Mijn zondag in Palermo was gewijd aan het proeven van Siciliaanse wijnen. Een beetje jammer, eigenlijk. Buiten lonkte het zonnetje en een bijzondere stad, vol met straatleven en historische gebouwen, hier neergezet in de loop van een bewogen geschiedenis, met invasies van overal. Noormannen, Grieken, Moren, Romeinen, noem maar op, ze lieten hier allemaal hun sporen na. Misschien is er vandaag wat tijd om de stad in te lopen…
Ook dit jaar mocht ik me in Bordeaux weer verbazen. Never a dull moment, zullen we maar zeggen. Bordeaux is een streek met vele gezichten. Maar wie denkt dat ze daar vastgeroest zitten –nou, vergeet het maar. De wereld is hun markt, zeker als het de grote wijnen betreft. De brochures in het Chinees over de oogst van 2017 spreken hier boekdelen. In dat opzicht is de streek net een kameleon. Net als je denkt dat Sauternes een machtige en intens-zoete wijn is, wordt de stijl aangepast aan de tijd, en verschijnen er lichtere en ‘frissere’ Sauternes in het glas. Een tikje verwarrend. Dat Vin de Pays wordt aangepast aan de smaak van de Chinese markt, dat is wel te begrijpen. Maar dat een klassieke Bordeaux hetzelfde lot treft, vind ik maar moeilijk uit te leggen.
Nu is het weer de nieuwste mode –althans voor een aantal châteaux, vooral in Saint-Emilion- om de druiven zo vroeg mogelijk te plukken. Liefst ostentatief vroeger dan iedereen. En opvallend genoeg zijn het dan juist degenen die de druiven voorheen zo lang mogelijk lieten hangen om wijnen te maken met de opperste concentratie. Van het type Troplong-Mondot bijvoorbeeld, dat met Michel Rolland als consulent in voorbije jaren wijnen maakte met meer dan 15% alcohol. Maar dat nu is omgeschakeld naar een wijn met een flinke portie vroeg geoogste druiven. Je kunt ook overdrijven, laten we maar zeggen. Het is van het ene uiterste naar het andere.
Op die manier weet de wijndrinker toch ook totaal niet meer wat hij van een top-Bordeaux kan verwachten? Juist in consistentie schuilt de kracht van de streek. Gelukkig zijn er ook velen die aan dit soort hypes weigeren mee te doen. Want de mode volgen, dat zouden ze in de Bordeaux toch echt aan anderen over moeten laten. Maar één ding is zeker als je ziet wat er hier gebeurt: het tijdperk van Parker, met zijn alcoholische, machtige houtwijnen, is definitief voorbij. Robert Parker, waar ben je?
Ronald de Groot
Weet u het nog? Dat we een interieurverzorger/ster vroeger een werker/werkster noemden? Het is de inflatie van de naamgeving die hier toeslaat. Een verkoper werd een accountmanager. Want zonder ‘managers’ zou onze maatschappij niet kunnen functioneren. Écht niet. Of toch wel. Nou ja, iedereen weet inmiddels wel dat bedrijfstakken als zorg en onderwijs te gronde gaan aan managers. Een tandje minder mag dus ook wel. In de keuken kennen we natuurlijk de kok. En hoogste kok in de keuken is dan de chef-kok. Logisch toch? Blijkbaar niet, want tegenwoordig heb je dan ook nog de ‘executive chef’. Iemand die de baas is, maar geen pollepel meer aanraakt. Zoiets? Ook de benaming van degene die u of mij een glaasje wijn inschenkt, is in de loop der jaren flink veranderd. Vroeger was dat de waard of de kastelein. Die deden niet moeilijk, die schonken gewoon een simpel glaasje in, aan de toog. Maar dat was natuurlijk een al te eenvoudige benaming, dat kan zomaar niet. Dit kwam ter sprake omdat Johan Kragtwijk van Karel V door zijn gasten wel eens denigrerend wordt aangesproken als ‘obertje’. Niet aardig. Maar inderdaad, ober-kelner is dan weer zo’n ouderwetse benaming voor wijninschenker die we bijkans al weer vergeten zijn. Daarvoor in de plaats kwam de sommelier. Een chiquere naam voor degene die ons van wijn mag voorzien. Keurig netjes, toch? Maar ook dat is volgens sommigen nog niet genoeg. In navolging van Ronald Opten (La Rive) is er tegenwoordig ook de ‘wine director’. Blijkbaar is de aanduiding sommelier niet altijd goed genoeg. Nou ja, misschien is dat ook wel zo. Sommeliers die alleen wijntjes inschenken en
weinig te vertellen hebben over de inkoop zijn toch eigenlijk niet meer dan een soort van nep-sommeliers. Nee, dan de wine director, die heeft er écht iets over te zeggen…
Ronald de Groot
Een weekje in Bordeaux –ik was daar afgelopen week om primeurwijnen te proeven– blijft een bijzondere ervaring. Ik doe dit nu inmiddels zo’n dertig jaar –confronterend, zeker. In die tijd is er van alles veranderd, maar ook veel hetzelfde gebleven.
Dat Bordeaux je op het niveau van zijn topchâteaux altijd het gevoel geeft dat ze daar in hun eigen bubbel leven, is een van de dingen die hetzelfde is gebleven. Als journalist kom je om zo snel mogelijk zoveel mogelijk wijnen te proeven, en zo een goed beeld te krijgen van de nieuwe jaargang. Dus (goed) georganiseerde overzichtsproeverijen, zoals van de UGCB, de Crus Bourgeois of van de Cercle de Bordeaux, zijn daarbij cruciaal. Je kunt rustig je werk doen en achter elkaar een groot aantal wijnen proeven, soms nog keurig geserveerd door een sommelier. Maar oeps, het vakje van Léoville-Poyferré op onze proeftafel blijft leeg. Tja, eigenaar Didier Cuvelier heeft in zijn oneindige wijsheid besloten dat zijn wijn alleen op het château kan worden geproefd. Zijn buurman Léoville-las-Cases hanteert deze formule al jaren. De lijst wordt elk jaar langer. Haut-Bailly, Figeac, Conseillante, noem maar op. Waarmee schaamteloos wordt geparasiteerd op de inspanningen van de UGCB om al die handelaren en journalisten naar Bordeaux te krijgen. By far het meest pathetisch was ons bezoek aan Château Pavie. Bij de deur werden we –ik doe de proeverijen samen met Peter Moser, hoofdredacteur van Falstaff– streng toegesproken dat we toch écht een afspraak hadden moeten maken. Maar we mochten toch naar binnen. Om terecht te komen in een proefruimte zo groot als een balzaal, waarin wij zo’n beetje de enige proevers waren. Zo, dat was even dringen, zonder afspraak…
Wat wel verandert, is het publiek om ons heen. De Amerikanen die ooit in groten getale kwamen, zijn vervangen door Aziaten, vooral veel Chinezen. Ze hebben een iets minder professionele uitstraling. In het gezelschap van hun jonge kroost en met strooien hoedjes op laten ze zich portretteren met Château Cheval Blanc of Château Lafite-Rothschild op de achtergrond. Zo wordt het tijdens de primeurproeverijen toch nog gezellig. Of ze veel van de wijnen gaan kopen, is ondertussen wel de vraag.
Ook gebleven is de eeuwige discussie over de primeurprijzen. Dat 2017 een minder goed jaar is, en dus veel goedkoper moet zijn dan de voorgaande jaren, gaat er maar moeilijk in. Want er is toch wel zo’n 40% van de oogst door vorst verloren gegaan, dus dat kan niet zomaar. Dat de consument daar geen boodschap aan heeft, tja, dat laat iedereen hier koud. De vraag is of ze zelfs wel weten dat er een consument bestaat. Alleen telt of de négoce de wijn koopt.
Dat is genoeg. De slagzin van Baron Philippe de Rothschild bij de promotie van zijn Mouton-Rothschild van Second Cru naar Premier Grand Cru Classé in 1973 zou zo op de Bordeaux als geheel kunnen slaan: ‘Premier je suis, second je fus. Mouton ne change.’ Sommige dingen veranderen nooit.
Ronald de Groot
Onderweg op wijnreis kun je de gekste dingen meemaken. De betere wijnmakers zijn vaak echte creatievelingen, die graag out of the box denken. Dat kan ook helpen bij het maken van bijzondere wijnen, laten we eerlijk zijn. Het zijn vaak degenen die veranderingen doorvoeren in traditionele werkwijzen die later pioniers en visionairs blijken te zijn.
‘Het zal je maar overkomen.’ Dat was het ironische bijschrift dat we ooit plaatsten onder een foto van Hubrecht Duijker, die een mooi lintje kreeg opgeprikt. Wellicht waren het wel Fransen die hem een onderscheiding gaven in de prestigieuze Franse ‘Ordre du Mérite Agricole’. Toen mij dat later zelf ook ‘overkwam’ –dank u, Franse ambassade- fluisterde Hubrecht Duijker me in dat hij het bijbehorende onderscbeidingsteken al lang niet meer kon vinden. Tja, dat geeft wel aan wat voor waarde wijnschrijvers hechten aan dit soort eretekens.
Maar de instantie die de onderscheiding uitdeelt, vindt het natuurlijk maar wát belangrijk. Zo kreeg ik onlangs het eervolle verzoek om ambassadeur te worden van de streek Rías Baixas in Nederland. Toegegeven, daar worden wel een paar lekkere wijnen gemaakt. Maar me als wijnjournalist verbinden aan één wijnstreek als ambassadeur? Nou nee, deze eer heb ik maar aan mezelf voorbij laten gaan. Ik ben ambassadeur van goede wijn, en niet van één wijngebied. Sorry, Rías Baixas.
Maar ja, soms overkomt het je gewoon nog een keer. Van het weekend zat ik aan de paaslunch in Friesland, toen ik via Facebook en Twitter vernam dat ik op dat moment in Madrid was verheven tot ‘Caballero de la Orden de Rioja’. De felicitaties stroomden direct binnen. Prachtig hoor, alleen was ik de afgelopen jaren niet meer in Madrid geweest. Mijn webredactie had deze onderscheiding verzonnen bij wijze van 1-april-grap. We hebben er hartelijk om gelachen. Leuk gevonden, heel origineel. Fijn gephotoshopt. En gelukkig hoef ik geen ‘Caballero’ te zijn. Ik heb al genoeg onderscheidingen.
Ronald de Groot
Nederland heeft een bijzondere relatie met ‘oranje’. Nou ja, als we met ‘oranje’ het Nederlands voetbalelftal bedoelen, dan is deze relatie aardig bekoeld. En het koningshuis geeft de nodige discussie, maar tegelijk is dat ‘oranjegevoel’ natuurlijk helemaal niet weg te denken, je ziet de nationale kleur overal waar Nederland zijn beste beentje voor zet.
Op wijngebied is het oranjegevoel minder vanzelfsprekend. Afgelopen zaterdag zat ik in een van de nieuwe trendy Amsterdamse wijnbars -4850, in de Camperstraat, gaat dat zien- aan mijn tafelgenoot uit te leggen wat de vermelding ‘orange’ op de kaart nu precies inhoudt. Nou ja, precies is het woord eigenlijk niet. Ik vertelde eigenlijk wat het zo ongeveer inhoudt.
In een wereld waarin witte wijnen fruitig en zeker niet geoxideerd mogen zijn –behalve de bekende uitzonderingen, zoals madera of sherry- is het niet zo gek dat de gewone wijndrinker zich afvraagt wat oranje wijn in godsnaam nu weer betekent. Slechts een kleine groep liefhebbers is er mee bekend, en dan waarschijnlijk ook nog alleen in Amsterdam & omstreken, waar de echte fanaten dit type wijn zien als de ultieme ‘oude’ natuurwijn, afkomstig van onze Georgische wijnvoorvaderen. Dat het begrip lastig te definiëren valt, schreef ik al in mijn artikel over Georgië, eind vorig jaar. Daar zie je al weer een nieuwere trend: het maken van wit met schilcontact zonder oxidatie. Oranje wijnen, die niet oranje van kleur zijn.
Niet zo gek dus dat veel importeurs zich na onze laatste flesaanvraag vertwijfeld afvroegen wat we bedoelden met ‘wit gemaakt met schilcontact’ als een van de nieuwe onderwerpen. Ook wij moeten met onze tijd mee. Het fenomeen bestaat nu eenmaal en geniet een bepaalde populariteit. Verwarring alom dus. Tja, oranje wijnen wilden we het dus niet noemen, want die kleur is niet maatgevend. Bovendien heb je dit type wijn tegenwoordig in allerlei vormen. De nieuwe generatie wijnboeren heeft geen vast recept, maar laat de witte druiven soms een paar dagen op de schillen gisten, soms weken. Maar ook maanden of jaren schilcontact is mogelijk. Ales Kristančič van Movia, bij wie ik gisteren op bezoek was, laat de witte druiven zo’n twee maanden in contact met de schillen. Hij past deze methode toe op een moderne manier. Zulk soort wijnen willen we dus graag proeven. Geen kwestie van alle fiches techniques doornemen, maar even bedenken –of weten- welke wijnboeren zich van dit soort technieken bedienen. Want zeker nu de inzichten voortschrijden, zitten er bijzondere en interessante wijnen bij. Tegelijk is het goed te beseffen dat het over de hoofden van veel wijndrinkers heen gaat. Misschien is dat ook een aardige takeaway voor de trendy sommelier: veel gasten zijn helemaal niet op de hoogte van dit fenomeen, en ze zijn er misschien ook helemaal niet van gediend.
Ronald de Groot
Het leven kan raar lopen, en is lang niet altijd te plannen. Maar een van de dingen die ik goed heb gepland, is de overstap van het artsenvak naar het schrijven over wijn. Een buitengewoon goede beslissing. Je wordt er misschien niet rijker van in materieel opzicht, maar wel in geestelijk opzicht. Het leven is er gewoon leuker op geworden. Het is mooi om te zien dat ik (lang) niet de enige ben die het medische vak heeft verruild voor de wijn. Afgelopen weekend was ik in het kader van een verjaardagspartijtje, dus gewoon als privépersoon, op bezoek bij de Pietershof, een wijngoed net over de Limburgse grens, bij het Belgische dorpje Teuven. We werden daar zeer enthousiast ontvangen door eigenaar Albert Meijer voor een uitgebreide rondleiding en proeverij. Hij vertelde dat hij jarenlang in het ziekenhuis had gewerkt, maar met afnemend plezier. ‘Mijn vrouw zei me op een gegeven moment dat ik moest ophouden met al dat gemopper, of gewoon moest stoppen met mijn werk. Zo gaat het niet langer. Ze had gelijk. Ik ben gestopt met mijn werk als cardioloog, want ik had er geen plezier meer in.’ Mooi om te zien. Ook voor Albert is het geen keuze voor het geld, maar voor plezier in het leven. En wijn geeft geweldig veel plezier. Hij wilde al jaren zijn eigen wijnen maken, en experimenteerde veel met zijn druivenstokken achter zijn huis in Limburg. Hij kwam Piet Akkermans tegen, de eigenaar van de Pietershof, en ze vonden elkaar in deze passie. Albert neemt het domein nu over en geniet van zijn 2,5 hectare wijngaarden, beplant met onder andere auxerrois, pinot blanc, pinot gris, chardonnay, pinot noir en riesling. Prachtig.
Beter kun je het niet doen in je leven, je wijnpassie volgen. We proefden een paar heerlijke wijnen, waarbij de onder andere de lekkere Pinot blanc opviel door zijn mooie rijkdom en frisheid, door de kalkhoudende bodem. ‘Ik prefereer ’17 door de zuren, maar de gasten hier prefereren de rondeur van ’16. Prima toch?’ Fijn. Wijn blijft een geweldig product, dat ware liefhebbers blijft inspireren. En steeds meer ook in Nederland en België.
Ronald de Groot
Het ergste lijkt een beetje weggeëbd, maar al jarenlang wordt er in Nederlandse supermarkten soms bijna gevochten om melkpoeder voor baby’s. In China wordt de moedermelkpoeder na grote schandalen niet vertrouwd, en daarom wordt de o zo vertrouwde Nederlandse babymelkpoeder in scheepsladingen naar China overgebracht. Eigenlijk niet zo gek. Poeder kan ook gemakkelijk worden vervoerd. Net als bij een pakje droge soep. Je hoeft het water niet te vervoeren, dat voeg je later gewoonweg toe. Misschien iets voor wijn? Nou, daar wordt toch wel een beetje anders over gedacht. Onlangs was men in de Chianti in rep en roer, zo werd gemeld door RAI News. Door middel van nieuwe opsporingsmethoden werd ontdekt dat er met name in de V.S. Chianti op de markt was die
gemaakt was met een chemisch poedertje. Briljant eigenlijk. Net als bij de soep en de melkpoeder. Maar ja, dat mag dus niet. Want wijn is nu eenmaal geen melk. Wijn wordt beschermd door allerlei regels, officiële herkomstbenamingen, en wat al niet meer. Het maken van poederwijn is wel een heel opzichtige inbreuk op wat wijn zou moeten zijn. Tegelijkertijd maakt het oerwoud van regels en de onnozelheid van de consument het soms wel heel gemakkelijk om met wijn te frauderen. Onlangs kreeg ik te horen dat er tankwagens rosé van de Languedoc naar de Provence zouden rijden, omdat daar zulke nare rosé-tekorten zijn. Ja ja. Zelfs met zeer oude flessen is gefraudeerd, zogenaamd uit de verzameling van Thomas Jefferson. Waarmee ik maar wil zeggen dat zelfs top-verzamelaars naïeve consumenten kunnen blijken. Fraude met wijn is van alle tijden en vindt plaats op elk niveau. In dat opzicht zit er aan de ‘poeder-Chianti’ eigenlijk nog wel een amusante kant. Tot het moment dat je je realiseert dat er zo’n 200 miljoen euro met zo’n fraude wordt verdiend. Dan realiseer je je
dat het gewoon keiharde criminaliteit is. Maar zo lang er gehaaide vervalsers zijn en onwetende consumenten, zal wijnfraude niet ophouden.
Ronald de Groot
Veel wijnliefhebbers, maar ook veel producenten, realiseren zich niet dat de Nederlandse wijnmarkt tot de top tien van grootste wijnmarkten van de wereld behoort. Met een import in 2016 van meer dan een miljard dollar aan wijn neemt Nederland op de mondiale ranglijst de negende plaats in, boven België, Frankrijk, Rusland en Zweden, en direct onder Japan en Zwitserland. Tegelijk is het een markt die heel open van karakter is, omdat hier wijnen van zo’n beetje overal ter wereld in de schappen staan. Chauvinistisch hoeven we niet te zijn –onze ‘eigen’ wijnproductie is op deze grote plas te verwaarlozen.
Dat betekent automatisch dat je altijd moet knokken voor een plekje in deze markt. Aanwaaien komt het je niet. Producenten kunnen dan ook wel een steuntje in de rug gebruiken. Onlangs was ik op een proeverij van Australische wijnen in Londen. Meerdere producenten klaagden dat Wine of Australia ze niet hielp op markten als de Nederlandse. De kaarten zijn jaren geleden op Azië gezet, met China als belangrijkste doel. ‘Chinezen houden niet van de wijnen die wij maken. Die zijn veel geschikter voor de Europese smaak.’ Shiraz is inderdaad een wijn die niet erg in de Aziatische keuken past. Maar zeker in Australië maken de grote bedrijven de dienst uit, dus ook waaraan de promotiegelden worden besteed. Dat de verkoop van Australische wijnen flink is weggezakt en veelal alleen grote merken als Lindemans en Penfolds nog een positie hebben in de supermarkt, het zal ze verder worst wezen. Jammer. Australië is veel meer dan alleen maar grote merken. Het lijkt een beetje de waan van de dag. Ik ben benieuwd wanneer wordt ingezien dat een vechtmarkt ook een interessante markt kan zijn. In mijn ogen is deze eenzijdige budgetverschuiving in elk geval een gemiste kans.
Ronald de Groot
