Nieuws

De afgelopen tien jaar heeft een generatie getalenteerde jonge wijnmakers, aaneengesloten in de smaakmakende club Message in a Bottle, furore gemaakt in Rheinhessen en het imago daarvan enorm verbeterd. Een ervan is Daniel Wagner van Weingut Wagner-Stempel in Siefersheim. In sneltreinvaart heeft hij zich ontwikkeld tot een van de allerbeste producenten van Rheinhessen. Met wijnen die een zeer duidelijke eigen signatuur dragen en die qua stijl eerder aan die van de naburige Nahe doen denken…

De afgelopen tien jaar heeft een generatie getalenteerde jonge wijnmakers, aaneengesloten in de smaakmakende club Message in a Bottle, furore gemaakt in Rheinhessen en het imago daarvan enorm verbeterd. Een ervan is Daniel Wagner van Weingut Wagner-Stempel in Siefersheim. In sneltreinvaart heeft hij zich ontwikkeld tot een van de allerbeste producenten van Rheinhessen. Met wijnen die een zeer duidelijke eigen signatuur dragen en die qua stijl eerder aan die van de naburige Nahe doen denken…

Weingut Wagner-Stempel is te vinden in het dorpje Siefersheim. Dat ligt in de tot voor kort volstrekt onbekende periferie van Rheinhessen, op minder dan 10 kilometer ten zuidoosten van Bad Kreuznach en dus aan de rand van de Nahe. Gelet op de terroircondities – met name de behoorlijk steile hellingen met hun porfierbodem – en de daaruit resulterende stijl van de wijnen zou er veel voor te zeggen zijn wanneer het daadwerkelijk tot het Anbaugebiet Nahe zou behoren. Tot voor kort had niemand ooit vermoed dat in deze uithoek een eersteklas terroir voorhanden was, evenmin als dat lange tijd aangenomen werd van Westhofen en omgeving totdat het duo Keller en Wittmann daar aan de slag ging. Of: hoe betrekkelijk een begrip als ‘terroir’ is. Het staat of valt met de visie en ambitie van de wijnmaker.

Aufsteiger

Daniel Wagner is zo iemand met visie en ambitie. In 1993 kreeg hij in het bedrijf van zijn ouders de verantwoordelijkheid over de vinificatie. In 1985 waren die voorzichtig begonnen met eigen botteling. Wagner-Stempel was toen een onopvallend wijngoed zoals Rheinhessen er honderden telde en telt. Maar met een sluimerend potentieel. Zoals zo veel van zijn generatiegenoten had Daniel de gelegenheid gehad om te studeren en aansluitend ideeën op te doen in diverse buitenlanden. Weer terug in Siefersheim begon hij met de toepassing van het geleerde. En met succes. Vooral sinds 2000 is het snel crescendo gegaan. In 2002 verkoos het invloedrijke culinaire magazine Der Feinschmecker hem tot Rieslingpreisträger en korte tijd daarna werd hij uitgenodigd om als lid toe te treden tot de VDP. De wijngids van Eichelmann kwam al in 2007 met een waardering van 4 sterren en de onderscheiding Aufsteiger des Jahres. Bij de meer op het establishment gerichte GaultMillau duurde het tot de editie 2009 voordat de vierde tros werd uitgedeeld, ook hier samen met de kwalificatie Aufsteiger des Jahres. Rijkelijk laat, maar daarom niet minder op zijn plaats.

Wars van kapsones

Ondanks het succes is Wagner-Stempel een bescheiden wijngoed gebleven. Daniel is tevreden met de huidige omvang van 16 hectare. Importeurs uit exotische landen zijn welkom om te bestellen, maar nog altijd wordt 60% van de wijn direct aan particuliere klanten verkocht. En die worden gekoesterd. Speciaal voor hen is medio jaren 90 een Gästehaus met 18 bedden gebouwd! Daniël Wagner zelf is een man zonder kapsones. Dit jaar vierde hij voor het eerst sinds tijden vakantie. Niet op voor Bekende Duitsers verplichte locaties met een hoog m’as-tu vu? gehalte als Sylt of Mallorca, maar gewoon in het Zeeuwse Breskens. In een presentatie van Grosse Gewächse met veel publicitaire bombarie begin september in Berlijn had hij geen zin, maar een uitstapje naar restaurant Wolfslaar in Breda was geen probleem. Ook al was het zijn trouwdag. Wagner liet er op uitnodiging van zijn Nederlandse agent Jacob Molendijk een serie Rieslings proeven bij een voortreffelijke, want uitstekend op de wijnen afgestemde lunch. .

Riesling favoriet

Hoewel hij met nog tal van andere druivenrassen werkt, waaronder een paar ‘jeugdzondes’ uit het verleden (silvaner, weissburgunder, grauburgunder, scheurebe, chardonnay, sauvignon, spätburgunder, frühburgunder, st. laurent, merlot), vormen Rieslings de kern van Wagners assortiment en belichamen die als geen ander de stijl van het huis. Riesling vormt helft van de aanplant, wat onwaarschijnlijk veel is in vergelijking met het gemiddelde voor Rheinhessen. Dat bedraagt namelijk maar 13 procent.

Wagner streeft ernaar om in zijn wijnen het terroir te laten spreken. Bij zijn Rieslings, wijnen die in staat zijn de kleinste terroirnuances te weerspiegelen, komt dat neer op een markante mineraliteit van de porfierbodem in combinatie met ragfijne zuren. Om dit te bereiken bedrijft hij een gecertificeerd ecologische teelt met een minimum inzet van bestrijdingsmiddelen en houdt zijn opbrengsten streng in de hand. Wagner brengt zijn Rieslings uit op drie niveaus die overeenstemmen met de classificatiepiramide van VDP: op basisniveau generieke Gutswein, op middenniveau de Ortswein (gemeentewijn) en op topniveau het Grosses Gewächs.

Terroirwijn

Een groot deel van Rheinhessen bestaat uit zeer vruchtbare löss- en leembodems met betrekkelijk weinig reliëf. Dat resulteert meestal in soepele, ‘makkelijke’ wijnen zonder al te veel spanning of complexiteit. In Siefersheim ligt dat anders. Hier is het wel mogelijk om wijnen te produceren met een uitgesproken terroirkarakter dankzij de arme porfierbodems. Wagner benadrukt dat die sterk kwartshoudende porfierbodems verantwoordelijk zijn voor het stalige karakter van zijn wijnen en dan met name van de Rieslings. Hoewel die over een normale hoeveelheid zuren beschikken, zorgt het zure gesteente voor de lage pH-waarde die aan de smaak dat slanke en nerveuze accent verleent dat je eerder aan de Saar verwacht dan in Rheinhessen. Samen met de minerale component zorgt dit voor terroirwijnen die naam waardig. Wagner zorgt er daarbij voor dat ze ook een goede vulling en balans hebben. Zijn meest prestigieuze wijnen liggen tot in april of mei op hun gistdepot, de zogenaamde erste Hefe. Ongeveer 20% krijgt groot hout, de rest staal.

Wagners Rieslings zijn precies, zuiver en gespierd van aard. En zo droog als mar kan. Ze worden niet met allerhande trucs gevinifieerd op snel effectbejag, maar juist met het oog op ontwikkelingspotentieel. Het zijn geen sprinters die nel moe zijn, maar stayers met inhoud. In hun jeugd zijn ze daarom sterk gebaat bij karafferen.

Gutsriesling

De beste indicatie voor de kwaliteit van een wijngoed en het vakmanschap van een wijnmaker is die van de basiswijnen. In Duitse Rieslinggebieden is dat de zogeheten Gutsriesling, zeg maar de Riesling van het huis. Bij Wagner Stempel is de opbrengst daarvoor maximaal 70 hl/ha. (Ter vergelijking: het gebiedsgemiddelde voor heel Rheinhessen ligt regelmatig rond of boven 100 hl/ha!). Naast elkaar twee totaal verschillende oogstjaren, 2008 en 2007.

? Riesling trocken 2008 – Dit is een typische representant van het koele en laat rijpe jaar 2008, toen begin november nog 6 hectare riesling ongeplukt aan de stok hing. Zo lang mogelijk wachten was het parool om voldoende afbouw van zuren te krijgen en de paprika-aroma’s van 2004 te vermijden. Strakke neus, puur, appel, citrus. Levendige smaak met spanning en sap, hartige finale. Wijn die je in één keer helemaal op scherp zet.

? Riesling trocken 2007 – Heel anders, want ook heel typisch voor zijn jaar. In geur en smaak wat rijper en ronder – alle wijnen in 2007 hadden in doorsnee 0,5% meer alcohol dan die in 2008 – en zelfs met een heel licht nootachtig trekje. Toch zit de wijn heel goed in zijn zuren en is er ook nu weer die pittige mineraliteit aan het einde. Beide wijnen kunnen probleemloos een jaar of vijf mee.

Vom Porphyr

Vom Porphyr is Wagners Riesling in het middensegment. De naam ervan is een verwijzing naar het overheersende bodemtype van de twee wijngaarden waar de druiven vandaan komen. Die wijngaarden zijn Höllberg en Heerkretz. Wagner gebruikt voor deze wijn relatief jonge stokken, d.w.z. tussen 10 en 25 jaar oud. De opbrengst ligt hier een stuk lager dan voor de Gutsriesling, tussen 40 en 50 hl/ha. Tot en met de oogst 2007 heette de wijn simpelweg Vom Porphyr, sinds 2008 is dat Siefersheimer Vom Porphyr om duidelijk aan te geven dat het om een Ortswein gaat.

? Siefersheimer Riesling Vom Porphyr 2008 werden allemaal pas in november geoogst bij een volgens Daniel Wagner lichte aromatische overrijpheid. De wijn zou derhalve beschikken over een Spätreifearomatik (prachtig woord!). Bleke kleur met groene reflex. Ragfijne, rinse neus met groene citroen. Slanke maar extractrijke smaak met meer kracht dan de Gutsriesling. Een en al spanning, weer mooi citrusfruit, de onvermijdelijke pikante mineralen, maar toch met een heel aangenaam mondgevoel. Een vibrerende wijn met finesse en Spiel, om zo te zeggen. Heerlijk!

? Riesling Vom Porphyr 2007 laat direct al in de veel gelere kleur het jaargangverschil zien. In geur en smaak komt die rijpheid eveneens onmiskenbaar terug. De wijn komt veel breder en ronder over en lijkt een vleugje botrytis te hebben. Hij is wellicht wat minder typisch voor Wagner-Stempel, maar geen straf. Integendeel.

Heerkretz en Höllberg

Heerkretz en Höllberg zijn de enige wijngaardnamen die op etiketten van Wagner-Stempel gebuikt wordt en dan nog mondjesmaat, alleen op flessen van het allerhoogste niveau. Allebei zijn Erste Lagen volgens de classificatie van VDP, dus met het kwaliteitspotentieel om droge Grosse Gewächse te produceren en eventueel eersteklas edelzoete wijnen. Ze bevinden zich op korte afstand van elkaar bij Siefersheim. Beide hebben een porfierbodem met een bovenlaag van steenachtige leem, maar de wijnen verschillen behoorlijk in karakter. Zelfs in een jaar als 2007 rijpte het fruit in de Heerkretz pas twee weken later dan in de Höllberg. Höllberg is zodoende de meest toegankelijke en het snelst op dronk van de twee, Heerkretz de meest gereserveerde en ‘intellectuele’. Voor zijn Grosse Gewächse gebruikt Wagner fruit enkel uit percelen op het midden van de steile hellingen, afkomstig van stokken met een leeftijd van 25 jaar of ouder. De opbrengst ligt hier op maximaal 30 hl/ha. In Breda liet Daniel Wagner vooral Heerkretz – primus inter pares? – proeven, maar om te beginnen toch een wijn uit de Höllberg.

? Siefersheim Höllberg Riesling Grosses Gewächs 2008

Open, piepjong en super aantrekkelijk, nog primaire aroma’s en, hoe kan het anders, een subtiele aardse toets van mineralen. Sappige aanzet, exotisch, perzik, bijna zoete toets en filmend mondgevoel, presente maar prachtig ingebedde zuren van 2008, groene citroen, limoen. Op zijn Engels: mouthwatering! Of: waarom dit én klassiek én verleidelijk is!

? Siefersheim Heerkretz Riesling Grosses Gewächs 2008

Een jonge Heerkretz volgens het boekje. Nauwelijks kleur. Straffe, gereserveerde geur en smaak. Pittig, spicy, hartig mineraal, bijna peperig, knisperende zuren. Wijn op het scherpst van de snede met groots potentieel. Dé Riesling voor Médocdrinkers!

? Siefersheim Heerkretz Riesling Grosses Gewächs 2007

Et voilà, de bijna decadente rijkdom van 2007. Zie de veel diepere kleur. In geur en smaak vol, breed en rijp. Vulling, flink wat alcohol,

? Siefersheimer Heerkretz Riesling Spätlese trocken 2002

Een nog experimentele voorloper van het Grosses Gewächs uit een oogstjaar met trekjes van 2008. Nauwelijks kleur. Wel ontwikkeld in de neus, open, intens, uitgesproken mineraal. Idem in smaak, slank, veel spanning, beginnende rijpingsaroma’s. Structuur en lengte. Verrassend.

Edelzoet

Last but not least het zoete werk, ook al is Wagner een fervent aanhanger van droge wijnen. Slechts 1% van zijn productie valt in de categorie fruchtsüß of edelzoet. Het gaat bijna vanzelfsprekend om wijnen die in strikt confidentiële hoeveelheden gebotteld worden. Ook hier zou menigeen in Rheinhessen een voorbeeld aan kunnen nemen. Zoet mag, maar alleen als het werkelijk bijzonder is. Bij Wagner-Stempel is het dat!

? Siefersheimer Höllberg Riesling Auslese 2002

Eigenlijk een museumwijn gelet op de spectaculaire ontwikkeling die Wagner-Stempel sindsdien heeft doorgemaakt. Maar wat voor een! In zekere zin was het jaar vergelijkbaar met 2008, laat en met zuivere botrytis. Nauwelijks verkleuring. Ook in geur en smaak nog heel vitaal en fris. Vleugje honing en munt. Kenmerkende romig-zoete toets van een ietwat gerijpte Auslese. Het zoet is echter aan de discrete kant dankzij de speelse zuren. Voortreffelijke bij milde blauwschimmelkazen.

? Siefersheimer Höllberg Riesling Beerenauslese 2007

Voor de statistici: 170º Öchsle. In het glas een olieachtige wijn. Honing, rozijnen en ander gedroogd fruit, maar dan in vloeibare vorm. Geweldige fruitconcentratie door botrytis van de zuiverste soort. En wat maakt een zoete wijn edelzoet? Inderdaad, de zuren. En die zijn hier werkelijk buitengewoon fraai aanwezig. De rijkdom gaat zodoende gepaard met spanning. Dat woord is al vaker gevallen, en niet zonder reden.

? Siefersheimer Heerkretz Riesling Trockenbeerenauslese 2007

Zeldzaam, zeldzaam, zeldzaam. In alle opzichten. Eerst even de cijfers. Rijpingstijd: 160 dagen, want pas medio november geplukt. Totale productie: 70 liter. Mostgewicht: 205º Öchsle. Hoeveelheid restsuiker: 280 gr/l. Kortom, de overtreffende trap. Onwaarschijnlijk intens in geur en smaak, alsof je een driesterrenchef met geavanceerde speeltjes de essentie van de fruitsmaak laat extraheren en concentreren uit de mooiste en rijpste vruchten. Wow!

Wagner-Stempel proeven op Klassiek Europa

Het wijngoed Wagner-Stempel wordt in Nederland vertegenwoordigd door RieslingPartners & Co. (www.rieslingpartners.nl) en verkocht door Wijnhuis Oktober (Breda), Wines & Whiskies (Delft), Wijnhandel Le Bouchon (Den Haag), De Wijntherapeut (Elburg), Wijnhandel van Huystee (Laren), Wijnhandel Op de Terp (Maartensdijk), Fun Food Factory (Nijmegen), Wijnhandel Jan van Breda (Rotterdam), Passport Wijnen (Soest) en Rieslinghuis (Zeist). Reken wat betreft prijzen op € 10 à 11 voor de Riesling trocken, op ongeveer € 18 voor de Riesling vom Porphyr en op € 30 à 35 voor de Grosse Gewächse.

Binnenkort doet zich een mooie gelegenheid voor om de wijnen van Wagner-Stempel zelf te proeven. Tijdens Klassiek Europa op 11 oktober leidt Lars Daniëls MV, specialist op het gebied van Duitse Rieslings, namelijk een speciale themaproeverij met deze wijnen.

René van Heusden

Het is niet louter crisis in wijnland. Integendeel. Een overtuigend bewijs daarvoor vormde de door Delta Wines georganiseerde beurs ‘Klaar voor de toekomst!’ die op 6 en 7 september in Waddinxveen gehouden werd en daarmee het eerste grote evenement van het nieuwe seizoen was. Een evenement met zo’n naam getuigt van gezonde ambitie en vertrouwen in de toekomst.

Het is niet louter crisis in wijnland. Integendeel. Een overtuigend bewijs daarvoor vormde de door Delta Wines georganiseerde beurs ‘Klaar voor de toekomst!’ die op 6 en 7 september in Waddinxveen gehouden werd en daarmee het eerste grote evenement van het nieuwe seizoen was. Een evenement met zo’n naam getuigt van gezonde ambitie en vertrouwen in de toekomst. Maar wie of wat mag Delta Wines in Waddinxveen wel zijn? De naam zal de meeste wijndrinkers op het eerste gezicht weinig of niets zeggen, maar er is een gerede kans dat diezelfde wijndrinkers wel met enige regelmaat flessen openen die vanuit Waddinxveen gedistribueerd worden.

Delta Wines is een conglomeraat van drie bedrijven met elk een heel eigen signatuur. Wat ze delen is een gemeenschappelijke logistiek en administratie. Een blik op het recentelijk fors uitgebreide bedrijfscomplex maakt duidelijk dat hier in het groot gedacht en gehandeld wordt. Des te aardiger is het dan dat de band met de afzonderlijke afnemers gekoesterd wordt via opmerkelijke assortimentspresentaties in aanwezigheid van producenten en met speciale themaproeverijen. Het geheel in een sfeervol, om maar niet te zeggen romantisch decor. Je waande je er eerder in een mondaine nachtclub in een wereldstaf dan in een hal van beton en staal voor de opslag van pallets op een ‘distripark’ in de polder.

De samenwerkende bedrijven binnen Delta zijn DGS Wijnkopers, Coenecoop Wine Traders en Pallas Wines. Ze vullen elkaar mooi aan. DGS is niet alleen een van Nederlands grootste spelers in het supermarktkanaal, maar levert ook veel aan individuele detailhandels zoals delicatessenzaken. Het voert een wereldwijde assortiment met daarin wijnen van o.a. Plaimont (Frankrijk), Viñas del Vero (Spanje), MezzaCorona (Italië), Champagne Jacquart, Moselland (Duitsland), Viljoensdrift (Zuid-Afrika), De Bortoli (Australië) en ga zo nog maar even door.

Coenecoop heeft zich de afgelopen tijd nadrukkelijk gespecialiseerd in biologische en Fair Trade wijnen en werkt met ondermeer Gino Fasoli (Italië), Azul y Garanza (Spanje) en Stellar (Zuid-Afrika). Pallas op zijn beurt lonkt naar de bovenkant van de markt. Zie producenten als Agustí Torelló Mata (Cava), Domaine Suffrène (Bandol), Cigliuti (Barbaresco) en de Spaanse driving winemaker Telmo Rodriguez. De belangrijkste inbreng is hier gekomen van wijnhandel Chabrol aan de Haarlemmerstraat in Amsterdam. Eigenaar Rex Neve van Chabrol meldde overigens vol trots aan Perswijn dat hij half oktober een tweede vestiging hoopt te openen aan de Overtoom, eveneens in Amsterdam.

Gelet op de vele honderden bezoekers van het prima verzorgde evenement Klaar voor de toekomst! mogen de organisatoren hun eigen toekomst met enig vertrouwen tegemoet zien.

Gelet op het enorme proefaanbod – dat trouwens maar een deel van de complete portfolio’s uitmaakte – geen hap snap notities. Ook geen beoordeling van de catering, want daarvoor ontbrak de tijd. In Perswijn nr. 7 echter een impressie van de door Telmo Rodiguez verzorgde presentatie over zijn activiteiten in Spanje én van een speciale proeverij van Darren De Bortoli’s Noble One. Dat wordt tweemaal smullen!

www.dgswijn.nl

www.coenecoop.com

www.pallaswines.nl

www.chabrolwines.com

René van Heusden

Op de bovenste foto: Joris Snelten (DGS)) foto onderaan: Rex Neve (Chabrol)

Tot voor kort leken de bomen in de Champagne tot aan de hemel te groeien. Hoe meer productie, hoe beter. Het toverwoord was immers groei, groei en nog eens groei. Daar kijkt men inmiddels wat anders tegenaan. Noodgedwongen.
Tot voor kort leken de bomen in de Champagne tot aan de hemel te groeien. Hoe meer productie, hoe beter. Het toverwoord was immers groei, groei en nog eens groei. Daar kijkt men inmiddels wat anders tegenaan. Noodgedwongen.

Niemand in de Champagne heeft het tegenwoordig nog over die tot vorig jaar nog zo hoogst noodzakelijk geachte uitbreiding van de appellation met nieuw aan te planten wijngaarden. De reden daarvoor is dat na een jaren van een nooit eerder geziene boom in de verkopen de afzet van champagne in een vrije val terecht lijkt te zijn gekomen. Inderdaad, ook hier laat de crisis zich op niet mis te verstane wijze voelen. Vergeleken met 2008 is sprake van dalingen met 25 tot 30% en een onverkochte voorraad van 1,2 een miljard flessen. Werden in het recordjaar 2007 wereldwijd 339 miljoen flessen champagne verkocht, in 2009 zullen dat er naar verwachting hooguit 270 miljoen zijn!

De situatie is zo ernstig, dat tot een ingrijpende productieverlaging besloten is. Om het overschot aan champagne de komende jaren niet te groot te laten worden en de prijs op peil te houden is op 2 september in gemeenschappelijk overleg tussen druiventelers en producenten besloten tot een beperking van het oogstvolume in 2009 tot tweederde van wat volgens de regels mogelijk zou zijn. Enkele grote huizen hadden zelfs gepleit voor een reductie met de helft, maar dat ging de telers, goed voor zo’n 90% van de totale hoeveelheid fruit, om begrijpelijke rededen te ver. Over prijsverlagingen om de consumentenvraag te stimuleren wenst niemand nog hardop te spreken, want dat zou volgens de belanghebbenden niet goed zijn voor het imago van champagne!

De pluk in de Champagne zal dit jaar zal rond 14 september algemeen van start gaan, al kan dat in vroegrijpe zones al een week eerder gebeuren. Ondanks een eerdere, behoorlijk ernstige dreiging van peronospera (‘valse’ meeldauw) zijn de vooruitzichten gunstig dankzij effectieve bestrijding en het goede weer van de voorbije weken. Oïdium (‘echte’ meeldauw) heeft zich niet voorgedaan, botrytis al evenmin. Aangezien de rijping van de druiven voorspoedig verlopen is verlopen is, zou bij een potentieel alcoholgehalte van 9,5% een royale opbrengst van ruim 14.000 kilo per hectare zeer wel mogelijk geweest zijn. Alleen is nu dus voor het eerst sinds 1955 besloten om een groot deel van de druiven vrijwillig te laten hangen

Door deze opbrengstbeperking en andere inkrimpmaatregelen zal de productie dit jaar maar liefst 44% lager komen te liggen. Het wettelijk toegestane rendement voor 2009 is vastgesteld op 9700  kilo druiven per hectare in plaats van de 14.200 kilo van 2008, waarvan ruim 400 miljoen (!) flessen zijn geproduceerd. Van de in 2009 geplukte druiven mag slechts 82% direct verwerkt worden; de rest moet minimaal een jaar als reserve voor betere tijden worden opgeslagen. Voor de potentiële kwaliteit is dat alvast geen ongunstige maatregel. Inderdaad, ieder nadeel heeft zijn voordeel. Maar dat hadden de spin doctors in de Champagne zelf hoogstwaarschijnlijk zelf ook wel bedacht

René van Heusden

De Bourgogne-oogst 2009 belooft zeer hoog van kwaliteit te worden. Zowel voor rood als wit. De producenten lopen te juichen. Gelijk hebben ze. Een topjaar in een economische crisis. De tijd zal uitwijzen hoe de jaargang 2009 op de markt ontvangen zal worden. Karel de Graaf, Bourgogne-specialist, doet verslag.


De Bourgogne-oogst 2009 belooft zeer hoog van kwaliteit te worden. Zowel voor rood als wit. De producenten lopen te juichen. Gelijk hebben ze. Een topjaar in een economische crisis. De tijd zal uitwijzen hoe de jaargang 2009 op de markt ontvangen zal worden. Karel de Graaf, mede-oprichter van Perswijn, Bourgogne-specialist en onze correspondent voor dit bijzondere wijngebied, was zeer recent ter plekke en doet verslag voorafgaande aan de oogst die zaterdag 5 september begint.

Zo’n twintig, vijfentwintig jaar geleden begon in de Bourgogne de oogst ‘pas’ in oktober of de boeren waren in oktober nog druk bezig de oogst binnen te halen. Die tijd is min of meer voorbij. De oogsten beginnen nu gemiddeld zo’n twee tot tweeëneenhalve week vroeger dan destijds. Oorzaak: de klimaatopwarming als gevolg van de CO₂-uitstoot. Een recente uitzondering is de oogst van 2008, toen begon de oogst eind september.

Wordt het vegetatieseizoen dan ook korter, zullen velen zich afvragen. Neen!De lengte van het seizoen blijft gelijk, aangezien het ook eerder begint. Dus niets nieuws onder de zon. De boeren verlengen het seizoen niet door later met de oogst te beginnen. De Chardonnay en de Pinot Noir zijn druiven die niet overrijp geoogst dienen te worden. Dat tast hun karakter teveel aan. Bovendien lopen de suikergehaltes (en daarmee de alcoholpercentages) dan te hoog op en beginnen de druiven vocht te verliezen en wordt het oogstvolume kleiner.

Een groot bijgeloof in de Bourgogne dat steeds meer waarheidsgehalte krijgt is het gegeven dat de meeste jaren die op een 9 eindigen topjaren zijn. Voorbeelden: 1999, 1989, 1969, 1959, 1949 en 1929. Aan dit illustere rijtje wordt -zoals het er nu naar uitziet – ongetwijfeld 2009 toegevoegd.

Afgelopen weekend was ik in de Bourgogne en de situatie zo vlak voor de oogst is werkelijk zeer bijzonder te noemen. En wel in alle vijf districten. De winter 2008/2009 was weer eens ouderwets koud in de Bourgogne. Koude doodt allerlei ongedierte en de wijnstok kan volop van zijn ‘winterslaap’ genieten. Het uitbotten van de wijnstokken had dit jaar vroeg plaats. De bloei was ook vroeg en voorjaar en zomer waren warm tot heet met voldoende neerslag en geen weersituaties die roet in het eten gooiden. Ideale omstandigheden dus voor een oogst van topkwaliteit.

De wijngaarden staan er nu zeer groen bij en er zijn geen noemenswaardige ziekten. De druiven zijn zeer gezond, de schillen zijn vrij dik, de zuurgraad is in orde en er hangt een goed volume. Meer kun je je niet wensen.

Roland Masse, de régisseur van het Domaine van de Hospices de Beaune, meldde een paar weken geleden in een interview dat op dat moment 50 procent van de véraison, de rijping, al had plaatsgevonden en hij voorzag een oogstdatum van 5 september.

Een aantal producenten dat ik sprak zou aanvankelijk ook op zaterdag 5 september beginnen, maar heeft besloten in de loop van week 37 te beginnen. De suikergehaltes kunnen nog wat omhoog en men gaat voor een optimale schilrijpheid (maturité phénolique). Het gevaar van te snel oplopende suikergehaltes (en dalende zuurgraad) ligt nu niet op de loer. In 2008 was dat gevaar er wel vanwege het feit dat een deel van de druiven door rot was aangetast. Als dat het geval is, is het oppassen geblazen en dien je het suikergehalte en de zuurgraad goed in de gaten houden. De schilrijpheid is optimaal als de pitten bruin zijn. In 2003 waren de pitten nog niet rijp, terwijl de suikergehaltes aan de hoge kant waren. De droogte in dat jaar zorgde voor bladafval en daarmee een blokkade van de rijpheid. Die kwam toen pas weer op gang na de regenbuien van eind augustus.

De degelijk werkende producenten die niets aan het toeval willen overlaten, doen zogeheten prélèvements. Ze plukken wat trossen van verschillende wijnstokken en uit verschillende rijen, persen die met een mini-pers met een persdruk van twee bar (atmosfeer) en laten de most daarna analyseren bij een laboratorium. Op deze manier krijgen ze een goede indruk van de mate van rijpheid, suikergehaltes, droge stof, zuurgraad (wijnsteen- en appelzuur), enzovoort van de druiven uit hun verschillende percelen en wijngaarden. De analyses laten zien dat de druiven in 2009 relatief veel wijnsteenzuur bevatten. In 2008 was dat precies andersom. Toen bevatten de druiven veel appelzuur vanwege de koele nachten en lage temperaturen in juli en augustus.

2009 was in de Bourgogne een zon- en lichtrijkjaar. Sommige producenten denken zelfs aan het inmiddels beruchte jaar 2003, maar dat moet op een misverstand berusten. Dat jaar werd gekenmerkt door een enorme hitte en droogte, maar dat was in het vegetatieseizoen van 2009 niet het geval. Er is tijdens het seizoen voldoende vocht gevallen en dat voorkwam dat de wijnstokken last kregen van zogenaamde stress hydrique, het verschijnsel van watertekort dat leidt tot bladafval en als gevolg daarvan geen photo-synthese. Eerder moet je denken aan het grote jaar 2005, maar toen was het minder warm en veel droger.

Als er goed zicht is op de uiteindelijke kwaliteit van de oogst 2009, hoort u weer van mij.

Karel de Graaf

Vrijdag 4 september heeft NOVA een item waarin aan Karel de Graaf vragen worden gesteld over klimaatverandering in de Bourgogne. Vragen en/of opmerkingen? Mail naar karel@graafbourgognes.nl

Op de foto, van boven naar beneden: zeer groene wijngaarden, druiven klaar voor analyse, bijna rijpe pinot noir.

Bubbles on the Beach was een groot succes. Jong en oud proefden op het zonnige Zandvoortse strand ruim tachtig mousserende wijnen. De lekkerste? Volgens de bezoekers was dat Sua Sparkling uit Argentinië. Het Perswijn-panel riep de Grüner Veltliner van Pfaffl uit tot beste sekt en Jeio tot beste prosecco.

De zonnige Mango’s Beachbar was zondag 30 augustus het decor van de derde editie van Bubbles on the Beach. Onder grote belangstelling van jong en oud werden ruim tachtig verschillende mousserende wijnen geproefd. Alle deelnemers genoten van cava, prosecco crémant en sekt met oesters en zachtgekruide Jamaicaanse amuses. Ook de strandmaaltijd met veel fris fruit en groente bleek goed te combineren met mousserende wijn.

Deelnemers kozen hun favoriete mousserende wijn. De mousserende wijnen uit Frankrijk, Australië, Duitsland, Zuid Afrika, Spanje en Italië van 22 importeurs werden serieus geproefd en vergeleken voor de verkiezing van de beste mousserende wijn van de dag.

1. Sua Sparkling, Chenin Blanc – Ugni Blanc, Mendoza, Argentinië (Wijnimport Jos Rijnaarts)

2. Pitars Prosecco, Vino Spumante di Qualità Extra Dry, Friuli-Giulia, Italië (Dykstra Wine Investments)

3. Pink Pink Fizz, Spanje, Grape District

Ook werd de beste sekt en prosecco bekendgemaakt, gekozen door het Perswijn-panel.

Beste sekt: Pfaffl Grüner Veltliner, Brut, Sekt, Poot, 7

Beste prosecco:  Bisol, Cartizze Superiore Dry 2006, Prosecco di Valdobbiadene

Anfors, 8

Na het proeven en de mooie barbecuemaaltijd werd er nagenoten van de wijnen. Reypenaar kaas en de prachtige amuses van oesters en aarbei-chocolade van De Albatros bleken prima te passen bij de wat steviger mousserende wijnen.

Het volgende Perswijn-evenement is Klassiek Europa, op zondag 11 oktober.

Schrijf snel in!

Wine & Spirits B.V. en Jacobus Toet B.V. uit Wateringen en Weterings Wijnen uit Den Haag werken vanaf 1 september 2009 samen. Het Wateringse bedrijf heeft van Weterings zowel de import- als handelsactiviteiten overgenomen. Weterings heeft zich de afgelopen jaren vooral geprofileerd als importeur van hoogwaardige Griekse wijnen van producenten als Gerovassiliou, Alpha en Sigalas.

Wine & Spirits B.V. en Jacobus Toet B.V. uit Wateringen en Weterings Wijnen uit Den Haag werken vanaf 1 september 2009 samen. Het Wateringse bedrijf heeft van Weterings zowel de import- als handelsactiviteiten overgenomen. Weterings heeft zich de afgelopen jaren vooral geprofileerd als importeur van hoogwaardige Griekse wijnen van producenten als Gerovassiliou, Alpha en Sigalas.

De krachtenbundeling houdt in dat de import van de wijnen zal worden ondergebracht bij Wine & Spirits, dat uitsluitend aan de vakhandel levert. Horeca, particulieren en business to businessactiviteiten komen terecht bij Jacobus Toet.

Ruud Weterings zal in de directie plaatsnemen als commercieel directeur.

Voor de achtste keer op rij presenteerde het Verband Deutscher Prädikatsweingüter (VDP), op 24 en 25 augustus in de Kolonnaden van het Kurhaus te Wiesbaden droge topwijnen uit Erste Lagen, de zogeheten Grosse Gewächse. Daarbij ging het om witte wijnen uit 2008 (vooral Riesling) en rode uit 2007 (hoofdzakelijk Spätburgunder). In Perswijn nr. 7 zullen we een uitgebreide analyse van de proeverij publiceren; nu beperken we ons tot de voornaamste conclusies en favorieten.


Droge Duitse topwijnen 2008 (wit) en 2007 (rood)

Voor de achtste keer op rij presenteerde het Verband Deutscher Prädikatsweingüter (VDP), op 24 en 25 augustus in de Kolonnaden van het Kurhaus te Wiesbaden droge topwijnen uit Erste Lagen, de zogeheten Grosse Gewächse. Daarbij ging het om witte wijnen uit 2008 (vooral Riesling) en rode uit 2007 (hoofdzakelijk Spätburgunder). In Perswijn nr. 7 zullen we een uitgebreide analyse van de proeverij publiceren; nu beperken we ons tot de voornaamste conclusies en favorieten.

Naar deze zoals altijd vlekkeloos georganiseerde proeverij voor de (inter)nationale pers werd dit jaar weer met zeer veel interesse uitgekeken. Na het grote jaar 2007 moest het meer wisselvallige 2008 nu echt met de billen bloot. 2008 staat reeds bekend als een ‘klassieke’ jaargang, hetgeen inhoudt dat er voldoende mooie, typische wijnen zijn gemaakt die opvallen door hun wat hogere zuurgraad en wat lagere alcoholpercentage, maar ook wijnen met onrijpe eigenschappen.

Geen Jahrhundertjahrgang als 2007 dus, waarin de kwaliteit over de gehele linie zeer hoog was. 2008 is, zoals men dat pleegt te noemen, een wijnmakersjaar, waarbij de verschillen tussen de producenten en de gebieden aanzienlijk kunnen zijn.

Die wisselvalligheid lijkt ook in de hand te worden gewerkt door de VDP zelf. Want zoals het een goede club betaamt, houdt deze rekening met alle leden; die moeten allemaal ‘hun’ Erste Lage hebben, waaronder zich ook wijngaarden bevinden die dat predikaat veel minder waard zijn dan die waarvan de classificatie oorspronkelijk afstamt.

Riesling

Wat betreft Riesling,valt bij de gebieden een aantal zaken op. In de eerste plaats de heugelijke terugkeer van de Pfalz aan de top van de Rieslingwereld. Dit voor Duitse begrippen vrij warme gebied heeft in 2008 optimaal geprofiteerd van de omstandigheden en presenteerde een groot aantal zeer goede droge Rieslings.

Niettemin is de Nahe, net als verleden jaar eigenlijk, voor ons hét gebied voor spannende droge Rieslings van Duitsland is. Hier is het vooral de mineraliteit van de wijnen die ze een edge geeft ten opzichte van de rest. En dat is gezien de bonte geologische samenstelling van de Nahe niet verwonderlijk.

Onze winnaars:

• Dönnhoff, Niederhausen Hermannshöhle & Norheim Dellchen (Nahe)
• Schäfer-Fröhlich, Monzingen Halenberg & Schloßböckelheim Felsenberg (Nahe)
• Emrich-Schönleber, Monzingen Halenberg (Nahe)
• Geh. Rat. Dr. Von Bassermann-Jordan, Forst Kirchenstück & Forst Pechstein (Pfalz)
• Dr. Bürklin-Wolf, Forst Kirchenstück (Pfalz)
• Ökonomierat Rebholz, Siebeldingen Im Sonnenschein ‘Ganshorn’ (Pfalz)
• Wagner-Stempel, Siefersheim Heerkretz (Rheinhessen)
• Keller, Westhofen Kirchspiel (Rheinhessen)
• Clemens Busch, Pünderich Mariënburg ‘Rothenpfad’ (Mosel)
• August Kesseler, Rüdesheim Berg Schloßberg (Rheingau)

Silvaner

Er is meer dan alleen Riesling in Duitsland. Ook de verwachtingen ten aanzien van Silvaner waren hoog gespannen, aangezien deze druif dit jaar 350 jaar in Duitsland staat aangeplant. Hij heeft behalve in Franken ook in Saale-Unstrut de status van Grosses Gewächs. De goede zuurgraad van 2008 zorgde voor de nodige spannende wijnen.

Onze favorieten:

• Horst Sauer, Escherndorf Lump (Franken)
• Schmitt’s Kinder, Randesacker Pfülben (Franken)
• Burgunder en Lemberger

Onder de verzamelnaam Burgundersorten vallen weißer burgunder (pinot blanc), grauer burgunder (pinot gris) en spätburgunder (pinot noir) plus de eerder rijpende frühburgunder, waarvan voor het eerst een Grosse Gewächs werd gepresenteerd.

Bij de Weißer Burgunder maakte Rebholz uit de zuidelijke Pfalz de mooiste wijn, hoewel ook Bercher en Dr. Heger uit de Kaiserstuhl in Baden overtuigende wijnen presenteerden. Favoriet:

• Ökonomierat Rebholz, Siebeldingen Im Sonnenschein Weißburgunder (Pfalz)

Grauer Burgunder is een specialiteit van Baden. Samen met het kleine gebiedje Hessische Bergstraße, de enige regio voor Grosse Gewächse van deze druif. Duidelijke favoriet hier is Bercher uit Burkheim, met kort daarachter Dr. Heger uit Ihringen:

Coup de coeur:

• Bercher, Burkheim Feuerberg Grauburgunder (Baden)

De Spätburgunders van de jaargang 2007 toonden zich opvallend homogeen van kwaliteit. Deze wijnen lijken steeds natuurlijker te worden; er is minder sprake van overextractie en wanstaltig houtgebruik. Spätburgunder heeft in diverse gebieden de status van Grosses Gewächs en dankzij de goede jaargang was er een flink aanbod. Vooral Ahr en Pfalz blinken uit, maar er zijn vrijwel overal echte specialisten te vinden.

Onze toppers:

• Friedrich Becker, Schweigen Sonnenberg ‘Kammerberg’ (Pfalz)
• Rudolf Fürst, Bürgstadt Hunsrück (Franken)
• Bernhard Huber, Bombach Sommerhalde (Baden)
• Deutzerhof-Cossmann-Hehle, Altenahr Eck (Ahr)

Tot slot nog de Württembergs trots, Lemberger, die met slechts drie wijnen binnen zo’n presentatie geen rol van betekenis speelt. ‘Grand Cru’ is hier wat minder op zijn plek, al zijn de wijnen van Graf Adelmann en Gerhard Aldinger verre van verkeerd.

Lars Daniëls MV en René van Heusden

Op de foto, van boven naar beneden: wijngaard in Niederhausen,  Hansjörg Rebhorst, Forst Pechstein, Bernhard Huber.

Wijnhandel is maar in bescheiden mate een romantische aangelegenheid. In hoofdzaak is het gewoon keiharde business. Zie de handel in bulkwijnen. Amsterdam beleeft op 9 en 10 november een bijzondere première wat betreft dit soort wijnen. In de/het RAI Elicium (sic!) zal dan namelijk de eerste editie van de World Bulk Wine Exhibition worden gehouden. Waarin een klein land groot kan zijn!

Wijnhandel is maar in bescheiden mate een romantische aangelegenheid. In hoofdzaak is het gewoon keiharde business. Zie de handel in bulkwijnen. Amsterdam beleeft op 9 en 10 november een bijzondere première wat betreft dit soort wijnen. In de/het RAI Elicium (sic!) zal dan namelijk de eerste editie van de World Bulk Wine Exhibition worden gehouden. Waarin een klein land groot kan zijn!

Spaanse bulkhandelaren

Anders dan Wine Professional met zijn exclusieve aanbod wordt dit evenement niet georganiseerd door de onvolprezen Wine & Food Association, maar is het een initiatief van een groep Spaanse bulkhandelaren uit La Mancha. De WBWE is bedoeld als een mondiale ontmoeting tussen kopers en verkopers van bulkwijnen. Prestigieuze proeverijen met grote, dure namen en kooktheaters zullen er dus niet bij zijn. Voor nerds is hier weinig te zoeken; het gaat enkel om hectoliters en prijzen. Wijn als commodity en voorwerp van onderhandelingen om centen dus. Immers, ook de wereldwijde bulkwijnmarkt heeft het afgelopen jaar de gevolgen van de crisis te voelen gekregen.

Amsterdam is natuurlijk niet gekozen omdat de Nederlandse wijnbouw een grote leverancier van bulkwijnen zou zijn, maar vanwege zijn gunstige en neutrale ligging. De beurs richt zich op aanbieders zoals de traditioneel grote bulkwijnproducenten Spanje, Frankrijk, Italië, Portugal, Chili en Argentinië, maar even zo goed ook op landen als Marokko, Rusland, India en, niet te vergeten, China.

Bodemprijs

Op de lijst van belangrijke afnemers die verwacht worden, komt de naam van het prijsbewuste Nederland uiteraard wel nadrukkelijk voor, evenals die van andere bodemprijslanden als Duitsland en Tsjechië. Wie om wat voor onnavolgbare reden de behoeft mocht voelen, kan de beurs ook als niet-geregistreerde deelnemer bezoeken. Zij het dan wel tegen betaling van 40 euro. Een hoogst leerzame ervaring zal het zeker zijn, maar of het allemaal ook lekker is? Hoe dan ook, onze nationale specialist in twijfelachtig smakende supermarktwijnen en aartsmasochist Nicolaas Klei popelt waarschijnlijk nu al van ongeduld om er zijn hart te kunnen gaan ophalen! ‘Omfietsen’ kun je immers op twee manieren uitleggen…

http://www.worldbulkwine.com

René van Heusden

Foto: Productschap Wijn

Tim Fröhlich van Weingut Schäfer-Fröhlich in Bockenau (Nahe) is winnaar van de prestigieuze Duitse Rieslingerzeugerpreis 2009. Deze prijs wordt om de twee jaar uitgereikt door de vereniging Pro Riesling en het wijnmagazine Vinum. De bekroning van Fröhlich komt niet als volslagen verrassing, want de afgelopen jaren heeft hij zich ontpopt als een van Duitslands meest getalenteerde wijnmakers.

Tim Fröhlich van Weingut Schäfer-Fröhlich in Bockenau (Nahe) is winnaar van de prestigieuze Duitse Rieslingerzeugerpreis 2009. Deze prijs wordt om de twee jaar uitgereikt door de vereniging Pro Riesling en het wijnmagazine VINUM. De bekroning van Fröhlich komt niet als volslagen verrassing, want de afgelopen jaren heeft hij zich ontpopt als een van Duitslands meest getalenteerde wijnmakers. In 2005 eindigde hij al als tweede en in 2007 werd hij zesde, telkens in een veld van zo’n 500 deelnemers. Voor de editie 2009 moesten de deelnemers hun Rieslingcollecties van de oogstjaren 2007 en 2008 ter beoordeling inzenden.

Rijzende ster

Tim Fröhlich is dé exponent van de jonge generatie Duitse wijnmakers die een enorme schwung heeft weten te geven aan traditionele familiebedrijven. De familie Schäfer-Fröhlich is al ruim 200 jaar in de wijnbouw actief, om precies te zijn vanaf 1800. Begin van de jaren zeventig werd het bezit door vader Hans en moeder Karin, inmiddels al de vijfde generatie, vergroot van 2,5 hectare wijngaarden naar het vijfvoudige daarvan. Sinds zoon Tim in 1995 keldermeester geworden is, is de kwaliteit gestegen tot absoluut topniveau binnen Duitsland.

Aufsteiger Tim had niemand minder dan streekgenoot en icoon Helmut Dönnhoff als leermeester en mentor en hij wordt inmiddels door velen gezien als diens opvolger. In 2007 kreeg Schäfer-Fröhlich al de hoogst mogelijke erkenning van de invloedrijke wijngids Eichelmann in de vorm van een vijfde druiventros. De concurrent GaultMillau loopt met vier trosjes nog wat achter bij de feiten.

Pure Nahe

De stijl van Tim Fröhlichs Rieslings wordt gekenmerkt door enorme puurheid, intensiteit en een kristallen structuur. Het zijn wijnen die om zo te zeggen op het scherpst van de snede gemaakt worden, op alle kwaliteitsniveaus en van droog tot edelzoet. Fröhlich kan daarvoor gebruik maken van een aantal Lagen die tot de beste van de hele Nahe behoren, zoals Monzinger Frühlingsplätzchen en Halenberg, Bockenauer Felseneck en Schlossböckelheimer Kupfergrube en Felsenberg.

Met de bekroning van Fröhlich wordt ook de Nahe in de schijnwerpers gezet. Terecht, want momenteel is dit een van de meest opwindende Rieslinggebieden van heel Duitsland. Een gedeelde tweede plaats bij de Rieslingerzeugerpreis 2009 was er voor Jakob Schneider in Niederhausen, gedeelde derde plaatsen voor Hexamer in Meddersheim en Schauss & Sohn in Monzingen.

Bij de VDP-premièreproeverij van de Grosse Gewächse 2008, eerder deze week gehouden in Wiesbaden – waarover binnenkort meer op deze site en in Perswijn nr. 7 -, behoorden die van de Nahe tot de meest opwindende. Zoals de afgelopen jaren wel vaker het geval is geweest.

Schäfer-Fröhlich wordt in Nederland vertegenwoordigd door RieslingPartners & Co., http://www.rieslingpartners.nl.

De volledige lijst met prijswinnaars en de best beoordeelde wijnen van de Rieslingerzeugerpreis 2009 is te vinden op www.vinum.info.

René van Heusden

Leithaberg wordt de tweede DAC (Districtus Austriae Controllatus) in het Oostenrijkse Burgenland. Op vallend aan deze zesde in de rij van Oostenrijkse DAC’s is dat hij zowel voor rode als witte wijnen zal gelden. Bestaande DAC’s slaan alleen op witte of op rode wijnen.
Leithaberg wordt de tweede DAC (Districtus Austriae Controllatus) in het Oostenrijkse Burgenland. Op vallend aan deze zesde in de rij van Oostenrijkse DAC’s is dat hij zowel voor rode als witte wijnen zal gelden. Bestaande DAC’s slaan alleen op witte of op rode wijnen.

De DAC Leithaberg mag vanaf 1 september 2010 gebruikt gaan worden voor kwaliteitswijnen met regionale typiciteit uit Eisenstadt en omgeving, waaronder gemeentes als Jois en Winden. Witte wijnen moeten afkomstig zijn van grüner veltliner, weissburgunder, chardonnay en neuburger – hetzij puur, hetzij als assemblage. Rode Leithaberg DAC komt in essentie van blaufränkisch , met de mogelijkheid om 15 procent zweigelt, pinot noir of st. laurent te gebruiken. Kenmerkend voor zowel de witte als de droge Leithabergwijnen is hun uitgesproken minerale karakter en levendigheid.

Eerder al kreeg in het Burgenland de regio Mittelburgenland de status van DAC voor zijn rode wijnen van blaufränkisch.