Nieuws

Altijd gedacht dat de naam van het wijngoed Tokara in Stellenbosch uit het Xhosa kwam en een bijzondere betekenis had? Vergeet het maar snel. Hij is gewoon een samentrekking van de voornamen van de zoon en dochter van eigenaar Gerrit Thomas Ferreira. Bankier Ferreira, in Zuid-Afrikaanse societykringen beter bekend als ‘GT’, is een van die vermogende zakenlieden die zich geroepen voelden om bij wijze van ontspanning een lifestyle wijngoed in Stellenbosch te beginnen. Het lijkt onvermijdelijk dat zulke liefhebberijen uit de hand lopen en de hobby plaatsmaakt voor een serieus bedrijf.

Altijd gedacht dat de naam van het wijngoed Tokara in Stellenbosch uit het Xhosa kwam en een bijzondere betekenis had? Vergeet het maar snel. Hij is gewoon een samentrekking van de voornamen van de zoon en dochter van eigenaar Gerrit Thomas Ferreira. Bankier Ferreira, in Zuid-Afrikaanse societykringen beter bekend als ‘GT’, is een van die vermogende zakenlieden die zich geroepen voelden om bij wijze van ontspanning een lifestyle wijngoed in Stellenbosch te beginnen. Het lijkt onvermijdelijk dat zulke liefhebberijen uit de hand lopen en de hobby plaatsmaakt voor een serieus bedrijf. Zo ook in het geval van Tokara, dat veel groter geworden is dan oorspronkelijk gepland. Behalve een ‘op de groei’ gebouwde wijnmakerij met een capaciteit van ongeveer 950 ton, c.q. een kleine 800.000 flessen en wijngaarden omvat het ook olijfboomgaarden, een oliepers én een veelbesproken restaurant.

Drie wijngaardlocaties

Ferreira liet in 1999 met de bouw van het bedrijfscomplex beginnen. Het ligt op een kilometer of vijf ten oosten van Stellenbosch bij de Helshoogte Pas, aan de weg naar Franschhoek. Naaste buren zijn Thelema en Delaire. Zoals de naam Helshoogte al suggereert, is dit is een hoog op de hellingen van de Simonsberg gelegen deel van Stellenbosch. Tokara beschikt er over eigen wijngaarden, beplant met blauwe druivenrassen. Maar ook buiten Stellenbosch heeft het bedrijf wijngaarden, en wel in de koele regio’s Elgin en de Hemel-en-Aarde Vallei bij Hermanus in Walker Bay. Deze worden uitsluitend gebruikt voor de teelt van witte druivenrassen als sauvignon en chardonnay. Bij het wijngaardbeheer wordt gebruikt gemaakt van gegevens op basis van infraroodfotografie. Alles bij elkaar is de aanplant behoorlijk gevarieerd, met behalve de twee genoemde rassen ook cabernet sauvignon en franc, merlot, malbec, petit verdot, grenache, mourvèdre, shiraz, chenin en semillon. Genoeg speelruimte dus voor wijnmaker Miles Mossop (foto), die een voorstander is van een ‘zachte’ vinificatie. De kleurverdeling van de wijnen is 55 procent wit en 45 procent rood.

Zondernaam of Tokara?

De eerste wijnen die uitgebracht werden, werden als nog niet helemaal goed genoeg voor etikettering als Tokara beschouwd. Het was de bedoeling ze tijdelijk onder een andere naam uit te brengen, totdat de wijngaarden oud genoeg zouden zijn om de voor een grand vin beoogde kwaliteit te leveren. Deze tijdelijke lijn wijnen (eerste oogst in 2002) kreeg de naam Zondernaam, een verwijzing naar een kadastrale benaming van een deel van het wijngoed. Het zou echter iets anders lopen. Ook na het uitkomen van de eerste Tokarawijnen (oogstjaar 2003) in is de lijn Zondernaam gewoon voortgezet. Die vormt nu het ‘instapniveau’. Althans, in landen waar men geen moeite heeft met de naam. Voor de Angelsaksische medemens bleek dat te veel gevraagd. In de VS en het Verenigd Koninkrijk wordt daarom gewerkt met de namen ‘Tokara’ (= Zondernaam) en Tokara Reserve (= Tokara). Importeur Gall & Gall laat daarentegen exclusief voor Nederland een Merlot onder het etiket Zondernaam bottelen.

Proef op de som

Zondernaam Sauvignon Blanc 2008

Bleke tint, waterig, groene reflex. Middelintense neus zonder overdreven expressie of agressiviteit, kruisbes. Ronde, sappige smaak, wit fruit, ietsje pietsje grassigheid, behoorlijk vol, gematigde zuren en aromatische intensiteit. Heel toegankelijke stijl.

€ 8,99

Zondernaam Chardonnay 2008

Deels op vat, deels op tank vergist. Jeugdig, bleekgeel met groene reflex. In geur en smaak gekenmerkt door botersnoepjes. Soepel en romig, geïntegreerd hout, fijn bittertje. Makkelijke allemansvriend.

€ 8,99 (Speciale aanbiedingsprijs in december € 6,49)

Zondernaam Red 2007 ♥

Oneerbiedig gezegd is dit een ‘restjeswijn’, samengesteld uit een hele serie druivenrassen. Goede kleurdiepte. Open, zwart fruit, kruidig, tikje geroosterd. Idem in smaak, fruit en kruidigheid, leer – een ‘typisch Kaaps’ trekje? -, spicy finale. Aardige wijn.

€ 8,99

Zondernaam Shiraz 2006 ♥

Aanvulling van grenache en mourvèdre. Vroeg jaar met de nodige hitte en een rijpheid met 15% alcohol. Veel kleur. Rijp zwart fruit, spicy eiken, vleugje tabak. Lekker volle en stevige smaak, goede structuur, zoetje, chocolade na. Goed.

€ 11,49

Zondernaam Merlot 2006

Exclusieve botteling voor Gall & Gall met tamelijk aardse en derhalve niet zo fruitige geur. Wat tweeledige smaak, redelijk stevig in aanzet met smeuïg eiken, maar ook hoekig door nogal nadrukkelijke zuren en bitters. Niet geheel overtuigend.

€ 11,49

Zondernaam Cabernet Sauvignon 2006

Aangevuld met petit verdot. Goede kleur. Gereserveerde neus met wat eucalyptus. Smaak enigszins in lijn met die van de Merlot, met een tekort aan fenolische rijpheid en zoet naast plantaardig bitter.

€ 11,49

Tokara Elgin Sauvignon Blanc 2007 ♥

Intense neus met eerste rijpingsaroma’s, redelijk complex. Volle, brede smaak, ook hier begin van ontwikkeling, evenals bij Zondernaam beschaafde zuren en geen enkele groenheid of agressie. En ja, bij uitstek ‘gastronomische’ Sauvignon.

€ 15,99

Tokara Stellenbosch Chardonnay 2005 ♥♥

Dit is heel andere koek dan de Zondernaam. Dijonklonen, vergisting en opvoeding op vat, 40% malo. Lichtgeel. Complexe neus, hazelnoot, citrusfruit, fijne lie-geur van het lange gistcontact. Heerlijk romige en tegelijk levendige smaak, weer die hazelnoot, mooie mineralen, spanning. Favoriet!

€ 18,99

Tokara Red 2004 ♥♥

Het rode paradepaardje van Tokara. Bordeauxblend van de beste vaten met 22 maanden rijping. Goede kleur. Bordeauxneus, bessen, tabak, ceder. Zelfde impressies in de smaak, concentratie, stevig fruit, zoete kern, uitgebalanceerde tannine en zuren, zacht drogende finale. Veel lengte. Mooi.

€ 25,99Importeur: Gall & Gall, http://www.gall.nl

René van Heusden

Medio maart opent één van de meest gespecialiseerde en gerespecteerde Wijnwinkel ketens een vestiging in Zoetermeer. Namelijk: Wijnkoperij De Gouden Ton Zoetermeer, gevestigd aan de Eerste Stationsstraat 3a!

Ben jij wijngek en stroomt er ondernemersbloed door je aderen? Woon je in de directe omgeving van Zoetermeer? Zoek jij een boeiende werkkring met op termijn kansen op deelneming, dan willen wij graag met je praten.

Neem voor een vrijblijvend gesprek daarom contact op met:

Wijnkoperij De Gouden Ton Zoetermeer

Jan Hein Slootmaekers of Susanne Bosman-Rensen

079-3437259 of mail naar zoetermeer@degoudenton.nl

In juli 2009 is een nieuwe organisatie opgericht voor oosterse restaurants. Deze Association of New Eastern Cuisine is een initiatief van de befaamde Chinese chef Chen Yu Yeh. Samen met vice-voorzitter sommelier Arman Chan wil hij de ‘nieuwe’ Chinese keuken promoten en uitbouwen.

In juli 2009 is een nieuwe organisatie opgericht voor oosterse restaurants. Deze Association of New Eastern Cuisine is een initiatief van de befaamde Chinese chef Chen Yu Yeh. Samen met vice-voorzitter sommelier Arman Chan wil hij de ‘nieuwe’ Chinese keuken promoten en uitbouwen.

De nieuwe club werkt vanuit het gevoel dat veel leden van de Chinese horeca op dit moment stilstaan in hun ontwikkeling. De initiatiefnemers vinden dat het imago van Chinese restaurants moet worden verbeterd en de vakkennis omhoog moet. Belangrijk doel is het indelen van de keuken op basis van wat er wordt gekookt, zodat de klant duidelijk wordt om wel type restaurants het gaat. Veel kaarten van Chinese restaurants zijn te groot en hebben geen focus, zodat de gast niet weet wat voor type Chinese keuken hij of zij kan verwachten. Veel ontwikkelingen in de Chinese keuken worden hier maar heel laat gevolgd.

Eerste doel is het verenigen van twintig tot dertig restaurants die zich bij deze nieuwe organisatie moeten aansluiten. De criteria om in de club opgenomen te worden zijn uiteenlopend. Zich richten op één keuken bijvoorbeeld, want met afhalen, wat bij veel restaurants kan, heb je in feite twee keukens die niet hetzelfde zijn van kwaliteit. Ook moeten restaurants bereid zijn zich meer te richten op specialiteiten, gerechten waar ze goed in zijn. En liefst moeten ze ook vernieuwend zijn, maar dat is geen eis op zich.

Eerst ook moeten de keukens in kaart worden gebracht. Er is te veel onduidelijkheid over wat nu ‘Chinees’ precies is. Nam-Tin, is dat Chinees? Lai-Sin, in Driebergen? Of Chang-I in Amsterdam? Alledrie noemen we ze ‘Chinees’, maar ondertussen zijn ze totaal verschillend. Er wordt gewerkt aan een indeling van Chinese keukens en keukens van buiten China, zoals in Singapore, waar ook Thaise en Maleisische invloeden te vinden zijn. Dat is eigenlijk geen Chinese keuken meer, maar ‘Asian Fusion’-keuken. Chang-I is daar een voorbeeld van. De gerechten zijn wel gebaseerd op de Chinese keuken, maar met elementen uit andere Aziatische keukens. Traditioneel Chinees zijn bedrijven als Sea Palace of Sichuan Cuisine. Ook daar is niets mis mee, zolang je het maar indeelt en benoemt.

De vraag is wat er moet gebeuren met de ondergeschoven kindjes van de Chinees, de Nederlands-Chinese gerechten als babi pangang en foe yong hai. Die waren onderdeel van de Chinese formule voor succes, maar eigenlijk kun je dat geen Chinese keuken noemen. Die kun je dan ook moeilijk moderniseren. Maar je kunt het wel benoemen als ‘Nederlands-Chinees’. Dat schept in elk geval duidelijkheid. Chinese ondernemers doen alles om de klant tevreden te stellen, dat zit in de aard van het beestje. Ze zouden bij wijze van spreken zelfs pizza willen verkopen. En daarmee win je tegenwoordig de wedstrijd niet.

Robert Kranenborg, aanwezig bij de lanceringslunch, meent dat de club een duidelijk gezicht moet krijgen door bijvoorbeeld het voeren van een tweetal ‘signature’-gerechten, om de consument meer houvast te geven. Dat geeft zo’n groep dan gelijk ook ‘smoel’.

De organisatie wil zich voor het bereiken van zijn doelen richten op het opleiden van koks, om hun kookstijl te moderniseren. Sommelier Arman Chan moet er voor zorgen dat ook de sommeliers zich meer focussen op de moderne keuken en de combinatie met de juiste wijnen en/of sake. Waarom sake? Omdat van de Aziatische dranken sake het verst ontwikkeld is om bij een kwaliteitskeuken te kunnen passen. In China is wel rijstwijn, maar niet op dit niveau.

De Chinese keuken moet zijn identiteit bewaken, maar kan in de Nederlandse setting niet te ver gaan. Geen honden en katten, of slangen. Maar vooral ook niet te scherp. Een scherpe stijl is geschikt voor hete, tropische klimaten, niet in het koude Nederland. Daar is aanpassing nodig. En dat met behoud van de Chinese identiteit. Het staat leden ook vrij om te kiezen voor de traditionele keuken, fusion of een van de regionale keukens van China. Het doel is alleen te classificeren, dus aan te geven wat voor type keuken het is. Helderheid voor alles. Dat zal geen eenvoudige klus zijn. De gast is gewend aan bepaalde gerechten, en daarnaast is een keuken niet altijd gericht op één stijl of één streek. Dat is en blijft lastig onder één noemer te brengen. Het begint met ambitie.

Woensdag 25 november wordt in Rotterdam het oprichtingsdiner gehouden, waarbij de ANEC zal worden gepresenteerd aan het grote publiek.

Jaco van Hensbergen ruilde eerder dit jaar zijn baan als sommelier bij het Haagse restaurant Calla’s in voor die van assistent-wijnmaker in de Médoc. Op Château Léoville Poyferré, een 2e cru classé in Saint-Julien, is hij nu bezig met zijn eerste oogst. Hij lijkt daar aardig met zijn neus in de boter te zijn gevallen.Het zomerweer kent deze jaargang geen grenzen!


Jaco van Hensbergen ruilde eerder dit jaar zijn baan als sommelier bij het Haagse restaurant Calla’s in voor die van assistent-wijnmaker in de Médoc. Op Château Léoville Poyferré, een 2e cru classé in Saint-Julien, is hij nu bezig met zijn eerste oogst. Hij lijkt daar aardig met zijn neus in de boter te zijn gevallen.

Het zomerweer kent deze jaargang geen grenzen! Er zijn welgeteld maar drie dagen geweest dat het heeft geregend. Dit gebeurde op dinsdag 15 september en tijdens het weekend volgend daarop. Best even veel water, maar dat was in Saint-Julien heel welkom. Voor de rest van de maand en nu ook nog steeds is het weer geweldig. Veel zonneschijn, warm en weinig wind.

Tests

Vanaf begin september zijn wekelijks tests uitgevoerd op de verschillende rassen en percelen. Het principe is heel eenvoudig: 200 druiven van een bepaald perceel, wegen en sap uit de druiven laten lopen. Met de refractometer het mostgewicht aflezen, zuurgraad en pH-waarde meten en alles noteren. Voor alle percelen. Heel interessant om de rijping van de druiven te volgen. De merlot stond er vanaf het begin al prima voor en interessant om te zien was de stagnering en zelfs terugloop na de regen halverwege september. De druiven waren wat kwetsbaar op de trossen, dus bestond er gevaar van pourriture grise. Cabernet sauvignon en -franc bleven dan weer heel lang laag in de suiker zitten en hoog in het zuur zitten. Petit verdot weleens zou wel eens dé verrassing van het jaar kunnen worden. Deze druif houden we dus extra in de gaten.

Pluk van start

Op maandag 21 september is in de Médoc voor veel percelen de oogst 2009 begonnen, o.a. op Château Meyney en Château Margaux, weliswaar van jonge aanplant en om te controleren hoe de druiven ‘echt’ zijn (in de tanks), maar de dinsdag en woensdag daarna stonden de wijngaarden vol met vendangeurs. De temperaturen liggen deze week rond de 30 graden C.

Wat de buren betreft, dinsdag begon men bij Las Cases in het perceel aan de Juillac beek. Pichon Baron en Comtesse haalden ook de eerste merlot binnen, maar bij Léoville Poyferré hebben we alleen overtollige bladeren verwijderd. Mouton, Lafite en Latour zijn allemaal afgelopen week begonnen. In 2008 begon Léoville Poyferré pas op 6 oktober met de pluk, als laatste van de AOC en misschien wel van de hele Médoc. Dit jaar begonnen we op 29 september, wederom als laatste.

In de war

De merlots werden binnen drie dagen binnengehaald. Geconcentreerde druiven, goed voor kerngezonde most. De refractometer gaf aan dat het potentiële alcoholgehalte heel hoog ligt en de zuren laag. Op vrijdag en zaterdag jl. werden vier percelen cabernet sauvignon binnengehaald. De resultaten waren dusdanig dat ik even in de war was: het potentieel alcoholgehalte kwam uit op net aan 11% en de zuurgraad op 5,5 à 6 gram per liter. Deze percelen gaan echter zorgen voor een balans in de assemblage. Tussentijdse controles op de petit verdot wijzen uit dat het met deze druiven fantastisch verloopt.

In de cuverie ben ikzelf druk bezig met de remontages. Wat een kleur en fruit heeft de most dit jaar! Het is trouwens al lang de gewoonste zaak om met toevoegingen te werken:

– Lafase HE Grand Cru, voor extractie van polyfenolen en stabilisatie;

– Biofix, bindt vette zuren die de fermentatie negatief kunnen beïnvloeden;

– Vitaferment, bevordert het werk van de gistcultuur;

– Excellence, gistcultuur

Experiment

Voor het eerst wordt er een beetje geëxperimenteerd met houtsnippers. Een gek gezicht: als er de afgelopen weken ongeveer 700 nieuwe barriques zijn gearriveerd en dat dan op de tweede dag 30 kilo houtsnippers in een tank van 216 hectoliter wordt gekieperd.

Ik las in De Telegraaf van afgelopen donderdag dat het aanzuren in Bordeaux mag. Dat is een publiek geheim natuurlijk, evenals dat men sinds 1979 mag chaptaliseren tot 2%. Het zijn van die zaken waar men niet graag over praat, maar ik weet met zekerheid dat er bij Léoville Poyferré niet is en niet wordt aangezuurd!

De hagel in het voorjaar heeft dan wel een grote schade aangericht aan de bloesem, maar ook waar dat het geval was, blijkt de kwaliteit van de overige druiven heel goed. Ik zelf heb hier geen direct zicht op, want ik zit in Saint-Julien, maar van horen zeggen is aan de rechteroever ook een ‘très bon millésime’ in de maak. Het zijn opwindende dagen in Bordeaux!

Jaco van Hensbergen

Begin oktober is voor wijnboeren in Duitsland altijd een spannende tijd. De oogst is in volle gang of staat op het punt om te beginnen, afhankelijk van druivenras en gebied natuurlijk. Tijd dus ook om weer te peilen hoe het er dit jaar voor staat. Een update over de Mosel vooral, met ook wat aandacht voor de Pfalz. Verleden jaar waren mijn verwachtingen over de gemiddelde kwaliteit,

Begin oktober is voor wijnboeren in Duitsland altijd een spannende tijd. De oogst is in volle gang of staat op het punt om te beginnen, afhankelijk van druivenras en gebied natuurlijk. Tijd dus ook om weer te peilen hoe het er dit jaar voor staat. Een update over de Mosel vooral, met ook wat aandacht voor de Pfalz.

Verleden jaar waren mijn verwachtingen over de gemiddelde kwaliteit, na een kort verblijf in de Mittelmosel omstreeks deze tijd, niet erg hoog. Niet iedereen was het met mij eens, wijzend op de meer dan correcte wijnen die er door de betere producenten in 2008 gemaakt zijn. Inderdaad, maar goede producenten maken onder vrijwel alle omstandigheden meer dan correcte wijnen. En die wijnen maken de top paar procenten uit van de Duitse wijnproductie. De meeste consumenten drinken gewoon de basiswijnen van de Winzergenossenschaften; dat waren in 2008 geen wijnen om te bejubelen. Maar laat ik wel toegeven dat de betere 2008er ook mij zeer goed smaken.

2008, een ‘klassiek’ jaar

Dat wijnboeren zelden negatief zijn, heeft natuurlijk een voor de hand liggende reden: de oogst moet verkocht worden. Daarom is de actuele oogst altijd de ‘beste’ oogst. Bij 2008 was het motto: “dit is een mooi klassiek jaar, eigenlijk een verademing na dat zware, wat ontypische 2007”. Maar 2007 werd wel daarvoor wel als Jahrhundertjahrgang betiteld….

Er zijn in 2008 aan de Moezel veel minder hogere wijnen (niveau Grosses Gewächs voor droge wijnen en vanaf Auslese voor zoet) gemaakt dan in voorgaande jaren en de wijnen hebben doorgaans wat minder substantie. Dat het geen 1998 is geworden ligt vooral aan de verbeterde inzichten ten aanzien van het wijngaardmanagement en het wijnmaken.

2009, een groot jaar?

2009 wordt een heel ander verhaal. Het ziet er tot nog toe erg goed uit. Met een stabiele en relatief droge oktober kunnen waarden gehaald worden, die te vergelijken zijn met die van 2007. En dat was, zoals we nu wel weten, een absoluut topjaar voor de Mosel. Maar zelfs wanneer het weer toch nog mocht tegenzitten vanaf nu, het wordt sowieso beter dan 2008. Volgens de laatste metingen van het DLR Mosel (het Dienstleistungszentrum Ländlicher Raum Mosel) liggen de Oechslegehaltes in de Mittelmosel en bij Trier zo’n 4 à 5 graden Oechsle hoger dan in 2008 om deze tijd. Sterker nog, de rijping loopt zelf iets voor op die van 2007. Ook de zuurgraad ligt al flink lager dan in 2008 en komt overeen met die van 2007.

Aanzuren toegestaan!

En aangezien de pH-waarden er ook gezond uit zien, zal men aan de Moezel niet hoeven grijpen naar de voor dit jaar toegestane noodgreep van aanzuren van de most of de wijn. Ja, u hoort het goed, aanzuren zal dit jaar zijn toegestaan, ook aan de Moezel! In werkelijkheid is de aanvraag gedaan op dringend verzoek van Baden-Württemberg om de warmere gebieden (zoals Baden, maar wellicht ook de Pfalz en Rheinhessen) te hulp te schieten, want daar gaat het met de Oechslewaarden erg voorspoedig, terwijl de zuren en pH-waarden nauwelijks die van 2007 dreigen te halen.

Weinig problemen

De producenten in Mosel zelf zijn dan ook zeer tevreden en optimistisch. Want los van de goede analytische waarden, zijn er weinig grote problemen. De valse meeldauw, die in meerdere delen van Duitsland, waaronder de Nahe, voor behoorlijk wat uitval heeft gezorgd, is meestal succesvol bestreden. Problemen met botrytis, altijd actueel in de herfst, zijn niet ernstig. Er zijn wel wat ‘haarden’, maar onder de huidige koele, vrij droge omstandigheden, zal het niet tot een plaag komen. Bovendien, het beetje botrytis dat zich nu vormt, zit vooral op al voldoende rijpe druiven en is dus niet zo ongewenst. De zeer strenge voorselecties, die in 2008 absoluut noodzakelijk waren om goede wijn te maken, zijn nu veel minder nodig. Het ziet er naar uit dat de boeren hun oogst goed kunnen plannen en geen paniekvoetbal hoeven te spelen.

Pfalz: suiker als in 2003

De Pfalz, ik heb het al even aangestipt, staat er toch wel wat anders voor. De zeer zonnige, droge en warme maanden augustus en september hebben daar voor een enorme sprong in de rijping van druiven gezorgd. De Oechslewaarden zijn nu al zeer hoog; eind september lagen die van riesling in de betere wijngaarden al op 95º, waarden als in 2003! Dat is op zich nog geen echt probleem, maar die twee opvallend warme maanden hebben ook de zuurgehaltes en pH-waarden sterk negatief beïnvloed; eind september waren die vergelijkbaar met die van 2007. Het lijkt er op dat het voor riesling in de Pfalz weer een lastig, maar zeer rijk jaar wordt, met wijnen die sterk wisselen van niveau en stijl. Maar goed, we kunnen nu nog genieten van de voor de Pfalz prachtige jaargang 2008.

Lars Daniëls MV

Wijnhandelaar Eduard Mol uit Bussum werkt sinds kort met de wijnen van het Zuid-Afrikaanse wijngoed De Morgenzon in Stellenbosch. Om dat te communiceren aan zijn favoriete relaties organiseerde hij een bijzondere lunchpresentatie in het Loosdrechtse restaurant Fitou. Het gezelschap bestond overwegend uit VIP’s die wereldberoemd menen te zijn in Groot Hilversum en klant zijn van Mol. Dat was dus even stevig dringen geblazen om op de foto te komen voor het Stan Huygens Journaal in de krant voor Wakker Nederland…

Wijnhandelaar Eduard Mol uit Bussum werkt sinds kort met de wijnen van het Zuid-Afrikaanse wijngoed De Morgenzon in Stellenbosch. Om dat te communiceren aan zijn favoriete relaties organiseerde hij een bijzondere lunchpresentatie in het Loosdrechtse restaurant Fitou. Het gezelschap bestond overwegend uit VIP’s die wereldberoemd menen te zijn in Groot Hilversum en klant zijn van Mol. Dat was dus even stevig dringen geblazen om op de foto te komen voor het Stan Huygens Journaal in de krant voor Wakker Nederland…

De voornaamste aanwezige was evenwel wijnmaker Stefan Gerber van De Morgenzon, een enthousiaste en nog jonge vent, afgestudeerd aan de wijnbouwfaculteit van Stellenbosch, die zich sinds een paar maanden helemaal kan en mag uitleven op dit veelbelovende nieuwe wijngoed. Nou ja, nieuw? Deze plaas werd al in 1699 gesticht, maar pas ruim drie eeuwen later zou er voor het eerst op een ambitieuze manier wijnbouw worden bedreven.

Muzikale wijn

In 2003 werd De Morgenzon gekocht door Wendy en Hylton Appelbaum, twee zakenlieden die zeer vermogend zijn en derhalve niet kinderachtig te werk hoefden te gaan bij de reconstructie van hun nieuwe bezit. Een paar rand meer of minder deed er niet zo veel toe. Ze gingen zelfs zo ver om op diverse strategische plaatsen in de wijngaard en in de kelder luidsprekers te plaatsen, zodat druiven en wijnen het hele jaar door en 24 uur per dag blootgesteld worden aan klassieke muziek. Barok vooral. Geen dag zonder Bach, om zo te zeggen. Dit zou de groeikracht en kwaliteit ten goede komen. Tja, het lijkt toch meer op een marketinggrapje. Alle zogenaamd wetenschappelijke onderzoeken ten spijt.

Paradijs tussen hemel en aarde

De Morgenzon dankt zijn naam aan het gegeven dat het ‘s morgens als eerste plaas in Stellenbosch zon krijgt. Nu zou je kunnen zeggen: moet je dat wel willen in een land waar die zon voor behoorlijk wat warmte kan zorgen? In het geval van De Morgenzon vormt die zonneschijn geen enkel probleem, want het wijngoed ligt op een hoogte van 600 meter boven de zeespiegel, ten westen van het ‘dorp’ in de richting van Kaapstad. Om precies te zijn in de heuvelzone van Stellenboschkloof. Fruit uit de eigen wijngaarden zal door die hoogteligging niet zo snel last van hitte krijgen. Bovendien krijgt het verkoeling door wind van zee. De Appelbaums wisten wat ze deden toen ze De Morgenzon kochten, want het uitzicht op de wijde omgeving is ongeëvenaard spectaculair. Tafelberg, Valsbaai, wijngaarden, je zegt het maar. Om het Hof van Edengevoel compleet te maken hebben ze ook van hun tuin veel werk laten maken. Die beslaat maar liefst 16 hectare…

Jonge syrah, oude chenin

En hoe zit het met de wijn? De Morgenzon is een wijngoed in wording, met nieuwe wijngaarden en een nieuwe kelder. Van de oorspronkelijke wijngaarden is zowat alles gerooid en in totaal 53 hectare is volgens de modernste inzichten herbeplant met o.a. Rhônevariëteiten en pinot noir. De teelt is biologisch en, zoals al vermeld, hoogst muzikaal. Aangezien de meeste stokken nog piepjong zijn, betekent dit dat ook dat fruit van derden wordt aangekocht. In de regel komt dat uit Stellenbosch zelf, maar in een enkel geval ook van heel ver weg. Er is één belangrijke uitzondering op die jeugdigheid in de vorm van een perceel chenin blanc met ruim 40 jaar oude stokken. Een heel verstandige zet om die te laten staan. Veel andere bedrijven die zulke stokken tot voor kort blindelings rooiden in de misplaatste veronderstelling dat chenin geen grote wijn kon voortbrengen en dat de markt alleen maar rood wilde, trekken nu de haren uit het hoofd van spijt. Het devies van Gerber en zijn team bij De Morgenzon maakt duidelijk naar wat voor soort wijnen ze daar streven: fruit uit de Nieuwe Wereld met de elegantie van de Oude Wereld.

Proef op de som

Sauvignon Blanc 2009 € 8,85

Prachtwijn, maar niet afkomstig uit Stellenbosch. Het fruit ervoor kwam uit Lambert’s Bay. Ooit van gehoord? Het ligt 500 kilometer ten noordwesten van Stellenbosch aan de Atlantische kust. Nog heel primaire fruitaroma’s in de neus. De smaak doet even doet denken aan Nieuw-Zeeland met dat heel subtiele, groene herbaceous element. Gelukkig schiet dat niet tot in het onaangenaam extreme door, zoals andere Kaapse Sauvignons helaas nog wel eens doen. Hier vind je juist tropische vruchten en sappigheid. Spanning, balans, minerale trekjes van de Loire. Hm! ♥♥

Chardonnay 2008 € 9,95

Een veel minder interessante wijn van fruit uit Stellenbosch. Stefan Gerber zei er helemaal niets over. Oké, dit was een wijn van voor zijn tijd, maar toch. O ja, technisch goed gemaakt, maar met zijn witte fruit, vanille en ‘zoetige’ toets in feite just another Chardonnay. Braaf, maar daar is het dan ook wel zo’n beetje mee gezegd.

Chenin Blanc 2008 € 18,20

Dit is van een heel ander kaliber. Flink wat duurder, maar met reden. Een wijn met karakter en van het type waarmee Zuid-Afrika zich werkelijk kan onderscheiden. Het recept: fruit van oude stokken met een lage opbrengst en een doordacht houtgebruik. In geur en smaak het strakke en frisse van groen citrusfruit (citroen, limoen), roosteraroma’s van noten en de romigheid van vanille. Opmerkelijke mineraliteit en diepte. Gebaat bij nog een paar jaar ontwikkeling. Nu beslist karafferen. ♥♥

Chenin Blanc 2007

Voor de aardigheid ter vergelijking. Goudgeel met gemiddelde intensiteit. In zowel geur als smaak minder gereserveerd en strak dan 2008 en meer getypeerd door een zekere vettigheid. De wijn komt daardoor heel toegankelijk over, maar dat is een beetje bedrieglijk. Ook hier is namelijk sprake van de nodige inhoud en lengte. ♥/♥♥

Chenin Blanc 2005

Absoluut dé wijn van de dag! Of: hoe mooi Kaapse Chenin kan zijn. De nu al legendarische eersteling van De Morgenzon, gemaakt door Teddy Hall, en direct goed voor vijfsterren in de Platter Guide. Terecht! Rijk in alle opzichten. Diep goudgeel van kleur, opulent in geur en smaak. Honingachtige neus, romige smaak met mooie mineralen, kracht, balans. En vooral heel complex. Een in alle opzichten buitengewoon indrukwekkende wijn. ♥♥♥

Concerto 2008 € 10,90

Blend van overwegend syrah met aanvulling van mourvèdre en viognier. Bedoeld als rode wijn in de ‘elegante’ Europese stijl en daarom met het voor Zuid-Afrika onwaarschijnlijk lage alcoholpercentage van slechts 12,8! Wel met de aantekening dat het hier om de eerste oogst van nog jonge stokken gaat. In de neus ‘Franse’ aroma’s, met de nadruk op fruit en dus geen gestoofde toestanden of overconcentratie. De smaak is licht en fris. De jeugdigheid van de stokken komt tot uiting in een zeker gebrek aan structuur en vulling.

Shiraz 2008 € 10,90

Nu wordt het een stuk serieuzer. Nog steeds druiven van jonge stokken, maar wat rijper geplukt. De wijn heeft duidelijk meer vulling en vlees op de botten, een half procent meer alcohol en ruggengraat. Ondanks de ‘Australische’ benaming is hij eerder in lijn met Franse Syrah (uit de Languedoc bijvoorbeeld), zowel in aromatisch opzicht als qua elegantie. Fruit voert de boventoon met daarnaast een vleugje peper. Gewoon lekker. ♥

Wijnen van De Morgenzon worden geïmporteerd door Les Généreux. De vermelde prijzen zijn die van Wijnhandel Eduard Mol, Brinklaan 18, Bussum, http://www.eduardmol.nl/.

René van Heusden

Jan Rokyta won zondag 27 september de Prix Pommery. Hij mag zich het hele jaar Vinoloog van het Jaar noemen. Samen met zeven andere finalisten van de wedstrijd proefde hij twaalf wijnen, waar hij 25 vragen over moest beantwoorden. De beloning is een weekend naar Champagne, met een uitgebreide proeverij bij Champagne Pommery.

Jan Rokyta won zondag 27 september de Prix Pommery. Hij mag zich het hele jaar Vinoloog van het Jaar noemen. Samen met zeven andere finalisten van de wedstrijd proefde hij twaalf wijnen, waar hij 25 vragen over moest beantwoorden. De beloning is een weekend naar Champagne, met een uitgebreide proeverij bij Champagne Pommery.

Finale is prestatie

Organisator Cees van Casteren benadrukte dat het op zich al een hele prestatie is om de finale van de proefwedstrijd te halen. Dat is Jan bekend, want hij stond al drie keer eerder in de finale. Dit keer pakte hij de reischeque en een jeroboam Champagne. De andere podiumplaatsen waren voor Henk Leurs (nipt tweede) en Mick van Oppenraaij (derde plaats), die allebei een magnum Pommery Champagne overhandigd kregen. De andere finalisten waren Guus Schuijt, Dirk Vanhorenbeeck, Robert Verweij, Gerrit van der Vliet en Mike Heyer.

Op de foto: Jan Rokyta met Monique Viatour, exportmanager van Vranken Pommery Benelux

Wijndrinkers in Nederland kopen het liefst een wijn met een relatief klassiek wijnetiket. Die wijn ziet er volgens de wijnliefhebbers ook duurder uit. Dat blijkt uit onderzoek van Trendbox BV, uitgevoerd in onderzoek van het Productschap Wijn. De uitkomsten van het onderzoek werden bekend gemaakt tijdens het symposium Wijn & Marketing. Een andere frappante uitkomst: mannen willen meer over wijn leren, vrouwen zien wijn als prettig en gezellig.
Wijndrinkers in Nederland kopen het liefst een wijn met een relatief klassiek wijnetiket. Die wijn ziet er volgens de wijnliefhebbers ook duurder uit. Dat blijkt uit onderzoek van Trendbox BV, uitgevoerd in onderzoek van het Productschap Wijn. De uitkomsten van het onderzoek werden bekend gemaakt tijdens het symposium Wijn & Marketing. Een andere frappante uitkomst: mannen willen meer over wijn leren, vrouwen zien wijn als prettig en gezellig.

Duizend wijndrinkers

Trendbox ondervroeg meer dan duizend wijndrinkers tussen 16 en 65 jaar. De doelgroep heeft een positief beeld van wijn. Ze denken bij wijn aan status, genieten, ontspanning, kwaliteit, intellect en gezelligheid.

Opvallend zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen. Mannen zien wijn als meer dan alleen een product. Ze vinden wijn iets speciaals, waar je extra aandacht aan geeft en waar je veel kennis over wilt opdoen. Vrouwen zien wijn als beleving. Zij vinden dat wijn bij een prettige en plezierige gelegenheid hoort en ze denken bij wijn aan eten, romantiek, gezellig thuis en vakantie. Daarnaast is wijn voor vrouwen synoniem voor vrienden, feest, uitgaan en samen.

Groei consumptie

De groei van de consumptie van wijn in de afgelopen dertig jaar is ook in kaart gebracht. Naast een toename van de gemiddelde consumptie per hoofd van de bevolking, is de totale groei verbonden aan de gemiddelde leeftijd waarop de consument regelmatig wijn is gaan drinken. Lag dat voor de vijftigplussers in het onderzoek rond 35 jaar, bij de respondenten onder de 35 jaar ligt deze leeftijd rond 23 jaar. Op basis hiervan kan gesteld worden dat wijn gedemocratiseerd is en een mogelijke ‘oubollige’ of elitaire connotatie is kwijtgeraakt. De nieuwe generatie wijndrinkers kijkt respectvol tegen het product wijn aan en wil daar kennis over opdoen.

Het Productschap Wijn heeft de volledige onderzoeksresultaten op de website gepubliceerd, zie http://www.wijn.nl

Marketingbureau Alterego wint een Productschap Wijn Marketing Award met de campagne ‘In welke wijnmood ben jij?’. De campagne koppelde Franse wijnen aan bepaalde gemoedstoestanden. De prijs werd uitgereikt tijdens het jaarlijkse symposium Wijn & Marketing. Ook Groupe LFE viel in de prijzen, de importeur kreeg een Marketing Award voor de introductie van Osborne Rosafina Rosé.
Marketingbureau Alterego wint een Productschap Wijn Marketing Award met de campagne ‘In welke wijnmood ben jij?’. De campagne koppelde Franse wijnen aan bepaalde gemoedstoestanden. De prijs werd uitgereikt tijdens het jaarlijkse symposium Wijn & Marketing. Ook Groupe LFE viel in de prijzen, de importeur kreeg een Marketing Award voor de introductie van Osborne Rosafina Rosé.

Nieuwe prijs

De Productschap Wijn Marketing Award is een nieuwe prijs, die dit jaar voor het eerst is uitgereikt door het Productschap Wijn. De prijs wordt toegekend aan de beste marketingcampagnes in Nederland. De 42 inzendingen werden beoordeeld door een vakjury onder voorzitterschap van professor Koelemeijer van Nyenrode Business University. Wijnschrijver Harold Hamersma is een van de leden van de jury, net als Hans Schipper, directeur van JF Hillebrand.

In 2010 wordt de prijs weer uitgereikt. Marketingcases die spelen van 1 juli 2009 tot 30 juni 2010 kunnen worden ingestuurd. Meer informatie staat op http://www.wijn.nl/site/marketingaward

Normaliter is het niet verstandig om de Bordelais letterlijk op hun woord te geloven. Ze houden er immers een nogal merkwaardige – lees: roze gekleurde – perceptie van de werkelijkheid op na, terwijl ze als spindokters hun gelijke niet hebben. Oogstjaren in Bordeaux zijn dientengevolge ofwel ‘klassiek’, ofwel ‘exceptioneel’. Niettemin mag bij wijze van uitzondering geloof gehecht worden aan de euforische berichten over de oogst 2009. Evenals in de Bourgogne vindt de pluk in Bordeaux namelijk onder ideale omstandigheden plaats en lijkt er een waarlijk exceptionele jaargang in de maak.

Normaliter is het niet verstandig om de Bordelais letterlijk op hun woord te geloven. Ze houden er immers een nogal merkwaardige – lees: roze gekleurde – perceptie van de werkelijkheid op na, terwijl ze als spindokters hun gelijke niet hebben. Oogstjaren in Bordeaux zijn dientengevolge ofwel ‘klassiek’, ofwel ‘exceptioneel’. Niettemin mag bij wijze van uitzondering geloof gehecht worden aan de euforische berichten over de oogst 2009. Evenals in de Bourgogne vindt de pluk in Bordeaux namelijk onder ideale omstandigheden plaats en lijkt er een waarlijk exceptionele jaargang in de maak.

Een kort bezoek aan Pessac-Léognan van 21 tot en met 23 september bevestigde de opgetogen berichten. Deze appellation in het uiterste noorden van de Graves aan de rand van de stad Bordeaux is met zijn sterk door kiezel bepaalde bodems over het algemeen een van de terroirs in Bordeaux waar het eerst geoogst kan worden. Terwijl op Château d’Angélus in Saint-Emilion de pluk pas op 25 september begonnen is, was die in Pessac-Léognan op dat moment al voor een groot deel klaar, om nog maar te zwijgen van de Médoc. Zowel in kwantitatief als kwalitatief opzicht gaat het om een prachtoogst. Precies wat men zo dringend nodig had na drie van die ‘klassieke’ jaren en, zeker in 2008, wel heel bescheiden opbrengsten.

Gewoontegetrouw begon de pluk in Pessac-Léognan al eind augustus met de eerste sauvignon blanc uit vroegst rijpe terroirs met ‘warme’ bodems, altijd weer een gebeurtenis die de media haalt. Het bekendste voorbeeld van zo’n warm terroir is Château Haut Brion, alias le grand domaine en het vlaggenschip van de streek. De afgelopen week is ook de laatste sauvignon van late, ‘koele’ bodems binnengehaald. Nu is het bij wit de beurt aan de later rijpende sémillon. Bij de blauwe druiven was zo goed als alle merlot al binnen. Cabernet sauvignon staat bij de meeste châteaux voor deze week op het programma. Ook in de Médoc en de Libournais is de oogst nu in volle gang. Met dezelfde zeer goede vooruitzichten als in Pessac-Léognan. En omdat er na weken van droogte eindelijk ook ochtendnevel gekomen is, zijn de vooruitzichten voor Sauternes ook gunstig aan het woorden.

Terug naar Pessac-Léognan. Na een nat voorjaar en de nodige dreiging van de schimmelziekte peronospera en plaatselijk wat hagel volgde een warme, droge zomer met een milde vorm van droogtestress. In wijngaarden met dikke kiezelbodems die moeilijk vocht vasthouden, is dat al vrij snel het geval. Deze omstandigheid zorgde voor druiven met een hoge suikerconcentratie en dikke schillen met (bij de blauwe rassen) een hoog gehalte aan kleurstoffen. In het weekeinde van 19 en 20 september viel er wat regen. Die was zeer welkom, omdat het water ervoor zorgt dat de cabernet sauvignon hierdoor zijn juiste balans zal vinden. Hoewel men die op basis van de bereikte suikerwaarden al had kunnen gaan plukken, wilde iedereen nog even wachten tot de laatste week van september om het heilzame effect van de regen af te wachten. De gunstige weervoorspellingen – stabiel, zonnig en warm weer – gaven in Pessac-Léognan alle aanleiding om het rustig aan te doen bij de laat rijpende rassen. Bij het proeven van de druiven voelden de schillen immers nog wat stug aan. Evenals bij de inmiddels volledig geoogste merlot zijn de analyses om van te watertanden. Vergelijkingen met 2000 en 2005 worden daarom niet geschuwd!

Een opvallend positief gegeven bij alle bezochte bedrijven is het veel groter geworden belang dat gehecht wordt aan het wijngaardbeheer – een bezoek aan de wijngaard ging in bijna alle gevallen vooraf aan dat van de chais! – en aan een bijzonder minutieuze selectie van het fruit, waardoor het basismateriaal voor de vinificatie een beduidend hogere kwaliteit heeft gekregen dan ooit tevoren. Al blijven de Bordelais, misschien wel juist daarom, verliefd op techniek. Gewone tables de tri (sorteertafels) zijn niets nieuws meer; tegenwoordig worden de druiven voorafgaand aan de handmatige triage soms al via een automatisch sorteersysteem voorgeselecteerd op hun mate van rijpheid. Het laatste snufje op dit gebied, zoals toegepast bij ondermeer Smith Haut-Lafitte, is hoogst gesofisticeerde apparatuur die met lichtanalyse van de schil werkt. Daarna volgt voor de zekerheid nog een tweede, handmatige tri. Of we dat in de Bourgogne ooit zullen tegenkomen? Wat telt, is dat de Bordelais hun metier anno 2009 serieuzer lijken te nemen dan ooit, hoe gezond hun fruit dit jaar ook is. Noblesse oblige. En wanneer de natuur dan ook nog een handje meehelpt…

Meer over Pessac-Léognan in Perswijn nr. 7.

René van Heusden