ruime aanplant van chardonnay, merlot en cabernet, om er maar een paar te noemen. Maar er is ook een buitenbeentje: de carmenère. Ook afkomstig uit Europa, en veel minder bekend en aangeplant. Een interessante druif, die lekkere wijnen kan opleveren.

Aanvankelijk werd de carmenère aangezien voor merlot en dus ook zo op de markt gebracht. Maar een paar slimmerikken ontdekten dat veel van deze ‘merlot’ heel anders smaakte dan je zou verwachten. In feite blijkt deze carmenère, een druif die uit de Bordeaux komt, veel meer te lijken op de cabernet, dan op de merlot. Belangrijk kenmerk is dan ook een soort paprika-geur en -smaak als de druiven niet rijp worden geoogst. Er moest heel lang worden gewacht met oogsten tot de druiven rijp waren, voor merlot zeer ongebruikelijk. Omdat nu bekend is dat het deze druif is, kan daar ook rekening mee worden gehouden.
De Carmenère van Missiones de Rengo laat zien hoe lekker zo’n wijn kan zijn, ook al is hij gemaakt om lekker soepel te zijn en jong te drinken. Hij combineert een goede rijpheid met een aangename frisheid. In de geur vinden we wat kruiden en paprika, zwarte bessen, de smaak is soepel en sappig, met structuur, kruiden en laurier, een mooie zwoelheid.

Konmar/Super De Boer, € 4,99

Het eiland Sicilië heeft zich de laatste jaren in snel tempo ontwikkeld tot een producent van voortreffelijke rode wijnen. Het heeft alles te maken met de steeds betere kennis en de goede technieken van het wijnmaken. Plukken van de druiven als ze nog voldoende fruit hebben, een gisting op niet al te hoge temperatuur in gekoelde gistingsvaten, alles draagt bij aan een verbeterde kwaliteit van de wijnen hier, zowel bij rood als bij wit.

Voor wat betreft de keuze van de gebruikte druivenrassen staat Sicilië, net als veel andere wijnlanden, op een tweesprong: moeten we bekende internationale druivenrassen aanplanten of het accent leggen op de eigen druiven van het eiland? Het is verleidelijk om veel bekende druiven aan te planten, die internationaal meetellen, zoals merlot of cabernet bij rood of chardonnay bij wit. En uiteraard gebeurt dat ook op grote schaal. Men wil nu eenmaal meetellen in de wijnwereld. Maar er kan ook worden gekozen voor eigen druiven, want die zijn nu eenmaal erg geschikt voor het warme klimaat op dit zuidelijke eiland. En bovendien leveren ze ook nog goede wijnen op. Een goed voorbeeld bij de rode wijnen is de nero d’avola, een heel eigen druif, die ondanks de warmte rode wijnen met pit en frisheid oplevert. Bovendien kunnen de wijnen zo gemaakt worden dat ze lekker soepel zijn, om jong te drinken, zoals deze Nero d’Avola van het huis Montalto.
Montalto vinden we aan de westkant van Sicilië, in de streek van de Marsala, ooit een beroemde versterkte en vaak zoete wijn. Bedrijven in deze streek hebben zich dan ook steeds meer geworpen op de productie van droge wijnen, waar wel een groeiende markt voor is. Montalto doet dat met verve, en we proefden een hele serie leuke wijnen van dit bedrijf. Ze zijn niet complex, maar heerlijk soepel en bijzonder smakelijk. Deze Nero d’Avola toont mooi het frisse fruit van deze druif, met kersen en bessen, frambozen, een zachte smaak, vanille, room; heel smakelijk.

Importeur: Vinites
Onder andere te koop bij: Sperwer, € 4,99

Ha, er zijn van die kruideniers die het patent zeggen te hebben op het ‘op de kleintjes letten’. Een tikje overdreven, want of ze het waarmaken moeten we maar afwachten. Op de kleintjes letten kunnen we beter zelf, zo lijkt het ons. Maar, er zijn grenzen, té goedkoop is ook niet goed. Zo zien we tegenwoordig flessen wijn uit de Languedoc bij de Aldi voor één euro en nog wat, en als we wijnen voor die prijs gaan kopen, dan is het gauw voorbij met de wijnboeren die nog een paar armzalige centen willen verdienen.
Aan de andere kant haten we het natuurlijk om teveel uit te geven, maar als je een wijn koopt zoals deze Marañon Malbec, voor € 3,79, dan hoef je je bepaald niet bekocht te voelen. De malbec is een druif die heel typisch is voor Argentinië, maar hij is eigenlijk geadopteerd uit het Franse zuiden, waar hij nog steeds voorkomt in de wijnen van de Cahors. In de Cahors blijft hij door het wat koelere klimaat vaak vrij stug, maar in de Argentijnse warmte wil hij graag rijpen tot een soepele en sappige druif, die wijnen kan voortbrengen die heerlijk jong gedronken kunnen worden, zoals deze. Daarnaast zijn er topwijnmakers die op de hoge hellingen van de Andes, waar we wijngaarden vinden die boven de 1000 meter liggen, prachtige diepe en grootse wijnen van deze Malbec weten te maken. Maar dan is het afgelopen met het op de kleintjes letten, want daarvoor moet flink in de buidel worden getast. We beginnen het jaar met deze aantrekkelijke Malbec, soepel en zacht, met kersen en bessen, heel gemakkelijk, kruidig en open, heel aangenaam rood.Dirck III, € 3,79

Je loopt wel eens over een vliegveld, op een moment dat je ergens moet in- of overstappen, en dan is het altijd verleidelijk even een ‘tax-free’ wijnwinkel binnen te stappen, om te kijken wat er zo aan belastingvrije wijnen verkrijgbaar is. Laatst waren we even in de verleiding echt iets aan te schaffen, maar we werden tegengehouden door een vrij zware handbagage, waarin zich al een paar flessen van een andere soort bevonden, dus dat stimuleerde niet erg. Het was in Rome, op het vliegveld Fiumicino. De hostess, waarschijnlijk gespeend van enige wijnkennis, prees ons een Champagne aan ‘uit 1998’, voor de schappelijke prijs van een euro of vijfentwintig. Het ging echter niet om een jaartal-Champagne, maar om de Champagne ‘Mise en Cave’ 1998 van Charles Heidsieck. In de kelder gedaan in 1998, wil in dit geval echter beslist niet zeggen dat het om een Champagne gaat uit het jaar 1998. Waarschijnlijk vooral uit 1997 en wat reservewijnen uit 1996, eventueel 1995. Hoewel misschien niet zo bedoeld, een nogal verwarrende manier van werken, zo bleek hier maar weer eens. Door de vermelding van het jaartal alleen al, wordt toch gemakkelijk de indruk gewekt dat het om een Champagne-millésimmé zou gaan. Dat neemt niet weg dat het om een zeer aantrekkelijke Champagne gaat, waarmee we graag onze Oudejaarsavond doorbrengen. Hij is destijds in de kelder gestopt door Daniel Thibaut, de legendarische, inmiddels overleden keldermeester van Charles Heidsieck, die het in de vingers had zeer smaakvolle en tegelijk bijzonder verleidelijke Champagnes te maken. En hoewel Champagne -als gevolg van de niet aflatende, uitgekiende marketinginspanningen- altijd te duur is, kunnen we de verleiding toch ook niet weerstaan. Aan de Mise en Cave dus, een Champagne die in de Nederlandse winkels rond de € 30 tot € 35 moet kosten -tsja, het is hier geen tax-free-paradijs, zeker niet voor mousserende wijnen, waarop in ons land nog een extra ‘luxe’-accijns moet worden betaald. Wat er nu zo luxe is aan dit soort wijnen ontgaat ons. Het is eerder een eerste levensbehoefte, waarvoor een laag BTW-tarief gerechtvaardigd zou zijn.
Zalm met Mise en Cave dus, deze week. Het is een heerlijk glas Champagne, met een stuivende, rijke en boterige geur, een vleugje citrusfruit, geroosterd brood en boter, een mondvullende en rijke smaak, met goede zuren en fijne belletjes. Wat een tractatie!

Importeur: Goessens; te koop in de wijnhandel, voor rond de € 30 tot € 35

Al jaren wordt gezegd dat Argentijnse wijnen een grote belofte inhouden. Op de een of andere manier hebben ze moeite om deze belofte waar te maken. De vraag is hoe dat komt. Zijn Zuid-Afrikaanse wijnen populairder vanwege hun meer Hollands namen? Weten de Australiërs hun wijnen beter te verkopen? Of zijn de wijnen uit andere landen gewoon lekkerder dan die uit Argentinië? Vragen die lastig te beantwoorden zijn, maar waarschijnlijk is alles wel een beetje waar.

Een van de ‘problemen’ waar Argentinië mee worstelt is het vrij stevige karakter van zijn wijnen. Veel wijndrinkers die een wijn uit de Nieuwe Wereld kopen, denken dat er iets zacht en soepels in het glas komt. Dat is vaak zo bij een wijn uit Australië of Zuid-Afrika, maar niet uit Argentinië. Dat heeft veel te maken met de ligging van de wijngaarden in dit land. De belangrijkste vinden we in Mendoza, aan de voet van de Andes, ten westen van hoofdstad Buenos Aires. Dit gebied is heel gunstig voor de wijnbouw, met name door de hoge ligging van de wijngaarden. In bepaalde delen van Mendoza, zoals Alte Valle de Uco en Cafayate, liggen de wijngaarden zeer hoog, tot ruimschoots boven de 1000 meter. Dat wordt gezien als een sterk punt, omdat de druiven in deze hoge wijngaarden -ondanks het hete woestijnklimaat- langzaam rijpen en veel zuren en fruit hebben. In praktijk werkt het blijkbaar anders. Juist hierdoor krijgen de wijnen meer zuren en tannines, zodat ze soms meer weg hebben van een klassieke Europese wijn dan van een gemakkelijk exemplaar uit de Nieuwe Wereld. Even wennen dus. Maar wie houdt van een stevige, serieuze wijn, die is hier natuurlijk uitstekend mee af. Dat geldt ook voor deze Cabernet-sauvignon van Norton, een van de uitstekende wijnbedrijven van Mendoza. Inderdaad heeft hij een beetje een oude wereld stijl, met cassis, kruiden, sap, en kracht; het is een serieuze wijn, met duidelijke tannines en goed fruit; lekker. Voor de Kerstdagen is het een perfect glas rode wijn, die het uitstekend zal doen bij een mooi vleesgerecht.

Albert Heijn, € 4,99

Voor het laatste nummer van Perswijn dit jaar, nummer 8, stond een flinke serie Oostenrijkse wijnen op tafel. Opvallend was de vooruitgang die door het proefpanel werd geconstateerd bij de rode wijnen uit dat land. Nog maar een jaar of tien geleden stelde Oostenrijk als producent van rode wijnen vrijwel niets voor. Nu is er veel kwaliteit te krijgen, met wijnen die opvallend uitgebalanceerd en sappig zijn, met veel zachtheid en tegelijk karakter door hun rijpe tannines -mede door een paar recente goede oogstjaren.

Blaufränkisch is een van de belangrijkste ‘eigen’ druiven van Oostenrijk. In aanplant-oppervlak is het de tweede blauwe druif, na de zweigelt. In kwalitatief opzicht is de blaufränkisch zeker niet minder interessant. Het is een druif het vooral goed doet in de warmere delen van Oostenrijk, zoals Burgenland en Mittelburgenland, vanwege zijn late rijping. En zelfs rijp geoogst levert hij nog een wijn op met duidelijke zuren en frisheid. Opvallend is de diepe kleur van veel wijnen van deze druif en het flinke tanninegehalte. Uiteraard is het zaak deze goed onder controle te houden. Dat kan door het maken van een blend, een mengsel met een zachtere druif, zoals bijvoorbeeld met de al even Oostenrijkse Zweigelt. Maar het kan ook door een vrij korte gisting op de schillen, zodat er niet zoveel harde stoffen in de wijn terechtkomen. Dat laatste gebeurt bij het wjingoed Iby.
Het wijngoed van de familie Iby is gespecialiseerd in het maken van Blaufränkisch, die hier dan ook van een voortreffelijke kwaliteit is. Een deel rijpt op hout -de cuvée Chevalier- maar deze Classic is helemaal op het fruit gemaakt. Je proeft heerlijk zwart fruit, kersen en bessen, stevigheid, zuren en bitters, smaakvol, heerlijk romig, jeugdig nog. Een werkelijk heerlijke wijn.

Sauter, € 7,50
www.sauterwijnen.nl
Helaas wordt deze wijn niet op de website vermeld.

In het Franse appellationsysteem is er één vrijwel vergeten soort herkomstbenaming: de VDQS, Vin Delimité de Qualité Superieure. Ooit verzonnen de Fransen deze herkomstbenaming als opstapje naar de appellation contrôlée. De gebieden die serieus op weg waren naar de eigen appellation, mochten eerste een tijdje in de wachtkamer van de VDQS verblijven. Maar inmiddels is het systeem een beetje achterhaald. Er is meer behoefte gekomen aan een systeem waarin de regels wat soepeler worden gehanteerd. Daarin voorziet de Vin de Pays, zodat die tegenwoordig een interessant alternatief is geworden. Zo komen er geen nieuwe VDQS meer bij en zijn de meeste bestaande gepromoveerd tot Appellation Contrôlée. Eén is er nog altijd overgebleven: Côtes de Saint-Mont, in het Franse Zuidwesten, hartje Gascogne.

Blijkbaar vinden de autoriteiten Côtes de Saint-Mont nog altijd niet serieus genoeg om tot de echte appellations te mogen behoren. Het probleem is waarschijnlijk dat er maar weinig echt belangrijke producenten zijn die de reputatie van deze streek kunnen dragen. Sterker, de dienst wordt hier uitgemaakt door de plaatselijke coöperatie, de Cave de Plaimont, naast enkele handelaren, die de wijnen en druiven bij de boeren opkopen. Dat systeem werkt zo goed, dat er weinig neiging bestaat om te kijken naar andere mogelijkheden. De reputatie van de wijnen en de streek is simpelweg niet groot genoeg om veel boeren in staat te stellen hun eigen wijnen met succes op de markt te brengen. Bovendien doet de coöperatie van Plaimont het gewoon heel goed.
Er wordt hier een enorme hoeveelheid wijn gemaakt, op de markt gebracht onder talloze namen en met veel verschillende etiketten. Vaak hebben de wijnen een goede prijs/kwaliteitsverhouding, zoals deze smakelijke Crêtes de Tillan, een witte Côtes de Saint-Mont. Hij wordt gemaakt van lokale druiven, zoals de colombard, een druif die zijn oorsprong vindt in de productie van een ander lokaal product, de Armagnac. Door hem even in contact te brengen met eikenhout krijgt hij wat meer complexiteit en breedte. Het resultaat is smakelijk, geurig en open, met bloemen en wit fruit, een vleugje vanille van het hout, wat sap en bitter, aangenaam in de smaak, met perzik en peer, wat zuren, levendig, lekker.

Dirk van den Broek, € 3,69

Een van de wijnen die het bijzonder goed deed op het evenement Champagne aan Zee, op 23 november, was deze mousserende wijn van Chandon uit Argentinië. In de wedstrijd om de prijs voor de beste mousserende wijn werd hij tweede, en zeker in de zaal was de waardering voor deze wijn groot. Zijn zachte karakter en mooie fruit spreekt veel mensen aan.
Dit type wijn wordt net zo gemaakt als een Champagne, met een gisting op de fles om hem fijne belletjes te geven. Hij werd tot nu toe ook gemaakt door een Champagnehuis, Moët & Chandon, dat hier actief was sinds 1956. Dit jaar echter besloot de eigenaar, het luxe-conglomeraat LVMH (de afkorting staat voor Louis Vuitton/Moët Hennessy) om Chandon Argentina van de te doen. De financiële situatie is zo penibel, dat men winstgevende onderdelen moet afstoten. De economische logica ontgaat ons, maar dat ligt waarschijnlijk aan ons zelf. Dat maakt het voortbestaan van deze wijn als merk ‘Chandon’ tegelijk ook onzeker, omdat het mogelijk niet in het belang van Moët & Chandon is om een zo gelijkende naam te gebruiken. Zo lang het onderdeel is van het concern is deze verwarring niet erg, dat begrijpt u wel. Argentijnen drinken deze nep-champagne met sloten tegelijk, en er wordt veel geld aan verdiend. Het is een heerlijke mousserende wijn, mooi geurig en breed, met een zachte en open geur, abrikoos, rokerig, verleidelijk, perzik, heel zacht in de smaak, niet beendroog, maar met frisse zuren en sap.

Gall & Gall, € 14,99 IIII(I) (i)

De zomer van 2003 heeft ook zijn sporen nagelaten in de Beaujolais Primeur van dit jaar. De droogte joeg de suikergehaltes flink op, zodat de primeurwijnen dit jaar misschien wel krachtiger zijn dan ooit. Een ongekende luxe voor een streek en een wijn die meestal niet uitblinkt door zijn kracht en karakter.
Of de kwaliteit van de Beaujolais de verkopen zal bevorderen, blijft de vraag. De wijnen hebben de laatste jaren te maken met een wat mindere belangstelling van de wijndrinker. Bovendien, waarschijnlijk wordt voor Primeur waarschijnlijk gekocht uit gewoonte, gewoon omdat het leuk is de eerste jonge wijn van het jaar te kopen.
Beaujolais wordt gemaakt van de gamay-druif, die we elders vrijwel niet vinden. Deze gamay levert wijnen op die fruitig en licht van karakter zijn, zeker als ze bij het wijnmaken een handje worden geholpen. Bij de Beaujolais primeur gebeurt dat door het gebruik van bepaalde gistsoorten en het toepassen van een speciale gisting: maceration carbonique. Dat houdt in dat de ongekneusde druiven onder koolzuurdruk gisten in hun eigen schillen. Dat geeft ze veel fruit en weinig hardheid, er komen niet veel looizuren vrij.
Daar komt bij dat de primeurwijnen in 2003, door het warme weer, weinig zuren hebben. Ze zijn dus uitgesproken zacht van karakter, heel anders dan we van primeurwijnen gewend zijn. Er zijn zeker goede exemplaren te koop, vooral ook omdat niet iedereen meedoet met de prijzenoorlog die soms bijna in een soort nationale massahysterie lijkt te ontaarden. Op de kleintjes letten kan ook te ver gaan, zeker bij wijn.
Wie toch nog een béetje op de prijs let, gaat naar de HEMA. De primeur daar, van de Vignerons de Bully, is zachtfruitig, vrij lichtvoetig, goed in balans en gewoon lekker -voor een primeur dan (HEMA, € 3,75). Dirck III heeft een heel smakelijk exemplaar, een Beaujolais Vilages van de Vignerons de Bel-Air. Voor een Beaujolais is dit echt krachtig, met aardbeien, frambozen en kersen en in de smaak zelfs wat stevigheid. Prima (Dirck III, € 4,49). Eigenlijk elk jaar heel fraai is de Primeur van Pierre-Marie Chermette, Domaine du Vissoux Vieilles Vignes. Dit is meer een echte Beaujolais dan een Primeur, krachtig, fruitig, stevig, en bovendien een van de wijnen waar ook nog wat frisse zuren terug te vinden zijn -een zeldzaamheid dit jaar. Maar kwaliteit heeft zijn prijs. (Pasteuning, € 7,95).

www.hema.nl (www.hema.nl/Hema/actueel.asp?mainmenu=hema+actueel)
www.dirckiii.nl
www.pasteuning.nl