Reportages & Reizen

Het zijn drukke dagen voor de Master of Lunch. Er is immers alweer een veelbelovend nieuw restaurant bij in Rotterdam! Arbeiderisme wordt daar momenteel op voortvarende wijze ingeruild voor hedonisme. En dan niet met gehypete flauwekul, maar volgens het motto ‘niet lullen, maar vullen’.

Hip

Nog maar een paar weken geleden was de opening van Joelia, de nieuwe zaak met grootstedelijke allure in het Hilton hotel van Mario Ridder (foto). We hebben er door toeval al tweemaal een gratis warme middagmaaltijd gebruikt. Even wennen, want Joelia doet maar in weinig opzichten aan Mario’s oude Zwethheul denken. Hij wil zelf niets weten van een term als ‘nieuw concept’, maar in zijn hart moet hij toch beter weten. Niet alleen is de look and feel compleet veranderd, inclusief een wel zeer losse aankleding van sommelier Robin Overdreef en de rest van bediening, ook de klassieke menu-indeling is opgegeven ten gunste van vrijelijk te combineren gerechtjes. Alleen de prijzen in het tweede deel van Joelia’s wijnkaart zijn nog steeds op het niveau als dat van destijds in De Zwethheul…Daar staat dan wel tegenover dat champagne per glas, Laurent-Perrier van magnum, slechts 9,95 euro kost. Bravo, dat zouden meer restaurants moeten doen! We hadden het bij onze bezoeken net iets te druk met gewichtige besprekingen – met niemand minder dan de Hoofdredacteur van Perswijn – en orgiastisch drankgebruik – met de Examencommissie van de Wijnacademie – om tot een verantwoord oordeel over het gebodene op het bord te komen, dus dat houden we nog even voor later. Waar we trouwens wel weer helemaal verrukt van waren, was een ouderwetse klassieker in de vorm van foie gras met truffel in een korst van briochedeeg. Daar is niets aan veranderd.

Schoon volk

Een tweede nieuwkomer in de Maasstad die een naam heeft hoog te houden, is Danny Gonzalez  (foto links), de man die er een paar jaar geleden als maître-sommelier mede aan heeft bijgedragen dat het restaurant van het Wereldmuseum een begrip werd in culinair Nederland. Om maar niet te zeggen een sensatie. Hij is nu van plan om hoge ogen te gooien met zijn eigen zaak Fitzgerald. Tijdens zijn openingspartijtje waren er als gasten louter mooi en succesvol ogende mensen. Nou ja, of die kwalificatie ook helemaal opgaat voor opperhoofd Ton de Zeeuw van Lekker, dat curieuze blad met zijn dubieuze ‘top 100’ en enige honderden restaurants ‘op de drempel van de top 100’ – dat wordt dus wel heel erg dringen – en verdacht veel aandacht voor supermarktwijnen? Dit echter terzijde.

Het openingspartijtje smaakte alvast naar meer, want nomen est omen. De naam Fitzgerald is ontleend aan die van de Amerikaanse schrijver die meende dat te veel van iets afkeurenswaardig is, behalve wanneer het om champagne gaat. Die observatie inzake drankliefhebber Fitzgerald werd ten minste genoemd door de gastspreker, schrijver Ernest van der Kwast (o.a. Mama Tandoori), een man die goed thuis lijkt in de wereld van dranklustige auteurs. Reken maar dat er daarom allesbehalve kinderachtig champagne geschonken werd, uiteraard met passende mondvermaakjes erbij. Het bleek champagne van J.L. Vergnon te zijn. Importeur daarvan is Hans Bijvoets (foto rechts) van Anfors, die in eigen persoon met voorbeeldig getrimde baard op het partijtje aanwezig was. Franse wijnen behoren weliswaar niet tot diens kernactiviteiten, maar voor champagne besloot hij toch een uitzondering te maken. Handel is handel.

Apart

Over wijnhandel gesproken, we liepen bij Fitzgerald ook Champagnist Mark Haasdijk tegen het lijf. Idem de immer goedlachse Alexander Renner (foto links) namens Karakter Wijnimport (ex-sommelier van Parkheuvel) en een jongedame van Oud Reuchlin & Boelen wier naam ons weer ontschoten is, maar die openlijk liet weten ‘geen verstand van wijn’ te hebben. Apart, maar ook bij ORB geldt kennelijk het adagium handel is handel.

Vanzelfsprekend waren er tal van welgeschapen jongedames te bewonderen, maar geef ons toch maar liever de wat rijpere dames met wie je een Goed Gesprek kunt voeren. Welnu, we werden op onze wenken bediend. Wat te denken bijvoorbeeld van Regina Meij van Imperial Wijnkoperij? Als 21e-eeuws restaurant gaat Fitzgerald natuurlijk veel Duitse en Oostenrijkse wijnen voeren, dus ja, dan kan het niet voorbij aan Regina. Genietend van bier aan de imposante bar signaleerden we Grande Dame Magda van der Rijst (foto rechts). Met wie we het vervolgens aan diezelfde bar behalve over bier ook even over het godsbegrip bij Plato hadden. Dat zien we bij trendy jonge wichtjes nog niet zo snel gebeuren. Een vrouw naar ons hart derhalve!

Fitzgerald wil zich overigens nadrukkelijk profileren als wijnbestemming. Niet verwon-derlijk, gelet op Danny’s ervaring in de sommellerie en de wijnimport. Niet minder dan 19 klimaatkasten bepalen het gezicht van zijn etablissement. Zo zien wij dat graag. Hij wordt voor de wijn bijgestaan door Marijn Smit (foto links), ex-sommelier van wijnbar Vyne in 020. Dat het Smit menens is met zijn nieuwe baan, blijkt wel dat hij om aanwezig te kunnen zijn bij het openingspartijtje het college mannelijke geslachtsziekten in het kader van zijn deeltijdstudie homeopathie bewust had laten schieten om zijn schenkvaardigheid te demonstreren. Prioriteiten stellen, heet dat. Ook over deze nieuwe ‘hotspot’ later meer in onze rubriek Gegeten & Gedronken.

Mannelijk, al te mannelijk

Wij hebben in deze kolommen al een paar maal kritische kanttekeningen geplaatst bij het fenomeen gezichtsbeharing bij mannen in Nederwijnland. Baarden schijnen, als we de leefstijlpagina’s in weekendbijlagen van zogeheten kwaliteitskranten mogen geloven, in de mode te zijn. Van de dragers horen we regelmatig als argument dat de partner er geen moeite mee zou hebben. Tja, wij blijven er toch moeite mee hebben. Niettemin constateren we enige verbetering. Het voorbeeld van onbewust stijlicoon Hans Bijvoets – strak trimmen – blijkt navolging te krijgen. Niet alleen bij restaurateur Danny Gonzalez, die ons liet weten een voorbeeld aan de wijnhandelaar nemen, maar ook bij Olaf Kerstens (Partners in Wijn, links op de foto) die we tegenkwamen tijdens een Portugalproeverij, samen met de eveneens bebaarde Cristiano Van Zeller (Quinta Vale D. Maria, rechts op de foto). Nu nog Xavier Kat (Okhuysen), op wie geen pijl te trekken valt. Want valt ons op? Wanneer Xavier zijn portret laat afdrukken in annonces bestemd voor leden van de NRC Wijnclub, staat hij daar steevast gladgeschoren op.

Happy end

Tot besluit nog enkele korte meldingen. In de categorie ‘toe aan nieuwe uitdagingen’ moet Albert de Jong genoemd worden. De kleurrijke Profeet inzake Duitse wijn verlaat Imperial Wijnkoperij, zo lazen we in de nieuwsbrief daarvan. De reeds genoemde Examencommissie van de Wijnacademie heeft afscheid genomen van oudgedienden Hans Soeterbroek en Gert Crum. Hoewel officiële bekendmaking nog even op zich laat wachten, worden zij opgevolgd door Claudia van Dongen (foto) die in haar eentje niet tegen twee, maar tegen wel tig manspersonen tegelijk opweegt. Tot slot nog een wetenswaardigheid van feestelijke aard. Sharon van Lokhorst, de hoofdredacteur van Winelife die, zoals we in onze vorige editie meldden, haar glazen tijdens de Bollingerlunch in Ciel Bleu niet aanraakte omdat ze tegen een rijexamen zat aan te hikken, liet ons weten voor dat bewuste rijexamen te zijn geslaagd. En dat dit voor haar reden was om de schade dubbel en dwars in te halen. Champagne!

Zoals algemeen bekend is beeldvorming in het (zaken)leven van essentieel belang voor het behalen en continueren van succes. Wijnland vormt daarop geen uitzondering. Eerder in tegendeel! Trendgevoelig en –kritisch als altijd, kon Wine Society de afgelopen weken weer heel wat opmerkelijke pogingen tot beeldvorming signaleren.

Waar de culinaire invulling van januari grotendeels bepaald werd door partijtjes met bitterballen en middelmatige drank, daar onderscheidde die van februari zich juist door enkele uiterst memorabele lunches. Lunches die de beeldvorming uiteraard in zeer gunstige mate bepaalden, want zo werkt dat nu eenmaal.

Cinematic Trailer

Beeldvorming naar buiten toe gaat in de regel samen met een ietwat geïdealiseerd zelfbeeld. Een leerzaam voorbeeld daarvan is te bewonderen in de vorm van een cinematografisch hoogstandje op de website van de roemruchte Nijmeegse wijnhandel P. de Bruijn Wijnkopers anno 1772. Je vindt het als ‘cinematic trailer’ met de titel Can you resist 240 years of experience? Hoewel men zich bij De Bruijn altijd laat voorstaan op het specialisme Frankrijk, vond met het daar kennelijk toch nodig om deze bedrijfsvoorstelling van een Engelse stem te voorzien. Zo’n stem van het type dat je overal ter wereld bij wijnbedrijven te horen krijgt wanneer die hun onvermijdelijke promofilmpje vol ontroerende normen, waarden en blijheid menen te moeten vertonen.Over de esthetische kwaliteiten en inhoudelijke juistheid mag de kijker zelf oordelen, maar wat ons betreft gaat het om interessantdoenerigheid van de eerder lachwekkende dan overtuigende soort. Is het soms de bedoeling dat we voortaan net als die Engelse stem Deh Braajn Waajnkopers gaan zeggen? No way!

Pitch

Over nu naar de wereld van de wijnpropaganda. Als er nu ergens aan beeldvorming gewerkt wordt, dan is het daar wel. Tegenwoordig gaat er vrijwel geen dag voorbij zonder mailberichten van Pitch PR, de club van Harriët Boekholt. Dat die nogal eens in twijfelachtig Nederlands gesteld zijn en dat het Nederland van Pitch wel heel erg beperkt lijkt tot wat binnen de Ring A10 ligt, mag de pret niet drukken. We zijn zo onderhand de tel kwijt wat betreft het aantal nieuwe accounts dat dit bureau heeft weten binnen te slepen. Knappe prestatie, maar nu even kijken hoe een en ander concreet wordt ingevuld. Saillant detail: de naam van Cees van Casteren duikt nogal eens op bij activiteiten van Pitch. Ook in het kader van een chic Boliviaans dinerpartijtje in Düsseldorf tijdens Prowein. En wij maar denken dat Bolivia zo’n arm land was. Of zou het waar zijn dat er met de wijnbouw daar Nederlands ontwikkelingsgeld gemoeid is? Dit echter terzijde. We zijn benieuwd wat de opvolgster van Anneke Tot bij TOT PR daar tegenover gaat zetten.

Hofleverancier

Over beeldvorming, en dan vooral die met een minder gunstige strekking, kunnen ze volop meepraten in Roermond. Gelukkig bereikte ons uit datzelfde Roermond eindelijk ook weer eens nieuws om fijne en warme gevoelens bij te krijgen. Zonder betrokkenheid van malafide politici en dito projectontwikkelaars – vandaag de dag eigenlijk een pleonasme –, maar met een glansrol voor een familiale wijnhandel van onbesproken gedrag.Want wat lazen we in Wijnjournaal 147 van Wijnhandel Jean Berger sinds 1862? Dat het de Majesteit behaagd heeft om het aan deze respectabele onderneming verleende predicaat Hofleverancier met een periode van 25 jaar te verlengen! Dat is niet niks. In de mededeling die de Bergers daarover zelf in hun Wijnjournaal deden, viel te lezen dat wie zich Hofleverancier mag noemen, van onbesproken gedrag moet zijn. Ook in Roermond. Hoewel onze eigen staatkundige opvattingen op gespannen voet staan met alles wat met vorstenhoven te maken heeft, toch een welgemeende gelukwens aam Wim, Linda en Roel Berger. Vanwege dat onbesproken gedrag natuurlijk, maar ook vanwege hun zo onder de hand volstrekt eigen koers. Zonder dat daar een woord Engels aan te pas komt.

L’Union fait la force

Onze Grote en Geliefde Hoofdredacteur moet op 12 februari een van zijn gloriedagen hebben beleefd. Perswijn mocht immers in de Wintertuin van Krasnapolsky het Nederlandse proefpartijtje van de Union des Grands Crus de Bordeaux organiseren. Weliswaar bleek het voorgestelde millésime 2012 geen jaar van de eeuw, maar volle bak was het wel. Iedereen uit het wereldje was er, te veel om allemaal op te noemen. Wat de Hoofdredacteur in zijn zompige kelder nooit zal overkomen, overkwam hem wel bij de proeverij van de Union: hij werd spontaan besprongen door enthousiast vrouwvolk. Du jamais vu! Maar verdiend is verdiend. Klein minpuntje: het serveren van bitterballen met mosterd bij Bordeaux 2012. Bitterballen, soit. Maar mosterd? Nee dus.

Toujours Bollinger

Met veel genoegen blikt Wine Society terug op de lunch ter gelegenheid van de lancering van Bollingers La Grande Année 2005. Wij hebben namelijk ‘iets’ met Bollinger en zo mogelijk nog meer met Bollingerlunches. Ooit vormden die Bollingerlunches, steevast gehouden in zeer nette zaken, het jaarlijkse hoogtepunt op de sociale wijnkalender. Nadat daar de klad in gekomen was en een mooie traditie afgelopen leek te zijn, zijn er nu sterke aanwijzingen voor een glorieus herstel van deze traditie. Een compliment hiervoor aan het adres van Floris Verlinden (foto rechts), directeur van importeur Wijn Verlinden.   Voor de presentatie van de 2005 door twee heren uit Aÿ had hij zijn keuze laten vallen op Ciel Bleu te 020. Met aan chef de cuisine Onno Kokmeijer en chef sommelier Noël Vanwittenbergh het verzoek om wat verantwoorde wijn-spijscombinaties bij diverse cuvées van Bollinger te bedenken die het wijnjournaille in vervoering zouden brengen. Missie volledig geslaagd, want werkelijk briljant vormgegeven. Realiteitsgehalte uiteraard vrij gering, maar wat dan nog? Je moet nu eenmaal ervaringen hebben die je later doen terugdromen. ML:♥♥♥.

La Grande Année 2005 in zowel blanke als rosé uitvoering glijdt makkelijk naar binnen vanwege de rijpe aard van het oogstjaar. Lekker dus. Vanwittenberghs assistent-schenkers Jop IJspeert en Wout Jans konden zich derhalve onderscheiden door attent bijschenkwerk. Zo zien wij dat graag.

Rijzende ster

Behalve een zware delegatie van Perswijn en de voorspelbare afvaardigingen van minder toonaangevende publicaties, signaleerden we onder de aanwezigen ook een verfrissende nieuwe verschijning in de persoon van Klazien Vermeer. Voor wie het nog niet mocht weten, Klazien is opleidingsmanager van de onvolprezen Wijnacademie, al is de titel rectrix magnifica naar onze mening meer op zijn plaats. Zeker gelet op het tegenwoordig in Maarn gebezigde jargon.De Wijnacademie mag zich gelukkig prijzen met zo’n charmante representante in invloedrijke wijnkringen. Over beeldvorming gesproken. Wij op ons beurt voorspellen haar in dit opzicht een mooie toekomst. De andere dame in het gezelschap was Sharon van Lokhorst van Wijnleven. Vreemd genoeg dronk die bijna geen druppel. Reden tot bezorgdheid, want wie laat er nu volle glazen Bollinger staan? Of zouden het zenuwen vanwege een voor de deur staand rijexamen geweest zijn?

Wat verder ter tafel kwam

In onze hoedanigheid van Master of Lunch bezochten wij de voorbije weken diverse als gunstig bekendstaande eetgelegenheden:Tot tweemaal toe aten we in Rotterdam bij het wijnvriendelijk Aziatische restaurant Asian Glories. Onverminderd goed, ook na het neerstorten van chef en gastvrouw in Oekraïne. Bravo! ML: ♥♥.

In 020 waren we, behalve voor de genoemde bijeenkomst in Ciel Bleu, nog bij een paar andere etablissementen. Wat ons erg tegenviel was Bridges, het restaurant van hotel The Grand. Wijn-spijsdiner van QV Select (Wijnimport J. Bart voor particulieren) met cava’s van Gramona. Mooie wijnen, maar lastig om bij te koken. Dominante zuurkool bij de tong, bizar dessert van gekarameliseerde bloemkool met nootmuskaatpapje.

Nee dank je. Zitcomfort en bediening evenmin op sterrenniveau. ML: gele kaart.Uitermate bevredigend was dan weer de lunch na de Palmerproeverij van het NGS in Bord’eau, het restaurant van Hotel de l’Europe waar wij van begin af aan erg enthousiast over zijn geweest. Terecht, naar ook nu weer bleek. Palmer ’99 bij poulet à la royale – lees: met foie. Wow! Van die dingen, ja! ML: ♥♥(♥)

Last but not least: Bistro Bord’o in Leiden (zie foto rechts: chef Oscar Zitman en gastvrouw-sommelière Maike Heezen). Volgens een restaurantgids een zaak met ‘smaakmissers’ op de kaart. Uiteraard zonder nadere toelichting waaruit die vermeende missers dan wel zouden bestaan. Op het bord zijn wij ze ook ditmaal niet tegengekomen. Au contraire, zelden zo’n smakelijk duifje genuttigd! ML: ♥♥.

Waarvan akte.

Es muss nicht immer Kaviar sein. Een fijne bitterbal gaan we ook niet uit de weg. Geen maand leent zich beter voor het nuttigen van deze oer-Hollandse versnapering dan januari, de maand van de Nieuwjaarsbijeenkomsten. Wine Society was bij twee van zulke partijtjes te gast om de actuele stemming te peilen in Nederwijnland.

Theatrum vinorum

Het openingsevenement van 2015 was natuurlijk Wine Professional, dit jaar al weer de 12e editie. The Greatest Wine Show on Earth is het misschien nog net niet, maar inmiddels wel incontournable. Ook al denkt een enkele knorrige twitteraar hier misschien anders over. Toegegeven, al valt er onbedoeld veel te glimlachen om het ronkende begeleidend proza en de theatrale ‘wijnspijsproeverijen’ – kan iemand ons een keer uitleggen wat je daar als professional in de praktijk mee kunt? –, het is en blijft wel een prestatie om u tegen te zeggen. Een welgemeend compliment derhalve aan vader Jan van Lissum (foto rechts) en diens voorbeeldig geklede zoon Jan Sebastian, zoals het een organisator van een serieus wijnevenement betaamt.Voor ons als Geliefde Wijnschrijver is een bezoek aan Wine Professional altijd een warm bad. Uiteraard gaan we er niet heen om te proeven, maar om, heel eigentijds, te netwerken. Onder werkelijk ideale randvoorwaarden. Attente standhouders – te veel om op te noemen, maar niet onopgemerkt gebleven – trekken immers stante pede hun mooiste flessen open, terwijl de fine fleur van Nederlandse wijnvrouwen in rijen aanschuift – we noemen slechts Jose Cretier van TOT PR (foto linksonder) en Alicia Martinez Rolland van Vinos de España – om door ons op gevoelige doch niet bedreigende wijze omhelsd te worden. Daar kan geen therapie of antidepressivum tegenop.

Nieuwe toiletten

Wine Professional is een ‘strategische samenwerking’ aangegaan met Vinexpo. Welnu, dat hebben we te weten gekregen! Terwijl we op de Duitse stand van Alain en Gisela Jacobs stonden te proeven, werden we aangeschoten door een meneer van Promosalons. Of we ons even wilden laten bijpraten over de zegeningen die Vinexpo onder een vooruitstrevend nieuw bewind nu ineens te bieden heeft? Hoewel we daar eigenlijk weinig trek in hadden, besloten we in de zin van de tijdgeest toch maar strategisch te handelen. We liepen er immers namens Perswijn. Op de Vinexpostand stuitten we op een vertegenwoordiger van een Champagnehuis, Bruno Paillard om precies te zijn. Zoals je dat van Vinexpo verwacht. De brave man had echter a) geen drank bij de hand om ons te schenken, en b) spoorde ons aan hem toch vooral op zijn stand bij Prowein in Düsseldorf met een bezoek te vereren. Dat noemen wij nu nog eens een French paradox. Listig bedacht of gewoon toeval, we kregen een glas Duitse Riesling ingeschonken! Van Robert Weil en met een verantwoord vishapje erbij.

En wat kregen we als blijde boodschap te horen? Dat de nieuwe leiding van Vinexpo de aanzwellende kritiek van de afgelopen jaren serieus genomen heeft en dat er echt iets moest gebeuren wilde Bordeaux nog blijven meetellen. Wie net zoals de meneer van Paillard wel eens naar Prowein gaat, weet wat we hiermee bedoelen. We vernamen dat er nu een tram van het centrum naar het beursterrein rijdt, de airconditioning het doet, exposanten van buiten Frankrijk niet meer afscheept worden met een derderangs plaatsje, dat je op Vinexpo terecht kunt voor heel veel Franse wijnen, dat Bordeaux Frans is en dus aantrekkelijk (?), dat er ‘s avonds ontspannen netwerkpartijtjes komen voor wie als loser geen uitnodiging voor andere partijtjes heeft ontvangen en dat er ook een eenvoudige snelle hap geserveerd zal worden. Of dat laatste nu een pluspunt is? Als Vinexpo nu een ding voor had op Prowein, dan was het wel het superieure restaurantaanbod. Op dat punt moeten ze zich juist in Duitsland diep schamen. Soit. Het meest sensationele teken van de frisse wind is toch wel dat de sanitaire inrichtingen van het beursgebouw volledig vernieuwd zijn. Ta, ta!  Dat mag nog eens een unique selling point heten! Nu alleen nog een nieuw beursgebouw met een iets handiger vorm.

Biertje!

De reden dat wij specifiek op dinsdagmiddag de WP bezochten, had natuurlijk alles te maken met het gegeven dat de Nieuwjaarsborrel van dat weergaloze prachtblad Perswijn op de vroege dinsdagavond plaatsvond. Als partijtje in het kader van diezelfde WP, net zoals je in Bordeaux allerhande partijtjes hebt in het kader van Vinexpo. Zie dat maar als een conceptueel verantwoorde vorm van onschuldig parasitisme. Moet kunnen dus. Zoals onder de hand te doen gebruikelijk was de plaats van handeling de Jetty Bar op, ja wel, de Zuidpool achter de RAI. Een kruising tussen een strandtent en een skihut. Apart, zullen we maar zeggen. De gesponsorde wijnen waren eveneens zoals te doen gebruikelijk niet opwindend, maar de biertap bood weer eens uitkomst. Dit jaar meer dan ooit, zo was onze indruk. Daarbij een ietwat zuinig bemeten hoeveelheid hartelijke hapjes van het type bitterbal, vlammetje en iets anders gefrituurd dat zich lastig laat definiëren. Maar kom aan, het was natuurlijk wel gezellig volle bak met louter mooie, trendzettende & succesvolle mensen. De wereld van Perswijn ten voeten uit!

Haagse kringen

En dan was er ook nog de Nieuwjaarsbijeenkomst van de KVNW. In het Haagse perscentrum Nieuwpoort, pal naast de Tweede Kamer, in het centrum van de macht. Niet toevallig, want de KVNW is tegenwoordig een activistische lobbyclub die parlementariërs en staatssecretarissen van financiën danig op de huid zit. Regelmatig krijgen we ten minste persberichten onder ogen waarin ferme taal wordt uitgeslagen.

Veel effect lijkt dat vooralsnog alleen niet te hebben, want de accijnzen blijven ongezond hoog. Dit echter terzijde. Het programma van deze in menig opzicht unieke club, waarvan zo ongeveer de helft van de leden een bestuursfunctie heeft (!), vermeldde onder meer  ‘ontvangst met een glas champagne’ en een ‘netwerkbijeenkomst met een glas wijn’. Daar moesten we bij zijn!‘Een glas’ bleek voor een ruime uitleg vatbaar, en zo hoort het natuurlijk ook. Voorzitter Peter van Houtert (midden op de foto) was als geboren spreekstalmeester in zijn element, terwijl de met de nieuw bedachte functie ‘directeur’ in plaats van ‘secretaris’ Hans Burghoorn zoals altijd de discretie zelve bleek. Voor de meiskes van Winelife is dat alleen nog geen reden om hem steevast over het hoofd te zien als Meest Invloedrijke Wijnpersoonlijkheid van Nederland. Voor volksschrijver Harold Hamersma (links op de foto), meester in zelfenscenering, ligt dat anders. Hij kreeg de KVNW Wijnrank als blijk van waardering voor de ‘positionering van wijn als cultuurgoed van de samenleving’. Dik verdiend trouwens. Volgens de voorzitter van de Stichting Wijncommunicatie, Esther Ophoff- Blom (rechts op de foto), zou hij in ‘gewone mensen taal’ (sic!) over wijn schrijven. Niet dus, want zijn stijl is die van de jofele Amsterdamse reclamemaker en niet die van ‘gewone’ mensen, maar daar doen we verder niet moeilijk over. In zijn dankwoord ging de prijswinnaar in op ‘verantwoord’ wijngebruik als bron van geluk. Niet toevallig.

Wim

We citeren even uit het persbericht: “De Nieuwjaarsbijeenkomst van de KVNW stond verder in het teken van ‘Wine in Moderation’. De KVNW werkt aan de Nederlandse versie van dit Europese programma. Het programma benadrukt dat alleen een matige, verantwoorde consumptie van wijn een rijke ervaring oplevert. De sector zal wijndrinkers activeren en stimuleren tot verantwoorde consumptie van wijn.” Tja, wat moeten we daar nu weer mee? Na een sceptisch commentaar op dit soort betuttelende flauwekul – ook al wil de campagne niet belerend, maar ‘stimulerend’ zijn! – werd ons door diverse KVNW-coryfeeën op het hart gedrukt vooral toch mild te zijn. Omdat het initiatief eventuele nare maatregelen van de overheid, kampioen in betutteling, voor wil zijn. Et cetera.Nu lunchen wij wel eens met zulke coryfeeën, Xavier Kat van Okhuysen en Joris Snelten van Delta Wines bijvoorbeeld. Wees ervan overtuigd dat woorden als matiging en zelfregulering dan nooit vallen, laat staan dat ze in praktijk gebracht worden. Die ‘moderation’ is dan ook bedoeld voor ‘gewone mensen’. Die mogen zich gaan spiegelen aan de figuur Wim (hebben we ‘m door?), een dertiger die naar de sportschool gaat en onvermijdelijk allerhande lifestyle dingen met ‘vrienden’ doet. Help, het idee alleen al. Dit gezegd hebbende, de champagne in Nieuwspoort was alleszins decent, terwijl de wijnen afgestemd leken op een type als Wim, d.w.z. met een nogal beperkte doordrinkfactor. De bitterballen waren dan weer verrassend goed.

Hoe krijgen we de Nederlander weer aan de Zuid-Franse wijn? Geen slechte vraag nu de concurrentie met de wijnen uit de Nieuwe Wereld de schapruimte voor les vins du sud zeer beperkt. De oplossing? De wijnconsument (met keuzestress) van zeer dichtbij kennis laten maken met de oorsprong van deze wijnen op de favoriete vakantiebestemming.

De streek Languedoc-Roussilllon is nog steeds een van de topbestemmingen voor de Nederlander met een voorliefde voor prachtig weer en het betere genieten. Dus geven toonaangevende bedrijven aldaar opening van zaken en verwennen de bezoeker met allerlei arrangementen met bovenstaand doel voor ogen. De term hiervoor: oenotoerisme.

Combinatie van cultuur en wijn

De abdij van Valmagne (foto rechts). Hier werken drie generaties van de familie d’Allaine. Een historisch monument en wijnproducerend bedrijf dat al geruime tijd het privébezit is van deze familie. Er wordt gewerkt met typisch Zuid-Franse druivenrassen, zoals mourvèdre, carignan, grenache en roussanne, marsanne en viognier, en de wijnen dragen het label van de abdij zelf (zie foto onderaan artikel). Deze wijnen worden geschonken in het bijbehorende restaurant waar alleen met lokale seizoensproducten gewerkt wordt. Na het diner is er de mogelijkheid tot een nachtelijk bezoek aan de abdij. Het is hier sprookjesachtig, een geweldige combinatie van cultuur en gastronomie.

Als u dan toch op kloostertour bent: de abdij van Fontfroide in Narbonne is een absolute aanrader. Het is de bakermat van de wijnen uit de Corbières en tegelijkertijd een magnifiek bouwwerk uit de elfde eeuw. De combinatie van abdij en wijngaard ontstond in de Middeleeuwen, toen de monniken verplicht waren om pelgrims te ontvangen en te voeden zoals in elk Cisterciënzer klooster. Om in de behoeften te voorzien werden wijngaarden aangelegd. Deze periode betekende een impuls voor de wijnbouw in de Languedoc-Roussillon, en de gastvrije houding is nog steeds voelbaar bij Le Table de Fontfroide. Een rondje Corbières proeven is een hele prettige ervaring na de wandeltocht door de geschiedenis van Fontfroide. Een groot deel van de druiven uit de eigen wijngaard wordt verkocht aan omringende coöperaties. Maar voor de wijnen van Abbaye de Fontfroide zelf worden alleen de beste percelen gebruikt. Deze percelen liggen ook hoger dan de meeste wijngaarden in de appellation. De wijnen zijn frisser, minder zwaar maar met veel finesse. Ze zijn ter plekke te proeven en te kopen of gewoon van te genieten bij een maaltijd aan La Table de Fontfroide.

Kijken bij de producent

Jean-Claude Mas van Paul Mas zette zichzelf met Arrogant Frog op de wereldwijnkaart. ‘Arrogant Frogs’ was de bijnaam van de Fransen toen ze in 2003 niet wilden deelnemen aan de eerste oorlog tegen Irak. Nu is deze scheldnaam met bijbehorend logo het boegbeeld van een zeer vooruitstrevende producent met oog voor de toekomst. 97% van al zijn wijn gaat naar het buitenland, met als derde exportland Nederland. Zijn wijnen zijn typisch Zuid-Frans, met onder andere de druivensoorten grenache noir en grenache blanc, mourvèdre, carignan en cinsault, En voor wit als hoofdvariëteiten roussanne en marsanne. Bij Paul Mas is de Nederlandse wijntoerist van harte welkom. Men kan een kijkje in de keuken nemen: een rondleiding door de wijnkelder, en ter plekke zien hoe de wijnen gemaakt worden. Of een ritje door de wijngaarden maken met een squad car. Toch meer zin in een bijzondere ‘wijn-spijsbeleving’? Dan kiest men tijdens de proeverij zijn of haar favoriete wijn en daarbij is een passend gerecht snel gevonden in het uitstekende restaurant op de eerste etage.Het bedrijf Paul Mas is niet de enige gastvrije wijnboer; men kan op veel meer domaines terecht. Bij Cazes is de liefhebber met een voorliefde voor biodynamisch gemaakte wijnen een graag geziene gast. Blijven eten, proeven, drinken en slapen is hier geen probleem. Iets heel anders is een bezoek aan Mas des Dames van de Nederlandse Lidewij van Wilgen. Hier is een rondleiding met een aansluitende picknick in de wijngaard snel geregeld. En haar gerenommeerde wijnen zijn ook te koop in Nederland, dus voor de liefhebbers geen gesleep met dozen.Heeft men geen zin om de bezoeken zelf te regelen? Via het op wijntoerisme gerichte reisbureau Avintour of www.montpellierwinetours.fr is er zo een weekje vol (wijn) gepland.

Logeeradres, wijncursus inbegrepen

Zelfs op het logeeradres kan men zich onderdompelen in wijn. Op alle niveaus, van chambre de hôte tot luxe resort. Tijdens het verblijf in de chambre de hôte Villa Limonade (foto links) in Olonzac, inderdaad een voormalige limonadefabriek, is het mogelijk om een spoedcursus Languedoc-Roussillonwijnen proeven te krijgen. Eigenaar en oeneoloog Stephen de Desmazieres geeft uitleg in tekst en beeld over de regionale wijngeschiedenis en neemt geïnteresseerden mee voor een wandeling in de wijngaard. Daarna kan men meteen door naar de wijnkelder van de lokale wijnboer. Hij adviseert ook over eventuele wijnaankopen voor thuis. In de avond schuift men aan bij het voortreffelijke diner aan de table d’hote, waar het vrolijk verder gaat over wijn, wijn en wijn. In het Engels of Frans.Voor het chique werk, dus logeren op een heus château, zijn er in de Languedoc meerdere mogelijkheden. Op Château de Pennautier, het kleine Versailles van de Languedoc, kan men slapen op stand. Alleen even rondneuzen kan ook: voor € 9,- krijgt men een uitgebreide rondleiding door het voormalig koninklijke verblijf. En inderdaad, ook hier is de wijn alom vertegenwoordigd en is de wijntoerist van harte welkom om wijn- en spijsworkshops in verschillende talen te volgen. Of uitgebreid te komen proeven in de zeer ruim gesorteerde wijnwinkel met wijnen uit de regio. Een wandeling door de wijngaarden is hier een aanrader.

Op Château Les Carrasses (foto rechts) spat de luxe je tegemoet. Hier weten ze hoe ze de doorgewinterde toerist nog verbaasd kunnen laten staan. Je kan hier als wijntoerist met je neus op het wijnmaken staan, meestal toch echt niet toegestaan voor niet-ingewijden. Het zijn experts in het organiseren van een wijnfeestje. Bijvoorbeeld tijdens een tochtje op het ‘Canal du Midi’ ooit een zeer belangrijk transportkanaal voor Franse wijn. Vanaf 1672 was dit kanaal de weg om de wijn uit de Languedoc-Roussillon te vervoeren naar afnemers. Tegenwoordig is het dé manier om te onthaasten op een kalm bootje op het water.

Wat van dichtbij komt…

Dit is slechts een kleine greep uit het programma-aanbod dat de slimme Franse wijnboer heeft bedacht om zijn product weer onder de juiste aandacht te brengen. En terecht, er is een enorme inhaalslag gemaakt op het gebied van de kwaliteit van de Languedoc-Roussillon wijnen.

Bovendien is Zuid-Frankrijk stukken dichterbij dan de herkomstgebieden van de wijnen uit de Nieuwe Wereld. Ruimte maken dus, voor les vins du sud in de wijnwinkel of in het supermarktschap. En allemaal genieten van het oenotoerisme.

Met dank aan Sud de France.

Extra informatie:

www.destinationssuddefrance.com/club-oenotourisme

Maandagavond 1 december was een bijzondere avond bij restaurant Cordial in Oss. Meerdere oud-sommeliers van Cordial waren even terug op de plek waar het voor hen allemaal begon, onder leiding van hun voormalige meester Roy Pelgrim. De gasten genoten van een prachtig menu, met daarbij extra veel aandacht voor de zorgvuldig uitgekozen wijnen uiteraard. Het werd een feest der sommelerie.

Roy Pelgrim, meervoudig beste sommelier van Nederland, werkt zelf al zestien jaar als maître-sommelier bij Cordial in Oss, dat een Michelinster heeft en gevestigd is in hotel De Weverij van de aimabele Jelle en Miriam van Gangelen. In die tijd heeft Roy een indrukwekkend aantal goede sommeliers opgeleid. Zij werken deels nog steeds op zeer hoog niveau in restaurants als Parkheuvel (Rotterdam) en Bord Eau (Abu Dhabi) of zijn inmiddels succesvol als wijnimporteur en -adviseur. Wie voor Roy komt werken, wordt aan het studeren gezet en dagelijks overhoord. De discipline die hij verlangt, is niet ieders ding, maar wie serieus verder wil als sommelier, kan waarschijnlijk op geen betere plek beginnen dan onder Roy. En die mensen lopen met hem weg, nog steeds.

Uitvoerige toelichting

Toen het idee opkwam om zijn onmiskenbare rol als opleider van sommeliers eens extra aandacht te geven en bepaalde oud-werknemers werden benaderd om een avond op het nest terug te komen, zei dan ook niemand nee. En dus liepen maandagavond j.l. naast Roy zelf en zijn huidige sommelière, Richelle van Gemert, ook Michael Daals, Martijn Verkerk en Ruben Kwakman mee. Allen hadden ze een wijn ingebracht bij een gerecht van chef Joost Verhoeven, een keuze die ze uiteraard uitvoerig toelichtten. Peter-Paul Kleiss deed dat via een videoboodschap vanuit Abu Dhabi waar hij tegenwoordig werkt.Hier volgt het menu met de wijnen en een kort profiel van de ‘sommeliers’:

‘Amuses Cordial’

sommelier: Peter-Paul Kleiss, werkzaam bij Cordial 2007-2011, nu werkzaam als restaurant manager in restaurant Bord Eau in Shangri-La Quaryat Al Beri, Abu Dhabi. Peter-Paul was aanwezig via een videoverbinding.

wijn: Crémant Triple Zéro, Domaine La Taille aux Loups (Loire, Frankrijk)

karaktervolle (licht)mousserende wijn van chenin blanc, geen liqueur de tirage, ook geen dosage; vrij volle geur, brioche, citrus; brede, wat romige smaak, mede door heel fijne mousse; mooie wijn, vraagt wel om wat amuses.

Tartaar van koningsbaars, krabsalade, spekjes, komkommer, barilotto (soort buffelmozarella)

sommelier: Michael Daals, werkzaam bij Cordial 2001-2006, nu eigenaar van Dare Wines.wijn: Malagousia/Assyrtiko 2013, Ktima Gerovassiliou (Epanomi, Griekenland)

frisse wijn, behoorlijk aromatisch (wat passievrucht), veel sap, mooie zuren; vormt heel natuurlijke, makkelijke combinatie met zoetzure gerecht.

Langoustine in kadaifideeg, quinoa, pompoen, sinaasappel, koriander, coulis

sommelier: Richelle van Gemert, huidige rechterhand van Roy Pelgrim.

wijn: Geisenheimer Rothenberg Riesling Spätlese 1990, Weingut Wegeler (Rheingau, Duitsland)

zeer gerijpte, maar spannende wijn, nu bijna droge Riesling, met allerlei rijpe tonen (karamel, noten, zwarte thee, maar ook sinaasappelschil), zuren zijn stevig; altijd bijzonder om zo’n gerijpte wijn in je glas te krijgen; gewaagde combinatie, die werkt indien je wat sinaasappel meenam op vork.

Gelakte kalfszwezerik, lardo di Colonnata, grapefruit, oesterblad, ponzu, gevogeltejus

sommelier: Roy Pelgrim zelfwijn: La Bota de vino blanco ‘Florpower 44’ MMX, Equipo Navazos (Jerez, Spanje)

In feite onversterkte Manzanilla, loepzuiver, zilt, amandelen, limoenschil, karamel, behoorlijke body, ook prachtige zuren en lengte; de wijn plooit zich naar het gerecht, sluit haast naadloos aan zonder té veel aan eigen karakter te verliezen, erg fraaie combinatie, duidelijk heel goed doorgeproefd.

Hert (filet en sukade), kastanjecrème, biet, linzen, eigen jus

sommelier: Ruben Kwakman, werkzaam bij Cordial 2012-2013, nu hoofdsommelier bij restaurant Parkheuvel ** in Rotterdam.wijn: Cerdo do Noval 2008, Quinta do Noval (Vinho Regional Duriense, Portugal)

Pittige, krachtige rode wijn, donker bosfruit, stoffige aardsheid, mediterrane kruiden, vrij zachte tannine (mooi op dronk), goede zuren, lengte; een heel natuurlijke combinatie ook hier, de wijn pakt alles met gemak op (zoet, zuur, aardsheid, bitter), geeft zin om tweede glas te drinken.

Chocolade (bros, mousse en ganache), vijg, olijfolie, sinaasappel

sommelier: Martijn Verkerk, werkzaam bij Cordial 2007-2008, nu eigenaar Smaragd Wijnen.wijn: Marsala Superiore Oro ‘Cinque Anni’, Marco de Bartoli (Sicilië, Italië)

Briljante wijn, oxidatief maar prachtig fris, decent zoet, mooi complex, gaat zeer goed bij verschillende structuren van chocolade, maar ook bij de sinaasappel, olijfolie en het beetje zeezout.

Serieus aanzien

Het was een volle bak bij Cordial en de gasten genoten zichtbaar van de gerechten en in het bijzonder van de toelichting van de wijnen. Gaandeweg de avond werd extra duidelijk hoe belangrijk een goede sommelier, mits deze ook gastheerkwaliteiten heeft trouwens, is voor goede restaurants. En het is mooi dat de laatste tien jaar zoveel talentvolle jonge mensen sommelier zijn geworden; dat heeft een nieuwe dynamiek gebracht en het vak goed gedaan. Tegelijkertijd ontkom je niet aan de constatering dat het zo jammer is dat veel talent de gastronomie té vroeg de rug toe keert. Redenen daarvoor zijn legio, van heel persoonlijke, vaak op het sociale vlak gelegen redenen tot algemene, zoals het feit dat het vak van gastheer en/of sommelier in Nederland blijkbaar nog niet in serieus aanzien staat en dus vaak niet serieus genoeg wordt genomen. Jammer blijft het evenwel, want hoe heerlijk is het niet ergens aan tafel te gaan en in de watten te worden gelegd door ervaren vakmensen als Roy Pelgrim, Peter Bruins of Noël Vanwittenbergh? Aan Roy Pelgrim zal het niet liggen: hij leidt ze graag op.

Restaurant Cordial

Oostwal 175 – Oss

0412 694646

www.restaurantcordial.nl

tekst en foto’s: Lars Daniëls MV

Het is alweer een aantal jaar geleden dat we in de gastronomie de sherry zagen terugkomen, of beter: de wijnen uit Jerez. Nadat sherry weer enigszins was ingeburgerd, maakte Madeira van kwaliteit zijn rentree. Weliswaar kun je met goede sherry of madeira je gasten nog wel verrassen, maar nu elke sommelier van niveau de wijnen van Barbeito en Equipo Navazos kent gaan we weer verder. Op zoek naar nieuwe, vergeten wijnen. Makkelijk denk je dan: Marsala.

Waarom? Het is hetzelfde type wijn en er is altijd wel een slijter te vinden die er wat van verkoopt, dus ook er zullen ook wel wat producenten rondlopen die er waanzinnig spul maken dat ze nauwelijks aan de man krijgen. Na een extensieve zoektocht gaat echter helaas de zoemer af en het rode licht aan. ‘Eerrrr’, geen kwaliteit hier. Vrijwel de gehele productie in Marsala beperkt zich tot kookwijn en dunne versterkte karamel die ver weg iets heeft van een slappe Madeira. Toch is er hoop. Waar Jerez een schat aan topproducenten kent en er op Madeira behalve Barbeito ook een aantal andere nette producenten zitten moet Marsala het stellen met één interessant bedrijf. En wat voor een. Een bedrijf dat zijn naam ontleent aan de inmiddels overleden grondlegger wiens kinderen nu de leiding hebben. Vraag het aan een sommelier of wijnhandelaar in Marsala, Trappani, Palermo of Sciacca, allen zeggen ze hetzelfde. Er is maar een échte producent: Marco de Bartoli. Marco de Bartoli, een roeper in de woestijn. Bijna letterlijk in de woestijn want in dit deel van Sicilië is er vrijwel geen druivenstok zonder irrigatie te vinden, zo droog is het.

Klassiek én modern

Na eerst voor het consortium en reus Pellegrini te hebben gewerkt, besloot De Bartoli dat die manier van wijn maken af stond van wat hij vond dat echte Marsala was. Ook al is het al 200 jaar een familiebedrijf, de echte input kwam in de jaren ‘70 toen

Marco de verwaarloosde gaarden in gebruik nam en afstand nam van het consortium. Hij wilde oude traditie nieuw leven in blazen, maar is de afgelopen jaren ook duidelijk met de tijd meegegaan. Zijn Marsala’s rijpen in warme ruimten (‘op kamertemperatuur’), maar sinds enkele jaren wordt er ook droge witte wijn gemaakt.Ster is de grillo, een Siciliaanse kruising tussen de zibibbo (muscat d’alexandrie) en cataratto. Grillo is een druivenras met een dikke schil en een hoge zuurgraad die krachtige wijnen oplevert. Het is het enige druivenras dat in de Marsala’s van De Bartoli gaat. Volledig rijp en uitgegist levert grillo wijnen met een natuurlijk alcohol tot 17 procent op. Behalve grillo heeft De Bartoli kleine hoeveelheden lucido (een cataratto-kloon met heldere schil en minder bitter) en blauwe pignatello aangeplant staan en natuurlijk zibibbo op Pantelleria voor zowel droog als zoet.

Clint Eastwood

Op weg naar De Bartoli, vijftien kilometer buiten Marsala, waan je je in het Wilde Westen of Mexico. Droog, lange rechtlijnige lege straten waar om de paar kilometer een groep platte gevels aan weerszijden aan gebouwd is. Dachten wij in Nederland dat we iets wisten van lintbebouwing, ga eens op Sicilië kijken. Met La Cosa Nostra in gedachten hoor je op de achtergrond klapdeurtjes dichtslaan, iemand fluiten en je verwacht elk moment dat de Italiaanse Clint Eastwood ten tonele verschijnt.

Het contrast met het rauwe buiten kan niet groter zijn als je de kelders van De Bartoli betreedt. Alles is perfect verzorgd, er zijn klimaatgecontroleerde ruimten waar de droge wijnen vergisten en rijpen, en tegen de muren staat het mooiste Allierhout. Zuiverheid, precisie en perfectie vinden hun weersmaak in de wijnen. Zo wordt aan het begin van de oogst tien procent van de druiven geplukt en met de hand gekneusd. Daarvan worden monsters gemaakt die los van elkaar vrij worden gelaten om te vergisten. Het best presterende monster wordt als wilde giststarter gebruikt voor de druiven die vervolgens binnenkomen. De druiven worden ’s ochtends geoogst om het fruit te behouden en blijven de eerste 24 uur in gekoelde ruimten. Basiswit wordt op staal gerijpt en vergist, hoger wit op hout en mousserend (sinds 2008) op 50% hout en 50% staal.

Droog wit en mousserend vergist en rijpt in geklimatiseerde ruimten bij 15 graden Celsius met 80% luchtvochtigheid. Als er dan toch nog wijn uit de vaten verdampt worden de vaten opnieuw opgevuld om oxidatie te voorkomen. Alles rijpt op eigen gisten voor een rijker mondgevoel en voor een natuurlijke bescherming om de hoeveelheid sulfiet te beperken. Dat elk detail aandacht krijgt blijkt wel uit de verschillen in vinificatie tussen de droge wijnen en Marsala. Niet alleen rijpt de Marsala in andere drogere, warmere ruimten, ook is de keuze voor het hout verschillend. De droge wijnen rijpen op luxe Frans eiken terwijl voor de Marsala’s heel bewust wordt gekozen voor een combinatie van kastanjehout en Slavonisch en Amerikaans eiken.

Perpetuo

Een van de tradities die De Bartoli in ere heeft hersteld is het perpetuosysteem. Perpetuo is een vorm van het soleramodel waarbij elk jaar wijn wordt afgetapt en wordt opgevuld met wijn uit een eerder jaar. Bij De Bartoli betekent dat een systeem van drie lagen. De onderste, de ‘vecchio samperi’, is een blend van 20 tot 25 jaar oude wijnen.

Deze wordt aangevuld met vaten van 10 tot 15 jaar oude wijn die voor de bovenste laag wordt aangevuld met 1 tot 5 jaar oude wijn. De vecchio samperi wordt vervolgens versterkt, anders mag het geen Marsala heten. De Bartoli maakt alleen Marsala superiore, Marsala waar ‘iets zoets’ aan toegevoegd is. Dat mag suiker zijn, karamel of anders zoets, maar bij De Bartoli wordt alleen vers druivensap gebruikt. Er kan hier dus ook maar een keer per jaar Marsala gemaakt worden. Vanaf het moment van versterken wordt de leeftijd gerekend voor Marsala. Een 20 jaar oude Marsala heeft dus twintig jaar op vat gerijpt na het versterken en bij De Bartoli nog ten minste 20 jaar ervoor.Respect voor traditie is waar De Bartoli groot mee is geworden. Weliswaar weigert het bedrijf lid te worden van het consortium, de ogen worden niet gesloten voor wat er in de buurt gebeurt. In de jaren ’70 zijn veel oude Marsalaproducenten over de kop gegaan of stierf de laatste generatie. Marco de Bartoli heeft toen her en der de oude ‘moeders’, zoals ze het noemen, gered. Oude perpetuowijnen die soms terug gingen tot eind 19de eeuw werden gekocht en opnieuw in gebruik genomen als basis om te blenden voor speciale bottelingen voor eigen gebruik. En heel af en toe wordt er voor speciale gasten en journalisten nog wel een flesje ware Siciliaanse historie geopend.

De basis

Al lijkt het maken van Marsala’s zich vooral in de kelder af te spelen, de basis ligt in de wijngaard. Een V-vormige wijngaard die terug te vinden is op het etiket van de Vignaverde wijn. Alle druiven worden biologisch geteeld, wel wordt in minimale hoeveelheid koper en zwavel gebruikt. De jongste stokken in Marsala zijn 18 jaar oud, de oudste 35. Op Pantelleria zijn alle stokken ongeveer 50 jaar oud. De witte wijnen hebben bij botteling 40 miligram vrije zwavel, net boven de maxima van de Association de Vins Naturels, dus erg weinig.

De oogst begint meestal eind oktober met de stokken onderin de V die worden gebruikt voor de droge Vignaverde. Vier weken later worden de laatste, krachtige grillodruiven geoogst om als basis te dienen voor de rijke Marsalawijnen. Snoeitechnieken worden aangepast op druivenras en wijngaard. Waar de grillo in Marsala volgens de Guyotmethode gesnoeid wordt, past men op Pantelleria een speciale vorm van de Gobeletvorm toe, ook voor de droge wijnen. Met extra bescherming tegen de stevige winden van het eiland uiteraard. Uniek in Marsala is de diepe kalkgrond net onder de toplaag die voor verfijning en precisie zorgt en de ondergrond vormt voor de Grappoli del Grillo.

Proef op de som

En dan wordt het tijd om te proeven. Helaas vallen we niet in de categorie ‘speciale gasten’ om de oude moeders te kunnen proeven, maar we mogen verder alles proeven wat we willen. Het loopt tegen lunchtijd, dus er wordt een (toch nog uitgebreide) selectie gemaakt.

Mousserend 2011 *

Degorgement: februari 2014. Rijping: 12 maanden op vat, dan 18 op fles. Handmatig degorgement. 11 000 flessen. In de neus rijpe appels, licht oxidatief en kruidig. De wijn heeft een mondvullende mousse, veel smaak en een bittertje. Bij een tweede slok komt een nootachtige Marsala-impressie. Een mooi origineel glas, weliswaar niet erg geschikt als aperitief, eerder geschikt bij harde kazen.

Lucido 2012 *

Catarattokloon met heldere schil en minder bitter. Bloemig, zacht fruit, open, mooie zuurgraad en balans. Rijp, schoon en niet zwaar, wel medium body.

Vignaverde 2013

De eerste oogst van deze ‘groene wijn’. Druiven niet perfect rijp geplukt voor fraicheur. 2013 was een matig jaar met regen tijdens de eerste oogst. De oogst werd vervolgens uitgesteld om voldoende suiker te krijgen. Alleen droog en mousserend werd gemaakt, niet krachtig genoeg voor de Marsala’s. Desalniettemin een geslaagd glas wijn en met 11,5 procent alcohol (zelfs op dit deel van Sicilië!) erg drinkbaar. Bloemig, kruidig (tuinkers) karakter, zuren hoog, ook licht oxidatief zoals appels, vetje van de gist, schoon mondgevoel. Vol maar ook vrij lichtvoetig. Zuiverheid troef.

Pietranegra 2012

Droge Zibbibo van Pantellaria. Oude wijngaard van vijftig jaar oud. Niet guyot zoals Sicilië, maar soort bassin van 60 centimeter diep, door muur te bouwen om stok heen. Het temperatuurverschil tussen dag en nacht is hoog, maar de hitte blijft ‘s nachts in de gaard behouden door de vorm van de wijngaard, en door de stok. De wijn kent een heel pure, wat rokerige, rieslingachtige impressie. De wijngaarden zijn op het Noorden gericht, zodat het fruit en de frisheid behouden blijven. Vol mondgevoel, vet, wel zuren. Je vraagt je met deze aromatiek af of wat restzoet niet wenselijk zou zijn geweest. De rokerige en een duidelijk ziltige impressie is waarneembaar op het middenpalet. Ook hier: spatzuiver.

Grappoli del grillo 2012 **

Eerste oogst van deze wijn was in 1990, dus er is de nodige ervaring. Na de wijn eerder (wellicht met bottleshock) in Nederland te hebben geproefd komt hij hier open en niet zo reductief over. De wijn is nog jong, heel schoon en intens en complex. Erg mooi. Kruidig ook, zuren hoog, maar heel mooi geïntegreerd. Veruit de mooiste Siciliaanse witte wijn ooit geproefd. Kracht en complexiteit van een mooie Corton-Charlemagne.

2012 Rosso di Marco

100% pignatello, diffuser in de neus, zondoorstoofd, lijkt alcohol in de neus te hebben. Een bepaalde geur die aan Barbera doet denken. Iets jammigs, lactisch, hoge zuren door kalk grond. Voor liefhebbers.

Vecchia samperi *

Gemiddeld 20-25 jaar perpetuo. De wijn heeft een natuurlijk alcohol van 17,5 % en is niet versterkt, dus mag de naam Marsala niet hebben. Mooi zuivere, fruitige madeirageur. Kamille, mandarijn, rozijn, amandel, alcohol totaal niet storend in de neus. Zilt, lengte, schoon. Zuiver en mooi. Dat er hier altijd biologisch (en bewust) gewerkt is valt terug te proeven in de wijn.

1987 Marsala superiore

Mooie neus. Donker, specerijen, geen sulfiet toegevoegd, sinaasappelschil, abrikoos, mooie zuren, chocola, lengte, schoon, niet plakkerig, zoet staat er een beetje naast lijkt het, wel fris zoals Duits kan zijn.

Vigna da Miccia Marsala Superiore Oro 5 anni **

Een nieuwe, voor het huis experimentele stijl Marsala, gemaakt om jonger toegankelijk te zijn. Vergist op staal en gerijpt op Frans hout, maar niet nieuw. Techniek doet eerder aan Grappoli del Vino denken. Nauwelijks zuurstof, makkelijke Marsala, moderne vinificatie die is toegestaan, wel op ‘kamertemperatuur’, dus oxidatie. Alcohol minder merkbaar in de neus. Lijkt meer in balans. Ook weer heel zilt. Fruit erg mooi, lijkt op frisse Malavasia Madeira.

10 jaar oude Marsala *

De alcohol staat hier iets losser. De wijn lijkt wat diffuser, wellicht door de alcohol, maar heeft een mooie complexe intense neus. Mandarijn, bloedsinaasappel, specerijen (kruidnoten), bloemen en salie. Heel mooi zilt, schoon, kracht en lengte. Serieuze wijn.

Bukkuram, Pantelleria

2012 Sole d’Agusto

Abrikoos, iets paddenstoelen, zilt ook, mooie schone afdronk, wel wat kort, iets drogends.

2008 Padre della Vigna

Donkerder, specerijen, grote lengte, zuren heel mooi, sinaasappel schil, bergamot, rozijnen.

Als Beroemd en Geliefd Wijnschrijver hebben wij een paar fantastische weken achter ons liggen. We lichter er een paar bijzondere hoogtepunten uit.

Chef’s Revolution

Geef het maar toe: op Jonnie en Thérèse Boer (foto rechts) staat geen maat. Een uniek koppel binnen de Nederlandse horeca. Zie hun evenement Chef’s Revolution. Gastronomie als theater! De ongetwijfeld leerzame demonstraties door chefs en wijnproeverijen (zonder eten!) hebben wij gelaten voor wat ze waren, want wij opteerden voor de zeer liquide zondagse lunch waarvoor Librije’s attente sommelier Job Seuren ons had uitgenodigd. Uiteraard met een bezoekje vooraf aan diverse bevriende champagne-importeurs op de BOERenmarkt, waarbij wij niemand minder dan Jaap en Elise Kwast tegenkwamen. De lunch op ML ♥♥♥ niveau werd verzorgd door vijf verschillende chefs, onder wie routinier Erik van Loo (Parkheuvel) en 
rijzende ster – volgens ons ook letterlijk – Adrian Zarzo (Zarzo).De tweede speelde tegelijk voor sommelier, wat resulteerde in de mooiste combinatie van de hele middag: Iberico varken met een wonderschone Manzanilla. Van Loo’s sommelier Ruben Kwakman had al bij het aperitief laten zien hoe het hoort door ons hoogstpersoonlijk ongelimiteerd Bollinger Rosé in te schenken. Zo zien wij dat graag! En een voorteken. We zouden Kwakman een week later namelijk nog een keer overtuigend in actie zien toen hij de Trophée Henriot won (foto links). Dat maakt hem dubbel en dwars tot Beste Sommelier van Nederland.

Wereldse Wijndagen

Eveneens voorbeeldig georganiseerd waren de Wereldse Wijndagen van Delta Wines (DGS, Pallas en Coenecoop) in de binnenlanden van Waddinxveen. Een complete wijnbeurs op zichzelf. Slim opgezet ook, want van de ruim honderd exposerende producenten werd een bijdrage gevraagd, net zoals bij die op de BOERenmarkt. Hoewel de overname van Delta door RABO Capital gepaard is gegaan met een reorganisatie, mocht het feestje kennelijk toch wel wat kosten, want het bedrijfspand was omgetoverd tot een stijlvolle beursvloer, inclusief aantrekkelijke in rode pakjes gestoken gastvrouwen.

De IT-afdeling had zelfs bedacht bij welke stands je allemaal langs moest gaan, maar daar trekken wij ons natuurlijk niets van aan. Waar het om gaat is wie je tegenkomt. Veel schoon volk! Socialite Janna Rijpma bijvoorbeeld (foto rechts), tegenwoordig actief in de wereld van parfums, ‘opleidingsmanager’ Klazien Vermeer van de Wijnacademie en Clara van Otterloo van Coenecoop (foto links). Joep Speet van Pallas toonde vol trots een foto van zijn en Clara’s zoon. Dat die vooral op zijn moeder lijkt, kan vaders goedkeuring wel dragen. Ook CEO Joris Snelten en DGS-oprichter in ruste Pim Nolen liepen er stralend bij. En terecht. Wat betreft de hartige mondvermaakjes: ML ♥(♥).

​Communiceren, zo doe je dat!

Presentaties krijgen tegenwoordig weer wat vaker een stijlvolle lunchomlijsting. Een win-winsituatie voor zowel organiserende als bezoekende partij. Zo was er een door Verbunt Wijnkopers georganiseerd déjeuner dégustatoire op landgoed de Salentein in Nijkerk, waar, inderdaad, wijnen van het Argentijnse Salentein werden voorgesteld. Malbecs vooral, door wijnmaker Jose Galante zelf. Zoals de nieuwe icoonwijn Gran VU. Gastheer Peter van Houtert (foto rechts), zelf epicurist tot en met, liet er een fraaie lunch omheen serveren. Aangezien de wijnen van Salentein de afgelopen jaren een stuk eleganter geworden zijn, stemde het proactieve schenkbeleid van de bediening ons tot grote vreugde. ML: ♥♥+

Wijnimport J. Bart organiseerde op zijn beurt een fijne bijeenkomst in de Wine Room van La Rive ter gelegenheid van de introductie van het super de luxe Chileense Viña VIK op de Nederlandse markt.

Daar is weliswaar bijna niets van, maar dat doet verder niet ter zake. Ook een degelijk man als Henk Bart (rechts op de foto), recentelijk nog onderscheiden met de Wijnpenning, houdt af en toe wel van een aardigheidje. Uit Chili was Gonzague de Lambert (midden op de foto) overgekomen om het allemaal uit te leggen. Maître van La Rive Ronald Opten (links op de foto) – de archetypische ideale schoonzoon – had voor de gelegenheid samen met chef Roger Rassin een paar tongstrelende wijn-spijscombinaties bedacht. Zoals de reerug bij de VIK 2010, zo mals als we die maar zelden geserveerd gekregen hebben. Jammer toch dat La Rive geen volwaardige lunch meer draait. ML: ♥♥(♥).

Man met baard

Om de opening van het gedicht Quo Vadis? van Jules Deelder te parafraseren:

Op de wijnbeurs staat een man met baard.

Ik stop en vraag wat hem bezwaart.

Wat is dat tegenwoordig toch met mannen en baarden? In wijnland begon Xavier Kat van Okhuysen er mee en heeft ook Hans Bijvoets van Anfors zich laten gelden. In beide gevallen hebben we uit esthetische overwegingen de heren mild doch beslist berispt. Met slechts ten dele succes. Kat vertoont grillig jojogedrag, maar Bijvoets heeft zijn gelaatsbegroeiing structureel tot aanvaardbare proporties gereduceerd. Hij oogt in ieder geval niet meer als een inwoner van Corleone. Op de zoals te doen gebruikelijk weer zeer aangename proeverij 500% Wijn in de Amsterdamse Olofskapel waaraan hij met zijn Anfors deelnam, hebben wij hem hiervoor dan ook een compliment kunnen geven. Maar wie schetst echter onze verbazing toen wij een andere exposant ontwaarden die gemeend had zich ook met kinbeharing te moeten onderscheiden.

Niemand minder dan Olaf Kerstens (André Kerstens Partners in Wijn, foto rechts), nota bene!Altijd een schoolvoorbeeld van beschaving geweest, maar nu ineens de holbewoner uithangend. Zijn zwakke excuus was ‘dat zijn vrouw het goed vond’. Tja. Zijn vader, good old Dré (rechts op foto rechts), betoonde zich desgevraagd minder enthousiast. Ook smaakgevoelige horecadiva’s als Elise Moeskops (Lastage, Amsterdam, foto links) en de onvermijdelijke Heleen Boom (Bouwkunde, Deventer en bestuurslid van het NGS) deelden onze mening. Laten we hopen dat het slechts om een fase gaat en het een verschijnsel van voorbijgaande aard betreft. Tussen haakjes, ook de Hoofdredacteur had ooit een baard, maar heeft zich daarvan op aanraden van imagodeskundigen ontdaan. Het is maar een weet.

Vrouw met prijs

Zoals reeds gezegd was het weer een fijne 500% Wijn. Dat is en blijft een mooi staaltje van collegiale samenwerking in een branche die soms wel eens doet vermoeden dat iedereen elkaar juist probeert dwars te zitten als het aankomt op de organisatie van evenementen. Behalve Anfors en Partners in Wijn waren ook De Vier Heemskinderen, New World Wineries en Imperial Wijnkoperij van de partij als exposanten. Alleen maar goede wijn dus. Over Imperial gesproken, eigenaresse Regina Meij stond er stralend bij in de wetenschap dat ze in november de prestigieuze Oostenrijkse Bacchuspreis uitgereikt krijgt wegens haar verdiensten voor Oostenrijkse wijn. Dubbel en dwars verdiend naar onze mening. Wine Society zal overigens in Wenen bij de prijsuitreiking aanwezig zijn en daarvan een gevoelig verslag uitbrengen. De locatie liegt er alvast niet om: sterrenrestaurant Steirereck.  Als dat geen feestje wordt…

​

Four MV’s and a Funeral

Hoera, sinds vrijdag 10 oktober is Nederland officieel vier Magistri Vini rijker! Petra Janssen, Chris van de Meene, Fransbert Schermer en Jan Vegter (foto links) mogen vanaf nu Magister Vini, kortweg MV, achter hun naam voeren. Het blijft misschien nog altijd wat wennen aan die titel, maar een bruikbaar alternatief heeft tot op heden nog niemand weten voor te stellen. De zichzelf ‘vinpressionist’ noemende volksschrijver uit Abcoude mokt in zijn laatste boekje In vino vrolijkheid na dat zijn benaming ‘vinorandus’ destijds is afgewezen, nadat het eerder ook door hem bedachte ‘vinoloog’ wel geaccepteerd was door de toenmalige regenten van de Wijnacademie. Maar laten we eerlijk zijn, met dat ‘vinorandus’ zou Nederland zich internationaal volstrekt belachelijk hebben gemaakt. Dan bij gebrek aan beter toch liever iets in pretentieus Latijn. Zo lang de Wijnacademie, sinds een poosje in de ban van universitair jargon, zich maar geen Academia Vini gaat noemen. En of het bestuur van de Stichting Magister Vini men zo nodig Rob Zey tot MV honoris causa moest benoemen? Zo werk je wel inflatie van de titel in de hand. Dit echter terzijde. Laten we het liever hebben over de diploma-uitreiking. Lees en huiver: “Hierbij bevestigen wij uw aanmelding voor de diploma-uitreiking Magister Vini op vrijdag 10 oktober 2014. Graag ontvangen wij u om 12.30 uur met koffie, thee en een broodje bij Boerderij Mereveld in Utrecht.” Aldus de mededeling die wij van het Productschap Wijn ontvingen. Hollands. Tragikomisch eigenlijk. Alleen de karnemelk ontbreekt in de opsomming van in het vooruitzicht gestelde versnaperingen.

Alsof je naar de nazit van een begrafenis gaat in plaats van een feestelijke diploma-uitreiking waar de champagne zou moeten bruisen. Kortom, de ML-waardering kan hier alleen een rode kaart zijn. Pas om 16.05 uur zou er in het kader van de toost ‘een glas wijn’ geserveerd worden, naar bleek van Vinites. Geldgebrek bij het door politiek Den Haag zo schandalig gemarginaliseerde Productschap speelde vast een rol, maar hallo, dan regel je voor die champagne toch even een sponsor?

Het is naar wij vrezen vooral kwestie van onvermogen om groots en meeslepend te kunnen denken en leven. Over het borrelgarnituur in de partyboerderij zullen we het maar liever niet hebben. Welgemeende suggestie onzerzijds: de volgende diploma-uitreiking MV gewoon houden in de BOERderij te Zwolle.Gelukkig was er vertroosting in de gedaante van tal van vooraanstaande persoonlijkheden uit Nederwijnland, onder wie niemand minder dan de gladgeschoren Hoofdredacteur zelf (foto links)! Verder de allercharmantste Fleur Wallace van het Productschap, in passend zwart gestoken (!), en de dito, reeds genoemde Opleidingsmanager van de Wijnacademie (foto rechts). Om er maar een paar te noemen. Grote afwezige: Mr. Cees Ultee, regent der regenten in Nederwijnland. Aan het type hapjes kan het toch niet gelegen hebben…

Wat hebben de Japanse keuken en een gerenommeerd Italiaans wijnhuis als Tommassi met elkaar te maken? Nou simpel, goede smaak en een voorliefde voor kwaliteit.

Tijdens een informeel diner in restaurant Sazanka in hotel Okura kwamen deze twee zeer uiteenlopende culturen samen en vormden een zeer naturel en zuiver ensemble.

Echte Amarone

Tommassi is een Italiaans familiebedrijf, gevestigd in het hart van de Valpolicella Classico-regio, in het noordwesten van Verona. De familie is een van de leden van de ‘Association of Amarone’: een zeer select gezelschap dat zich sterk maakt voor de constante kwaliteit van Amarone. Samen met negen andere Amaroneproducerende familiebedrijven (Allegrini, Brigaldara, Masi, Musella, Nicolis, Speri, Tedeschi, Tenuta Sant’Antonio,Tommasi en Zenato) maken ze zich sterk voor het behoud van de bijzondere identiteit van Amaronewijnen.De kwaliteit van deze wijn kwam in gevaar vanwege de toenemende tendens om het productieproces van de wijn zo veel mogelijk te verkorten en zo de opbrengst (korter drogen geeft meer sap) te vergroten. Een zegel op de fles garandeert nu dat er echte Amarone in de fles zit. Gemaakt van de druiven corvina veronese, rondinella en molinara. Deze druiven zijn gedroogd en verloren tijdens dit proces ongeveer 25% van hun vocht. Daardoor hebben ze een hoge suiker -en smaakconcentratie.Uiteindelijk zit er in de fles een complexe wijn met een intense smaak. Want alles wat in de uitgedroogde druif overbleef wordt nu benadrukt; een hele pure wijn dus. Met smaken van kers, pruim, drop, chocolade, koffie, tabak en kaneel.

Pure keuken

Amarone is absoluut het boegbeeld van de familie, maar er wordt meer geproduceerd in de Tommassiwijngaarden. En de resultaten daarvan proeven we in combinatie met de bijzondere Japanse keuken. Tonijnbiefstuk met prosecco Filodora, kreeft met Vermentino Poggio al Tufo, parelhoen met Bardolino Chiaretto rosé en Arele Appassimento geserveerd bij hert. Allemaal even lekker en goed bereid.

Maar we komen toch eigenlijk voor de Recioto della Valpolicella. En deze wijn blijkt een geweldige match met het Black Angusvlees dat voor mijn neus op een gloeiende bakplaat tot de juiste mate van gaarheid gebracht wordt. Hier geen trucjes in de keuken of in mijn glas. Onvervalst genieten van puur.

Het Japanse menu in combinatie met de wijnen van Tommassi is alleen vandaag nog (30 september) te bestellen in restaurant Sazanka. Tommassi is verkrijgbaar via Fourcroy.

Voor een kennismaking met alle aspecten van ‘wijn’ hoef je Bozen, de hoofdstad van Südtirol, niet uit. Binnen de grenzen van deze stad in Noord-Italië tref je werkelijk alles aan, van wijngaarden en wijnkelders tot wijnwinkels en wijnbarren. Tien tips!
En gezien het feit dat Südtirol* een fors aantal mooie wijnen voortbrengt: rood, wit, rosé en zelfs mousserend, vormt Bozen voor wijnliefhebbers een ideale bestemming voor een weekendje weg. Al vrees ik dat twee dagen eigenlijk niet genoeg zijn. Onderstaande tien tips kunnen je in ieder geval op weg helpen.

* Südtirol is officieel tweetalig, Duits en Italiaans zijn de voertalen. Voor de leesbaarheid hanteer ik het Duits.

1. Wandel om te beginnen over de Oswaldpromenade langs de noordrand van de stad voor een eerste indruk.

Aan je voeten ligt Bozen, op de hellingen naast je strekken de wijngaarden zich uit. Tussen de huizen van de stad ontwaar je bovendien kleine en iets grotere wijngaarden. Zelfs de bedrijfsleider van het beroemde Kloster Neustift, 50 kilometer naar het noorden, heeft hier, in de stad langs de rivier de Talfer, zijn privépercelen.

2. Lunch tijdens deze wandeling bij restaurant Eberle, boven de wijngaarden van St. Magdalena, waar de vernatsch heer en meester is.

Uiteraard drink je er ook een St. Magdelener, de wijnkaart biedt ruime keuze. En ben je in voor iets heel exotisch, dan maakt Eberle van eigen blatterledruiven, inheems en zo goed als verdwenen, ook de friszure dorstlesser Blaterle (eigenlijk verboden, vandaar de ontbrekende –t).

3. Sla het aan de overkant van de Talfer gelegen voormalige luchtkuuroord Gries zeker niet over, met zijn beboomde lanen.

Onderweg vanuit de Altstadt loop je eerst door een wijk aangelegd door Mussolini. Hij liet er de aanwezige lagrein-wijngaarden voor rooien. Gelukkig bezit Klosterkellerei Muri-Gries binnen zijn Klosteranger, bij ons beter bekend als ‘clos’, nog steeds een aantal hectare lagrein. Proeven én kopen is mogelijk. De opslagtanks van de Klosterkellerei staan al sinds het begin van de 20ste eeuw in de voormalige middeleeuwse kerk. De 14 nog aanwezig Benedictijnen kunnen terecht in een jonger, Barok godshuis.

4. Als je toch in Gries bent, bezoek dan ook de Kellerei Bozen. In 2001 gingen de coöperaties van Gries en St. Magdalena samen onder deze nieuwe naam.

De range wijnen is fors, onderverdeeld in drie lijnen. In totaal worden 3 miljoen flessen per jaar geproduceerd, waarvan 60% rood (vernatsch en lagrein voornamelijk) en 40% wit.

5. Geniet op de Obstmarkt, midden in het centrum. Je koopt er fruit, kaas, Tiroler Speck, noten en andere lekkernijen.

De stalletjes heten banco’s. Op nr. 11 kun je even neerploffen voor een mooie glas wijn. Banco 11 (zie foto rechts) is zeker niet alleen in trek bij toeristen; o ok de locals laten zich een Weissburgunder of Lagrein hier graag smaken.

6. Nog meer dorst?

Op het terras van Enovit in de Dr. Streitergasse is het dringen op warme avonden. Deze wijnhandel annex wijnbar heeft een indrukwekkende collectie wijnen, uit heel Italië.

7. Je kunt Bozen niet verlaten zonder Wirtshaus Vögele, codenaam Roter Adler, te bezoeken.

De partizanen vergaderden hier vroeger, vandaar die extra naam. Italianen én Tirolers komen er nu samen voor een hapje eten en een goed glas wijn. De keuken is Tirools met Italiaanse accenten, zoals eigenlijk overal in Südtirol: het beste van Italië met het beste van de Alpen. En de wijnkaart, dat is een respectabel boekwerk!

8. Even wat anders drinken of eten?

Zeker drie ambachtelijke brouwerijen zijn er in de stad: in het Batzenhäusl, Hopfen, en Forst. En ijs haal je bij Officina del Gelo Avalon; Paolo Coletto geldt als een van de vijf beste ijsmakers van Italië!

9. Behoefte aan cultuur, zo tussen het wijnproeven door?

Keuze genoeg, van het Archeologiemuseum waar de ijsmummie Ötzi wordt bewaard, tot het middeleeuwse slot Runkelstein, waar kleurrijke fresco’s uit de 14e en 15e eeuw te bewonderen zijn. Of het Siegesdenkmal, waar sinds juli van dit jaar voor het eerst in de geschiedenis van Bozen de annexatie van Zuid-Tirol door Italië uitgebreid wordt toegelicht, met alle gevolgen voor de Duitstalige bevolking. BZ ’18-’45 is een indrukwekkende tentoonstelling, waar de meningen in de stad zwaar over verdeeld zijn.

10. En is alle wijn je echt teveel, dan is er altijd nog de kabelbaan naar boven, naar de Ritten, voor een schitterende wandeling en uitzicht over besneeuwde toppen.

Zo loop je gelijk die extra calorieën eruit.

Een proeverij van wijnen uit Marlborough kan heel voorspelbaar zijn, maar niet als het de wijnen van een eigenzinnig bedrijf als Seresin betreft. Op maandag 8 september waren, op uitnodiging van hun importeur Ad Bibendum, Leah Seresin, dochter van oprichter en eigenaar Michael Seresin, en Estate Manager Colin Ross in Nederland om het boeiende en aangenaam andere verhaal van Seresin te vertellen.

En dat uiteraard kracht bij te zetten met hun wijnen. Plaats van handeling: het prachtige Hotel-Restaurant Duin & Kruidberg bij Santpoort, met Milton Verseput als fijne gastheer (zie foto).

Expressief Sauvignon

Iedereen heeft er inmiddels wel een beeld van: Marlborough Sauvignon Blanc. Zelden heeft een wijntype zo snel na de eerste successen van protagonisten als vooral Cloudy Bay, maar ook Drylands, Lawson’s Dry Hills en Wither Hills, in dezelfde mate een vaste plek in het spectrum van wereldwijn veroverd als Marlborough Sauvignon Blanc. Enorm expressief geurende wijnen, grassig en groen, met daarachter tonen van passievruchten en kruisbessen, veel sap maar ook strakke zuren, het type Sauvignon dat je overrompeld en in verbazing achterlaat; wijnen die de wijnwereld wakker schudden en aantoonden dat sauvignon blanc veel meer in zich had dan tevoren aangenomen.

Succes

Maar het succes was zó groot dat enkel door enorme toename van aanplant en hoge opbrengsten aan de vraag kon worden voldaan. En dat er langzamerhand een goed betaalbaar, maar welhaast karikaturaal type van die oorspronkelijk zo interessante Marlborough Sauvignon Blanc is ontstaan. Een dat vrijwel enkel drijft op aroma’s van onderrijpheid (pyrazinen) en van bewuste wijnbouw- en vinificatiegewoonten (thiolen), aroma’s die bij nader onderzoek eigenlijk minder ‘typisch Marlborough Sauvignon Blanc’ zijn dan men wil doen geloven. Hoe eerlijke, met name door terroir getypeerde Sauvignon uit Marlborough ruikt en smaakt, ondervindt men bij Seresin. Daar is de wijn het product van biodynamische wijnbouw, handmatige oogst en spontane vergisting bijvoorbeeld, en is de wijn nog immer aromatisch, maar beduidend eleganter en complexer dan bij vele andere producenten in wat nog immer ’s werelds Sauvignon Walhalla kan worden genoemd.

Pyrazinen en thiolen

Het is onmogelijk over Marlborough Sauvignon Blanc te schrijven zonder hét thema van de laatste jaren (want intensief onderzocht in Nieuw-Zeeland; lees bijvoorbeeld The Science of Sauvignon Blanc van Jamie Goode) aan te stippen; dat van het typerende aroma van Marlborough Sauvignon Blanc, grotendeels veroorzaakt door de belangrijkste impact aroma compounds isobutyl methoxypyrazine en mercaptohexyl acetaat (3MHA). Methoxypyrazinen zijn naar groene paprika ruikende variëtale stoffen, die verhoogd aanwezig zijn in onderrijpe druiven van sauvignon blanc en stabiel blijven tijdens de vergisting en de flesrijping. Menig Marlborough Sauvignon Blanc wordt meer dan prettig is door deze stof gekenmerkt, omdat de druiven vaak in de schaduw hangen en te vroeg en in te grote volumes worden geoogst. Om een idee te geven: het is heel normaal om 12.000 à 15.000 ton van een hectare te halen in Marlborough, terwijl bij Seresin het gemiddelde tussen 6.000 en 8.000 ton ligt.

Thiolen zijn vluchtige zwavelhoudende verbindingen die heel positief kunnen bijdragen aan het aroma van bepaalde witte wijnen, met name aan die van sauvignon blanc. Ze geven geuren als die van buxus en verse zwarte bessen (mercaptomethylpentanon; 4MMP), grapefruit (mercaptohexanol; 3MH) en passievrucht (mercaptohexyl acetaat; 3MHA). Het zou te veel woorden vergen om exact uit te leggen hoe deze aroma’s ontstaan, maar vooral die laatste is heel bepalend voor het type Marlborough Sauvignon Blanc dat we als typisch zijn gaan bestempelen.

Gemaakte stijl versus terroir

Maar als we nader gaan kijken, zijn deze aroma’s vooral typerend voor de stijl van commerciële Marlborough Sauvignon Blanc zoals die door het grote succes is ontstaan, en veel minder voor ware ‘terroirwijn’ van sauvignon blanc uit Marlborough. Want indien men niet te veel opbrengst neemt in Marlborough, veel aandacht besteed aan canopy management, eventueel biologisch werkt, handmatig in plaats van machinaal oogst, de druiven niet overdreven lang laat inweken voor vergisting, die vergisting spontaan laat gebeuren in plaats van door middel van toevoeging van speciaal voorgeselecteerde gist en niet té reductief of beschermend (met behulp van ruime hoeveelheden SO₂) te werk gaat, dan is het aroma van Sauvignon Blanc er nog steeds herkenbaar Marlborough, maar op een veel meer bescheiden, elegante manier. Zoals bij Seresin. Voor de nodige eerlijkheid: de Sauvignons van Seresin bevatten soms ± 5% semillon en een klein deel (10-15%) wordt in Franse barriques opgevoed. Ook dat draagt bij aan hun complexiteit en elegantie.

Gemengd bedrijf

Belangrijk is dat Seresin al bijna twintig jaar biologisch werkt. Michael Seresin, zeer succesvol director of photography van grote Hollywoodproducties, raakte verliefd op wijn in Europa en richtte Seresin Estate naar Toscaans voorbeeld in. Het is een landgoed van meer dan 167 hectare, waarvan slechts 110 hectare met wijnstokken is beplant. Daarnaast zijn er koeien, schapen en bijen, en teelt men aardappelen, maïs, bonen en olijven, veelal voor eigen ‘gebruik’. Het is een soort van holistisch en bijna zelfverzorgend gemengd bedrijf, dat geheel in de traditie biologisch (en tegenwoordig als gezegd helemaal biodynamisch) wordt bewerkt. Colin liet de volgende uitspraak zien om zijn beleving van biodynamie te duiden: “The anthropochene Epoch can be a positive time for our planet”. Hij legde uit: “Mensen kunnen wel degelijk in harmonie met de natuur leven, iets opbouwen en teruggeven in plaats van alleen maar af te breken. Biodynamie brengt mensen gewoon dichterbij de aarde en de goede intentie erachter is van groot belang”. Helemaal waar, wat mij betreft.

Pinot Noir steeds beter

Terug naar de wijnen. Sauvignon Blanc is de belangrijkste druif bij Seresin, maar wie denkt dat het daarmee gedaan is, heeft het fout. Hun Seresin Reserve Chardonnay is al jaren een vlaggenschip en ook meer aromatische variëteiten als gewürztraminer, riesling, pinot gris en viognier krijgen verdiende aandacht. Maar hun echte troef naast Sauvignon Blanc is Pinot Noir. Hoofd wijnmaker Clive Dougall, zelf al geen onbekende met goede Pinot Noir gezien het feit dat hij voor Seresin assistent wijnmaker was bij Pegasus Bay (Prima Donna!), heeft met wat hulp van bijvoorbeeld Olly Masters (ex-Ata Rangi) het niveau van de Pinots van Seresin naar grote hoogten gebracht. De Pinot Noirs die bij Duin & Kruidberg op tafel kwamen, hadden stuk voor stuk duidelijke persoonlijkheid en waren steengoed, met name de ‘Home’ Pinot Noir 2009 en de Raupo Creek Pinot Noir 2010. Ze vallen perfect binnen de typering van de wijnen van Seresin door Colin Ross: “Onze wijnen zijn autumnal (letterlijk: herfstig)”. Maar ik zou ze in elk jaargetijde willen drinken.

Vier favorieten

Tot slot mijn vier favoriete wijnen van de proeverij:

Seresin Sauvignon Blanc 2012 (foto): 94% sauvignon blanc en 6% semillon, 15% vergist en gerijpt in Franse barriques; in de geur echt Marlborough, maar niet té grassig, aromatisch boeiend, met tonen van asperges, grapefruit en een beetje passievrucht; sappig, mooie zuren, niet zoetig of lomp, erg knappe, elegante Sauvignon Blanc. 16,5/20 punten

Seresin Sauvignon Blanc Reserve 2010: 100% sauvignon blanc van wijngaard bij de wijnmakerij (Home Vineyard), 30% vergist en gerijpt in Franse barriques; compacte geur, duidelijk een wijn met kracht, maar ingetogen qua geur; smaak is helemaal in balans, heeft even tijd nodig, maar dan volgt enorme power, zilt, breed maar niet zwaar, geweldige nahang; met de rijping zijn de thiolgeuren afgenomen en proef je andere sauvignontonen en terroir, fascinerend. 17/20 punten

Seresin Home Pinot Noir 2009: 100% pinot noir van siltbodems met grote basaltkeien, van Home Vineyard; geweldige geur, mooi etherisch en aromatisch, met warmte, mooi hout en gezond donker pinotfruit; smaak heeft structuur, goede zuren, donker fruit en lichte tonen van tabak, alles in balans, mooi krachtig en lang. 17/20 punten

Seresin Raupo Creek Pinot Noir 2010: 100% pinot noir van kleirijke bodems van Raupo Creek Vineyard; heel precies, fris en zuiver van geur, met zwarte kersen, duidelijk aards en iets rokerig, veel diepte; in de smaak prachtig vers fruit, gezonde tanninestructuur en mooie zuren, prachtige Pinot die zin geeft om te drinken. 17,5/20 punten