Als iemand een goed beeld heeft van de veelzijdigheid van xinomavro is het Haroula Spinthiropoulou. Wij bezochten deze professor in Griekse viticultuur op haar wijngoed Argatia in het noord-westen van Naoussa, waar ze naast commerciële wijnbouw ook een proeftuin houdt met verschillende klonen van xinomavro.
De Habsburgse keizer Ferdinand wist het in het midden van de 19e eeuw al – wijnen uit de Thermenregion, het wijngebied ten zuiden van Wenen, zijn fantastisch. Hij was er zo dol op dat hij verordonneerde dat de spoorlijn die destijds door het gebied werd aangelegd geen schade aan de wijngaarden mocht berokkenen. Daarom werd er tussen Gumpoldskirchen en Traiskirchen, twee van de bekendste wijnbouwdorpen in de regio, een tunnel aangelegd.
Xinomavro mag dan in Macedonië sterrenstatus hebben, de rest van Griekenland was lang in het ongewisse wat de kwaliteiten van de druif betreft. De charmante machinebouw ingenieur Evangelos Chatzivaritis had er dan ook nog nooit van gehoord, voordat hij ‘voor de liefde’ in de regio van Goumenissa terechtkwam.
Toen ik met Christoph Schneider, een lokale wijnbouwer, in de steile Weiler Schlipfwijngaard stond en uitkeek over het drielandenpunt waar Duitsland, Zwitserland en Frankrijk samenkomen, bekroop mij de vraag hoe Duits de wijnen van het Markgräflerland eigenlijk zijn. Hier, in het uiterste zuidwesten van Duitsland, is Riesling, de koning onder de Duitse druiven, ondergeschikt aan de pinotrassen. Maar met zo’n 40 procent van de 3000 hectare aan wijngaarden bepaalt gutedel (of chasselas) de regionale identiteit. En daar worden steeds interessantere wijn van gemaakt.
Naar aanleiding van PERSWIJN proeverij Tejo, licht Ronald de Groot twee wijnhuizen uit Tejo uit die u kunt komen proeven. Tejo is een van de oudste wijnstreken in Portugal. Dit artikel stond eerder in Perswijn 6-2020.
Heel fijn om de Nederlands-Griekse wijnmaker Laurens Hartman te kunnen vragen je een beetje wegwijs te maken in de Noord-Griekse wijnindustrie. Om te beginnen met de correcte de uitspraak van xinomavro – de druif waar Hartman verliefd op werd en in 2005 besloot voor te emigreren vanuit Rotterdam: het is ksi-nóm-mah-vróh. (Zeg het een keer of twintig, en het beklijft – voor even).
Hartman is een van de twee (!) producenten in heel Griekenland die mousserende wijnen maakt volgens de traditionele methode, dus met een tweede fermentatie op fles. Heb je daar geen basiswijnen met veel zuren voor nodig? “Precies! Mijn vrouw en ik waren op zoek naar een plek om ons opnieuw te settelen en hebben overal gekeken, maar het was de potentie van xinomavro die de doorslag gaf om hier naartoe te gaan.”
Een grote stap voor een stedeling. Ondanks rustieke dorpjes en uitgestrekte vergezichten, geeft de omgeving niet direct toeristische vibes af. Het nabijgelegen wijnhuis Alpha Wines heeft wel plannen voor een groots opgezet toeristisch bezoekerscentrum, waar Hartman dubbele gevoelens bij heeft. “Als iedereen daar gaat shoppen en eten, wat gebeurt er dan met de kleine restaurateurs en ondernemers in de buurt? Maar, er gebeurt wat in de regio, dat is een goede ontwikkeling.”
Laurens en Annette ontvangen ons bij hun huis dat aan de winery grenst. Op het terras liggen een stuk of tien geadopteerde zwerfhonden, in de wei ertegenover graast muilezel Fanouri. We kijken uit over twee meren, tegen een achtergrond van heuvels. Noorderwind waait koel uit de richting van de besneeuwde bergtop van berg Vermio, die in het Turks de bijnaam buffelmelkslagroomtop kreeg omdat hij altijd besneeuwd is. Hartman: “We vielen met onze neus in de boter. De grond bestaat uit klei en leem rond het meer, maar op de heuvel erachter is het merg met veel calcium in de bodem. Het stond blijkbaar in de sterren: het moest mousserend worden.”
Hoewel ze hier sparkling plachten te maken van assyrtiko, wordt tijdens de proeverij van Karanika direct duidelijk dat xinomavro zich uitstekend leent voor het produceren van kwaliteitsbruis. Hartman: “Vanaf het eerste jaar dat we mousserend maakten van xinomavro is alles goed gegaan. En zonder hulpmiddelen. Dus zonder gist (behalve de tweede gisting), zonder enzymen, zonder tannines toe te voegen, zonder het zuur naar boven te hoeven doen. De mousserende wijnen van xinomavro hebben technische specificaties waar de Champenois echt jaloers op zijn. Met zuurgraden rond de 10, PH 2.85/2.90 op een natuurlijke manier.”
Hartman glimt van trots. Dusdanig dat hij zijn mousserend per ongeluk wel eens ‘Champagne’ noemt (zie video op 1:38m). Het is hem vergeven. Wij oefenen zelf nog even verder op xi-no-ma-vro.
Esmee Langereis
De Comissão Vitivinícola Regional Alentejana ofwel Vinhos do Alentejo zet momenteel een standaard voor het certificeren van duurzame wijnproductie. Binnen en buiten Portugal wordt ernaar gekeken. Er zijn inmiddels een dozijn wijngoederen gecertificeerd. Maar bij Esporão, ook gecertificeerd, bestaat de toewijding aan duurzaamheid al langer en gaat bovendien veel verder. Goede wijn maak je alleen van goede druiven, die op hun beurt alleen in gezonde bodems kunnen groeien, zo redeneert men bij het 1840 hectare grote wijngoed. En dat zie je terug in de mooie wijnen die ik op een recente persreis, georganiseerd door Delta Wines, heb mogen proeven.
De vraag – wat is natuurwijn en wat niet? – speelt een belangrijke rol als men een natuurwijnfestival zoals Droesem organiseert. Welke wijndomeinen worden uitgenodigd en welke niet? Het criterium van bio-certificering bijvoorbeeld werd op Droesem niet gesteld, een eis nochtans van het Franse Vin Méthode Nature-charter. Hierdoor zouden veel van de op het festival aanwezige wijndomeinen zijn uitgesloten. Al deze domeinen werken naar eigen zeggen wel bio of biodynamisch maar ze onderwerpen zich vaak niet aan erkende controleorganen, meestal omwille van financiële kost en administratieve rompslomp (in verhouding tot de omvang domein).
Zwitserland is een duur land, maar dat betekent meer dan prijzige skivakanties en exclusieve horloges waarvoor een normale burger een hypotheek voor moet afsluiten. De Zwitsers weten dat ze alleen kunnen concurreren als ze iets extra’s leveren dat een hogere prijs rechtvaardigt: kwaliteit. Een onderdeel van dat kwaliteitsbewustzijn is hun aandacht voor duurzaamheid. Daarom richt het land zich in de wijnbouw op PiWi’s oftewel de Pilzwiderstandsfähige (schimmelresistente) rassen. Die hoeven namelijk minder vaak, en soms helemaal niet, besproeid te worden. Swiss Wine Promotion stuurde mij ter beoordeling zestien flessen.
