Column Job de Swart – 5/5/2004
Viva! El Cinco de Mayo!
Het is vijf mei en wat blijkt, ik ben niet de enige persoon die wel zin heeft in een feestje. Veel in Amerika woonachtige Mexicanen vieren vandaag het feest van de ”Cinco de Mayo”. Herdacht wordt, in het kort gezegd, de dag waarop de Mexicanen zich begonnen te verzetten tegen de Franse overheersers ten tijde van Napoleon III in 1862. Enkele Californische wijnbedrijven zien deze dag als een goede gelegenheid om hun Mexicaanse werknemers in de wijngaarden eens goed in het zonnetje te zetten, ook al schijnt de zon hier vaak genoeg. Zo bedankt de leiding van wijnbedrijf “Opus One”, de internationale joint-venture tussen Robert Mondavi en Philippe de Rothschild, in feestelijke sfeer de harde werkers in de wijngaarden voor hun inzet. Hoe je het ook wendt of keert, zonder de Mexicaanse immigranten zou er geen Californische wijnbouw mogelijk zijn en dat lijken de wijnmakers zich maar al te goed te beseffen.
Het kan ook geen toeval zijn dat juist op deze dag William Beezley, Professor Latijn-Amerikaanse Geschiedenis van de Universiteit van Arizona, is uitgenodigd door het “Hemispheric Institute on the Americas” om op UC Davis een lezing te komen geven. De gerenommeerde auteur van verschillende opzienbarende geschiedkundige werken in zijn vakgebied gaat het vandaag hebben over de globalisering van de Argentijnse wijnindustrie, met de nadruk op de opkomst van één druif in het bijzonder, de Malbec. Ik begeef mij naar de desbetreffende conferentieruimte in het betonnen, vreemdhoekige doolhof dat de faculteit van “Sociale Wetenschappen” moet voorstellen. In de volksmond wordt dit grauwe en onpraktische gebouw ook wel “Death Star” genoemd, een verwijzing naar de futuristische film Star Wars. In het kleine zaaltje hebben zich meer dan vijftig geïntereseerden verzameld om te luisteren naar de woorden van deze wijze uit het oosten. Wat een opkomst! Ook de organisatie had er niet op gerekend. Ik heb de keuze om achterin te blijven staan of vooraan tussen de spreker en een beeldschone Zuid-Amerikaanse plaats te nemen. Mijn keuze is snel gemaakt.
Naast mij begint William Beezley zijn zoektocht naar de herkomst van de Malbec-druif in Argentinië bij Leif Ericsson, de ontdekker van Amerika in 1000 A.D. In een luchtige en informele lezing stormt de woordentovenaar vervolgens in veertig minuten door de geschiedenis van de Argentijnse wijnbouw tot aan de recente opkomst van het toonaangevende familiebedrijf “Catena”. Verrassend zijn de verwijzingen naar de introductie van Vitis vinifera druivenrassen, zoals de Malbec, in de appelatie “Mendoza” door Franse en Spaanse immigranten in het midden van de negentiende eeuw. De eerste aromabeschrijvingen van de Malbec-wijnen zijn in de trant van: “zure geitenhuid en rabarber”. Trouwens, heeft iemand wel eens zure geitenhuid geroken? Logischerwijs was de productie van Malbecwijnen niet erg populair indertijd. Ook was de locale smaakbeleving bepalend voor de jarenlange achterstelling van de Malbecwijnen. De bevolking zag meer in zoete wijn en het gedistilleerd “Pisco”, beide gemaakt van de Muscateldruif. Pas in de jaren zeventig van de vorige eeuw wist Nicolás Catena, derde generatie wijnmaker, de Malbec nieuw leven in te blazen. Hiervoor was de uit Italië geëmigreede familie nog de grootste producent van bulkwijn in Argentinië. Dit zou echter snel veranderen. De aan UC Berkeley afgestudeerde econoom kwam in contact met de kwaliteitswijnen die door Robert Mondavi werden geproduceerd in Californië. Deze wisten het op te nemen tegen de beste in Europa. Nicolás filosofeerde dat het potentieel voor kwaliteit ook in de Argentinijnse wijnbouw aanwezig was. Het wijnbedrijf begon zich te concentreren op de productie van kwaliteitswijn door het conserveren van oude Malbec wijnstokken in de wijngaarden en de introductie van moderne vinificatietechnieken in de wijnkelder. Ook werd veel geld geïnvesteerd in de aanschaf van nieuw Frans eikenhout voor de houtlagering van de toekomstige wijnen. Twee decennia later werden zijn Malbec-wijnen op internationale schaal bekend en geprezen. Argentinië als wijnland stond vanaf nu synoniem voor de Malbecdruif. Het land ontwikkelt zich nog steeds als een internationale concurrent op de wereldmarkt in het maken van kwaliteitswijnen. In het globaliseringproces blijkt dus onder andere de belangrijke rol van immigranten in de ontwikkeling van de internationale wijnbouw en het leiderschap van producenten die kwaliteitswijn weten voort te brengen.
Na de lezing en de forumdiscussie kwamen verschillende Argentijnse Malbec-wijnen tevoorschijn en werd het mij ineens duidelijk waarom er zoveel mensen aanwezig waren. Tijdens de gezellige borrel raakte ik in gesprek met de dame die tijdens de geschiedenisles naast mij had gezeten. We bleken allebei uit het buitenland te komen, zowaar immigranten. Ik uit Nederland, zij uit Argentinië. Haar naam, Adrianna Catena. Inderdaad, de jongste dochter van.
Website Nicolás Catena Wines: http://www.nicolascatena.com
