Columns

Onlangs kreeg ik van een lezer van deze stukjes een uitbrander dat ik zo negatief zou schrijven over Bordeaux. En dat terwijl ik zo’n liefhebber en kenner van de wijnen van deze streek zou zijn. Dat moge wellicht zo zijn -ik ken overigens nog veel meer wijnen waar ik liefhebber van ben- maar het is nu eenmaal niet mijn taak als journalist om positief te schrijven over Bordeaux als daar geen reden voor is. Ik kom hierop, omdat ik tijdens mijn vakantie een gezellig samenzijn had met François Lurton. Een tikje decadent, ik geef het eerlijk toe. Met zijn boot over het Bassin d’Arcachon varen, om aan te leggen op een grote zandbank tegenover het Dune de Pilat – het hoogste duin van Europa- en daar dan lekker te zwemmen en te barbecueën. Nou ja, de boog kan niet altijd gespannen zijn, laten we maar zeggen. Maar tegelijk doe je weer informatie op.

François is de oudste zoon van de inmiddels overleden André Lurton, die een hele trits châteaux in de Bordeaux zijn eigendom mag noemen. François maakt veel wijn, maar geen Bordeaux. Zo is hij met zijn Fumées Blanches tegenwoordig de grootste producent van Sauvignon blanc van Frankrijk. Hij koopt de sauvignon voor deze wijn overal: in de Loire, de Languedoc, in de Gers en ten noorden van Toulouse, om de belangrijkste plekken te noemen. Dat zorgt er voor dat hij een wijn kan maken die veelzijdig is. De ene streek geeft volume en kracht, de andere frisheid en spanning. Dat is het voordeel van de herkomstbenaming Vin de France, die duidelijk succesvol is.

Terug naar Bordeaux. Naar het zeggen van François betaalt hij in de Languedoc meer voor een kilo druiven dan de boeren in de simpele appellation Bordeaux van de coöperatie krijgen. In Bordeaux krijg je tegenwoordig voor eenvoudige Bordeaux AOC niet veel meer dan € 0,60 per liter, waar de kosten van de vinificatie nog af moeten, zodat niet meer dan zo’n € 0,45 resteert. Daar maak je verlies op, dat is onvermijdelijk. Hij stelt dat de wijnbouw in Bordeaux is gered door de crisisdistillatie van dit jaar, waarbij per liter zo’n € 0,80 per liter kon worden ‘gevangen’. Maar hij verwacht dat in de nabije toekomt zo rond de een derde van de wijngaarden in Bordeaux moet worden gerooid om vraag en aanbod weer in balans te brengen.

Het is de tragiek van Bordeaux. De streek brengt wijnen voort die tot de beste en duurste ter wereld behoren. Het geeft de streek -onterecht- een duur imago, waar de kleintjes onder lijden. En zij krijgen hun wijnen niet verkocht. Het zal nog even duren voor deze negatieve spiraal doorbroken zal zijn.

Ronald de Groot

Tijdens de zomervakantie bleven we met het gezin gezellig in België. In juli doorkruisten we ons kleine landje van het Heuvelland in de noordwestelijke Westhoek, niet ver van de zee, naar het meest zuidelijke Belgische dorp Torgny in de Luxemburgse Gaume. Ik deed ontdekkingen in Belgische wijn die ik in de verste verten niet verwacht had. Het meest bijzondere bezoek was dat aan wijndomein Lijsternest, producent van vin naturel in het afgelegen West-Vlaamse Otegem.

Bericht van NRC, gisteren: ‘Het aantal besmettingen door het coronavirus in Zuid-Afrika is op zaterdag de half miljoen gepasseerd. Dat blijkt uit de meest recente cijfers van de John Hopkins Universiteit. Na de Verenigde Staten, Brazilië, Rusland en India heeft het Afrikaanse land nu wereldwijd de meeste vastgestelde besmettingen. Er zijn meer dan achtduizend doden door de gevolgen van Covid-19 gemeld. Vorige week bleek echter uit onderzoek van experts in Zuid-Afrika dat het daadwerkelijke dodental in het Afrikaanse land een stuk hoger ligt.’

Dit is een enorme tragedie, die velen al zagen aankomen.  Het probleem is natuurlijk dat maatregelen om afstand te houden in arme en stedelijke gebieden lastig kunnen worden nageleefd. Voor hun inkomsten zijn veel arme inwoners ook afhankelijk van wat ze op de dag zelf kunnen verdienen. Ze kunnen het zich niet permitteren thuis te werken. En het feit dat op 1 juni veel versoepelingen werden doorgevoerd om de economie nog enigszins te redden, heeft geen positief effect gehad, integendeel.

Maar het is zuur dat de wijnboeren –en uiteraard producenten van andere alcoholische dranken- nu moeten ‘boeten’ voor de gevolgen van deze enorme uitbraak, nu op 13 juli alle verkoop van alcoholische dranken werd verboden. Het komt er op neer dat het ene kwaad met het andere wordt bestreden. Volgens de autoriteiten overlijden er in Zuid-Afrika op jaarbasis 62.000 Zuid-Afrikanen aan alcohol-gerelateerde problemen, met name auto-ongevallen en geweldsmisdrijven.  Dit is ook het argument alcohol voor de tweede keer (eerste keer was tussen eind maart  en 1 juni) te verbieden. Volgens president Ramaphosa zorgt het verbod er voor dat de druk op ziekenhuizen sterk afneemt, zodat er meer capaciteit is voor de behandeling van covid-patiënten.

Voor de Zuid-Afrikaanse wijnboeren betekent dit een desastreuze ontwikkeling. De thuismarkt is –zeker voor de grotere producenten- van levensbelang, zowel voor de wijnverkoop als voor het wijntoerisme. Je vraagt je af of het niet mogelijk is wat meer gerichte maatregelen te treffen. Ik zou me kunnen voorstellen dat wijntoerisme nu niet bepaald tot zoveel problemen leidt. Dat is ook wat Rico Basson zegt, de directeur van Vinpro, de Zuid-Afrikaanse vereniging van wijnproducenten, met 2500 leden. Hij stelt dat de organisatie steeds in gesprek is geweest met de regering, en dat de wijnindustrie zich juist hard inspant om alcoholmisbruik te voorkomen en matig drinken te stimuleren. Er zouden andere wegen bewandeld moeten worden om de wijnindustrie van de ondergang te redden, door alcoholverkoop niet helemaal uit te bannen. Tot nu toe hebben deze gesprekken weinig opgeleverd.

Het probleem is dat veel producenten door de droogte van de afgelopen jaren al moeite hadden het hoofd boven water te houden –sorry voor deze vreemde beeldspraak. Deze crisis komt er nu nog bovenop. Vinpro verwacht dat als het zo doorgaat, 90% van de wijnproducenten in Zuid-Afrika het loodje zal leggen. SAA, de nationale luchtvaartmaatschappij wordt wel gesteund, maar de wijnboeren niet, terwijl het om meer dan tien keer zoveel banen gaat. Een rampzalige ontwikkeling, ook voor de Nederlandse wijnliefhebber. Nederland is een van de belangrijkste markten voor Zuid-Afrikaanse wijn.

Want tot overmaat van ramp komt ook de export in de knel. Alhoewel de producenten nog mogen exporteren, en nu meer dan ooit van deze inkomsten afhankelijk zijn, zijn er problemen in de haven, waardoor niet alle orders op tijd wegkomen. Dat betekent dat supermarkten hier promoties van Zuid-Afrikaanse wijnen schrappen, omdat er geen garantie kan worden gegeven dat de wijn op tijd kan worden geleverd. De Nielsen cijfers van week 24 geven aan dat Chili inmiddels Zuid-Afrika voorbij is in marktaandeel en het is waarschijnlijk dat dit verschil op deze manier verder kan oplopen. Ik heb niets tegen Chileense wijn, zeker niet, maar gezien wat voor moois Zuid-Afrika tegenwoordig produceert, is dit voor onze markt een ernstige aderlating. Het wordt tijd dat de Zuid-Afrikaanse regering tot bezinning komt.

Ronald de Groot

Op mijn overpeinzingen met de titel ‘Bordeaux: wie wil er wit?’ kwam een reactie van Philippe de Poyferré, directeur van Château Loudenne. Bij mijn bezoek aan Frankrijk van onlangs werd het me nog eens ingefluisterd: “In Frankrijk wordt tegenwoordig meer rosé gedronken dan rood”. Ik vroeg me toen af of de in Bordeaux geproduceerde witte wijnen de oplossing kunnen zijn.

Overpeinzingen op maandag: Bordeaux: wie wil er wit?

Reactie Philippe de Poyferré

Een interessante opening – is wit de toekomst van Bordeaux? Ik denk het niet, maar bij Loudenne stellen we onszelf die vraag niet. Château Loudenne produceert al te lang wit. We proberen er gewoon het beste van te maken, origineel en anders denk ik, en dat voor een prijs die weliswaar hoog, maar toch redelijk is. En als we zien dat Loudenne sinds 1880 altijd wit heeft geproduceerd en de op één na grootste witte wijngaard in de Médoc heeft, denk ik dat het is omdat het château heel trouwe klanten heeft voor zijn witte wijn.

Is het geloofwaardig om in Bordeaux wit te produceren – dat geloof ik zeker. We hebben een kort geheugen, maar tot 1970 produceerde Bordeaux meer witte wijn dan rode wijn! Het lijkt dan ook ongelooflijk dat wit tegenwoordig nog slechts 11% van de productie in Bordeaux vertegenwoordigt. De markt verloor interesse in witte Bordeaux en natuurlijk begon de regio steeds meer rode wijnen te produceren.

Château Loudenne heeft een goede marktpositie, omdat we onze wijnen niet via de place de Bordeaux verkopen, maar rechtstreeks via importeurs in de verschillende landen – in Nederland worden we exclusief op de markt gebracht door Fine Drinks BV. Het verkopen van een breed gamma aan wijnen is dan ook veel logischer dan het verkopen van één enkele wijn. We produceren sinds twee jaar ook een kleine hoeveelheid rosé, die we exclusief op de markt brengen in de Médoc en Bordeaux. In de markt is vraag naar dit type wijn en het lijkt ons logisch ons aan te passen aan de markt.

In het huidige tijdsgewricht wordt van ons verwacht dat we het milieu respecteren, en sinds de oogst van 2017 beschikken we over het certificaat van de HVE, Haute Valeur Environnementale. Sinds 2019 is de wijngaard in conversie naar biologische wijnbouw.

Door rechtstreeks zaken te doen met onze klanten, kunnen we beter anticiperen en de markt beter begrijpen. Dat helpt ons minder te lijden onder de crisis.

Loudenne kan gratis worden bezocht voor proeverijen zonder afspraak, dus aarzel niet om uw lezers bij ons langs te sturen.

Philippe de Poyferré, directeur Château Loudenne

Het schrijven van persberichten is een mooi en bijzonder vak. Het lezen van persberichten door journalisten is ook een vak apart. Er zijn tegenwoordig media die persberichten één op één overnemen, want dat is wel zo gemakkelijk. Op media wordt flink bezuinigd, en dat zullen we merken ook.

Ik kom hierop door een persbericht dat afgelopen week via de mailbox binnenkwam over importeur Oud Reuchlin en Boelen, ooit een mooi bedrijf en een belangrijke speler in de horeca. Maar ook een bedrijf dat het al jaren moeilijk heeft, en dat zal er met de huidige crisis in de horeca niet beter op zijn geworden, zo mogen we vermoeden. Maar daar gaat het persbericht (uiteraard) niet over. Nee, het verhaal is natuurlijk een stuk positiever. ‘Oud Reuchlin & Boelen (ORB) wordt door een voorgenomen fusie tussen het Franse moederbedrijf InVivo Wine en het eveneens Franse Vinadeis onderdeel van de marktleider op het gebied van wijnproductie. Hierdoor ontwikkelt ORB zich van wijnimporteur tot wijnproducent en -distributeur.’ Dat klinkt goed. Nog een citaat. ‘ORB is al marktleider in de Nederlandse horeca en gespecialiseerde vakhandel. Managing Director José Olde Olthof is er trots op dat het Franse moederbedrijf een cruciale rol ziet voor ORB in het versterken en uitbouwen van die positie. “We hebben binnen de groep een leidende rol bij het ontwikkelen van nieuwe internationale concepten, digitalisering en een nog duurzamere route to market”.’ Het wordt allemaal nog mooier. ‘“Zij krijgen nu ook de mogelijkheid om wijnen rechtstreeks van de producent te betrekken, dus zonder tussenpersonen. Dat biedt efficiency– en kostenvoordelen terwijl de kwaliteit van onze producten en diensten onverminderd hoog blijft”.’

Voor de beter ingevoerde lezer van dit persbericht is dat nu juist de grote vraag. In feite is ORB een van de laatst overgebleven restanten van het ooit roemruchte Baarsma, dat in 2005 met een management buy out werd overgenomen door Cees de Rade (COO) en Tjeerd van der Hoek (CEO) van oprichters Sip Baarsma en Peter Wagenaar. Daarna volgde een overnamestrategie, waarbij Wijnvoordeel, De Wijnbeurs, Wijnkoperij Wielinga, Léon Colaris, By the Grape en Lovian werden overgenomen. ORB was al eerder ingelijfd. Deze strategie kostte wel wat, en de heren gingen met hun Baarsma Wine Group Holding (BWG) in 2007 in zee met AAC Capital Partners, een private–equity–bedrijf, van dat type dat tegenwoordig niet meer zo’n goede naam heeft. AAC kreeg een meerderheidsbelang. Ongetwijfeld hebben de heren hierbij zelf een leuk klappertje gemaakt. Zo gaat dat in die wereld, die met wijn niet meer zoveel te maken heeft. Zie de HEMA.

De grote money maker van het bedrijf was, volgens ingewijden, het goed draaiende Wijnvoordeel. Daar werd slim gebruik van gemaakt, met het afstoten in 2016 van het ‘B2C’-deel, business to consumers, dat opereert onder de naam E-Luscious. Eigenaar werd Gilde Equity Management, eigenaar van onder andere Kwantum. Met het geïncasseerde bedrag konden de schulden van de BWG worden afgelost. ORB bleef onderdeel, want dat levert aan de horeca. Dit matig renderende restant was zo wel verkoopklaar, en werd in 2018 door AAC overgedaan aan Invivo, dat –eveneens volgens ingewijden- na afloop het gevoel kreeg een kat in de zak te hebben gekocht. Tja. De wereld van de haute finance is hard.

In die zin is het goed dat nu weer een wijnbedrijf eigenaar is. Maar met de komst van Vinadeis in dit verhaal moeten we ons wel afvragen wát voor eigenaar. In feite lijkt het er op dat ORB het nieuwe Baarsma is, en dat de naam Baarsma stilletjes wordt afgedankt. Een nieuwe vlag moet de lading gaan dekken, kennelijk. En wat voor lading? Daarvoor duiken we in de achtergrond van Vinadeis en het persbericht. ‘Moederbedrijf InVivo gaat door deze fusie in Frankrijk over 40.000 hectare wijngaarden beschikken van ruim 5200 aangesloten wijnboeren.’ Vinadeis is in feite een voortzetting van Val d’Orbieu, een club van coöperaties in de Languedoc-Roussillon. Deze is in de loop der jaren uitgebreid met andere producenten en coöperaties. Niets ten nadele, maar geen bedrijf dat bekend staat om de hoge kwaliteit van zijn wijnen. Het lijkt er sterk op dat ORB een afzetkanaal in Nederland moet worden van de wijnen van dit conglomeraat. Het is moeilijk voorstelbaar dat de kwaliteit van het aanbod daarmee ‘onverminderd hoog’ blijft. ORB zal moeten verkopen wat de Fransen graag kwijt willen, zo lijkt me.

Het zouden wel eens de laatste stuiptrekkingen kunnen zijn van wat ooit een befaamde importeur was (ORB) en van wat ooit de grootste importeur van Nederland (Baarsma) was. De oude Sip zou zich in zijn graf omdraaien. Gelukkig ligt hij daar nog niet in.

Ronald de Groot

Mailtje uit Bordeaux, van Château Loudenne. Heeft u belangstelling voor het proeven van onze witte wijn? Ach ja, waarom niet? Altijd nieuwsgierig hier. Maar ja, Loudenne? Ik ken de wijnen sinds jaar en dag als die van een uitstekende en de afgelopen jaren heel betrouwbare Cru Bourgeois uit de Médoc. Waarom dan wit?

Het antwoord is niet zo lastig te geven, denk ik. Als er één wijn in crisis is, dan is het wel rode Bordeaux. Bij mijn bezoek aan Frankrijk van onlangs werd het me nog eens ingefluisterd: in Frankrijk wordt tegenwoordig meer rosé gedronken dan rood. Ongelooflijk eigenlijk. En omdat Bordeaux altijd voorop stond met rood, ook in de Franse supermarkt, gaat het daar gewoon dramatisch slecht. Maar, is wit daarop het antwoord? Is het een alternatief voor rood? Dat waag ik te betwijfelen.

Afgelopen zaterdag, met vrienden op bezoek, hadden we het genoegen het overschot van de Domaine de Chevalier wit 2019 te mogen genieten. Een wonderbaarlijk mooie witte wijn, een van de topwijnen van Pessac-Léognan. Over van de primeurproeverij. Dank u, Coravin. Net als voor de rode topwijnen is hier een markt voor van liefhebbers van bijzondere droge witte Bordeaux, die bereid zijn de stevige prijs te betalen. Hij is zelfs duurder dan de rode wijn van hetzelfde château.

Maar in dat opzicht is hij dus helemaal niet representatief voor de grote plas wit die aldaar wordt gemaakt. Die ook voor een groot deel (zo’n 45%) wordt gemaakt op basis van sauvignon blanc. Een druif waarvoor Bordeaux zonder klimaatopwarming al aan de warme kant is. Sémillon –bijna de andere helft van de aanplant- is interessant als druif, maar die heeft eigenlijk bewaartijd nodig. En wie heeft die tijd nog?
Terug naar de Loudenne 2019. Dit is geen voorbeeld van een château dat recentelijk aan wit is begonnen uit wanhoop of om de trend te volgen. Integendeel, de eerste witte wijn werd hier al in 1880 gemaakt. Wit beslaat hier eenvijfde van de wijngaard, 12 hectare. Hij is gemaakt van ongeveer driekwart sauvignon blanc en ruim een kwart sémillon. Een prima glas wit, met de sauvignon nu nog dominant, exotisch, open, met wat fijn hout. Prima wit. Maar of Bordeaux hier de oorlog mee wint? Ik hoop het voor ze.

Ronald de Groot

Taal is een fascinerend fenomeen. Als je je hele leven al schrijft –ik begon zelf tijdens mijn studie als bijbaantje met het schrijven van collegedictaten voor mijn medestudenten- zie je dat taal prachtig is, maar ook tot veel misverstanden kan leiden. Je kunt gemakkelijk iets verkeerd formuleren, zodat degene die het leest iets anders begrijpt dan je bedoeld hebt. Dat is een van de redenen dat ik zoveel mogelijk vermijd om discussies te voeren via mail of sociale media. Een kleine venijnigheid of onjuiste formulering kan leiden tot grote misverstanden. Dan liever een gesprek.

Ik kom hier op omdat de Franse diplomatie afgelopen week een zeldzame (ver)taalfout maakte, bij de bekendmaking van het nieuwe kabinet. In het Engelse persbericht stond vermeld dat er een nieuwe ministerspost kwam: “minister for attractiveness”. Deze vertaling leidde bij Engelstaligen tot veel hilariteit, want een minister van “aantrekkelijkheid” werd nogal bijzonder gevonden. Zo aantrekkelijk zag de nieuwe minister er nu ook weer niet uit… De Fransen zitten diep in de economische puree, dus deze nieuwe minister moest zorgen voor het aantrekken van nieuwe investeringen, in het Frans “attractivité“. Het gelach werd nog luider toen de Fransen vermeldden dat ze toch echt goed in het woordenboek hadden gekeken. De dag er na werd bekend gemaakt dat de titel moest zijn “economic attractiveness.” Gelukkig maar.

De Fransen zouden moeten weten dat dit soort fouten gemakkelijk worden gemaakt. Zo is er een bekende anekdote dat minister Irene Vorrink ooit in Parijs flink werd uitgelachen toen ze zich voorstelde als “ministre du mileu”, minister van de onderwereld. Later ontkende ze overigens zelf die blunder te hebben gemaakt. Haar toenmalige baas, Joop den Uijl, noemde het ondernemingsgezinde Nederland ooit “a nation of undertakers”, een land van doodgravers. Hij ontkende overigens niet.

Zelf ben ik nog wel eens aan het puzzelen over vertaling van bepaalde ondergronden. Naar aanleiding van een bezoek aan Faugères dat ik onlangs bracht, zat ik te puzzelen op een vertaling van ‘schistes’, zoals de Fransen de lokale ondergrond noemen. Als je gaat googelen -tegenwoordig natuurlijk een verplichting- dan kom je als Nederlandse naam ‘schist’ tegen. Hm. Nogal onbevredigend. Want ik weet wel hoe het er uit ziet, maar als lezer heb je daar volgens mij geen voorstelling bij. Ook kom je de vertaling ‘leisteen’ tegen. Maar dat klopt niet helemaal, want leisteen is zwart en dunner. Het is niet hetzelfde gesteente. Daar helpt Wikipedia -ook een must- weer goed bij: “Schist heeft een hogere metamorfe graad dan schalie, leisteen en fylliet.” Pfff. Ik kom er niet uit. Moeilijk hoor. Taal is mooi, maar ook moeilijk. En vertalen misschien nog wel moeilijker.

Ronald de Groot

Van mijn geliefde redacteur Frank Jacobs kreeg ik een aan hem gerichte uitnodiging toegestuurd die mijzelf niet had bereikt. Omdat ik jonger ben dan hij, leek het hem meer iets voor mij. Want deze uitnodiging is nadrukkelijk gericht aan de (jonge) moderne wijnmens. De uitnodiging gold een ‘zomerse promo videoshoot’. Een promo een beetje voor jezelf en een beetje voor een wijnproduct, als ik het goed interpreteer. Want, zo gaat de uitnodiging verder, over wat er gebeurt na het ‘shooten’: ‘Na afloop heb je dus een leuke middag gehad, zit je in onze promo die verspreidt [sic] wordt via social kanalen, waarin we je graag vermelden en taggen en ga je naar huis met een leuke beach chair en wat andere cadeautjes.’ Wow. Ik heb kennelijk de boot gemist, dat ik hier niet bij kan/mag zijn. Wat jammer. Misschien krijg ik nog een herkansing. ‘Vind je het leuk om ook nog een andere gezellige influencer mee te nemen die mee wil doen in de promovideo? Laat het weten.’

Frank Jacobs is niet het type om zich ‘influencer’ te laten noemen. Sterker, hij kan zich nogal ergeren aan deze term. Niet onlogisch. Het doet misschien te veel denken aan door multinationals betaalde campagnes om jonge vrouwen op YouTube reclame te laten maken voor -pakweg- cosmetica. Laat ik het zo zeggen: er zijn subtielere manieren om wijn te promoten. Dit soort promotiecampagnes komt waarschijnlijk voort uit het idee dat ook een jong publiek moet worden aangesproken. Maar op de een of andere manier werkt dat meestal niet zo. Ik kan me nog goed herinneren dat sherry aan een jong publiek te slijten, jammerlijk mislukte. Ondanks een campagne tot de billboards aan toe.

Natuurlijk leven we niet in het romantische idee dat wijn geen marketing behoeft. Ook wijn moet verkocht worden en goede marketing doet wonderen, ongetwijfeld. Een mooi voorbeeld zag ik van de week langskomen op twitter van wijnconsultant Brian Fletcher. Hij rekent de kosten en de winst voor bij de productie van een (fictieve) wijn uit Napa Valley, op basis van 10 ton aangekochte druiven. Heel interessant. Van die 10 ton worden 50 dozen van 12 per ton gemaakt, in totaal 500 dozen. Kosten van de aankoop van de druiven komen op $ 15 per kilo, in totaal $ 150.000. Alles bij elkaar gerekend -wijnmaken, nieuwe vaten, etc.- komt de kostprijs op ruim $ 500 per doos. En dan komt daar dan nog $ 100 per doos bij aan marketingbudget, dus in totaal liefst $ 50.000. Van dat bedrag kun je nog een paar gezellige influencers financieren. Zeker als je bedenkt dat zo’n wijn voor $ 150 per fles de deur uit gaat. Wat een marge oplevert van bijna $ 1200 per doos, zo’n twee keer de kostprijs. Leuke business. Wijn en wijnmarketing zijn niet zo gezellig en romantisch als ze lijken.

Ronald de Groot

Als er één ding is wat me opvalt tijdens deze covid-crisis -die volgens sommigen voorbij is, maar voor mij nog lang niet- is dat er heel veel clichés uit de kast worden getrokken. Zoals, onder andere, het bovenstaande. Wat meestal wordt bedoeld met deze opmerking, is dat betrokkene vindt dat de ideeën die hij/zij had vóór deze crisis, nu maar eens hoognodig uitgevoerd moeten worden. Het doet er niet toe wat, zo lijkt het wel. Vergroening, vegetarisch eten, minder alcohol, verduurzaming, noem maar op. Het ‘nieuwe normaal’, ook zoiets. Het komt me voor dat iedereen daar iets anders onder verstaat, zeker de leden van de groepering die zich ‘viruswaanzin’ noemt.

Mijn boerenverstand zegt me dat het wel aardig is om te roepen dat een crisis een goede reden is om zaken te veranderen. Maar dan moet je toch wel in de luxepositie zitten dat je dat allemaal ook kunt betalen. Het lijkt me gemakkelijker zaken te veranderen als het goed gaat. Tenslotte zit Italië er nu ook niet op te wachten dat Nederland tijdens deze crisis gaat roepen dat het zijn economie nu maar eens hoognodig moet hervormen. Dat lukte zelfs niet toen het economisch beter ging.

Hetzelfde geldt natuurlijk voor de wijnproductie. Dit is gewoon crisis, met alles er op en er aan. Dus nu hervormen, dat zit er niet in. Maar structurele problemen zijn er wel. Producenten wijzen er op dat het probleem van overproductie al veel langer bestaat, en door de crisis alleen maar wordt geaccentueerd. Dat zegt bijvoorbeeld Jerôme Vic van Domaine Preignes le Vieux, waar ik afgelopen week tijdens ons verblijf in de Languedoc op bezoek was. ‘Ik heb een bedrijf dat gericht is op de lange termijn. Het wijnleven zit vol crises, het is een competitieve markt. Ik maak geen wijn om die vervolgens te laten destilleren. Als anderen dat willen, prima. Ik niet. Moet ik ondersteuning aanvragen? Ok, anderen doen nu een campagne met Europees steungeld, maar dat is ook maar eenmalig. Dat doet op de lange termijn ook niet zoveel. Ik ga door op mijn eigen weg, met de strategie die ik al lang geleden heb uitgestippeld.’

Eerder in de week was ik voor een proeverij in Faugères. De producenten hadden wel schade, maar waren blij dat ze wijnen maken die bewaard kunnen worden. Dus met enig geduld hun weg naar de consument alsnog zouden kunnen vinden. Maar voor bepaalde producenten is het beslist een uitkomst dat de overschotten gedestilleerd mogen worden. Voor wijnen met AOC en IGP wordt € 78 per hl vergoed, € 0,78 per liter. Voor producenten van goede wijnen is dat natuurlijk niet genoeg, zelfs als je rekent dat je geen kosten hebt voor flessen, kurken en etiketten. Maar als je je IGP voor pakweg € 1 per fles (exportprijs per fles) verkoopt, dan kom je aardig in de buurt. Maar een hervorming is dat niet. Nu even niet. De structurele overproductie wordt er niet mee opgelost. De crisis van de een is nog niet de crisis van de ander. En een ‘nieuwe normaal’ in wijn, daarvan is bepaald nog geen sprake.

Ronald de Groot

Een van de leukste dingen van het schrijven van deze columns, een beetje badinerend ‘overpeinzingen’ genoemd, is het lezen van de commentaren. Gelukkig zijn mijn lezers uitermate beschaafd, zodat nare en vervelende reacties -waar de sociale media tegenwoordig vol mee staan- op deze plek gelukkig helemaal ontbreken. Het blijft vooral heel netjes en beleefd. Sommige reacties zijn spot on, andere slaan de plank (een beetje) mis. Rob van Ginneken -dank voor de reactie- vond vorige week dat ik als arts de mensen wellicht zou kunnen motiveren hun alcoholconsumptie te matigen. Ik vond mijn werk als arts altijd inspirerend, maar het stoppen van dit werk was, vijftien jaar geleden, een van de beste beslissingen die ik ooit heb genomen. Dus ik heb geen enkele pretentie als arts te schrijven, en ik heb overigens ook helemaal niet de pretentie dat ik mijn lezers er toe kan motiveren het alcoholgebruik te matigen. Ik ben bang soms zelfs het tegendeel te doen, maar dat is uiteindelijk ook weer niet de bedoeling, natuurlijk. Drink minder, maar beter, zoiets.

Joop Gonda Rigter slaat in zijn reactie -ook dank- de spijker op zijn kop. Hij vindt het een nutteloze overpeinzing, die geen bijdrage levert aan de discussie rond een gematigd alcoholgebruik. Dat klopt helemaal. Ik wilde een bijdrage leveren aan de discussie over het (on)nut van dit soort publiekscampagnes. Misschien wil ik het nog wel eens over alcoholconsumptie hebben, maar voor een wijnschrijver is dat een lastig onderwerp. En nutteloos? Al deze overpeinzingen zijn feitelijk nutteloos. Maar wel leuk om te schrijven.

Dit soort gedachten gingen door mijn hoofd tijdens mijn autoreis naar Zuid-Frankrijk, dit weekend. Heel bijzonder, vijf dagen nadat het weer mocht. Eindelijk! Maar deze reis was vooral bijzonder omdat er verder helemaal niets bijzonders aan was. Een bevreemdende ervaring, na al die verhalen over strenge controles, betonblokken op de grens en eindeloze. Nu was de reis zoals hij altijd was. Met zelfs een vertrouwde drukte op de autoroute du soleil. Heel ontnuchterend eigenlijk. Wel zagen we weinig buitenlandse kentekens op de weg, en niet meer dan een handvol Nederlandse. Dus de normale reislust is voorlopig nog niet terug, zo lijkt het.

Voor ons is het hier in het zuiden een soort thuiskomen, tussen de wijngaarden, met heerlijk weer. Zonder uiteraard de voorzichtigheid uit oog te verliezen. Maar op een terrasje zitten in de zon, dat moet zeker kunnen. Gelukkig. Mijn laatste reis was naar Zuid-Afrika. We kwamen 23 maart terug, ternauwernood op tijd voor het schrappen van de vluchten vanuit Kaapstad. Drie maanden niet gereisd dus. Ik moet lang teruggaan in mijn geheugen om te kunnen bedenken wanneer dat eerder is voorgekomen. Dat moet lang geleden zijn geweest. En vliegen, daar wacht ik liever nog even mee. Hoe belangrijk het ook is voor onze verhalen. Ik ben blij dat je met de auto ook naar mooie wijngebieden kunt reizen. Hier in de omgeving van Saint-Chinian en Faugères vind je geweldige schistes-terroirs, een variant op leisteen. Een bodem die naar mijn smaak volledig miskend is. Zelfs in Zuid-Afrika, bijvoorbeeld bij de Kasteelberg, zie je meer respect voor de bijzondere schistes die je daar vindt dan voor de ondergronden hier. Fransen promoten hun kalkhoudende bodems op een perfecte manier -denk aan Chablis, de Champagne, de Côte d’or en zelfs die in Saint-Emilion. Maar over deze bijzondere schistes hoor je ze bijna nooit, ik althans niet. Hoog tijd om daar een mooi artikel over te maken. Heerlijk, ik kan weer aan de slag. Ongetwijfeld heel nutteloos allemaal, maar ik kan niet wachten.

Ronald de Groot