Columns

Dit weekend kwam het nieuwe artikel binnen van onze trouwe medewerker Kees van Leeuwen, professor te Bordeaux. Altijd bijzonder lezenswaardig. Hij schrijft voor nummer 8 over de oogst van 2019 in Bordeaux. Interessant is de constatering dat de praktijk van chaptaliseren, het toevoegen van suiker aan de most, radicaal is veranderd. ‘Moest er tot 30 jaar geleden flink gechaptaliseerd worden om een decent alcoholpercentage te halen (12 à 12,5%), nu is 14 of zelfs 14,5% alcohol in de wijn heel gewoon.’ Ook constateert hij dat het voor de boeren niet altijd gemakkelijk is zich aan de nieuwe situatie aan te passen.

Dat moeite met aanpassen geldt misschien nog wel meer voor de makers van zoete wijnen in Bordeaux. Het heeft me eigenlijk altijd verbaasd dat het voor makers van zoete wijnen in de streek, met Sauternes voorop, toegestaan was de wijnen te chaptaliseren. Je maakt goede zoete wijn in Bordeaux door concentratie van de druiven door edele rotting. Natuurlijk, je hebt mindere jaren met te veel regen en verdunning. Of te veel droogte waardoor er weinig edele rotting optreedt. Het is natuurlijk moeilijk een lichtere of mindere wijn te maken, zodat ook bij zoete wijnen in het verleden op sommige momenten naar hartenlust werd gechaptaliseerd. Natuurlijk onder het motto de wijnen ‘in evenwicht’ te brengen met een voldoende hoog alcoholgehalte. Maar het klinkt wat vreemd, zoet toevoegen bij zoet, zodat het zoet (en rijk) genoeg wordt. Nou ja, misschien is er ook wel iets voor te zeggen.

Aan deze praktijk kwam een einde toen Frankrijk de regels met ingang van de jaargang 2015 in lijn bracht met de Europese regels, die chaptalisatie van zoete wijnen verbood door toevoeging van suiker of geconcentreerde most. Iets toevoegen om meer zoet/alcohol te krijgen, was voortaan uit den boze. Toch was er nog ruimte om de wijnen te ‘verrijken’, namelijk door ‘méthodes soustractives’, met andere woorden, door water uit de wijn te halen met een daarvoor speciaal gemaakt apparaat, door middel van een vorm van osmose. Dat heeft als voordeel dat je niets hoeft toe te voegen, dus dat lijkt sympathiek.

Toch zijn bepaalde producenten hier helemaal niet blij mee. Als je daar goed over nadenkt, niet helemaal zonder reden. Daniel Sanfourche, president van het syndicat viticole de Loupiac, verwoordt het zo: ‘Machines om water uit de most te halen zijn duur en voor kleine producenten onbetaalbaar. Zeker als je bedenkt dat je ze in goede jaren niet nodig hebt.’ Bovendien, zo is het argument, ‘Je concentreert niet alleen suiker, maar ook afwijkende geurtjes of smaakjes.’ En: ‘Het kan tot gevolg hebben dat producenten niet meer wachten op goede botrytis, maar eerder gaan plukken, dan concentreren, zodat het karakter van edele rotting naar de achtergrond verdwijnt.’ Geen gek argument, welbeschouwd.

Reden voor Loupiac, gesteund door Monbazillac, de zoete wijn uit de Dordogne, de Franse Raad van State (Conseil d’État) te verzoeken chaptalisatie weer toe te staan. Inmiddels is hierover een uitspraak gedaan: de Europese regels laten niet toe om zoete (witte) wijnen te chaptaliseren. Het mag niet zo zijn. Niet zo erg, denk ik. Laten de producenten van botrytiswijnen in Bordeaux maar teruggaan naar de essentie: wijnen maken zoals de wijngaard ze brengt, dus zonder enige vorm van toevoeging van suiker of concentratie. Er is een club van wijnboeren, de association Sapros, die stelt dat dit de enige manier is om het terroir te laten spreken. Zo krijg je authentiek zoet. Dat die het ene jaar lichter is dan het andere: het zij zo. Laat de wijndrinker er maar aan wennen.

Ronald de Groot

Een van mijn favoriete televisieprogramma’s is de Rijdende rechter. Heerlijk, al die ruzies en conflicten, die dan uiteindelijk op de televisie door een heuse rechter beslecht worden. Met soms verrassende uitspraken. Onlangs zag ik een uitzending voorbijkomen waarin een sluwe begrafenisondernemer consumenten die zochten op de zoekterm ‘Dela’ naar een webadvertentie van zijn begrafenisbedrijf sluisde. Hij betaalde de firma Google zo’n € 50.000 tot € 60.000 (!) per maand voor deze doorlink. De klacht was dat de consument het idee kreeg met Dela zaken te doen, maar dat bleek helemaal niet zo te zijn. Omdat bij de naam van de onderneming of bij het verdere contact geen gebruik werd gemaakt van de naam Dela, achtte de rijdende rechter dit geoorloofd, en dus niet misleidend.

Ik moest hieraan denken toen er een mailtje in mijn brievenbus viel van de dames Astrid en Thérèse. ‘We schreven onlangs al dat we onze etiketten aan het opfrissen zijn. We zijn net terug uit Penedès in Spanje, waar we bij de wijnboer het vernieuwde etiket van onze Cava zagen! (…) Wij vinden de fles weer helemaal 2019 en uiteraard is de inhoud ongewijzigd heerlijk. Als wij hem op een proeverij schenken, denkt iedereen dat het Champagne is. We zijn er dan ook erg trots op en we willen je graag mee laten genieten. Daarom mag je dit weekend onze  ‘Spaanse Champagne’ bestellen voor maar €8,95 per fles i.p.v. €9,95. Proef de mooie zachte mousse en de volle smaak van fris en rijp fruit zoals appel, banaan en meloen. Helemaal de kwaliteit van Champagne, maar dan natuurlijk stukken voordeliger.’ Tja. Het mag allemaal vast wel, maar waarom moet je je Cava toch zo nodig met Champagne vergelijken? De druiven, macabeo, parellada en xarel.lo, en ook het klimaat, zijn volledig anders. Ach, ik hoef het u niet uit te leggen. Champagne is alleen Champagne als er Champagne op staat.

De dames zijn schatplichtig aan de aloude Wijnbeurs. Al zo’n veertig jaar geleden stuurde dat bedrijf mailings rond waarin zijn ordinaire Côtes du Rhône werd aangeprezen als Châteauneuf-du-Pape. Of een wijn uit de Languedoc als een soort Grand Cru Classé uit de Bordeaux. Ach, dat waren nog eens tijden. Ik word er acuut nostalgisch van.

Nou ja, als ik eerlijk ben vind ik het jammer dat wijn moet worden aangeprezen door gebruik te maken van een beroemde wijn waar hij in de verte misschien op lijkt. Wijn moet staan voor de eigen regio en de eigen druiven. En de tijd dat Cava nog Champaña mocht worden genoemd, ligt inmiddels ver achter ons.

Ronald de Groot

Sinds jaar en dag stunten Franse supermarkten in het najaar met bijzondere wijnen op hun foires aux vins. Maar met het verbod op prijsverlagingen met meer dan een derde en het matige vertrouwen van de Fransen in hun economie, blijven de verkopen dit jaar zo’n 15-20% achter. Maar de omstandigheden om uit te pakken met grote wijnen zijn hier minder gunstig. Toch zijn er op de wijnmarkt van Albert Heijn, die het fenomeen sinds een jaar of tien ook in Nederland op de kaart te zette, een aantal leuke wijnen te vinden.

Met een paar collega-wijnjournalisten kregen we onlangs een voorproefje van de wijnen die tijdens de inmiddels begonnen herfstwijnmarkt worden aangeboden. En we kregen te horen waarom het fenomeen wijnmarkt hier zoveel kleinschaliger is dan in Frankrijk. Eerlijk gezegd vond ik het vrij schokkend dat een van de redenen is dat chiquere wijnen heel gevoelig zijn voor diefstal. Vooral duurdere Bordeaux en Champagnes worden blijkbaar graag onbetaald mee de winkel uit genomen. Deze gevoeligheid voor diefstal zorgt er voor dat duurdere Bordeaux alleen nog online te koop zijn. Bizar eigenlijk.

Maar wellicht de belangrijkste reden blijft waarschijnlijk toch wel dat we dure wijnen hier wel willen stelen, maar er niet graag veel voor willen betalen. Albert Heijn ziet grofweg twee typen wijnkopers. ‘Prijskopers’ die een wijn zoeken tot € 4 en ‘kwaliteitskopers’, die bereid zijn meer dan € 5 per fles uit te geven. ‘Je moet qua prijs met beide benen op de grond blijven staan. Een gezin van vier personen geeft voor een dagelijkse maaltijd € 7,80 uit. Dus minder dan € 2 per persoon. Dan kun je niet verwachten dat daar een dure fles wijn naast wordt gezet. De kunst is voor ons om de pareltjes in het assortiment, de mooiere wijnen, onder de aandacht van de wijndrinker te brengen. Dat blijft een uitdaging’, aldus het inkoopteam.

Maar dan nog ligt de grens in de winkel op zo’n € 12 tot € 13, tot maximaal € 15. Daar sluit deze wijnmarkt uiteraard naadloos op aan. Het team ging bij bestaande leveranciers op zoek naar leuke vondsten, omdat een nieuwe leverancier alleen voor de wijnmarkt een beetje lastig is. Met in het achterhoofd dat het om flessen gaat waar de consumenten blij worden als ze er een van kopen op de wijnmarkt.

Wat opvalt in de proeverij is dat de wijndrinker vooral moet worden ‘gelokt’ met bekende namen. Dat kan een druif zijn, zoals sauvignon blanc of chardonnay. Maar ook een bekend wijngebied kan een troef zijn, wat dan groot op het etiket staat, zoals Chablis of Pouilly-Fumé. In dat geval is de naam van de producent van weinig belang, en die staat ook met heel kleine lettertjes vermeld.

Voor dit soort bekende appellations betaal je vaak extra. De Pouilly-Fumé is braaf en keurig, maar voor € 12,99 wat mij betreft nog te duur. Dat geldt niet voor de Chablis 2017 van de lokale coöperatie. Voor € 9,99 heb je daar een prima glas Chardonnay voor, rijp en zacht, mooi mild. Vooral met minder bekende wijnen ben je eigenlijk goed af, omdat ze meer het resultaat zijn van het speurwerk naar iets leuks. Zoals de rode en de witte Vent del Mar uit Terra Alta, Spanje. Met name de Garnacha blanca 2018 voor € 6,99 is verrassend. Ook een prima vondst is de eenvoudige Sauvignon blanc uit de Côtes de Gascogne van Claire Patelin, voor € 4,99. Lekker ongecompliceerd. Een goede Amarone verkopen voor € 12,99 is dan weer een brug te ver. Dat gaat kennelijk niet voor die prijs. De Barbera d’Asti Duca di Aleramo uit 2018 is dan gewoon een leukere wijn. Maar hét koopje is voor mij toch wel de Marqués de Casa Concha Chardonnay 2017 van Concha y Toro uit Limarí, een koel gebied met kalkhoudende ondergronden aan de Pacific. Je moet niets tegen Chardonnay op hout hebben, maar dit is voor € 9,99 een heerlijk glas, met toast en boter, maar ook goede zuren. Dan wordt die herfstwijnmarkt op zijn Hollands toch weer leuk.

Ronald de Groot

Afgelopen maandag, 30 september, overleed Ben Pon op 82-jarige leeftijd. Hij werd, met de Formule 1 op Zandvoort in aantocht, door vele media herdacht als autocoureur en Porsche-importeur. Maar voor wijnliefhebbers was Ben Pon de eigenaar van Bernardus Winery, een wijnbedrijf in Carmel Valley, landinwaarts bij het Californische stadje Monterey. Carmel Valley is als AVA ook een onderdeel van Monterey County. Het overlijden van zo’n markante persoon brengt ook allerlei mooie herinneringen naar boven. Ik ontmoette Ben Pon ooit bij een proeverij in Nederland, en sprak af dat ik zijn bedrijf een keer zou bezoeken. Dat deed ik uiteindelijk eind 2002, en dat was een bijzondere belevenis. Zeker het verblijf in de prachtige Bernardus Lodge zal ik niet snel vergeten.

Ben Pon was een aimabele persoonlijkheid, en in feite een visionair als Nederlandse wijnbouwer. Hij was de auto’s gewoon zat en begon met zijn winery in 1988. In dat opzicht mag je hem dus een voorloper noemen. Destijds waren er nog niet zoveel Nederlanders in het buitenland actief met een eigen wijnbedrijf. Ook in andere opzichten had hij een vooruitziende blik. Hij snapte dat een mooi hotel en een goed restaurant een ideale aanvulling zouden zijn op een wijnbedrijf. Daarmee trok hij rijke Amerikanen uit het nabijgelegen Silicon Valley naar zijn wijnbedrijf. Tegenwoordig is dit gemeengoed bij veel Californische wijnbedrijven. Hij begon met het maken van succesvolle Chardonnay, maar toen Sauvignon blanc populair werd, kwam er ook meer Sauvignon blanc. En natuurlijk Pinot noir, nog altijd de favoriete druif van veel Amerikanen, die het hier uitstekend doet, door de koele invloed van de Pacific.

Dit verhaal sluit ook mooi aan bij een vraag die ik van een lezer kreeg over Nederlandse en Belgische wijnboeren in den vreemde. ‘Welke Nederlanders en Belgen hebben een wijngaard in het buitenland en zijn de moeite waard om te bezoeken?’ In alle eerlijkheid is deze vraag niet zo goed te beantwoorden. In navolging van Ben Pon zijn tegenwoordig overal ter wereld wijnmakers uit de Lage Landen te vinden. Eigenlijk gewoon te veel om op te noemen. Ooit speelden we met de gedachte om er een serie van te maken, en er een aantal te bezoeken, maar dat was in de praktijk lastig uitvoerbaar. Je reist niet zomaar even naar het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland om het bedrijf van Staete Landt van de familie Maasdam te bezoeken.

Het gemakkelijkst te bezoeken zijn de vele Nederlanders met een wijngaard in Frankrijk. Overigens is het meestal nodig eerst een afspraak te maken. Onderstaand een paar voorbeelden; het is maar een greep. Het is ook goed om eens van een landgenoot te horen dat wijnboeren niet alleen maar romantisch is…

• Domaine de la Marotte in de Ventoux, met gîtes, van de familie Van Dijkman
• Domaine de l’Amaurigue in de Provence, van de familie De Groot (leuk, een naamgenoot)
• Terre des Dames in de Languedoc, van Lidewij van Wilgen
• Château Rives Blanque in de Limoux, van Jan Panman
• Château du Tertre in Margaux, familie Albada Jelgersma, heeft zelfs een bed & breakfast.

Nog leuke suggesties? Laat het weten.

Ronald de Groot

Het is natuurlijk mooi om vragen van lezers te krijgen voor het schrijven van mijn overpeinzingen op de maandagochtend. Soms is het antwoord lastig, of niet eenduidig. Of gewoon nogal ingewikkeld. Dat geldt voor de volgende vraag, waar ik al een tijdje tegenaan zat te kijken: ‘Als biologische wijndrinker zou ik graag uw mening willen over een ingrediëntenlijst achterop het wijnlabel.’ Waarschijnlijk gaat het om een vragensteller die biologische wijnen drinkt. Ik kan me overigens voorstellen dat degenen die geen biologische wijnen drinken, ook best nieuwsgierig zijn naar de ingrediënten. En nog meer kan ik me voorstellen dat veganisten graag willen weten of er dierlijke ingrediënten aan de wijn te pas zijn gekomen. Helaas voor alle nieuwsgierigen: wijn is van deze verplichting vooralsnog vrijgesteld. Voor zover ik kan nagaan zelfs alle alcoholische producten met meer dan 1,2% alcohol. Ik heb in een verleden al eens gepleit voor deze verplichting, maar tegelijk begrijp ik dat het lastig is. Op dit moment moeten alleen allergenen worden vermeld, zodat we alleen op het etiket zien staan dat een wijn ‘sulfieten’ bevat. Sulfiet kan bij daarvoor gevoelige personen ernstige reacties veroorzaken, vandaar.

Het is goed te beseffen dat bij het maken van wijn gauw zo’n zestigtal stoffen mag worden toegevoegd. Waarbij het overigens vaak gaat om stoffen die van nature ook al in wijn zitten, zoals tannine, suikers, allerlei zuren, gisten en enzymen. Wat overigens niet wil zeggen dat al deze stoffen nog in het eindproduct zitten. Zuren en tannine uiteraard wel, maar gisten bijvoorbeeld niet. De (dode) gistcellen worden met de klaring van de wijn er weer uit ‘gefilterd’. Ook voor de klaring mogen weer allerlei stoffen worden gebruikt, zoals eiwit van ei, gelatine, bentoniet (een soort klei) enzovoort. Ook mogen wijnen ontkleurd worden met actieve koolstoffen, om ze mooi ‘wit’ te krijgen. Om de wijn te ontzuren, mogen ook allerlei stoffen worden gebruikt. Ook mogen bacteriën worden toegevoegd om de appelmelkzure gisting tot stand te brengen. Maar ook deze zijn niet in de uiteindelijke wijn terug te vinden.

Ik kan nog wel even doorgaan. De conclusie moet zijn dat het erg complex is. En dat alles wat is toegevoegd, niet per definitie in de fles terug te vinden is. Gezien de heftige reacties die sulfiet bij deze en gene oproept -ook bij degenen die er niet allergisch voor zijn- mag je vermoeden dat vermelding van alle ingrediënten tot nog veel meer verwarring zal leiden. Dus dat het niet hoeft te worden vermeld, valt ergens wel te billijken. Voor veganisten ligt het overigens nog complexer. Want die mogen zelfs bepaalde biodynamische wijnen niet drinken, omdat de wijngaard door een paard is geploegd. En dat hoeft écht nooit op het etiket te worden vermeld…

Op- of aanmerkingen? Laat het weten.

Ronald de Groot

Aanvulling Jules Nijst:

Niet “omdat de wijngaard door een paard is geploegd”, de regels van de biodynamie schrijven dat niet voor.
Maar wél omdat er verplicht (…) dierlijke preparaten worden uitgebracht in de wijngaard, zoals een thee van eikenschors dat eerst heeft liggen rotten in een koeienschedel of extract van kamillebloemen die overwinterden in de dunne darm van een koe. Tja.

Mail van een importeur: ‘Ik zou graag willen zien dat aan bedrijven zoals Spanjewijn.nl in jullie rubriek geen aandacht wordt besteed.’ De betreffende importeur is van mening dat parallel-importeurs niet door Perswijn in het zonnetje gezet zouden moeten worden. Ai. Tja. Bij parallel-import wordt wijn in het land van herkomst gekocht buiten de officiële kanalen om. Bijvoorbeeld door hem te kopen bij lokale handelaren, maar soms ook bij de producent zelf. Van Spanjewijn weet ik dat er ook zaken direct met producenten wordt gedaan.

Dat is een lastig probleem, en het is niet de eerste keer dat dit onderwerp ter sprake wordt gebracht. Het is zeker te begrijpen. Als importeur doe je je best om een bepaald wijnhuis ‘op de kaart’ te zetten, en vervolgens komt iemand anders met de wijnen van hetzelfde wijnhuis, en voor een lagere prijs. Daarbij wordt geprofiteerd van je werk, of van het werk van een beroemd domein. We beseffen heel goed dat het lastig is. Het ‘probleem’ is dat we een open markt hebben, en dat betekent dat sommige wijnen gemakkelijk van het ene land naar het andere kunnen worden verkocht buiten de ‘officiële’ kanalen om. Zo is het in theorie zelfs mogelijk om als particulier via internet wijnen te bestellen in bijvoorbeeld Duitsland, waar ter plekke geen accijns over wordt afgedragen. De douane controleert hier niet of nauwelijks op, dus het gaat zo over de grens. De KVNW heeft daar bij ons ook wel eens over geklaagd. Sommige producenten, bijvoorbeeld in de Champagne, schermen deze mogelijkheid af, maar dat is lang niet altijd het geval.

Als we daarnaar vragen, vindt dezelfde importeur dat hetzelfde geldt voor Belgische importeurs die in Nederland actief zijn. Dat is voor ons nog lastiger, omdat ons beleid is dat we die standaard ook vermelden, omdat we ook (steeds meer) Vlaamse lezers hebben.

Maar, hoe lastig ook, we vinden eigenlijk dat we niet verantwoordelijk zijn voor het fenomeen parallel-import. We willen onze lezers informeren over de wijnen die beschikbaar zijn op de markt, en voor welke prijs deze worden verkocht. De betreffende importeurs sturen de wijnen ook in voor onze proeverijen, en de wijnen zijn voor onze lezers dan ook gewoon voor de in het blad vermelde prijs te koop. Het lijkt me dat de importeur die hier last van heeft, bij de producent moet zijn, en deze er van moet doordringen dat hij zijn wijn niet aan bepaalde partijen moet verkopen.

Als de wijn lokaal wordt opgekocht, of op de vrije markt wordt aangekocht dan is dat natuurlijk heel lastig. Bordeaux bijvoorbeeld is verkrijgbaar op de place de Bordeaux voor iedereen. Dus de châteaux zelf hebben er geen invloed op aan wie de wijn wordt verkocht. Ik weet van sommige châteaux dat ze buitengewoon geërgerd waren dat ‘hun ‘ wijn bij de Lidl stond voor een stuntprijs. Maar doe daar maar eens wat aan. Datzelfde kan gebeuren bij Albert Heijn of een andere supermarkt. Dirck III en Dirk van den Broek stuntten in het verleden ook met bekende champagnes, die in Frankrijk vaak voor opmerkelijk lage prijzen in de supermarkt worden verkocht. Maar wij zullen die prijs en de verkoper in voorkomende gevallen toch vermelden. Dat zie ik uiteindelijk toch als onze rol. Ik ben benieuwd wat u er van vindt.

Ronald de Groot

De wijnwereld is een kleine wereld. Op Schiphol kwam ik, onderweg naar Alto Adige, bij de gate Arnauld Thomassin tegen. Thomassin is eigenaar van Château de France in Pessac-Léognan en lid van de Union des Grands Crus de Bordeaux. Hij vloog terug van China en om op Schiphol over te stappen naar Bordeaux. Veel Fransen vliegen liever met KLM via Amsterdam dan met Air France via Charles de Gaulle. Maar dat terzijde.

Hij vertelde dat Bordeaux het in China heel moeilijk heeft. ‘Ik denk dat verkopen wel met 20 tot 30% zijn gedaald. Ook van de topwijnen. De economie koelt af door de spanningen met de V.S. en de kopers zijn daar erg gevoelig voor’. Het is niet de eerste keer dat ik dat hoor. Eerder al druppelden berichten binnen over de dalende verkopen in Hong Kong, nota bene de grootste afnemer van top-Bordeaux wereldwijd. Niet zo gek, vanwege de onlusten daar.

Velen hebben het idee dat de prijzen van de topwijnen uit Bordeaux alleen maar stijgen. Maar wie naar de markt kijkt, moet constateren dat ze rond 2009, 2010 een piek bereikten die ze daarna nooit meer hebben gehaald, enkele uitzonderingen daargelaten -maar die zijn er altijd. Op de een of andere manier weet men hier de mythe altijd wel goed in stand te houden. Bovendien zijn er steeds weer andere veelbelovende markten die de dalende verkopen elders compenseren. Eerst was dat de V.S. en de afgelopen jaren Azië. Het is echter een gok om je traditionele markten in Europa in te ruilen voor nieuwe elders, door de prijzen steeds te verhogen. Dat kan als een boemerang terugkomen. Zo kon het gebeuren dat onlangs bij de LIDL Marquis de Terme 2013 (Grand Cru Classé uit Margaux) voor € 10 in de schappen stond.

Voor de kleine châteaux in Bordeaux is de situatie nog penibeler. Begin dit jaar werd de noodklok geluid omdat de prijzen van ongebottelde Bordeaux daalden tot een dieptepunt van zo’n € 1100 per tonneau (een tonneau in Bordeaux is 900 liter, 100 dozen van 12 flessen). Maar in augustus was het nog maar € 800, dus minder dan een euro per liter. Er waren gewoon geen kopers meer voor. Als het zo doorgaat, is een sanering onvermijdelijk.

Het idee dat de Bordeaux een streek is waar dure wijnen vandaan komen die alsmaar stijgen in prijs, moet nodig bijgesteld worden. Zo goed gaat het daar niet. Er ligt zo’n miljoen hectoliter aan onverkochte voorraden. Wie biedt…

Ronald de Groot

“Heb je zin om mee te gaan naar de Champagnebar in Bolzano”, vraagt een collega aan me als we een vrij moment hebben. Je kunt daar trouwens ook een mooi betaalbaar glas cava drinken. ‘Thaler Champagnerie Perlage’, zoals het onder andere wordt aangeduid op internet, schenkt ook graag een glas prosecco. Zelf spreekt de bar ook netjes van ‘Champagner & Prosecco bar Perlage’, dus het is een beetje spelen met de naam Champagne. Er wordt slim gebruik van gemaakt, laten we maar zeggen. Het is natuurlijk ook heel aantrekkelijk om met de aanduiding Champagne te werken. Het is ook bijna een algemene term voor (goede) mousserende wijnen geworden. In de volksmond dan. In de Champagne denken ze daar natuurlijk heel anders over. Er zijn inmiddels talloze rechtszaken over gevoerd. Een parfum met de naam ‘Champagne’ werd verboden. In het Zwitserse dorp ‘Champagne’ mag geen wijn meer worden gemaakt onder de eigen dorpsnaam. Rechtszaak verloren.

Zelf hebben we in het verleden aan den lijve ondervonden dat het de Champenois ernst was. Vertegenwoordigers van de CIVC, de overkoepelende organisatie, kwamen in de begintijd kijken op ons event  Le Tour de Champagne of er niet stiekem een stand stond waar ‘andere’ mousserende wijnen werden geschonken. In dat geval zouden we de naam ‘Le Tour de Champagne’ absoluut niet mogen gebruiken. Nederlandse vertegenwoordigers van het CIVC kregen tot hun ergernis een budget dat alleen kon worden gebruik om als politie-agent op te treden en te dreigen, en niet om echte promotie voor champagne te maken. Je zou denken dat Champagne als merk sterk genoeg zou zijn om dat niet nodig te hebben. Dat de kwaliteit vanzelfsprekend zo goed zou zijn, dat je er als wijndrinker niet omheen kunt. Blijkbaar is het vertrouwen in eigen kunnen niet groot genoeg.

Toch lijkt het alsof er iets aan het verschuiven is. Onlangs, eind juni, werd in Amsterdam een Champagnefeestje georganiseerd, waarbij cava als welkomstdrankje werd geschonken. Oeps. Dat hadden wij destijds niet moeten flikken. Blijkbaar is het CIVC redelijker geworden. Of misschien is de arm van het CIVC niet meer zo lang? De Nederlandse vertegenwoordiger is vervangen door een vertegenwoordiger voor de Benelux, die kantoor houdt te Brussel. Met Le Tour de Champagne houden wij jaarlijks een proeverij die –zonder arrogant te willen klinken-  zelfs voor Champagne uniek is. En met echt alleen maar Champagne. Er komen ook steeds meer Vlamingen op af. Maar de vertegenwoordiger van het CIVC komt niet even een kijkje nemen, ondanks meerdere uitnodigingen. Niet om te kijken of er alleen maar champagne staat. En niet om te kijken naar de proeverij. Of om misschien even een woordje te spreken met de bezoekers of met de sommeliers die al die mooie champagnes schenken, bijvoorbeeld. Niets van dat al.

Wie kijkt naar de promotionele activiteiten van het CIVC in de Benelux, moet goed speuren. De website loopt hopeloos achter met ‘nieuws’ uit 2017. Tja. Het drinken van champagne is misschien wel zo gewoon geworden dat het geen promotie of bescherming meer behoeft. Nou ja, dat is dan eigenlijk ook best wel goed nieuws, als we het van die kant bekijken. Wij hebben er in elk geval lang voor geijverd.

Ronald de Groot

Vandaag is het een bijzondere dag. Hij is helemaal gewijd aan champagne, een van onze favoriete wijnen. In de loop der jaren ga je ontdekken hoe fijn het is om goede champagne te (mogen) drinken. Een van de fascinerende aspecten van champagne is dat het zo’n beetje de meest ‘gemanipuleerde’ wijn is die er bestaat. Eerst wordt een basiswijn gemaakt. Die gaat op fles met suiker en gist, om een tweede gisting te ondergaan. Na (liefst) een aantal jaren gaat de kroonkurk er af die voor de tweede gisting is gebruikt en krijgt hij zijn definitieve kurk. Daarbij wordt vaak nog wat suiker toegevoegd, tenzij hij ongedoseerd (zéro dosage) op de markt komt, maar dat is een zeldzaamheid. Wij maken ons druk dat er tegenwoordig aan rode wijnen zoveel ‘restsuiker’ wordt toegevoegd, maar bij champagne is 8 gram per liter extra suiker de normaalste zaak van de wereld. En dan is hij nog lekker ook.

Het maken van dit soort wijnen is, door zijn complexiteit, de hogeschool van het wijnmaken. Iemand die bewezen heeft dit vak perfect te beheersen, is Mathieu Kauffmann, afkomstig uit de Elzas. Hij verliet in 2013 Champagne Bollinger om bij Reichsrat van Bühl in Duitsland te gaan werken. Door wisseling van de leiding bij Bollinger zat hij meer tussen de paperassen dan in de kelder, vertelde hij.

Zijn visie op grote mousserende wijnen is dat je moet werken met veel reservewijn, basiswijnen die lang op vat liggen om te rijpen voordat ze de tweede gisting op fles ondergaan. Daarvoor moeten de voorraden groot zijn –dat kost geld. Blijkbaar was er bij de eigenaar van Von Bühl, de weduwe Jana Seeger, niet zoveel geduld. Of misschien waren anderen binnen het bedrijf wel jaloers op het succes en de bekendheid van Kauffmann, zoals boze tongen beweerden. Hoe dan ook, zijn bevoegdheden om stille wijnen te maken –ook daarvoor was hij verantwoordelijk – werden hem onlangs ontnomen. De wijnen moesten ‘toegankelijker’ worden. Kauffmann had juist met zijn vrouw een mooi huis gekocht om zich hier definitief te vestigen. Hij was door Falstaff uitgeroepen tot ‘Winzer des Jahres 2019’ en hij had de verkoop van mousserend met 200.000 flessen opgevoerd. Wellicht werd gedacht dat hij wel zou blijven, maar Kauffmann trok de consequenties en meldde de leiding dat hij zou vertrekken. Het persbericht sprak van ‘onoverbrugbare verschillen van mening over verantwoordelijkheden en wijnstijlen’. Heel spijtig. Gelukkig liggen er nog zo’n 700.000 flessen in de kelder die door hem zijn ‘gemaakt’. Dat is het voordeel van goede mousserende wijnen…

Ronald de Groot

Afgelopen week was ik op bezoek in Moldavië. Een bijzonder land, balancerend tussen Oost en West. Dat geldt voor de politiek, maar evengoed voor de wijnen. Als we hier spreken over ‘Oost’, dan wordt al gauw de Sovjet Unie bedoeld, die het land inlijfde in 1940 en het pas weer liet gaan in 1991. Je vindt er nog steeds de relikwieën uit die tijd. Vooral de staatswijnbedrijven, Cricova en Mimestii Mimi, stralen nog nadrukkelijk iets Russisch uit. Ze hebben enorme ondergrondse kelders, met voorraden tot wel 1,5 miljoen flessen, die heel lang in de kelder liggen om helemaal gerijpt op de markt te worden gebracht. 

Overal in Moldova wordt ook mousserende wijn gemaakt. Zeer veel zelfs. Hier komt dan het westerse trekje weer naar voren. Als je door die immense ondergrondse gang dwaalt, krijg je op een gegeven moment te horen dat hier de wijnen liggen die zijn gemaakt volgens de ‘méthode champenoise’. Ach ja, dat mocht je vroeger nog zeggen. Maar hier is het nog altijd een beetje vroeger. Iedereen weet natuurlijk meteen wat je bedoelt, en dat is wel zo handig. Het is de kracht van het merk Champagne dat deze wijn overal als voorbeeld wordt gezien van de beste mousserende wijnen, gemaakt met een tweede gisting op fles. En voor de meeste Moldavische mousserende wijnen worden ook nog dezelfde druiven gebruikt: chardonnay, meunier en pinot noir. 

Maar ja, dan ga je die wijnen proeven. En dat moet je constateren dat het lang niet op het niveau zit van het ‘echte’ spul. Het is zeker niet iedereen gegeven met dezelfde methode en dezelfde druiven een even goede wijn te maken als in de Champagne. Laten we het anders zeggen. Het is maar weinigen gegeven in de buurt te komen. Het is natuurlijk ook een centenkwestie. Als je je wijnen voor goede prijzen kunt verkopen, heb je meer armslag voor het maken van kwaliteit. Champagnehuizen hebben met veel geduld en een lange adem voorraden opgebouwd, zowel van mooie reservewijnen als van wijnen die op fles jaren in de kelder liggen te rijpen -twee condities voor topkwaliteit. En dan hebben we het nog niet eens over het bijzondere terroir. De noordelijke ligging en de bijzondere, kalkhoudende ondergronden zorgen -nog altijd- voor mooie zuren, essentieel voor de spanning en de balans. Het levert wijnen op met een ongeëvenaarde klasse. Ik besefte dat ik thuis steeds vaker een mooi glas Champagne dronk. Gewoon voor het plezier. Ik begon in Moldova ook sterk naar een mooi glas Champagne te verlangen. Gelukkig ben ik weer thuis, en heb het op gepaste wijze ingehaald. En dan krijgen we op 2 september ook nog onze mooie Champagne-proeverij in het Amstel. Dat wordt helemaal smullen. Voor mij een soort walhalla, al die mooie champagnes. 

Heerlijk om weer thuis te zijn.

Ronald de Groot

U kunt hier tickets reserveren voor PERSWIJN proeverij Le Tour de Champagne aankomende maandag 2 september!