Reportages & Reizen

Voor een kennismaking met alle aspecten van ‘wijn’ hoef je Bozen, de hoofdstad van Südtirol, niet uit. Binnen de grenzen van deze stad in Noord-Italië tref je werkelijk alles aan, van wijngaarden en wijnkelders tot wijnwinkels en wijnbarren. Tien tips!
En gezien het feit dat Südtirol* een fors aantal mooie wijnen voortbrengt: rood, wit, rosé en zelfs mousserend, vormt Bozen voor wijnliefhebbers een ideale bestemming voor een weekendje weg. Al vrees ik dat twee dagen eigenlijk niet genoeg zijn. Onderstaande tien tips kunnen je in ieder geval op weg helpen.

* Südtirol is officieel tweetalig, Duits en Italiaans zijn de voertalen. Voor de leesbaarheid hanteer ik het Duits.

1. Wandel om te beginnen over de Oswaldpromenade langs de noordrand van de stad voor een eerste indruk.

Aan je voeten ligt Bozen, op de hellingen naast je strekken de wijngaarden zich uit. Tussen de huizen van de stad ontwaar je bovendien kleine en iets grotere wijngaarden. Zelfs de bedrijfsleider van het beroemde Kloster Neustift, 50 kilometer naar het noorden, heeft hier, in de stad langs de rivier de Talfer, zijn privépercelen.

2. Lunch tijdens deze wandeling bij restaurant Eberle, boven de wijngaarden van St. Magdalena, waar de vernatsch heer en meester is.

Uiteraard drink je er ook een St. Magdelener, de wijnkaart biedt ruime keuze. En ben je in voor iets heel exotisch, dan maakt Eberle van eigen blatterledruiven, inheems en zo goed als verdwenen, ook de friszure dorstlesser Blaterle (eigenlijk verboden, vandaar de ontbrekende –t).

3. Sla het aan de overkant van de Talfer gelegen voormalige luchtkuuroord Gries zeker niet over, met zijn beboomde lanen.

Onderweg vanuit de Altstadt loop je eerst door een wijk aangelegd door Mussolini. Hij liet er de aanwezige lagrein-wijngaarden voor rooien. Gelukkig bezit Klosterkellerei Muri-Gries binnen zijn Klosteranger, bij ons beter bekend als ‘clos’, nog steeds een aantal hectare lagrein. Proeven én kopen is mogelijk. De opslagtanks van de Klosterkellerei staan al sinds het begin van de 20ste eeuw in de voormalige middeleeuwse kerk. De 14 nog aanwezig Benedictijnen kunnen terecht in een jonger, Barok godshuis.

4. Als je toch in Gries bent, bezoek dan ook de Kellerei Bozen. In 2001 gingen de coöperaties van Gries en St. Magdalena samen onder deze nieuwe naam.

De range wijnen is fors, onderverdeeld in drie lijnen. In totaal worden 3 miljoen flessen per jaar geproduceerd, waarvan 60% rood (vernatsch en lagrein voornamelijk) en 40% wit.

5. Geniet op de Obstmarkt, midden in het centrum. Je koopt er fruit, kaas, Tiroler Speck, noten en andere lekkernijen.

De stalletjes heten banco’s. Op nr. 11 kun je even neerploffen voor een mooie glas wijn. Banco 11 (zie foto rechts) is zeker niet alleen in trek bij toeristen; o ok de locals laten zich een Weissburgunder of Lagrein hier graag smaken.

6. Nog meer dorst?

Op het terras van Enovit in de Dr. Streitergasse is het dringen op warme avonden. Deze wijnhandel annex wijnbar heeft een indrukwekkende collectie wijnen, uit heel Italië.

7. Je kunt Bozen niet verlaten zonder Wirtshaus Vögele, codenaam Roter Adler, te bezoeken.

De partizanen vergaderden hier vroeger, vandaar die extra naam. Italianen én Tirolers komen er nu samen voor een hapje eten en een goed glas wijn. De keuken is Tirools met Italiaanse accenten, zoals eigenlijk overal in Südtirol: het beste van Italië met het beste van de Alpen. En de wijnkaart, dat is een respectabel boekwerk!

8. Even wat anders drinken of eten?

Zeker drie ambachtelijke brouwerijen zijn er in de stad: in het Batzenhäusl, Hopfen, en Forst. En ijs haal je bij Officina del Gelo Avalon; Paolo Coletto geldt als een van de vijf beste ijsmakers van Italië!

9. Behoefte aan cultuur, zo tussen het wijnproeven door?

Keuze genoeg, van het Archeologiemuseum waar de ijsmummie Ötzi wordt bewaard, tot het middeleeuwse slot Runkelstein, waar kleurrijke fresco’s uit de 14e en 15e eeuw te bewonderen zijn. Of het Siegesdenkmal, waar sinds juli van dit jaar voor het eerst in de geschiedenis van Bozen de annexatie van Zuid-Tirol door Italië uitgebreid wordt toegelicht, met alle gevolgen voor de Duitstalige bevolking. BZ ’18-’45 is een indrukwekkende tentoonstelling, waar de meningen in de stad zwaar over verdeeld zijn.

10. En is alle wijn je echt teveel, dan is er altijd nog de kabelbaan naar boven, naar de Ritten, voor een schitterende wandeling en uitzicht over besneeuwde toppen.

Zo loop je gelijk die extra calorieën eruit.

Een proeverij van wijnen uit Marlborough kan heel voorspelbaar zijn, maar niet als het de wijnen van een eigenzinnig bedrijf als Seresin betreft. Op maandag 8 september waren, op uitnodiging van hun importeur Ad Bibendum, Leah Seresin, dochter van oprichter en eigenaar Michael Seresin, en Estate Manager Colin Ross in Nederland om het boeiende en aangenaam andere verhaal van Seresin te vertellen.

En dat uiteraard kracht bij te zetten met hun wijnen. Plaats van handeling: het prachtige Hotel-Restaurant Duin & Kruidberg bij Santpoort, met Milton Verseput als fijne gastheer (zie foto).

Expressief Sauvignon

Iedereen heeft er inmiddels wel een beeld van: Marlborough Sauvignon Blanc. Zelden heeft een wijntype zo snel na de eerste successen van protagonisten als vooral Cloudy Bay, maar ook Drylands, Lawson’s Dry Hills en Wither Hills, in dezelfde mate een vaste plek in het spectrum van wereldwijn veroverd als Marlborough Sauvignon Blanc. Enorm expressief geurende wijnen, grassig en groen, met daarachter tonen van passievruchten en kruisbessen, veel sap maar ook strakke zuren, het type Sauvignon dat je overrompeld en in verbazing achterlaat; wijnen die de wijnwereld wakker schudden en aantoonden dat sauvignon blanc veel meer in zich had dan tevoren aangenomen.

Succes

Maar het succes was zó groot dat enkel door enorme toename van aanplant en hoge opbrengsten aan de vraag kon worden voldaan. En dat er langzamerhand een goed betaalbaar, maar welhaast karikaturaal type van die oorspronkelijk zo interessante Marlborough Sauvignon Blanc is ontstaan. Een dat vrijwel enkel drijft op aroma’s van onderrijpheid (pyrazinen) en van bewuste wijnbouw- en vinificatiegewoonten (thiolen), aroma’s die bij nader onderzoek eigenlijk minder ‘typisch Marlborough Sauvignon Blanc’ zijn dan men wil doen geloven. Hoe eerlijke, met name door terroir getypeerde Sauvignon uit Marlborough ruikt en smaakt, ondervindt men bij Seresin. Daar is de wijn het product van biodynamische wijnbouw, handmatige oogst en spontane vergisting bijvoorbeeld, en is de wijn nog immer aromatisch, maar beduidend eleganter en complexer dan bij vele andere producenten in wat nog immer ’s werelds Sauvignon Walhalla kan worden genoemd.

Pyrazinen en thiolen

Het is onmogelijk over Marlborough Sauvignon Blanc te schrijven zonder hét thema van de laatste jaren (want intensief onderzocht in Nieuw-Zeeland; lees bijvoorbeeld The Science of Sauvignon Blanc van Jamie Goode) aan te stippen; dat van het typerende aroma van Marlborough Sauvignon Blanc, grotendeels veroorzaakt door de belangrijkste impact aroma compounds isobutyl methoxypyrazine en mercaptohexyl acetaat (3MHA). Methoxypyrazinen zijn naar groene paprika ruikende variëtale stoffen, die verhoogd aanwezig zijn in onderrijpe druiven van sauvignon blanc en stabiel blijven tijdens de vergisting en de flesrijping. Menig Marlborough Sauvignon Blanc wordt meer dan prettig is door deze stof gekenmerkt, omdat de druiven vaak in de schaduw hangen en te vroeg en in te grote volumes worden geoogst. Om een idee te geven: het is heel normaal om 12.000 à 15.000 ton van een hectare te halen in Marlborough, terwijl bij Seresin het gemiddelde tussen 6.000 en 8.000 ton ligt.

Thiolen zijn vluchtige zwavelhoudende verbindingen die heel positief kunnen bijdragen aan het aroma van bepaalde witte wijnen, met name aan die van sauvignon blanc. Ze geven geuren als die van buxus en verse zwarte bessen (mercaptomethylpentanon; 4MMP), grapefruit (mercaptohexanol; 3MH) en passievrucht (mercaptohexyl acetaat; 3MHA). Het zou te veel woorden vergen om exact uit te leggen hoe deze aroma’s ontstaan, maar vooral die laatste is heel bepalend voor het type Marlborough Sauvignon Blanc dat we als typisch zijn gaan bestempelen.

Gemaakte stijl versus terroir

Maar als we nader gaan kijken, zijn deze aroma’s vooral typerend voor de stijl van commerciële Marlborough Sauvignon Blanc zoals die door het grote succes is ontstaan, en veel minder voor ware ‘terroirwijn’ van sauvignon blanc uit Marlborough. Want indien men niet te veel opbrengst neemt in Marlborough, veel aandacht besteed aan canopy management, eventueel biologisch werkt, handmatig in plaats van machinaal oogst, de druiven niet overdreven lang laat inweken voor vergisting, die vergisting spontaan laat gebeuren in plaats van door middel van toevoeging van speciaal voorgeselecteerde gist en niet té reductief of beschermend (met behulp van ruime hoeveelheden SO₂) te werk gaat, dan is het aroma van Sauvignon Blanc er nog steeds herkenbaar Marlborough, maar op een veel meer bescheiden, elegante manier. Zoals bij Seresin. Voor de nodige eerlijkheid: de Sauvignons van Seresin bevatten soms ± 5% semillon en een klein deel (10-15%) wordt in Franse barriques opgevoed. Ook dat draagt bij aan hun complexiteit en elegantie.

Gemengd bedrijf

Belangrijk is dat Seresin al bijna twintig jaar biologisch werkt. Michael Seresin, zeer succesvol director of photography van grote Hollywoodproducties, raakte verliefd op wijn in Europa en richtte Seresin Estate naar Toscaans voorbeeld in. Het is een landgoed van meer dan 167 hectare, waarvan slechts 110 hectare met wijnstokken is beplant. Daarnaast zijn er koeien, schapen en bijen, en teelt men aardappelen, maïs, bonen en olijven, veelal voor eigen ‘gebruik’. Het is een soort van holistisch en bijna zelfverzorgend gemengd bedrijf, dat geheel in de traditie biologisch (en tegenwoordig als gezegd helemaal biodynamisch) wordt bewerkt. Colin liet de volgende uitspraak zien om zijn beleving van biodynamie te duiden: “The anthropochene Epoch can be a positive time for our planet”. Hij legde uit: “Mensen kunnen wel degelijk in harmonie met de natuur leven, iets opbouwen en teruggeven in plaats van alleen maar af te breken. Biodynamie brengt mensen gewoon dichterbij de aarde en de goede intentie erachter is van groot belang”. Helemaal waar, wat mij betreft.

Pinot Noir steeds beter

Terug naar de wijnen. Sauvignon Blanc is de belangrijkste druif bij Seresin, maar wie denkt dat het daarmee gedaan is, heeft het fout. Hun Seresin Reserve Chardonnay is al jaren een vlaggenschip en ook meer aromatische variëteiten als gewürztraminer, riesling, pinot gris en viognier krijgen verdiende aandacht. Maar hun echte troef naast Sauvignon Blanc is Pinot Noir. Hoofd wijnmaker Clive Dougall, zelf al geen onbekende met goede Pinot Noir gezien het feit dat hij voor Seresin assistent wijnmaker was bij Pegasus Bay (Prima Donna!), heeft met wat hulp van bijvoorbeeld Olly Masters (ex-Ata Rangi) het niveau van de Pinots van Seresin naar grote hoogten gebracht. De Pinot Noirs die bij Duin & Kruidberg op tafel kwamen, hadden stuk voor stuk duidelijke persoonlijkheid en waren steengoed, met name de ‘Home’ Pinot Noir 2009 en de Raupo Creek Pinot Noir 2010. Ze vallen perfect binnen de typering van de wijnen van Seresin door Colin Ross: “Onze wijnen zijn autumnal (letterlijk: herfstig)”. Maar ik zou ze in elk jaargetijde willen drinken.

Vier favorieten

Tot slot mijn vier favoriete wijnen van de proeverij:

Seresin Sauvignon Blanc 2012 (foto): 94% sauvignon blanc en 6% semillon, 15% vergist en gerijpt in Franse barriques; in de geur echt Marlborough, maar niet té grassig, aromatisch boeiend, met tonen van asperges, grapefruit en een beetje passievrucht; sappig, mooie zuren, niet zoetig of lomp, erg knappe, elegante Sauvignon Blanc. 16,5/20 punten

Seresin Sauvignon Blanc Reserve 2010: 100% sauvignon blanc van wijngaard bij de wijnmakerij (Home Vineyard), 30% vergist en gerijpt in Franse barriques; compacte geur, duidelijk een wijn met kracht, maar ingetogen qua geur; smaak is helemaal in balans, heeft even tijd nodig, maar dan volgt enorme power, zilt, breed maar niet zwaar, geweldige nahang; met de rijping zijn de thiolgeuren afgenomen en proef je andere sauvignontonen en terroir, fascinerend. 17/20 punten

Seresin Home Pinot Noir 2009: 100% pinot noir van siltbodems met grote basaltkeien, van Home Vineyard; geweldige geur, mooi etherisch en aromatisch, met warmte, mooi hout en gezond donker pinotfruit; smaak heeft structuur, goede zuren, donker fruit en lichte tonen van tabak, alles in balans, mooi krachtig en lang. 17/20 punten

Seresin Raupo Creek Pinot Noir 2010: 100% pinot noir van kleirijke bodems van Raupo Creek Vineyard; heel precies, fris en zuiver van geur, met zwarte kersen, duidelijk aards en iets rokerig, veel diepte; in de smaak prachtig vers fruit, gezonde tanninestructuur en mooie zuren, prachtige Pinot die zin geeft om te drinken. 17,5/20 punten

Om met het immer inspirerende 'Ten Geleide' in lifestylemagazine Proef& van de op dat moment dienstdoende algemeen directeur van Gall&Gall te spreken: hoera, het is weer herfst! Net zoals die directeuren daar ook altijd overmatig enthousiast doen over winter, lente, zomer en ‘feestdagen’, maar dit terzijde. Dat hoort nu eenmaal bij lifestyle, nietwaar?

Hoera, de herfst komt er dus weer aan. En het wijnseizoen is weer in alle hevigheid geopend. Niet dat wij nu allerhande drankjes zoals ‘burenwijnen’ gaan aanbevelen die zo goed bij dat borrelseizoen zouden passen en, zoals door Proef& geadviseerd, ineens met de buren genuttigd zouden worden om ‘vrienden’ te maken. Heremijntijd, de gedachte alleen al doet ons bijna spontaan in braken uitbarsten! Moesten we een maand geleden ook al niet ineens aan een straat-BBQ doen? Help! Lasciate ogni speranza, voi ch’entrate! Voor eventuele slechts partieel geschoolde lezers: kijk maar even op Google wat dit betekent. Een onsterfelijke regel van Dante, zij het niet van de voetbalspeler met die naam. Om hem te parafraseren met een al even beroemde en treffende regel van Sartre: L’enfer, c’est les autres. Jammer voor Jamie en diens kekke ‘vriendenkring’, maar wij willen helemaal geen vrienden!

Kaapse klasse

Ter zake nu. Het herfstseizoen in Nederwijnland ging gewoontegetrouw vals van start, want op maandag 7 september meende iedereen ineens zo nodig iets te moeten organiseren. We hebben inmiddels de hoop opgegeven dat daar ooit nog verandering in komt. We zijn zelf naar het partijtje van Mister Zuid-Afrikaanse wijn Udo Göebel MV geweest, ooit het gezicht van nota bene Gall&Gall!Voor de vierde keer organiseerde die een proeverij van veilingwijnen van het Kaapse Wynmakersgilde. Ditmaal in The Grand te 020. Een nette gelegenheid en daarmee een oase van beschaving in een verder door wiet, friet, bier, seks en plat toeristenvolk gedomineerde omgeving vol verderf. Wat een contrast met het fijnbesnaarde proefpubliek, waaronder wij ook moeder overste van het NGS Heleen Boom (foto rechts onder) mochten ontwaren. Mooi bly!, zeggen we dan op ons Afrikaans.

Verder waren ondermeer topsommelier Job Seuren van De Librije en Librijes Zusje en onze welhaast onvermijdelijke confrater Frank Jacobs ML aanwezig. Kortom, louter nette mensen. Die Kaapse proeverij van Udo heeft sowieso altijd een intiem en exclusief karakter, want alleen op persoonlijke uitnodiging mag je er aan deelnemen. Geen massaal gedoe dus. Zo zien wij dat graag. Aardig om te weten voor zelfverklaarde Pinotagehaters: de Kanonkop CWG Pinotage 2008 was voor ons de mooiste wijn van de proeverij. Opvallend genoeg niet eens de duurste. Dat overkomt ons niet vaak…

Goud!

Wijnen van een iets ander kaliber worden geproduceerd in Nederland. Daar vond recentelijk de Wijnkeuring van de Lage Landen plaats. De belangrijkste uitkomst ervan is dat Stan Beurskens, Mister Nederlandse wijn, na jaren van tevergeefs proberen, nu eindelijk zijn gouden medaille te pakken heeft. Hoera! Naar wij uit bronnen binnen de jury vernamen, is die medaille eigenlijk naar een 'verkeerde' wijn gegaan en niet naar de wijn die hem wellicht meer verdiend zou hebben, maar dat zal de pret in Vijlen waarschijnlijk niet drukken. Over de kundigheid van de proevers doen wij liever geen uitspraken. Wel geeft het te denken dat die het allemaal heel normaal lijken vinden om gratis hand- en spandiensten te verlenen. Een beetje vreemd voor een concours dat zichzelf zo graag serieus neemt. Dit echter terzijde.In kringen van Wijngaardeniers is men zoals te doen gebruikelijk erg blij met alle vergaarde diploma’s en medailles, want er schijnen weer records gebroken te zijn. Ga zo door! Hoeveel waarde je in de echte grotemensenwereld aan die Nederlandse medailles mag hechten? Tja, umme, wat zullen we zeggen? Voor de ontvangers ervan zal het best een hele eer zijn, maar als consument heb je er weinig aan zolang niet gecommuniceerd wordt hoeveel flessen van zo’n bekroonde wijn beschikbaar zijn. Wij vrezen in dat opzicht het ergste.

Lunchconcepten

Hoewel de eerste officiële lunches op het moment van schrijven nog heel even op zich laten wachten, hebben we ons als ML de afgelopen zomerweken bepaald niet onbetuigd gelaten. Temeer omdat vermeend gezellige straat-BBQ’s aan ons niet besteed zijn. Wel hebben we, bij wijze van hoge uitzondering, met naaste familie geluncht omdat er iets heel bijzonders te vieren viel. Op een zonnige zondagmiddag, op het terras van de Bokkedoorns, met good old maître Peter Bruins (foto rechts) weer eens in topvorm. Idem de keuken. Wat is dat toch een prachtzaak. Deze perfecte julilunch, gewaardeerd met ML ♥♥♥, is daarom voorlopig genomineerd als Lunch van het Jaar.

Voor een andere heel mooie warme middagmaaltijd, maar dan in werksfeer, begaven we ons naar Venlo om nader te vernemen over het nieuwe menuconcept van Valuas. Normaliter hebben we het niet zo op ‘concepten’, al helemaal niet in horecaland,  maar in dit geval bleek alles dik in orde. Gastheren waren de broers Eric en Marcel Swaghoven aan wie het goede leven om zo te zeggen valt af te lezen. We waren te Venlo overigens in het exclusieve gezelschap van culicoryfeeën als Astrid Schreuders (horeca-pr Astrid’s Taste), Cees Helder (voorzitter van Les Patrons Cuisiniers), Iens Boswijk (Iens) en Will Jansen (Bouillon, foto links). Om een even een idee te geven dat het een serieuze bijeenkomst was. En laten we ook de zeldzaam frivole Fred Nijhuis niet vergeten, die overigens nadrukkelijk liet weten niet namens Gault Millau te zijn gekomen. Waarvan akte. We kregen er heel veel lekkers te eten en nog meer te drinken. Ook hier: ML ♥♥♥. Een buitengewoon fijn concept derhalve daar in Venlo.

Veertig jaar VVN

Naar het schijnt vieren de Verenigde Vinologen Nederland (VVN) dezer dagen hun 40e verjaardag. Een proficiat aan het adres van de club en zijn grote roerganger Cees van Casteren MW is dus wel op zijn plaats, want we waren bijna vergeten dat de VVN nog bestaat. We vragen ons alleen wel af wat voor wijnbelevingswereld die brave vinologen er op nahouden. We lazen namelijk dat hun galapartijtje volledig in het teken zal staan van Bordeaux. Eerlijk nogal gedateerd 20e-eeuws. Of zou het dan toch waar zijn dat vinoloog zijn in essentie om châteautje raden draait?  

Hijgend en bezweet kom ik dan eindelijk bij de burcht aan. Ik heb me al een paar keer afgevraagd waarom ik dit ook al weer deed. Maar gelukkig is daar dan de eerste beloning van de dag: de schitterende uitzichten vanaf de Burg Hocheppan.

Deze doen me de stevige en vermoeiende klim vanaf het dorp Andrian onmiddellijk weer vergeten: op de hellingen van de bergen aan de overkant van het dal strekken de wijngaarden zich uit en in de vlakte, langs de rivier de Etsch, liggen de appelboomgaarden. In de verte zien we ook Bozen liggen, en zelfs onze eindbestemming, St. Pauls, is al in zicht. De heerlijke lunch in de Burgschenke helpt ook om de vermoeide spieren te ontspannen: de spek van varkens die vetgemest worden aan de voet van het kasteel, de ‘schoorsteen’-worst, de bergkaasjes, het brood met kummel, de verfrissende vlierbloesemlimonade en het kannetje simpele Weissburgunder gaan er uitstekend in.

Wandelen en wijnproeven

Ik ben in Südtirol, of Alto Adige*, zoals het gebied volgens de Italiaanse kaarten heet. Zes dagen lang trek ik mijn bergschoenen aan, om wandelingen door de heuvels en over bergkammen te maken. Onder leiding van Jeanet Bruining, al bijna 25 jaar specialist in het ‘wijnwandelen’, en samen met zes andere wijnliefhebbers verken ik gedurende een kleine week de omgeving van Terlan en Bozen.

Dagelijks maken we een stevige wandeling, waarna we rond 15.00 uur meestal aankomen bij een wijnmaker, die ons kennis laat maken met de specialiteiten van het huis. Deze week staan de Kellereien centraal, de cantinas of coöperaties, waar honderden kleine druiventelers en boeren jaarlijks de druiven van hun vaak niet groter dan een halve hectare wijngaard inleveren. Zondag zijn we al begonnen met een verkennend tochtje in de wijngaarden van Terlan, bekend om de witte Terlaner, waarin diverse druivenrassen gebruikt mogen worden. Naast die van Kellerei Terlan bevalt de Terlaner van de kleine producent Kiemberger, gevestigd pal tegenover ons hotel, erg goed. Zijn Terlaner Klassisch is gemaakt van chardonnay, sauvignon blanc en müller-thurgau.*  Om het lezen te bevorderen gebruik ik in dit artikel slechts de Duitse benamingen. Hoewel alles in Südtirol tweetalig moet zijn, is het gebied waar ik verbleef érg Duitstalig, en waan je je eerder in Oostenrijk dan in Italië.

Vernatsch van oude stokken

Na de lunch in Hocheppan gaat het weer stevig naar beneden. Daar wacht onze tweede beloning, een bezoek aan Kellerei St. Pauls. We krijgen een uitleg tussen de pinot noir (hier Blauburgunder genoemd)-stokken, bezoeken de kelders en proeven vervolgens een aantal heel zuivere en aangename wijnen. Om er in te komen, zo na die stevige wandeling, beginnen we eerst met wat water natuurlijk, maar daarna volgt een mooi glas sekt, van 100% chardonnay.

Christian Gschnell, verantwoordelijk voor de Vinothek, laat ons vervolgens kennismaken met telkens twee wijnen van dezelfde druif: een van de instaplijn en één van de hogere lijn, Passion. Uit deze lijn maakt vooral de Vernatsch, het rode druivenras dat nog altijd het meest staat aangeplant in Südtirol, grote indruk. Maar die wijn is dan ook afkomstig van stokken van 87 jaar oud!

Bozen en de Unterganznerhof

De volgende dag regent het gestaag, dus onze tocht over de beroemde Ritten, boven Bozen, komt helaas te vervallen. Gelukkig maakt het bezoek aan Schloss Runkelstein, met wereldberoemde fresco’s uit de 14e en 15e eeuw, veel goed. Daarna wandelen we toch nog drie kilometer terug naar de stad en lunchen bij Vögele in het centrum van Bozen, een echte aanrader. De wijnkaart is er een fors boekwerk.

En dan het slot van de dag, het bezoek aan de Unterganznerhof in Kardaun, van Lagrein-specialist Josephus Mayr! Wat een charmante man, wat een passie en wat een wijnen. Als hij ’s avonds niet in zijn muziekband had moeten spelen, hadden we waarschijnlijk tot in de late uurtjes nog gepraat over het boerenbedrijf, de Lagrein en zijn experiment met olijfbomen en olijfolie. We leren onder andere dat Lagrein tot de jaren tachtig van de vorige eeuw eigenlijk voornamelijk rosé gevinifieerd werd, als Kretzer (zie linksonder). De diepdonkere Lagreins waar Südtirol tegenwoordig om bekend staat, zijn een vrij recente ontwikkeling.

St. Magdalena

Woensdag is een rustdag voor de andere deelnemers, maar niet voor mij. Ik verken de wijn van de stad Bozen onder begeleiding van Christine Mayr, voorzitter van de sommeliersvereniging van Südtirol. We proeven St. Magdaleners – minimaal 85% Vernatsch, meestal aangevuld met 15% Lagrein – bij het voortreffelijke restaurant Eberle, wandelen over de Oswald Promenade met de mooiste uitzichten over de stad en bezoeken Klosterkellerei Muri-Gries en Kellerei Bozen.

Zes maal Gschleier

Donderdag is het dan weer tijd voor een échte wandeling, door de wijngaarden en appelboomgaarden bij Kaltern, langs de Montiggler Seen door de bossen naar Girlan. Geen zware tocht, alleen af en toe even opletten met de bewegwijzering én voor de voorbijrazende mountain bikers. Tijd voor koffie is er ook, uiteraard met een lekker stuk taart van boekweitmeel, de Buchweizen met Preiselbeeren. Lunchen doen we bij de Rungghof, waar de pastakussentjes van roggemeel met spinazie en almkaas wegsmelten op je tong.

Het serieuze proeven vindt vandaag plaats bij Kellerei Girlan, onder leiding van ‘Geschäftsführer’ Oscar Lorandi. De set van zes jaargangen van de Vernatsch Gschleier Alte Reben is een openbaring: de 1983 enorm fruitig en fris, de 1988 nog drinkbaar maar eigenlijk iets over zijn top, de 1999 een geweldige elegante wijn. Ook in de 2007, 2010 en 2012 vallen de stevige zuren op. Hoge zuren zijn dan ook de reden waarom Vernatsch, ondanks de liters plonk die in het verleden met tankwagens over de Alpen kwamen, ook wijnen met enig ouderingspotentieel kan voortbrengen.

Sekt en witte wijnen

Ik sluit mijn wandelweek af met een echte alpentocht – houten balkons met kleurige geraniums, dennenbossen, groene weiden, lunch in de berghut en koeien met bellen – van Sektkellerei Arunda in Mölten naar het dorpje Verschneid. Arunda (zie foto rechts) verbouwt de druiven niet in Mölten, op 1300 meter, maar koopt ze in van boeren in Eppan (chardonnay) en Montan (pinot noir). Bij Kellerei Terlan tenslotte maken we deze vrijdag aan de eind van onze wandeling kennis met een reeks prachtige witte wijnen, waaronder de Sauvignon Quartz 2012 en de verbluffende Weissburgunder 2002. Het zijn precies die wijnen waar Südtirol zo bekend om is, momenteel. Paradepaardje Lagrein sluit de proeverij af.

Wijndiner

’s Avonds genieten we bij wijnbar Pillhof van nog veel meer moois uit Südtirol, van Tiefenbrunner, Kloster Neustift en Nals Magreid bijvoorbeeld. Jeanet Bruining zocht bij elke gang van te voren twee wijnen uit, één wit en één rood, waarbij de chef een gerecht maakte. De combinaties blijken verrassend én lekker en leveren veel stof tot discussie. Uitermate tevreden rollen we later op de avond ons bed weer in.

Mijn reis zit er nu erop, en via Innsbruck vlieg ik weer naar Schiphol. De reisgenoten lopen nog een dagje langer door de wijngaarden en zullen bij Kellerei Nals Magreid langsgaan. Dankzij mijn bergschoenen en wandelstok, een fles water en een zonnebril heb ik in zes dagen tijd een fantastisch beeld gekregen van een van de mooiste en spannendste wijnlandschappen van Italië, waar de kwaliteit van de wijnmakers en de wijnen over de hele linie enorm hoog is.Wie ook eens op een dergelijke manier wil kennismaken met een – Duitstalig  – wijngebied, kan ik aanraden: kijk op Wijnwandeltochten.org en haal die stappers uit het vet. Van deze combinatie van wandelen en culinair genieten kom je zeker rijker, maar toch ook lichter weer thuis!

In de jongste editie van Perswijn, nummer 5, staat een uitgebreide reportage van Lars Daniëls MV over de Elzas – de oude favoriet die aan het ontwaken is uit een lange, te comfortabele slaap. Zoals aangegeven in het artikel, bij deze de vermelde producenten en hun importeurs in Nederland.

Domaine Schoffit

Wijnimport J. Bart

Domaine Zind-Humbrecht

Wijn Verlinden

Domaine Trimbach

Walraven-Sax

Domaine Léon Beyer

Heeren Van Heusden

Domaines Schlumberger

Sligro

Domaine Albert Boxler

Jan Herbrink Wijnen

Domaine André Ostertag

Sauter Wijnen

Domaine Weinbach

Résidence Wijnen en De Bruijn Wijnkopers

Domaine René Muré

De Geluksdruif

Domaine Marcel Deiss

Verbunt Wijnkopers

Domaine Marc Kreydenweiss

Pallas Wines

Domaine Paul Blanck

Jean Arnaud

Domaine Bott-Geyl

Henri Bloem

Domaine Josmeyer

Vles & Co., Noordman Wijnimport en Wine Companions

Domaine Paul Buecher

Wijnhandel Gommers

Domaine Albert Mann

Goessens Professionals in Wine en Terroirwijn

Domaine Agapé

o.a. Twentsch Wijnhuis en Puur Elzas

Biecher & Schaal

WineMatters

Cave de Hunawihr

De Bruijn Wijnkopers en Neerlands Wijnhuis

Cave de Turckheim

Sligro  

Het is helemaal geen straf om tijdens een boottocht over de grachten van Amsterdam de nieuwste jaargang rosés van Château de Selle van Domaines Ott te proeven. Deze wijn is tenslotte door de Decanter uitgeroepen tot de allermooiste rosé ter wereld.

Als dan ook de rode Bandol ‘Château Romassan’ 2011 geschonken wordt, kan de goede indruk van deze wijnen niet meer stuk. Ik vertrek naar Bandol zelf om meer van deze Hercules onder de wijnen te proeven.

Druiven

“Le mourvèdre doît voir la mer ” volgens Christophe Renard van Domaine Ott. “Hij ziet de zee”, deze voornaamste druif voor het rood en rosé uit Bandol. Het staat aangeplant op de terrassen tussen de heuvels en de zee rond het vissersdorp Bandol. De 3000 jaarlijkse zonuren, de Mistral en de regenval in de herfst zijn het microklimaat die de noodzakelijke late rijping mogelijk maakt van deze dikhuidige druif. Onder de AOP Bandol vallen de plaatsen Bandol, Le Beausset, Le Castellet, La Cadière, Saint-Cyr-sur-Mer, Sainte-Anne-d’Évenos, Sanary en Ollioules. De Bandols uit het meer noordwestelijke Saint-Cyr-sur-Mer en Sainte-Anne-d’Évenos geven iets lichtere en elegantere wijnen vanwege de kiezelbodems.

De rode kleibodem uit de rest van de AOP zorgt voor tanninerijke wijnen die om een blend vragen met cinsault en grenache om het heftige karakter van de mouvedre iets te temperen. Syrah en carignan mogen voor 15% deel uitmaken van de assemblage. De arme bodem zorgt voor een van de laagste opbrengsten in Frankrijk: maximaal 40 hl/ha, en de beplanting is 5000 stokken per ha. Het gebied levert jaarlijks 48.000 hectoliter, geproduceerd door 51 châteaux en 5 coöperaties.  Er wordt vooral rood en rosé (80%) gemaakt.

Geschiedenis en toekomst

Bandol zelf is een kleine kustplaats gelegen aan de oostkust van Frankrijk bij Marseille en Toulon. Het is de bakermat van een van de meest internationaal geroemde wijnen ter wereld, en tevens een van de oudste, nog wijnproducerende wijngebieden. Sinds 1941 heeft Bandol de AOP status. Dat deze wijn al sinds eeuwen indruk maakt, blijkt uit het feit dat Koning Lodewijk XV van Frankrijk (1715-1774) al een grote fan was. De wijnboeren uit het Bandol van nu weten dat ze een waardevol erfgoed in handen hebben. Er is een jonge generatie opgestaan van enthousiaste jonge ondernemers; mannen én vrouwen die het bedrijf van hun ouders overnamen. Ze willen hun ‘Pauillac uit de Provence’ op de wereldwijnkaart hebben staan. Château Vannières, Domaine de Val d’Arenc,

Domaine la Suffrene, Domaine Les Trois Filles, Domaine la Bégude, zomaar een greep van bedrijven waar de jonge generatie nu de scepter zwaait.

Verse rosé?

Rosés drink je normaal zo jong mogelijk. Maar grote uitzondering op die regel is Bandol. Deze moet minstens een jaartje, liefst langer liggen, voordat hij tot z’n recht komt. Te jonge Bandols hebben harde en aanwezige zuren, maar na een paar jaar smaken de rosés kruidig en aards, met een hint van zomerfruit: aardbei en framboos. De rosés uit 2011 zijn nu goed op dronk, bijvoorbeeld de Sainte Catherine van Domaine La Suffrene uit 2011 (zie foto). Een aromatische en karaktervolle rosé én te koop in Nederland (Pallas Wines). De zalmroze tint van de rosé is bedrieglijk, het is een krachtige wijn met veel structuur en is een echte gastronomische partner bij alles wat uit de Méditerranee komt. Wel het liefst bereid met een teentje knoflook, dat is het allerlekkerst.

Krachtig rood

Maar dan het rood; geproefd werd jaargang 2011. En het eerste wat opvalt is de smaak en geur van de garrigue, die velden vol wilde kruiden die je zo duidelijk in de wijn terugvind. De overweldigende aanwezigheid van eucalyptus, laurier, thijm en lavendel naast een mondvol tannines. Mijn eerste indruk van jaargang 2011 is een zeer positieve. De AOP schrijft voor dat de wijn minstens 18 maanden op hout moet ouderen. Maar rode Bandol wordt pas echt mooi als hij minstens 10 jaar de tijd krijgt om te rijpen. Dan pas laat hij zich enigszins kennen en laat hij zien wat hij in huis heeft. Denk aan wat er voor geuren in een geslaagd parfum voor mannen niet zouden misstaan; snufje vanille, wat kaneel, tabak, sandalhout en leer. Dat je een Bandol het beste drinkt bij een goed maal is duidelijk, hij past dan ook geweldig bij de Provençaalse keuken.

Als beste getest

Van de 50 blind geproefde rode Bandols uit het jaar 2011 kwamen er vier unaniem   naar voren als de beste. Het waren de Bandols uit 2011 van respectievelijk La Bastide Blanche, Domaines Ott: Château Romassan (Fourcroy), Château Pibarnon (Okhuysen) en Domaine Val d’Arenc. Allemaal even elegant, met aangename tannines, mooi in balans en qua smaak kruidig en mineraal. Dat beloofd wat voor over 10 jaar. Nog even geduld. Voor meer informatie, kijk op de website van de 51 Bandolproducenten:  www.vinsdebandol.com of naar de individuele sites van de hierboven genoemde bedrijven:www.domaines-ott.com

www.pibarnon.com

www.domainedestroisfilles.com

www.domaine-la-suffrene.com

www.domainedelabegude.fr

www.labastide-blanche.fr

Domaine de Val d’Arenc via www.domaines-seneclauze-en-provence.com

Een van de meest stijlvolle locaties om een verantwoord wijnpartijtje te houden is Grand Hotel Huis ter Duin ***** in Noordwijk aan Zee. Een societygevoelig man als Jaap Kwast viert er bijvoorbeeld wel eens wat. En ja, ook de selectie van Oranje is er regelmatig te gast. Recentelijk waren we op een stralend zomerse dag in Noordwijk te gast voor een studieuze proeverij die georganiseerd was door Xavier Kat van de welbekende Haarlemse wijnkoperij Okhuysen.

Een proeverij van 20 jaargangen Mas de Daumas Gassac in aanwezigheid van wijnmaker Samuel Guibert (links), de oudste zoon en opvolger van Aimé Guibert, de man die in de jaren zeventig met het wijngoed begon.

Gezichtsbeharing van de gastheer

We zullen de lezer(es) technisch geneuzel over de Folin-index voor fenolen – een fijn onderwerp voor een artikel met de nodige tabellen door onze geleerde collega-redacteur Lars Daniëls – en vervelende proefnotities besparen. Dat komt toch allemaal in de komende uitgave van het prachtblad Perswijn te staan. Laten we het liever over echt relevante en interessante zaken hebben. Zoals de ambiance, de aanwezigen, het culinaire niveau van de middagmaaltijd en, onvermijdelijk, de gezichtsbeharing van de gastheer.

Tja, laten we het direct maar eens even over die baard van Xavier (rechts) hebben. Naar eigen zeggen laat hij die nu eens een paar weken wel en dan weer een poosje niet staan. Wij voelen ons meer op ons gemak wanneer hij baardloos door het leven gaat, want zoals bekend hebben mannen met baarden iets te verbergen. We zouden ons trouwens vader Louis Kat – de eerste buitenlandse klant van Mas de Daumas – onmogelijk in ongeschoren toestand kunnen voorstellen. Geen enkele bonafide wijnhandelaar of sommelier trouwens, gelet op het hiervoor aangevoerde argument. Xaviers vrouw heeft naar zijn zeggen echter haar goedkeuring verleend, dus kan hij zijn gang gaan. Maar kom aan, als het meezit, is het slechts een fase en van voorbijgaande aard.

Dubieuze accessoires

Het was uiteraard een select gezelschap dat zich voor de proeverij verzamelde in Latour, het restaurant van Huis ter Duin. Een fijn restaurant, maar met wel als minpuntje dat het geen lunch serveert! Ter zake. De enige domper op de pret was de vaststelling dat er in het gezelschap niet één vrouw te bekennen viel. En dat nog wel op zo’n mooie dag waarop vrouwen zich doorgaans in volle glorie plegen te vertonen. Maar ja, dat leidt je dan ook weer af, verzwakt je discipline en zet je aan tot het geven van veel te hoge puntenwaarderingen aan de wijnen.

Afgezien van Jacques Hermus (foto links), de sympathieke Haarlemse sterreporter van het Dagblad van het Noorden, bestond meerderheid van de proevers uit sommeliers van nette zaken. We noemen van de professionele schenkers o.a. Job Seuren van De Librije *** (foto rechts), met een Oranjedas als dubieuze accessoire, en Bob Jurjens van De Leest ***, twee eetgelegenheden die wij beroepshalve graag frequenteren. Ook de dandy in   sommelierland, Milton Verseput (foto links) van De Vrienden van Jacob, gaf acte de présence, als verklaard stijlicoon uiteraard zonder foute accessoires om te hebben hangen. Sterker nog, hij had het hemd wijd geopend!

Sjors Hamers van restaurant Rozemarijn in Maastricht, afgelopen najaar nog door GaultMillau genomineerd voor een ongetwijfeld prestigieuze sommelier award van die club, was helemaal uit Maastricht gekomen. Bravo, dat getuigt nog eens van liefde voor het vak. Namens het voornoemd GaultMillau was trouwens de Hoofdinspecteur zelf aanwezig. De Hoofdinspecteur en ondergetekende konden overigens eendrachtig vaststellen dat de wegen van sommeliers soms ondoorgrondelijk lijken, want hun voorkeuren en opvallend extreme scores spoorden vaker niet dan wel met de onze. We hoeden ons uiteraard voor het uitspreken van al te krasse waardeoordelen, maar overmatig vertrouwenwekkend was het niet.

Beach House

Vervolgens een verplaatsing van het toneel naar het zonovergoten terras van Breakers, het strandrestaurant van Huis ter Duin. Herstel: het beach house. Wat goddank wel iets heel anders is dan zo’n beach club voor pubers waar zogenaamd trendy partijtjes met schuimbaden Rosé d’Anjou gehouden worden. Breakers dus, waar J.J.C. Kwast en familie afgelopen jaar nog hun jubileumfeestje vierden. Reken maar dat het daar zeer aangenaam toeven was. Na alle tannine van het geproefde rood smaakte het aperitief in de vorm van nota bene de rosé frizzante van Guibert ons dusdanig goed, dat we ons er maar een keer of wat van hebben laten bijschenken. Al hadden we natuurlijk liever champagne van het type Blanc de Blancs gehad. Jammer ook wel dat het plateau met oesters, het mondvermaakje vooraf, slechts één keer langskwam, want die smaken nergens beter dan op plaatsen waar je de zilte zee kunt zien en ruiken. Dit echter terzijde.

Verrassende friandises

De lunch was al net zo studieus als de proeverij, want afgestemd op een paar jaargangen witte Mas de Daumas, maar wel zeer genoeglijk. Onder de parasol, met uitzicht op zee en op welgeschapen dames aan andere tafels, en met enkele uitstekende gerechten op het bord. Waardering ML: ♥♥. Lifestyle voor nette en succesvolle mensen, zullen we maar zeggen. Nog werk ook. En dus een goed gesprek met Samuel Guibert gehad.Over Amerikaanse toestanden bijvoorbeeld.

Zijn vader Aimé bestreed ooit te vuur en te zwaard de plannen van Robert Mondavi om een wijnproject te beginnen in Aniane, daar waar Mas de Daumas te vinden is. Vanwege bezorgdheid om de natuur, en zo. Samuel op zijn beurt liet ons weten juist een flink deel van het jaar met veel genoegen in het Californische San Francisco te wonen. Hij blijkt namelijk getrouwd te zijn met een Amerikaanse! Kijk, zoiets schept onmiddellijk een band, want wijzelf hebben ooit in een vergelijkbare positie verkeerd. Temps perdu. Maar ook dit geheel en al terzijde.Er bleek ter afsluiting van de memorabele lunch nog een bijzondere verrassing te wachten in de vorm van de friandises bij de koffie. Die waren niet alleen van een bevredigend, want royaal mondvullend formaat, maar ook voorzien van de logo’s van de vertegenwoordigde restaurants, media, producent en importeur. Dat is nog eens een sublieme manier om eenieders ijdelheid te strelen. ML: ♥♥♥! Kortom, het was een aller-aangenaamst en uiterst stijlvol dagje aan zee daar in Noordwijk.

In april keerde wijnliefhebber en vinoloog Willem Gout voor een korte trip terug naar Georgië. Twee jaar geleden deed hij in Perswijn al eens uitgebreid verslag van zijn bezoek aan dit land dat 8000 geleden de bakermat van de wijnbouw vormde. In een ongeremd enthousiast verslag vertelt hij nu over zijn laatste ervaringen, inclusief een introductie op het fenomeen qvevri-wijnen: vins nature en orange wines avant la lettre.

Weerzien

Met mijn wijnvrienden Michael Agniashvili en Gea Teerink reisde ik in 2012 door de wijngebieden Kartli en Kakheti. Sinds 2010 importeert hun bedrijf GeoWine Georgische wijnen in Nederland. Michael kent er de weg en anders vindt hij die wel. Als Georgische Nederlander spreekt hij immers onverstaanbaar goed Georgisch en Russisch.In 2012 maakte ik er de wijnreis van mijn leven: ik leerde toen niet alleen een prachtig land en gastvrij volk kennen, maar ook een roemruchte geschiedenis, gedreven wijnbouwers, boeiende wijnen en verrukkelijke gerechten. GeoWine gaat vanaf 2014 wijnreizen naar Georgië organiseren en nodigde mij uit om met hen ter plekke de laatste voorbereidingen te treffen.

Qvevri-wijnen: uit de aarde

Binnen de Georgische wijnbouw spelen qvevri-wijnen een prominente rol. Daarom eerst een korte uitleg over het ontstaan van deze wijn. Bij de traditionele Georgische manier van wijnbereiding fermenteren inheemse druiven vaak met schillen, steeltjes en pitten in grote, aardewerken kruiken (qvevri’s). Voor zover bekend is dit de oudste manier van wijnbereiding. Op eenvoudige en tegelijk ingenieuze wijze wordt hierbij gebruik gemaakt van de grond. Eerst wordt van de uitgegraven klei op vakkundige wijze een qvevri gemaakt. Na te zijn gebakken krijgt die qvevri zijn definitieve bestemming weer in de grond. Daar doet hij dienst als gistingstank en eenmaal afgesloten, als foeder en vat. Hierbij wordt dankbaar gebruik gemaakt van de koele en gelijkmatige temperatuur van de bodem.

Eigenlijk is dit de meest milieuvriendelijke manier van wijnbereiding. Er hoeft geen energieverslindende apparatuur te worden gebruikt, er komen geen onnatuurlijke gisten of roestvrijstalen tanks aan te pas en er hoeft geen enkele eikenboom voor een wijnvat te sneuvelen. Evenals de wijnstok komt de qvevri voort uit de bodem. Vervolgens ontstaat en rijpt er een unieke wijn in. Als die het daglicht ziet, is dat de geboorte van iets bijzonders. Want juist die ‘geaardheid’, het gebruik van karakteristieke druivenrassen en de daaruit voortkomende typiciteit van kleuren, geuren en smaken, maakt het proeven van qvevri-wijnen tot een ongekende belevenis!

Iago’s Wine

We begonnen onze rondreis met een bezoek aan de volstrekt biologisch werkende wijnbouwer Iago Bitarishvili in het dorpje Chardakhi (Kartli). Als geen ander kan hij over het miraculeuze vinificatieproces van de qvevri-wijnen vertellen. In zijn marani (wijnkelder) toonde hij de qvevri’s en allerlei traditionele gereedschappen die bij de wijnbereiding worden gebruikt. Iago’s Wine is gemaakt van de witte druif chinuri. Met zijn okergele kleur, aroma’s van gedroogd fruit en volle kruidige smaak is dit een gaaf voorbeeld van een qvevri-wijn.

De productie wordt de komende jaren uitgebreid met rode wijnen van de shavkapito. Ook in volume zal de productie stijgen, want Iago heeft in de afgelopen twee jaar zijn wijngaarden uitgebreid en een nieuwe kelder gebouwd. Direct daarboven is een prachtig proeflokaal gerealiseerd. Bij onze entree knapperde het vuur er in de grote haard, was de tafel gedekt en stonden zijn witte wijnen klaar om geproefd te worden. Georgische gastvrijheid in optima forma.

Kakheti

De beste wijngaarden van Kakheti liggen aan weerzijden van de rivier Alazani. Dit is het herkomstgebied van beroemde microzones als Tsinandali, Mukuzani en Kindzmarauli. Net als in Bordeaux en Bourgogne zijn de grote wijnen hier vaak afkomstig uit nietige dorpjes. Daarbij houdt de vergelijking wel op, want in Kakheti zijn de wegen slecht en de dorpjes armoedig. De mensen leven hier veel meer op straat.

Het laatste plaatsje op de wijnroute van Kakheti is het hooggelegen en geheel ommuurde Sighnaghi. In dit mooi gerestaureerde stadje bevindt zich John’s Old Town Studios waar je van de schilderijen, tapijten, wijnen en gerechten van John Wurdeman kunt genieten. Omdat wij hem later die week in Tbilisi zouden ontmoeten, lieten wij zijn domein Pheasant’s Tears ditmaal links liggen en genoten we van de fraaie omgeving en de indrukwekkende uitzichten tot in Azerbeidzjan.

Wel bezochten we Schuchmann-Vinoterra, een middelgroot wijndomein in Kisiskhevi dat zowel conventioneel Europese, als qvevri-wijnen produceert van uitstekende kwaliteit. De marani en vinificatieruimte zijn, samen met de proefruimte en het restaurant, fraai geïntegreerd in een modern en luxe hotel. Het bedrijf bezit 120 ha wijngaarden waarvan ruim 65% beplant is met saperavi, het toonaangevende blauwe druivenras van Georgië. Bij de witte wijnen speelt rkatsiteli met 12 ha een hoofdrol. Andere druiven die gebruikt worden, zijn mtsvane en kisi plus een klein deel Europese rassen als malbec, merlot, cabernet sauvignon en chardonnay.

De jaarlijkse productie overschrijdt inmiddels de 500.000 flessen.Mijn persoonlijke indruk is dat de qvevri-wijnen van Schuchmann Vinoterra vaak iets meer Europees en toegankelijker smaken dan die van andere producenten. Ik denk dat wijnmaker en oenoloog Georgi Dakishvili daar de hand in heeft. Hij heeft zich grondig verdiept in westerse vinificatietechnieken en geeft meerdere qvevri-wijnen een opvoeding in eikenhouten vaten, wat in Georgië zeer ongebruikelijk is. Voor de beginnende proever van qvevri-wijnen is dit domein daarom zeer de moeite waard. Proeven gebeurt hier overigens in een ruimte waar je – via glazen doorkijkjes in de vloer – de qvevri’s ziet en tegelijk kunt genieten van een geweldig uitzicht op de wijngaard en de besneeuwde bergtoppen van de Kaukasus.

Opmerkelijke ontdekking

Het aardige van toeren door Georgië is dat je van de lokale bevolking soms bijzondere tips krijgt. Zo vernamen wij van een taxichauffeur dat er in het dorpje Velistsikhe een eeuwenoude qvevri-kelder was ontdekt. Bij aankomst hoorden we het verhaal over een oude vrouw die op het sterfbed haar verzorger had toegefluisterd dat ‘ze hier moesten gaan graven’. Waarnaar wist ze niet. Als jong meisje had ze iets gehoord dat zij niet onuitgesproken wilde meenemen in het graf.

Na haar overlijden zongen die woorden nog een poosje rond in het dorp. Toen later op de aangegeven plek werd gegraven, is een vrijwel ongeschonden qvevri-kelder uit de 16e eeuw aangetroffen. Die is in de afgelopen jaren omgetoverd tot een prachtig wijnmuseum met originele persbakken, qvevri’s en veel opmerkelijke wijngereedschappen. Je kijkt er recht in de geschiedenis van de Georgische wijnbouw! De eigenaren van dit domein produceren trouwens twee aardige wijnen, chacha (een soort grappa) en brandy. Op het middeleeuws aandoende terras proefden we de witte Rkatsiteli uit een piala, een kleien proefnapje, evenals een krachtige, iets zoet smakende Saperavi.

Passie om stil van te worden

Terug in de hoofdstad Tbilisi wachtten nieuwe vineuze verrassingen. Mike had daar een afspraak geregeld met de van oorsprong Amerikaanse kunstenaar en levensgenieter John Wurdeman. In 2012 ontmoette ik hem voor het eerst op zijn eerder genoemde domein Pheasant’s Tears in Sighnaghi.

Daar proefde ik unieke en intrigerende qvevri-wijnen van een bevlogen wijnmaker. Plaats van handeling was ditmaal wijnbar-restaurant Azarphesha aan Ingorokva 2. We werden er welkom geheten in “the capital of the land that gave the world wine”. Wurdeman is hét voorbeeld van de perfect ingeburgerde buitenlander: hij spreekt niet alleen Georgisch, maar denkt er ook in.Met gepaste trots vertelde hij dat zijn Rkatsiteli 2009 per glas geschonken wordt in het Kopenhaagse Noma. Het assortiment wijnen van Pheasant’s Tears biedt een rijke schakering aan kleuren, geuren en smaken! We proefden tien wijnen ervan uit de wijngebieden Kartli, Imereti en Kakheti. Soms ruik en proef je het aardse van bospaddenstoelen en truffel, dan weer walnoten en geroosterde amandelen, tonen van rozen en droogbloemen, kruidige indrukken van oregano en zwarte peper of fruit dat je doet denken aan kers, cranberry, granaatappel, zwarte bes en framboos. Bij de wijnen heerlijke gerechten, want koken is voor John een nog grotere passie dan wijn: ragout van wilde paddenstoelen, khachapuri (een soort kaasbrood) met verse groenten en een pasta op basis van fijngemalen spinazie en wortelen. Daarbij ook nog eens prachtig meerstemmig Georgisch gezang. Om stil van te worden.

Georgische Châteauneuf-du-Pape?

De opvallendste wijn van de avond was de Tibaani 2013, een rode van, geloof het of niet, 417 (!) verschillende druivenrassen. John vertelde dat de wijn afkomstig is van een wijngaard in Tibaani waar hij van veel rassen soms maar twee of drie stokken heeft staan. Alle druiven waren vorig jaar kort na elkaar rijp en werden in drie plukgangen binnengehaald. Na een ‘wilde vergisting’ rijpte de wijn drie maanden met schilletjes in de qvevri.

Tijdens het proeven ervan dwaalden mijn gedachten af naar Châteauneuf-du-Pape, de Franse appellation waar sommige wijnen van 13 verschillende druivenrassen worden gemaakt. Dat vond ik altijd al veel. Maar 417? Wat betreft de kwaliteit hoeft die reus uit de Rhône zich geen zorgen te maken om deze experimentele Georgische dwerg. Dit is een leuke, soepel smakende rariteit, maar door het gebruik van zoveel verschillende druiven niet meer te duiden.

Internationale aandacht

Tot onze verrassing begroetten we later die avond ook Iago in de wijnbar. Samen met John en andere qvevri-wijnmakers zou hij de volgende dag naar de Vinitaly in Verona reizen. John ging daarna nog naar Slovenië en London. Het moge duidelijk zijn dat qvevri-wijnen allure hebben en steeds meer internationale aandacht krijgen. Als geen ander kan de charismatische John Wurdeman deze wijnen promoten. Het is mij een raadsel waarom deze bevlogen wijnmaker daarvoor in Nederland nog geen podium heeft gekregen, c.q. gevonden. Na ruim 2½ uur eten, wijnproeven, zang, wijnweetjes en humor bracht hij een laatste toast op ons uit en namen we hartelijk afscheid. Glimlachend vertrok hij met de rugzak over zijn schouder en zei hij: “Please, stay if you want to and enjoy these wines!”

Vino Underground

Voor wijnliefhebbers met belangstelling voor qvevri-wijnen is Vino Underground in Tblisi ‘the place to be’. Deze prachtige en professionele proeflocatie is gevestigd in een kelderruimte aan de Galaktion Tabidze. Het bedrijf wordt gerund door negen wijnboeren die gespecialiseerd zijn in het produceren van natuurlijke wijnen.

Zowel Iago Bitarishvili als John Wurdeman behoren tot dit gezelschap. Tijdens ons bezoek konden er 44 verschillende wijnen per glas of fles worden geproefd. Daarnaast wordt er brood, zonnebloemolie, olijven, kaas en ham geserveerd.

Een of meer van de producenten is geregeld aanwezig om de boodschap van de qvevri-wijnen uit te dragen. Een goede zaak, want het proeven van die wijnen kan juist voor de echte wijnliefhebbers in het begin lastig zijn. Druivenrassen, vinificatie en het gebruik van de qvevri geven wijnen met een volslagen andere harmonie.  Kleur, geur en smaak verhouden zich vaak op een andere wijze tot elkaar. Zo kan de kleur van witte qvevri-wijnen variëren van bleek- tot okergeel en zelfs oranje. En zowel witte als rode qvevri-wijnen kunnen duidelijk zoete geurindrukken combineren met een droge smaak vol aangename zuren en verrassende bitters.

Tot besluit

In de vele wijnlanden en gebieden die ik bezocht kunnen wijnbouwers enthousiast vertellen over de geschiedenis van hun domein, de leeftijd en kwaliteit van hun wijnstokken. Over de bodemgesteldheid van hun wijngaard, de lokale klimaatomstandigheden en de traditionele of eigenzinnige keuzes die ze maken bij de vinificatie. Ik mag daar graag naar luisteren en probeer in hun wijnen dat verhaal terug te proeven. Vaak lukt dat, soms niet. Georgië voegt daar met zijn qvevri-wijnen iets extra’s aan toe: verrassende smaakbelevingen waarvoor je bij het proeven al je wijnkennis en ervaringen moet loslaten en je moet openstellen voor iets anders. Je doet dan als het ware een stap terug in de tijd en proeft de geschiedenis van de wijn. Qvevri-wijnen zijn niet alleen ‘wijnen met een verhaal’, maar ook uiterst serieus. Wijnen met een verleden én een veelbelovende toekomst.   Voor meer informatie over de wijn en wijnreizen naar Georgië: www.geowine.nl.

Willems qvevri top 10:

Wit

Mtsvane 2011 (Kakheti – Pheasant’s Tears)

Amberkleurige wijn van 50 jaar oude stokken in Manavi. Rokerige geur met tonen van lychee en rozen. Strak droge smaak, rijk geschakeerd en vol rijpingspotentieel.

Goruli Mtsvane 2011  (Kakheti – Soliko)

Eveneens amberkleurige wijn die dik traant. Kruidige geuren van rozemarijn en oregano. Breed uitwaaierende smaak met fijne zuren en stevige bitters. Sinaasappelschilletjes en appelstroop vechten om de boventoon. Mooi nablijvend in de mond.

Rood

Tavkveri 2012 (Kartli, Mukhrani – Pheasant’s Tears)

Donkerrode kleur met zwartblauwe gloed. Aardse geur van bospaddenstoelen en truffel. Maar ook zwarte peper en rode bessen. Volle smaak met indrukken van rijpe pruimen en kruidenthee.

Shavkapito 2012 (Kartli, Mukhrani – Pheasant’s Tears)

Aardse wijn met een wat boerse geur waarin ook zwarte truffel te herkennen is. Rijk geschakeerde smaak met indrukken van cranberry, framboos, granaatappel, rozenbottel en geroosterde amandelen.

Saperavi 2012 (Kakheti – Pheasant’s Tears)

Diepe zwartrode kleur. In de geur wat verborgen indrukken van laurier en witte peper. Nog gesloten van smaak maar met tonen van zwarte bessen en walnoten.

Saperavi 2011 (Kakheti – Nika Bakhia)

Dik tranende wijn, diepe donkerpaars-rode kleur, bijna tegen het zwarte aan. De wijn kleurt het glas paars! Nog wat gesloten geur waarin pure chocolade, kersen en leer te herkennen zijn. Krachtige en tanninerijke smaak met fraaie zuren. Breed, boers met pittig rood fruit en kersenpit. Veel potentie!

Saperavi 2011 Our Wine (Kakheti – Soliko)

Ondoorzichtige, diep donkerrode kleur. Zeer gesloten geur met voorzichtig wat specerijen. Een uiterst tanninerijke smaak en kersenkanjer! Breed, zwaar en complex. Geweldige wijn!

Saperavi 2012 (Kakheti – Nikala’s Cellar)

Diepe, donkerrode kleur. Kruidige geur met een herkenbare geur van dennenbomen. Heerlijke smaak vol romigheid, rood fruit en rijpe tannine. Verrukkelijke wijn.

Saperavi Dry Red 2012 (Kakheti – Berishvili)

Diepe donkerpaars-rode kleur. Jonge, krachtige geur met indrukken van chocolade en hazelnoot. Complexe smaak, breed, zoet fruit (bessen en kersen), terroir, geroosterd brood en veel alcohol (14,2%).

Otskhanuri Sapere 2013 (Imereti – Amiran Vepkhvadze)

Toegift van Vino Underground, staat niet op de proeflijst. Gemaakt van sapere (familie van saperavi). Zwartrood en dik tranend, laat een stevige kleur in het glas achter. Bedwelmende geur van specerijen en naaldhout, later zacht en glad.

In smaak is deze wijn zachter en soepeler dan de Saperavi maar hij bulkt van het rode fruit en heeft een goed bewaarpotentieel.

Tekst en fotografie: Willem Gout

Crémants, ultieme zomerwijnen met een feestelijk accent. In Nederland drinkt men een mousserende wijn meestal alleen tijdens speciale gelegenheden. Maar waarom eigenlijk? Zeker een Crémant is een drempelloze bubbel, want zeer betaalbaar. Bovendien is deze te vinden in elke middelgrote supermarkt. Prosecco, move over.

Ooit stond de vermelding ‘Crémant’ op het etiket voor wijnen met minder CO2 dan het echte werk: de Champagne. Deze discrete bruiswijn had een lichte mousse die ‘crémig’ aanvoelde in de mond. Tegenwoordig zit het helemaal goed met het koolzuurgehalte van een Crémant, deze is nu hetzelfde als in een Champagne. Crémants onderscheiden zich nu vooral door hun terroir.

Eigen smaak

Sinds 1975 is de naam Crémant voorbehouden aan mousserende wijnen uit een bepaald herkomstgebied. Ze zijn geproduceerd volgens de ‘methode traditionelle’. Vandaag de dag komen de Crémants uit de grote wijngebieden van Frankrijk (en Luxemburg): Loire, Limoux, Bordeaux, Die, Jura, Alsace en in de Bourgogne. Al deze Crémants hebben hun eigen kenmerkende smaak, logisch natuurlijk, gezien het feit dat elk gebied zijn eigen voorwaarden heeft voor het gebruik van de bepaalde druivenrassen.

Druiven

Deze verschillen werden helemaal duidelijk tijdens een bliksembezoek aan het meest oostelijke wijnproducerende gebied: de Jura. Hier vond het 23ste ‘Concours National des Crémants’ plaats. Dé gelegenheid om alle Crémants die in Frankrijk gemaakt worden te proeven, en ook Luxemburg was van de partij. De conclusie die hieruit getrokken kan worden is dat de druivensoorten chardonnay en pinot noir de back bones blijven van de meeste Crémants;

vooral in de Bourgogne zijn dat naast wat gamay en aligoté de hoofddruiven.De cépages die voor de andere Crémants gebruikt worden en daarmee hun typiciteit geven zijn voor de Loire de ‘sterdruif’ chenin blanc, met daarnaast de cabernet franc. In de Limoux is de mauzac de smaakbepaler, boven op de basis van chardonnay en pinot noir. En in Bordeaux is dat de sémillon naast de sauvignon blanc. Clairette, aligoté en muscat geven de Crémant de Die een heel eigen gezicht, terwijl drie kleuren pinot, auxerrois, riesling en chardonnay de Crémant d’Alsace een uitgesproken karakter geven. De accenten in de smaak van de Crémants van buurland Luxemburg komen van de auxerrois en de pinot blanc.

Crémants de Jura

Maar de meeste aandacht tijdens dit concours ging uit naar de Crémants van gastlocatie Jura. Ook hier weer overwegend chardonnay en soms pinot noir naast de toegestane trousseau. Maar 5% savagnin (naast 95% chardonnay) maakte het grote verschil tussen een prima en een excellente Crémant de Jura. Dit zijn duidelijk proefbare verschillen. Het is wel zaak om te weten waar de voorkeur naar uitgaat qua smaak.Niet dat de keuze overweldigend groot is; het meest verkocht in Nederland is de Crémant de Bourgogne die in veel supermarkten op de schappen staat. De Marsigny Crémant Blanc de Noirs van de C1000 behaalde de hoogste score bij de Kassa consumententest. Daarna, op een goede tweede plaats volgt de Crémant d’Alsace. Naar een Crémant de Jura moet goed gezocht worden. Slechts 12% van de totale productie is bestemd voor de export. Een Perswijn kooptip is de Labet Crémant van importeur De Geluksdruif (zie Perswijn Koopgids Voorjaar & Zomer).De belangrijkste afnemers van Crémants zijn landen als Duitsland, Engeland, Australië, de Verenigde Staten en Japan, maar het grootste deel van de Crémantproductie wordt geconsumeerd in eigen land. Savoir vivre, dat zal ‘m zijn.

Crémants, waar te koop:

Crémant de Bourgogne: AH, C1000, Jumbo, Boni, Coop, Codis, Deen, Jan Linders

Crémants de Alsace: Wijnen uit de Elzas, Mitra

Crémants de Jura: De Geluksdruif, Ton Overmars

De Crémant de Jura Blanc Brut van Bethanie (Fruitière Vinicole d’Arbois, zie onderste foto) was de mooiste Crémant de Jura geproefd. Helaas niet te koop in Nederland.

Als rechtgeaard calvinist en aanhanger van Schopenhauer beschouwen wij, zeker de grenzenloze platheid van het huidige tijdsgewricht beziend, het leven in essentie als een tranendal, maar we genieten daarom des te meer van de verfijnde vertroostingen die het zo af en toe ook te bieden heeft.

En voor het werk naar een luxe hotel op een eiland in de azuurblauwe Middellandse Zee (zie rechts), naar de prachtige Ardèche of naar een bij Michelin als zeer gunstig bekendstaande Brusselse eetgelegenheid voor een champagnelunch, is dan ook wel te verdragen. Kortom, het leven van een beroemd wijnschrijver is zo vervelend nog niets. De afgelopen weken waren we trouwens ook te gast bij enkele opwindende evenementen in eigen land met als participanten overwegend Belangrijke Mensen.

Magie van Bordeaux

Zo was er de proeverij van de Union des Grands Crus de Bordeaux, de eerste in Nederland en met een eervolle faciliterende rol voor ons eigen Perswijn. Een grootse dag derhalve voor onze eigenste Hoofdredacteur, voor wie Bordeaux nu eenmaal alfa en omega is, helemaal die van de prijzige soort. De Bordelais zullen trouwens wel met hun ogen geknipperd hebben bij het zien van de overweldigende belangstelling van het vakpubliek voor hun proeverij. Dat kunnen tegenwoordig nog maar weinig organisatoren van evenementen zeggen. Iedereen die er een beetje toe doet, was er. Van Judith Poot (foto links) tot Jan van Lissum. Over uitersten gesproken. En niet te vergeten Gerhard Horstink, zelf een heuse oenologue de Bordeaux! Wie in Nederland kan hem dat nazeggen? Een leerzame gebeurtenis, die proeverij. Zeker voor al die populistische nitwittypes die menen te moeten uitkraaien dat Bordeaux zijn langste tijd gehad heeft. Flauwekul. Immers, om Jules Deelder te parafraseren, Bordeaux was, Bordeaux is, Bordeaux blijft!

Dat gaat naar Den Bosch toe

Een hoofdrol in deze Wine Society is weggelegd voor Floris Verlinden (foto rechts, uiterst rechts), algemeen directeur van het roemruchte Wijn Verlinden. Hij nodigde ons namelijk binnen een paar weken tweemaal uit voor de lunch in het Bossche etablissement Noble waar chef Edwin Kats (foto rechts, uiterst links) de pollepel zwaait. De eerste keer was bij wijze van goedmakertje voor de gemiste Bollinger Lunch. Verlinden is een nog altijd licht studentikoos acterende wijnhandelaar die er niet van houdt om zelf op een droogje te zitten, dus het werd een uiterst beschaafd hedonistisch feestje. Op het zonovergoten terras, met ondermeer Brabantse asperges, Zeeuwse Oosterscheldekreeft en uiterst aangename zaken in het glas. Zeer bevredigend, mogen we wel zeggen.

De tweede keer was het alibi een alleszins verantwoorde verkoopdemonstratie van Langlois-Chateau, onderdeel van de Champagne Bollinger. Tja, wat je noemt toeval van de prettige soort. Edwin Kats, tegenwoordig bijgestaan door Randy Bouwer (foto rechtsonder, uiterst links) ex-Ivy en -C.E.O. in Rotterdam, als sommelier, lijkt zijn draai in Noble steeds beter te vinden en krijgt van ons een ML ♥(♥).

Terrasborrelpraat

Het toeval wilde dat Pitch PR op dezelfde dag als het déjeuner dégustatoire voor Langlois-Chateau van Verlinden een partijtje organiseerde ter officiële opening van dat terras van Noble. Dat terras dat wij dus al lang en breed op zijn merites hadden kunnen beoordelen en waaraan het onverminderd gretig onderscheidingen uitdelende GaultMillau best wel de prestigieuze Award Terras van het Jaar mag verlenen. Maar ook dit als observatie weer volstrekt terzijde.

Voor dat partijtje waren wij, anders dan collega ML Frank Jacobs, niet uitgenodigd. Bad standing. Ooit hebben wij namelijk wat kritische kanttekeningen geplaatst bij een actie van Pitch om tienermeisjes in krom Nederlands aan meuk uit Pays d’Oc te krijgen door ze te lokken met, godbetere, de naar het schijnt van tv bekende en zelfverklaarde ‘wijnkenner’ Filemon Wesselink. Zucht… We ontwaarden op dat Bossche terras echter de hele top van Résidence Wijnen, dat voor de gelegenheid dranksponsor bleek te zijn. Ha, als dat geen buitenkansje was! Met

grootaandeelhouder Fonger Kranenburg (foto links) minderheidsaandeelhouder, Riedelman én stijlicoon voor alle generaties Yvo Couprie (foto recht, uiterst rechts) en sterverkoper Hans Vianen daarom even de wijnen op verteerbaarheid doorgenomen. Gegeten hadden we al, dus dat was geen punt.Of het met Pitch PR ooit nog goed komt, is twijfelachtig. Want wat bedachten ze daar pas weer? In een mededeling ten behoeve van de enthousiast van schroefdoppen gebruik makende Nieuw-Zeelandse wijnindustrie – prima – , werd gesteld dat kurkproducenten aan hun basismateriaal zouden komen door kurkbomen om te hakken. Ja, ja, zo stond het er echt. Waar ben je dan mee bezig als bureau dat pretendeert ‘no nonsens’ te werken? Gewoon te dom om te weten dat ‘to strip’ echt iets heel anders betekent dan ‘kappen’? Of: hoe klungelig kun je het maken?

Memorabele Vintage Port

Voor wat naar alle waarschijnlijkheid nu al als de mooiste Nederlandse proeverij van het jaar aangemerkt kan worden, tekende de markante Rotterdamse wijnhandelaar Moritz Peeters, regelmatig organisator van proeverijen ‘buitencategorie’. Thema dit keer: Vintage Port uit klassieke jaren tussen 2011 en 1945. Peeters had naar eigen zeggen er jaren aan gewerkt en dat geloven we graag. Locatie: restaurant FG ** van François Geurds (foto rechtsonder, tweede van links) in Rotterdam. Succes verzekerd met zo’n concept waarbij tussen de series door exquise hartige versnaperingen geserveerd werden.Onder de aanwezigen naar zich laat raden veel schoon volk, zoals de detaillisten Arjen de Jong (Wines & Whiskies) en Will Beeren (Le Grand Cru), de importeurs Olaf Kerstens en Mick Kooistra, Edwin Vos van veilinghuis Christie’s en gastheer-sommelier Petro Kools van **restaurant Da Vinci. Of de eveneens aanwezige reporter van de ‘Krant voor Wakker Nederland’ het allemaal begrepen heeft, is twijfelachtig, maar dat mocht de algehele pret niet drukken. Voorwaar een buitengewoon plezierige middag. Wie Taylor’s ’94 in huis heeft, mag zich trouwens ook zeer gelukkig prijzen. Wat een wijn is dat! In een komende uitgave van Perswijn zal een uitvoerig verslag van deze unieke proeverij te lezen zijn.

Een stijlvol dagje Zuid-Afrika

Daags na het Vintage Portfestijn een Zuid-Afrikaanse societydag op niveau: lunchen met wijnen van de Toren en dineren met die van Hamilton Russell Vineyards. In het bijzijn van de eigenaars. Twee bedrijven die serieuze wijnen maken en niet van die obscure ‘goed gevoel’ meuk die we nu ineens lekker zouden moeten vinden vanwege twintig jaar ‘democratie’ in Zuid-Afrika.Of omdat nazaten van Mandela een gat in de markt ontdekt hebben. In een zogenaamd ‘persbericht’ lazen we recentelijk nog dat de dames Mandela een ‘familietraditie’ op het gebied van wijnmaken zouden hebben.

Hoe kom je op zulke aperte onzin, om het woord leugen maar niet in de mond te nemen. Minstens zo bezijden de waarheid als dat kappen van die kurkbomen door Pitch, want ze betrekken hun waar natuurlijk gewoon van een grote ‘blanke’ coöperatie. Maar daar lees je dan natuurlijk dan weer niets over. Ook dit weer volstrekt terzijde.

Lunchen met Emil

Emil den Dulk (foto rechts, tweede van rechts) is een onvermoeibaar promotor van zijn wijngoed De Toren in Stellenbosch. Terecht, want hij mag zich rekenen tot mijn Kaapse favorieten. Hij had bedacht om samen met importeurs Dolf ten Houten de Lange en Paul Frankhuizen (foto rechts, uiterst links en rechts) van Wijnkooperij de Lange een assemblageproeverij te houden. Genodigden mogen daarbij hun zegje mogen doen over de uiteindelijke samenstelling van een van zijn wijnen, in dit geval De Toren Z.Inhoudelijk kunnen we daar eerlijk gezegd weinig mee, maar kom aan. De randvoorwaarden waren immers voortreffelijk. Locatie: het pas geopende restaurant Food Labs in de urban omgeving van het voormalige station Hofplein, al weer in Rotterdam dus en wederom van François Geurds. Conceptueel, trendy, helemaal van deze tijd. Good old Leon IJpelaar, ooit werkzaam bij Chalet Royal (het wereldje is klein!) is hier de nieuwe maître, evenals bij FG. Leuke zaak trouwens, ML ♥.

Onder de proevers van divers pluimage Nederlands onbetwiste wine socialite nr. 1, Janna Rijpma, die zich uiteraard op de haar eigen moederlijk-sensuele wijze over Emil ontfermde. Die leek daar weinig moeite mee te hebben.

Dineren met Anthony en Olive

Kees Klein Velderman (foto links, uiterst links) sterverkoper bij Oud Reuchlin & Boelen, trekt zich  binnenkort terug uit de wijnhandel om zich bezig te gaan houden met studies kunstgeschiedenis en Spaans. En met ‘projecten’ voor Torres. Zijn officieuze afscheid vierde hij alvast met een fijn diner in Wolfslaar *, waarbij Anthony en Olive Hamilton Russell (foto links) eregasten waren. Hoewel een bezoek aan hun wijngoed in Hermanus ons nog liever was geweest, gingen wij om redenen die de lezer(es) zelf mag invullen graag een avondje naar Breda.

Welnu, reken maar dat het de verplaatsing meer dan waard was. Vanwege een serieuze maaltijd, ML ♥(♥), nog serieuzere drank en briljant gezelschap aan de vanzelfsprekende eretafel waaraan wij mochten aanzitten.We ontmoetten onder meer Corinne Hofland (foto rechts), MW in spe, Ton Pinxten, meervoudig SVH Meester en uitbater van Wolfslaar, Koen van der Plas, de ambitieuze jonge sommelier van Inter Scaldes **, en nog een bekende van een dag eerder, Petro Kools van Da Vinci **. Kijk, dat is nu gezelschap dat men in Duitsland zou betitelen als ‘hochkarätig’. We misten alleen wel node de super sympathieke Sara Channell van WOSA. Maar ja, die heeft sinds kort haar handen vol aan het bemoederen van haar zoon Simon. Zou die misschien vernoemd zijn naar ene Simon van de Stel?