Nieuws

De rubriek over dranken die de eetlust opwekken en gesprekken op gang brengen

Deze keer: het huisaperitief

Door Thijs Akkerman

Als klein kind creëerde ik met vriendjes toverdranken. We mixten water met alles wat we in de koel-, keuken- en kelderkast konden vinden. Van specerijen en ketjap manis tot koffiepoeder en poffertjesmix. In zekere zin is de fascinatie voor toverdranken altijd gebleven. Zo zoek ik graag naar wijnen die gemaakt zijn van onbekende druivenrassen en distillaten van bijzondere grondstoffen. Een uniek productieproces maakt me helemaal gelukkig. Niet voor niets schreef ik artikelen over Japanse wijnen van de koshu-druif, geuzebier en Aziatische rijstdistillaten… Ik geniet ervan wanneer het een eigenzinnig persoon lukt een bijzondere plek te vangen in een fles. Of in een glas. Dat laatste kom je als het goed is tegen bij het betere huisaperitief. Hieronder volgen enkele van mijn favorieten.

Het leukste vind ik dranken die je uitsluitend op één plek kunt bestellen. Zo dronk ik jaren geleden in de Maastrichtse Sjinkerij de Bóbbel een Bitter Bóbbelke. Het recept was geheim, maar de barman verklapte dat brandewijn de basis vormde en dat daar in ieder geval Angostura bitter aan toe was gevoegd. Het aperitief werd ijskoud geserveerd in een jeneverglas. Net als bij een kopstootje schonk men het kelkje zó vol dat er een kop op zat, die je er vervolgens vanaf moest slurpen zonder het glas op te tillen van de bar. Ik schrijf bewust in de verleden tijd; sinds de overname van het café is deze traditie verloren gegaan.

Nog iets zuidelijker vinden we het Brusselse café Le Cirio, ooit de stamkroeg van Jacques Brel. Hier schenkt men sinds 1939 ‘Half en half’, bestaande uit gelijke delen champagne en witte wijn. Er doen verschillende verhalen de ronde over de ontstaansgeschiedenis van dit elegante huisaperitief. Was de aanleiding een tekort aan mousserende wijn? Of liet een handelaar die op de naastgelegen beurs geld had verloren de schuimwijn aanlengen? Hoe dan ook: tijdens het nippen kun je de prachtige art-nouveaustijl van de gelagkamer bewonderen.

We zakken verder af naar het Noord-Italiaanse Mantova. Daar bevindt zich, aan het Piazza delle Erbe, onder de portico naast de krantenkiosk, Café Caravatti. Deze bar staat bekend om het gelijknamige aperitivo della casa. Ook dit recept is geheim, maar ik vermoed dat er in ieder geval wijn, vermout en een amaro in zit. Het is donkerrood van kleur en wordt geserveerd in een wijnglas. Zoals het een goed Italiaans café betaamt, serveert men er rond aperitieftijd heerlijke hapjes bij.

Voor we via de Brennerpas weer noordwaarts gaan, maken we een tussenstop in Bassano del Grappa. Aan het begin van de houten Ponte Vecchio bevindt zich Grapperia Nardini, waar men naast grappa ook glaasjes Mezzoemezzo schenkt. Dat is een mix van Nardini Rosso en Rabarbaro – een aperitivo bitter en een amaro – met bruiswater en een schijfje citroen. Het leven is goed, met de Adige die onder je door stroomt en de ondergaande zon die in de verte de Dolomieten rood kleurt.

Onderweg naar huis stoppen we nog één keer. In Düsseldorf, niet ver van de Rijnoever, vind je op een straathoek de Stube ‘Et Kabüffke’. Je klopt op een luikje in de muur, steekt twee vingers op, leegt samen met één teug de glaasjes Killepitsch en de laatste avond kan beginnen. Terwijl de kruidenlikeur je gedachten prikkelt, besef je hoeveel intrigerende toverdranken Europa kent. Genoeg voor een leven lang ontdekken.

Als ik zeg dat we leven in een verwarrende, laten we zeggen onrustige wereld, dan mogen we dat gerust een understatement noemen. We leven tussen conflicten waar we totaal geen greep op hebben. Nou ja, als er een drone overvliegt, dan stelt de Europese Unie een onderzoek in, dus in dat opzicht kunt u rustig gaan slapen. Hoe gaan wij er zelf mee om? Lastige vraag. Eén reactie lijkt duidelijk: meer (be)sparen. Zelfs toen de rentes de afgelopen jaren record laag waren, bleven we met zijn allen driftig doorsparen. Voor je weet maar nooit. 

Wat Nederlanders daarnaast bijzonder maakt, is dat ze in hun bespaardrift vooral tuk zijn op acties. Met als toverwoord één plus één gratis. Je wordt er mee doodgegooid. Een bedrijf als Jumbo, dat ooit bezwoer dat het zou blijven werken met ‘elke dag lage prijzen’, is zelfs door bocht gegaan. Ze moeten kennelijk wel. Maar dat ‘gratis’ niet bestaat, weten we allemaal. Dus dat de ‘gewone’ prijs daardoor extra hoog wordt, nemen we voor lief. Gewoon wat extra hamsteren tot de volgende aanbieding, en klaar is kees.

Voor wijn is één plus één tegenwoordig verboden: 25% korting is het maximum. Gelukkig maar. Want de prijsdruk op wijn is al hoog genoeg. Voor ons artikel over de oogst van dit jaar maak ik, zoals dat zo mooi heet, een ‘rondje langs de velden’. Zo spreek ik altijd even met Louis Geirnaerdt, eigenaar van Bodegas Bodem in Aragón, Spanje. Fijn om in het Nederlands onversneden meningen te horen over de situatie in wijnland. De Nederlandse directheid is in dit soort gevallen een zegen. Hij windt er geen doekjes om. Geirnaerdt noemt de situatie heel moeilijk. Maar naar zijn mening wordt het nog zwaarder. ‘Het doet me denken aan 2008, de tijd van financiële crisis. Net als in 2007, dat was al de voorloper. Toen al werd er minder geld uitgegeven en bespaard op wijn. Wijn is een luxeartikel, het is een product met een grote prijselasticiteit, waar je als wijndrinker gemakkelijk op kunt besparen. Dus gingen de prijzen naar beneden.’ 

Waarom nu ook? ‘Je ziet de laatste jaren al een daling van de consumptie. Maar nu is er in de V.S. een duidelijke kentering te zien. De directe verkoop van de wijnbedrijven aan consumenten is in de V.S. voor het eerst in 30 jaar fors gedaald.’ De maand september was rampzalig. ‘De verkopen daalden zo’n 15%  ten opzichte van het jaar er voor. Dat is een teken van een haperende consumentenmarkt en -vertrouwen. Ga er van uit dat de middenklasse zit te besparen. Dus markt gaat volgend jaar écht haperen. Want niemand zegt eerlijk hoe slecht het écht gaat. Mensen geven minder geld uit, ik ook. Overal zie je problemen, Bordeaux, Piemonte. Denk niet dat wijnstreken als Barolo of Barbaresco gespaard worden, ook daar moeten ze omlaag met de prijzen.’

‘Spanje zit nog vrij goed, met een totale wijnexport naar de V.S van 10%. Frankrijk en Italië exporteren als land bijna 25% naar de V.S. De Amerikaanse problemen zijn zo groot, dat gaat een grote klap geven. Door shutdown ligt ook nog eens alles stil. Als ik een wijn met een nieuw etiket op de markt wil brengen, kan ik dat vergeten, want die moeten eerst worden goedgekeurd. Het werk van het Alcohol and Tobacco Tax and Trade Bureau ligt voor 100% stil, dus je kunt niets goedgekeurd krijgen. De rentabiliteit van de hele sector staat onder druk.’

Goed beschouwd begint de situatie in de V.S. trekjes te krijgen die doen denken aan de oude Sovjet Unie.  Met een autocratische leider, die geen slecht nieuws wil horen. Die wil dat de rente verlaagd wordt, terwijl de staatsschuld – die nu al 124% van het bbp bedraagt- explodeert. Volgens columnist Peter de Waard van de Volkskrant durven de Amerikaanse kredietbeoordelaars Moody’s, S&P en Fitch de rating van de VS niet te verlagen, wellicht uit angst voor Trump. Dat is slecht nieuws voor ons allemaal, en het zou nog waar kunnen zijn ook. 

Wie had ooit kunnen denken dat de wereld zo zou veranderen, dat de wijnhandel op grote schaal te lijden zou krijgen door (geo)politieke spanningen? Ik niet, eerlijk gezegd. De oogst is binnen. Nu moet hij nog verkocht worden.

Ronald de Groot, hoofdredacteur.

Mooie vondsten ondanks moeilijke jaargang ’24

Tekst: Bart de Vries

De jaarlijkse proeverij van de nieuwste releases van de Erste Lagen (premiers crus) van de Oostenrijkse Traditionsweingüter (ÖTW) is een paar jaar geleden omgedoopt in de Single Vineyard Summit (SVS). Nu Steiermark, Leithaberg, Eisenberg en de Wachau al enige jaren achtereen als gasten van de partij zijn, is het evenement uitgegroeid tot dé gelegenheid om vrijwel alle Oostenrijkse wijngaardwijnen die ertoe doen te proeven. Maar het waren vooral de oorspronkelijke appellations (Kamptal, Kremstal, Traisental, Wagram) die dit jaar hun jaargang 2024 presenteerden. Zoals altijd was de kwaliteit hoog, maar dat kon niet verbloemen dat 2024 een moeilijk jaar was.

Als je 226 wijnen van een jaargang proeft, kun je allicht iets zeggen over de kwaliteit van die vintage. Maar het is niet zo makkelijk als het lijkt. Als je er zoveel achter elkaar probeert, loop je het risico dat je die wijnen die eruit springen hoger of lager beoordeelt dan ze eigenlijk waard zijn. Dit jaar gold dat voor sommige appellations en voor sommige druivenrassen – de meeste wijnen zijn monocépages – extra sterk, omdat de wijnen soms nogal eenvormig overkwamen. Vooral de Grüner Veltliners uit Kremstal en Wachau, 62 in totaal, waren een beetje een gebed zonder eind. Vrijwel alle wijnen hadden een licht gebrek aan frisheid, veel hadden een net niet aangename bittertoon en/of een enigszins deegachtige textuur. Toch waren er ook hoogtepunten – de belangrijkste heb ik in de proefnotities onderaan bij elkaar gezet.

Waarom kwam de jaargang 2024 minder goed over?

Josef Fischer van het gelijknamige wijngoed op de zuidoever van de Donau in de Wachau gaf me tijdens een flying diner in het pittoreske Schifffahrtmuseum in Spitz an der Donau een korte uitleg.

“In wijn heb je drie belangrijke variabelen: suiker/alcohol, tannine en zuren. Voor een goede wijn moeten alle drie in balans zijn. Als de zuren (te) laag zijn, zoals bij de wijnen van 2024 vaak het geval is, raakt de wijn uit balans waardoor de andere elementen te veel op de voorgrond treden. Hoewel het alcoholpercentage op het oog vaak niet te hoog lijkt, kan je toch die sensatie hebben. De bittertoon kan komen doordat de tannine zich meer opdringt.”

Waarom was het in 2024 dan zo moeilijk die balans goed te krijgen?

In vogelvlucht geeft Fischer een overzicht van de problemen in dat jaar. “De winter was relatief warm, waardoor de wijnstokken al begin april begonnen uit te lopen. Eind april trad er vervolgens nachtvorst op waardoor veel wijnstokken beschadigd raakten.” Het opbrengstverlies als gevolg daarvan loopt uiteen per regio, wijngaard en producent, maar ik hoorde cijfers tussen de 33 en 70 percent.  

“Door de regen in het late voorjaar was de vruchtzetting vervolgens niet optimaal”, gaat Fischer verder. “De zomer was heet en droog. Tot slot viel er aan het begin van de oogst een desastreuze hoeveelheid regen, vooral in het Kamptal.” 

Sommige wijnboeren vertelden me dat de watertoevoer naar de druiven toen al gestopt was waardoor het druivensap niet kon verwateren, maar volgens Fischer heeft het in veel gevallen weldegelijk tot een ongewenste groeispurt van de druiven geleid. Fischer maakt de kanttekening dat met name riesling hieronder heeft geleden. De dunne huid kan bij snelle groei makkelijk barsten, waardoor rot kan ontstaan. Grüner veltliner heeft een dikkere schil. Het feit dat de oogst door de enorme wateroverlast vaak enige tijd moest worden uitgesteld heeft ongetwijfeld ook niet geholpen. De wijngoederen die al een deel van de oogst voor de zondvloed binnen hadden, waren natuurlijk spekkoper.

Hoewel riesling volgens Fischer harder werd getroffen dan grüner veltliner, waren de Rieslings, waarschijnlijk door hun van nature hogere zuren, toch levendiger en interessanter. Tegenstrijdig genoeg, vond ik de Grüners uit het Kamptal, ondanks dat deze DAC het zwaarst door de septemberregen werd getroffen, iets aantrekkelijker dan die uit het Kremstal, het Traisental, de Wachau, en Wagram, maar heel groot waren de verschillen niet.

Wie sprong eruit?

Het wijngoed in het Donaugebied (Kamptal, Kremstal, Wagram, Traisental, Wachau) dat er met consistent hoge scores dit jaar voor mij bovenuit stak was Bründlmayer. In vrijwel alle wijnen werd een mooie kern van concentratie gepaard aan een fijne textuur, subtiele reductieve noten, verkwikkende zuren en finesse. Gevraagd waarom het wijngoed dit jaar zulke mooie wijnen heeft kunnen afleveren, zei Andreas Wickhoff MW, general manager van Bründlmayer: “De start van onze oogst was na 2018 de vroegste ooit. Tot het onweer (start op vrijdagmiddag 12 september) hadden wij 60 procent van de oogst binnen. Op 11 september, bijvoorbeeld, oogstten wij al een deel van de Heiligenstein.” En verder? “Een, zoals altijd, nauwgezette selectie stond garant voor zuiverheid en precisie.”

Wat was nieuw?

De DAC’s Thermenregion en Weinviertel, waarover ik al eerder op deze site schreef, waren dit jaar voor het eerst officieel vertegenwoordigd. Onder de wijnen van de eerste viel op dat de appellation vooruitgang boekt met het slanker en eleganter maken van zijn Rotgipflers, die normaalgesproken nogal opulent kunnen zijn. Schneiders Tagelsteiner Rotgipfler is een goed voorbeeld. 

In de DAC Weinviertel stond Ebner-Ebenauer op eenzame hoogte. Op basis van de oudere jaargangen zijn Taubenschuss (iets klassieker) en Gruber-Röschitz (iets moderner) ook namen om te onthouden.

Andere opvallendheden

In de kleine Traisental-DAC ten zuiden van de Donau vielen de wijnen van Markus Huber op. De afgelopen jaren belandden ze bij mij meestal in de middenmoot, maar dit jaar staken ze erboven uit. De wijnen van Bernhard Ott in de Wagram DAC waren fantastisch, maar omdat hij langere rijpingstijden hanteert, presenteerde hij niets van de jaargang 2024. Wijnen van het ook zeer goede wijngoed Fritsch, dat onterecht vaak over het hoofd wordt gezien, waren er gelukkig wel. 

Domäne Wachau presenteerde helemaal geen wijnen. Het wijngoed zit midden in de overgang naar langere rijpingstijden. Volgend jaar zijn ze er hopelijk weer bij. Ook Carnuntum, waar Dorli Muhr en Gerhard Markowitsch de standaard zetten, toont zijn Zweigelts en Blaufränkisch van 2024 pas in 2026.

En hoe was het in Burgenland?

In Burgenland, de Oostenrijkse deelstaat tegen de Hongaarse grens, waren de wijnboeren fortuinlijker, vertelt Georg Prieler mij via e-mail. “De uitloop van de wijnranken was tot zes weken vroeger dan normaal met als gevolg dat we een vroegere bloei hadden. Er was geen noemenswaardige nachtvorst. Tot eind juni regende het veel, wat leidde tot sterke en gezonde wijnstokken. Precies op 1 juli begon de hitte. Door de vroege uitloop begonnen de meeste wijnboeren tussen midden en eind augustus bij een hoog suikergehalte en fenolische rijpheid met de oogst. Bij bijna iedereen was de oogst binnen voor de grote regen.” De Leithaberg en Eisenberg appellations presenteren hun vintage 2024 pas in 2026, maar het belooft veel goeds.

Steiermark heb ik, met pijn in het hart, overgeslagen omdat Perswijn in het printmagazine onlangs al veel aandacht aan deze regio heeft besteed.

Hieronder volgen de proefnotities van mijn highlights van de jaargang 2024 en de distibuteurs/verkoopadressen.

Kamptal

Iets lichts, stenig, tikje floraal, subtiel geel fruit eerder richting gele appel, citroen en gele pruim dan specifiek steenfruit, tikje gistig. Lichte, citroenschilachtige textuur, verticaal niet breed. Heel mooi.

Weingut Eichinger Ried Lamm Grüner Veltliner

Stuivend fris steenfruit, zachte maar presente zuren, iets fenolisch rokerig, witte peper. 

Weingut Topf Ried Offenberg Grüner Veltliner

Intense, sappige en frisse abrikozen, breed, wat specerijen, in balans gehouden door prima zuren. Ondanks flinke body ook heel drinkbaar.

Bründlmayer Ried Heiligenstein Riesling

Sesamachtige reductieve noten op de neus, daarachter doemt fruit op. Zachtfrisse zuren, mooi subtiel geel fruit, iets stenig-kalkige grip, lang en harmonieus. 

Weingut Hirsch Ried Heiligenstein-Rotfels Riesling

Ietsje lie-achtig, vaag hoppig, ingetogen fruit, mineral. Zachte zuren, naast steenfruit vooral frisgele appels stenig-kalkige mineraliteit, iets grip, medium concentratie zet door.

Weingut Hiedler Ried Heiligenstein Riesling

Vuursteen, stenig mineraal, daarachter sappige abrikoos. Heel mooie balans van fruitconcentratie, stenige mineraliteit en vrij perfecte zuren, misschien iets saline, ietsje grip.

Traisental

Weingut Huber Ried Zwirch Grüner Veltliner

Iets rijks bijna tropisch, druivig, maar ook rijpe reine claude op de neus. In de mond ook steenfruit, en subtieler als verwacht. Harmonieus, fijne zuren.

Kremstal

Weingut Stift Göttweig Ried Pfaffenberg Riesling

Iets rijps, abrikoos, frisse gele appels lie-achtig, pregnante zuren, citroenschilachtige textuur, veel concentratie bij aangenaam lage alcohol (12,5% abv).

Wachau

Weingut Georg Frischengruber Ried Kreuzberg Riesling

De start lijkt fruit-gedreven, maar glijdt al snel door naar stenige mineraliteit. Citroenfrisse zuren die mooi in balans blijven door een heel klein beetje restsuiker, beetje grip, lang. Een van de beste van de SVS.

Weingut Simon Gattinger Ried Steinriegl Riesling

Eerst zijn er wat snoepjes, dan rijpe, krachtige abrikoos, gevolgd door een flinke dot vuursteen, vol fruit maar niet niet ordinair, balans, precies goede zuren, elegant.

Weingut Knoll Ried Kellerberg Riesling

Subtiel steenfruit, ietsje fenolische grip, beetje gemalen steen, iets floraal, slank maar niet skinny, elegant, het geheel goed in balans.

Weingut Alzinger Ried Steinertal Riesling

Evenwichtige frisronde abrikoos, iets kruidig, stenig.

Weingut Josef Fischer Ried Kreuzberg Riesling

Citroenschil, vuursteen, beetje gesloten, vaag iets groens, eerder mineraal dan fruitig, hintje bitter op de finish.

Wagram

Weinberghof Fritsch Ried Steinberg Grüner Veltliner

Subtiel maar intense frisse abrikoos, zachte maar pregnante zuren, iets zilt.

Weingut Ehmoser Ried Hohenberg Grüner Veltliner

Wat terughoudend op de neus. Rond, lichtvolle body, ietsje broodachtig, aangenaam bittertje op de finish, grip fenolische grip

Wien

Weingut Mayer am Pfarrplatz Ried Langteufel Riesling

Thermenregion

Weingut Stadlmann Ried Igeln Zierfandler

Reine Claude pruimen, rijp maar met een duidelijke groene noot, iets specerijen, frisheid waar het water je van in de mond loopt, mooi subtiel fruit, dit jaar eleganter dan legendarische Mandel-Höh.

Weinviertel

Weingut Ebner-Ebenauer Ried Hermannschachern Grüner Veltliner

Barrel sample. Gistig, hoppig, iets broodachtig, frisse gele appels, abrikoos en perzik, beetje cremig niet alleen als mondgevoel maar ook als smaak, mooie niet opdringerige fruit concentratie, verfijnd, karakteristiek peppertje, zachte maar presente zuren, tikje ziltig op de finish.

Distributeurs/Verkoopadressen

Weingut Bründlmayer – Anfors-Imperial

Weingut Eichinger – Q-Vignes, Wijnhandel de Bergse Cave en Henri Bloem

Weingut Topf – Wine & Spirits en Dikkers

Weingut Hirsch – Grandi Vini en NOTK

Weingut Hiedler – Anfors-Imperial en Heisterkamp Wijnkopers

Weingut Huber – Les Genereux

Weingut Stift Göttweig – Andre Kerstens

Weingut Georg Frischengruber – WOW Oostenrijkse Kwaliteitswijnen

Weingut Gattinger – Le Connaisseur

Weingut Emmerich Knoll – Anfors-Imperial

Weingut Alzinger – Vughtse Wijnkoperij

Josef Fischer – Les Genereux

Weinberghof Fritsch – Vinites en Wijnhaven Wijnimport

Weingut Josef Ehmoser – Colaris 

Weingut Mayer am Pfarrplatz – Invited By, Wijnhaven Wijnimport en Ingo Wewer

Weingut Stadlmann – Jos Rijnaarts
Ebner-Ebenauer – De WijnWarrior en Good Grapes

In de jaren dat ik me met de Champagne bezighoud, is de streek enorm veranderd. En zeker ten goede, waardoor mijn liefde voor champagne in de loop der jaren ook steeds groter is geworden. Mede omdat ik champagne ook beter ben gaan begrijpen, moet ik zeggen. Zeker van de grote terroirverschillen in de streek, die een veel grotere rol spelen dan ik aanvankelijk had gedacht.

In mijn begintijd werd de markt gedomineerd door grote huizen, waarvan een deel te boek staat als grandes marques. Een deel van deze huizen had het vizier gericht op massaproductie, en daarmee niet in de eerste plaats op kwaliteit. Maar champagne groeide en werd wereldwijd populair. Omdat veel grote huizen geen of weinig eigen wijngaarden hebben, moeten veel druiven worden gekocht. De kiloprijs steeg fors, zodat kleine druivenproducenten goed konden cashen. Een deel investeerde dat in eigen productie, naast de verkoop aan de grote huizen waarmee direct geld in het laatje komt. Daarmee werd de opkomst van individuele boeren in gang gezet, met bijzondere eigen terroirchampagnes, waardoor de keuze in bijzondere champagnes een grote sprong vooruit maakte. Zeker voor de liefhebber een heel positieve ontwikkeling. Maar voor de grote huizen uiteindelijk toch wat ongemakkelijk.

Deze ontwikkeling heeft de grote huizen tot herbezinning gedwongen. De kwaliteit van de ‘boerenchampagnes’ is daarmee een voorbeeld. Daarnaast staan de verkopen wereldwijd onder druk, zelfs op de Franse thuismarkt. Na een hoogtepunt in post-covid 2022 zijn de verkopen jaar op jaar gedaald. Afgelopen maandag was ik bij een proeverij van de Champagnes van Lanson, en daar werd het een aantal keren herhaald: Lanson heeft het roer omgegooid en kiest nu voor kwaliteit in plaats van kwantiteit. Lanson is sinds 2006 onderdeel van Lanson BCC, eigenaar van acht champagnehuizen, onder leiding van directeur-grootaandeelhouder Bruno Paillard. Ook huizen als Philipponnat en Besserat de Bellefon behoren tot deze groep. Ongetwijfeld speelt dit een rol bij de veranderingen en verbeteringen die zijn doorgevoerd.

Met wijnen die voor minimaal 50% uit premiers crus en grands crus worden gemaakt, met een veel langere flesrijping dan voorheen, worden nu champagnes gemaakt met meer complexiteit. Bij de millésimé en de blanc de blancs wordt geen malolactische gisting gedaan, om de wijnen meer spanning en frisheid te geven. Daarbij past ook een verandering in de namen en cuvées. De belangrijkste wijn van het huis, de Black Label, is sinds 2023 omgedoopt tot Le Black Création, met een nummer dat verschilt per opeenvolgende jaargang en dus cuvée. Een vorm van marketing, uiteraard, maar ook een manier om de verschillen tussen de wijnen aan te geven. Zoals eerder producenten als Jacquesson deden, met veel succes.

Van het eigen Domaine de Malmaison, met 16 hectare biodynamisch verzorgde stokken, wordt een van de betere wijnen gemaakt van Lanson, de Green Label Organic. Een mooie champagne met veel diepgang en een fraaie balans, droog en fijn in zijn mousse. Je zou net zo goed kunnen zeggen dat dit ook een soort boerenchampagne is. Ook de andere wijnen, zeker de millésimé, in dit geval 2013, zijn van een fraai niveau. Waarmee we constateren dat de grote champagnehuizen, al of niet onder druk van de onafhankelijke boeren, stukje bij beetje ook in die richting opschuiven. Wat voor de kwaliteit van de streek als geheel ook weer goed nieuws is.

De champagnes van Lanson worden geïmporteerd door De Monnik Dranken (www.monnik-dranken.nl).

Ronald de Groot, hoofdredacteur.

In Perswijn #7 maakt u kennis met een bont gezelschap uit Los Chacayes en klaterfrisse wijnen uit zowel de Haute-Savoie als Slovenië. U leest over Vulkanland Steiermark, rode wijnen uit Saint-Chinian, Clos Landelin en nog veel meer.

Met maar liefst 778 proefnotities van wijnen uit België, Zuid-West Frankrijk, de Noordelijke Rhône en rode wijnen uit Zuid-Afrika. En natuurlijk in PERSWIJN #7 de vertrouwde columnisten, rubrieken, diepgravende artikelen, inspirerende restaurants, wijn-spijscombinaties, nieuws en nog veel meer!

PERSWIJN #7 is vanaf 18 oktober verkrijgbaar in de winkels en bij onze ambassadeurs. En in onze webshop.

PERSWIJN #7-2025 – Daar is-ie!

In Perswijn #7 leest u over rode Saint-Chinian uit de koelkast, Vulkanland en Savoie en Haute-Savoie. We nemen u mee naar Los Chacayes, een van de meest dynamische subappellations van Uco Valley, naar het Sloveense Štajerska en het moeilijk te bewerken Clos Saint Landelin.

Verder artikelen over de voors en tegens van alcoholconsumptie, proeverij VDP.GG en de glans van Tenuta Luce.

Met maar liefst 778 proefnotities Belgische wijn in alle stijlen, rood en wit uit Zuidwest-Frankrijk, rood uit Zuid-Afrika (m.u.v. Pinotage) en rood en wit uit de noordelijke Rhône.

En natuurlijk in PERSWIJN #7 de vertrouwde columnisten, rubrieken, diepgravende artikelen, inspirerende restaurants, wijn-spijscombinaties, nieuws en nog veel meer! PERSWIJN #7 is vanaf 20 oktober verkrijgbaar in de winkels en bij onze ambassadeurs. En natuurlijk ook in onze webshop.

Nog meer informatie? Lees dan snel verder:

Rode Saint-Chinian uit de koelkast

In het artikel over de witte wijnen van Saint-Chinian, in Perswijn 1 van dit jaar, kwam het al ter sprake. De rode wijnen van de streek hebben het – om meerdere redenen – moeilijk. Het gaat om een combinatie van dalende consumptie en klimaatverandering. Producenten zijn inventief, maar er is ook een grens.

Vulkanland – Steiermark deel 2

Vulkanland. Een welluidende naam, die veel suggereert. Ook hier komen heel goede wijnen vandaan, met een eigen karakter. Lars Daniëls bezocht drie van de beste producenten – en was onder de indruk.

Savoie en Haute-Savoie, de après-ski ver voorbij

Stefaan Soenen keert voor Perswijn terug naar zijn favoriete vakantiebestemming, de Savoie. In deel 2 van dit tweeluik gaat hij naar de wijngaarden ten zuiden en oosten van Chambéry, de hoofdstad van het departement Savoie en het hart van de Savoiewijnbouw.

Los Chacayes, een bont gezelschap

Vanuit Europa gezien is Mendoza één grote wijnregio in Argentinië, bekend om zijn Malbecs. Maar de ene plek in Mendoza is de andere niet. Zoals het hoger gelegen Uco Valley, dat in subgebieden is onderverdeeld. Dit laatste artikel in de reeks gaat over Los Chacayes, een van de meest dynamische subappellations van Uco Valley.

Klaterfris wit uit Štajerska

Terwijl Lars Daniëls in Oostenrijk Steiermark bezocht, was Magda van der Rijst aan de andere kant van de grens in het Sloveense Štajerska. Ze proefde er vooral veel wit, met het accent op šipon.

Clos Saint Landelin, alleen maar top

Een steile terraswijngaard, pal op het zuiden, van waaruit je op heldere dagen de Mont Blanc kunt zien: we hebben het over Clos Saint Landelin van biodynamisch topproducent Domaine Muré. ‘Clos Saint Landelin is moeilijk te bewerken. Maar ook daarom houden we van onze Clos.’

Laura Catena: ‘Je kunt wel degelijk matig drinken’

De discussie over de voors en tegens van alcoholconsumptie volgt een voor dit tijdsgewricht bekend patroon: ze is steeds meer gepolariseerd geraakt. Over en weer beschuldigen voor- en tegenstanders elkaar ervan te worden gefinancierd door de ‘alcoholindustrie’ dan wel de ‘anti-alcohollobby’. Ronald de Groot praat erover met Laura Catena, die in dit debat de wetenschappelijke nuance probeert te zoeken.

In de serie Doorgelicht: Domaine Rolet, Vin Jaune 2007

De Jura heeft één grote eigen wijn: vin jaune. Een unieke wijn, waarvan de smaak de moderne, jongere wijndrinker wellicht minder aanstaat, maar die zeer complex kan zijn en van grote culturele waarde is, ook om zijn plek in de gastronomie.

In de serie Nederlandse wijngids:

Wijndomein Sūth uit Groesbeek en Wijngaard Zuid-Veluwe uit Ede
Benieuwd naar de stand van zaken in wijnland Nederland? Perswijn is uw deskundige gids.

Proeverij VDP.GG ‘We hebben echt geknokt’

2023 was warm en zonnig, maar in 2024 was het keihard werken om rijpe druiven binnen te halen. Beide jaren hebben hun weerslag op de wijnen, zo werd duidelijk tijdens de proeverij van de VDP.GG’s 2025 in Wiesbaden. Magda van der Rijst en Lars Daniëls deden daar het zware werk voor u.

In de serie Op de wijnkaart: Ronnie Brouwer

‘In veel restaurants kan de sommelier wit niet van rood onderscheiden.’
Hij groeide ermee op en hij zal er ook wel oud mee worden: het vak van sommelier past Ronnie Brouwer als een tweede huid. ‘Mensen verrassen, dat doe ik graag.’

In de serie Alles behalve wijn, deel 7: sulfiet

Wijn komt niet zomaar tot stand. In het proces van wijnbouw en wijnmaken maakt een wijnboer gebruik van allerlei materialen, van plantmateriaal tot gisten en vaten. Dit deel gaat over over middelen om druiven, most en wijn te beschermen en te conserveren. Wijnboer Jules Nijst vertelt erover.

In de rubriek Wijnmensen: Siobhan Thompson

‘Dit is een land van bierconsumptie’
Van vocabulaire tot voedingsprogramma’s en torenhoge tarieven: als CEO van de Zuid-Afrikaanse WOSA heeft Siobhan Thompson te maken met zeer uiteenlopende uitdagingen. ‘Je moet flexibel zijn.’

De glans van Tenuta Luce

Marchesi de’ Frescobaldi is al meer dan 700 jaar een van de belangrijkste families in Toscane. Ook in de wijnbouw, met Tenuta Luce bij Montalcino als topdomein. Lars Daniëls proefde de wijnen, die van het allerhoogste niveau zijn.

In de rubriek Lekkere trek:

Alba restaurant en wijnbar in Amsterdam en restaurant Flores in Nijmegen
Onze tips voor de lekkerste adressen in Nederland en België waar wijn op een voetstuk staat.

In de rubriek Aan tafel:

sommelier Gauthier Cauwels adviseert bij rode biet met yoghurt en rinse geitenkaas en bij kabeljauw met courgette, beurre blanc en trompette de la mort
We hebben twee lekkere gerechten, een sommelier die bij elk drie wijnen adviseert en een proefpanel dat het allemaal uitprobeert.

Als een vis in Bordeaux

In september 1995, nu dertig jaar geleden, schreef Kees van Leeuwen zijn eerste artikel voor Perswijn. Een goed moment om stil te staan bij wat er in die drie decennia gebeurd is, zowel op persoonlijk vlak als in Bordeaux.

Wat moeten we denken van de volgende uitspraak? ‘Ik snap niet goed dat ik darmkanker heb, want ik heb altijd gezond gegeten. Altijd biologische producten, dus hoe kan dat nou?’ Ook wij kregen dit onlangs weer te horen. Het is een van de misverstanden rondom het label ‘biologisch’, met het mooie groene vlaggetje van de Europese Unie op de verpakking. We konden het afgelopen week nog maar eens een keertje lezen in een interessant interview in het NRC. | Agro-bioloog Henk Breman, een landbouwwetenschapper die lang in Afrika werkte, bestrijdt de stelling dat biologisch voedsel gezonder is: ‘Daar is geen bewijs voor. Kunstmest bevat dezelfde voedingsstoffen als organische mest. Dus dat maakt geen verschil voor de gezondheid. Het gebruik van pesticiden kan wel een verschil maken. Soms zitten er resten op ons voedsel en op dat punt is er verbetering mogelijk. Maar we moeten de gevaren niet overdrijven. De concentraties pesticiden in ons lichaam zijn uiterst klein en meestal ongevaarlijk.’ Een belangrijk nadeel van biologisch boeren zijn de lage opbrengsten, waardoor een veel groter gebied voor landbouw nodig is voor voedselproductie, zeker als je ook het gebied meerekent dat het vee nodig heeft voor de productie van mest, als je geen kunstmest gebruikt. 

Het blijft een lastig verhaal. Voor vrijwel niemand is een label als ‘biologisch’ goed te begrijpen. Biologisch en wijn is al helemaal lastig. Overal waar ik langskom, is de situatie anders, en vaak volledig anders.  Vorig jaar in Bordeaux was de stemming bij biologische producenten niet erg vrolijk. Met name biodynamisch werkende producenten moesten vanwege de aanhoudende regen meer dan dertig keer de wijngaard in om te spuiten – met koper nog wel. Het is moeilijk vol te houden dat dit duurzaam is en goed voor mens en planeet. Maar in de Costières de Nîmes kwam ik bij producenten die biologisch werken zonder ook maar één keer koper te spuiten. Eerder al zag ik dat ook in Ribera del Duero. In droge wijnstreken met weinig ziektedruk heeft biologisch dus een heel andere betekenis dan in natte wijngebieden. En dan heb je nog alles er tussenin. En het verhaal van bemesting ligt bij wijn ook genuanceerder. Goede wijn wordt gemaakt van arme ondergronden. Dus veel mest is niet nodig. Biologisch werkende wijnboeren maken vaak zelf compost. In het verleden moesten uitgeperste schillen in Frankrijk naar de distilleerderij, maar tegenwoordig kun je toestemming krijgen er compost van te maken. Een goede zaak, en zeker ook duurzaam. Ook zijn er biologisch werkende wijnboeren die in de winter schapen in de wijngaard laten grazen. Dat heeft twee voordelen. Het zorgt voor natuurlijke bemesting, en de onderbegroeiing wordt lekker kort gehouden. Heel duurzaam, maar ook hierbij zie je uiteraard flinke verschillen en bovendien heeft lang niet iedereen dezelfde (financiële) mogelijkheden.

Ik kan moeilijk anders concluderen dan dat het bio-logo wel leuk is, maar eigenlijk heel weinig zegt. De mens zoekt houvast in dit soort certificaten, dat is de aard van het beestje. Maar zo’n logo en certificaat zijn een vlag die de lading niet dekt, omdat de werkelijkheid daarvoor veel te ingewikkeld is. Zeker bij de productie van wijn.

Om maar te zwijgen over het gezondheidseffect van bio-producten. De mens heeft tegenwoordig het idee dat je hele gezondheid onder controle kan worden gebracht met voeding en voedingssupplementen. Voor sommige kankervormen is er ongetwijfeld een verband met de voeding en zeker is dat het geval met overgewicht. Maar dat je door het consumeren van biologische producten minder kans hebt op het krijgen van kanker, daar zou ik maar niet op vertrouwen. Dat biologische wijn in sommige gevallen duurzamer is en zorgt voor meer biodiversiteit, dat mogen we gelukkig wel verwachten.

Ronald de Groot, hoofdredacteur.

De omgeving laat zich nog het beste omschrijven als een soort maanlandschap. Zwartgeblakerd, kale stammen, overal waar je kijkt. We bezoeken Château de Caraguilhes, een van de châteaux die door ons zijn geselecteerd voor een bezoek, na een blinde proeverij in de streek, afgelopen juni. We komen hier dus niet als ramptoeristen, maar ‘gewoon’ om een artikel over de Corbières voor te bereiden. Ramptoeristen overigens genoeg, soms zelfs gewapend met grote telelenzen, zo krijgen we hier te horen.

Maar ondertussen kun je natuurlijk niet heen om de waanzinnige brand die de streek een paar maanden geleden trof, waarbij het château en de meeste wijngaarden op een wonderbaarlijke manier gespaard zijn gebleven. Heel anders ging het rond het nabijgelegen dorp, Saint-Laurent-de-la Cabrerisse, waar tientallen wijnboeren alles verloren. Het château was een aantal dagen geëvacueerd en de brandweer stond er permanent, dagenlang, om de brand hier onder controle te houden.

De laatste druiven komen binnen. Tijd om de schade vast te stellen. Weliswaar zijn vrijwel geen wijngaarden verloren gegaan, maar de enorme rookontwikkeling heeft de druiven niet onberoerd gelaten. Tegenwoordig is goed met analyses vast te stellen in hoeverre rookaroma’s in de wijn zitten. Die zijn er wel, maar uiteindelijk lijkt het mee te vallen. We lopen door de wijngaarden met Etienne Besancenot, gérant van het château en sinds april dit jaar ook president van de cru Boutenac. 

Tussen de zwartgeblakerde bossen zien de wijngaarden er nog redelijk ongeschonden uit. Van de stokken die dicht bij het vuur stonden, zijn de bladeren verbrand. Maar je ziet dat veel stokken al weer uitgelopen zijn, met groen blad tussen de bruine, verbrande bladeren. ‘Gelukkig zijn de stokken hier niet dood, goed dat te zien.’ 

Het is opmerkelijk om te zien hoe positief Etienne met de ramp omgaat. ‘Voor ons was deze brand een moment om na te denken wat we moeten veranderen, wat er beter kan.’ Zo bedacht hij dat zich tussen de heuvels van het domein dammen bevinden, waar eigenlijk nooit iets mee werd gedaan. Etienne kwam tot het inzicht dat hier water in kan worden opgeslagen voor moment van droogte, en om meer biodiversiteit te creëren. Onlangs schreef ik hier al eens dat het me verbaasde dat wijnboeren in Zuid-Afrika alles doen om hun eigen water op te vangen, maar dat dit in een land als Frankrijk niet gebruikelijk is. Er is een ramp als deze nodig om er voor te zorgen dat zaken veranderen en dat wijnproducenten hun verantwoordelijkheid nemen. ‘De brand heeft voor ons gewerkt als een kalysator’, zegt Etienne. ‘We zijn nog meer gaan nadenken over  maatregelen en veranderingen, om ons aan te passen aan de klimaatverandering. We hebben jaar na jaar alleen maar problemen. Meeldauw, in ’21 zelfs nachtvorst, droogte in ’23 en ’24, dit jaar de enorme brand. We kunnen alleen verder door ons aan te passen. Zie je die verbrande bomen daar ? Dat is een mooie noordhelling om wit aan te planten. De bomen zijn toch verloren, dus dit is het goede moment.’

Mensen zijn bijzondere wezens. Zelfs na een grote ramp als de enorme brand in de Corbières zijn ze in staat om vooruit te kijken, en niet bij de pakken neer te zitten. De passie voor het product, voor de wijn overwint veel. En dat is prachtig om te zien. 

Ronald de Groot, hoofdredacteur.

Veel wijnmakers onderschatten het effect van etiketten en van de verpakking in het algemeen op de bereidheid om een product te kopen. Maar zeker voor wijnen die in het schap van de supermarkt staan, is de uitmonstering van groot belang. Dat grote wijnen verkopen vanwege hun bekendheid is een heel ander verhaal. Maar toch zie je zelfs dat ook de bekende châteaux in Bordeaux hun etiketten regelmatig moderniseren, zonder de essentie te veranderen – voor hen is herkenbaarheid ook weer belangrijk. Waarmee ze aangeven dat ook in hun geval de uitmonstering belangrijk is.

Met het aantreden van een jonge generatie consumenten wordt de verpakking alleen maar belangrijker. Wijn moet de concurrentie aangaan met talloze andere dranken, de markt is overvol. Traditionele wijnbedrijven worstelen hier ook mee. Dat blijkt wel uit een overname die Gallo –een van ’s werelds grootste wijnbedrijven – onlangs deed met het merk ‘Whiny Baby’, wat zoveel betekent als ‘zeurende baby’. Dit merk, opgericht in 2020, blijkt een groot succes bij Gen Z. Gen Z is geboren tussen 1997 en 2012, dus echt nieuw op de markt – sommigen mogen niet eens wijn drinken. Met kleurige etiketten, alsof het limonadeflesjes zijn, kroonkurken en allerlei kreten op het label, zoals ‘obsessed’, wordt gemikt op consumenten die wijn te ingewikkeld vinden, te ‘intimiderend’. En dat helpt ze niet aan de wijn.

Maar rond wijnverpakkingen speelt veel meer. Behalve imago vooral ook duurzaamheid en een combinatie van de twee. Want goed beschouwd zijn bijvoorbeeld flessen helemaal niet duurzaam. Om flessen te maken is veel energie nodig, waardoor flessen, en zeker zware flessen, een grote CO2 voetafdruk hebben. Veel meer dan bijvoorbeeld transport in een container overzee, zoals uit Chili of Zuid-Afrika. Hoe lossen we dat op? Bijvoorbeeld door wijn anders te verpakken, zoals met de bag-in-box. 

Aankoop van een zak in een doos werd, zeker in Nederland, lang gezien als een minderwaardige vorm van wijndrinken. Albert Heijn verkocht ooit zijn goedkope Pinard in karton, maar daar zat geen zak in. Wellicht deed dat het imago geen goed. Maar inmiddels worden er steeds betere wijnen op deze manier verkocht, zodat deze verpakking geleidelijk aan een beter imago krijgt. Inmiddels zie je bij winkels als Albert Heijn ook meer en betere bag-in-box in het schap. Niettemin loopt Nederland nog achter bij Scandinavische landen. In Noorwegen en Zweden wordt inmiddels zo’n 50% van de wijn verkocht als bag-in-box. Omdat het imago daar ook veel beter is, kan de kwaliteit ook hoger zijn. Zelfs in Franse supermarkten zie je tegenwoordig veel goede wijnen als bag-in-box in het schap staan. Dat wil wat zeggen, want dit is van oudsher een heel traditionele markt, waarin de wijndrinkers niet eens een schroefdop willen in plaats van een kurk.

Maar, voor wie liever een fles opentrekt, ook op het gebied van flessen zijn er positieve ontwikkelingen. Zo lanceert het Spaanse bedrijf Torres, voorloper in duurzame ontwikkelingen, voor de Nederlandse horeca herbruikbare flessen, die worden gevuld vlak bij de Nederlandse grens, en daar ook weer terugkeren na gebruik. Dit zou moeten leiden tot een 50% lagere CO₂ uitstoot en een vermindering van 70% in watergebruik. Discounter Aldi wil af van alle capsules op wijnflessen van het eigen wijnmerk. Wat een grote hoeveelheid plastic en aluminium bespaart. Vaak zijn het maatregelen die voor wijndrinkers ontregelend kunnen zijn. Maar uiteindelijk is het onvermijdelijk dat de wijnsector verduurzaamt. En verpakking is een van de middelen, en bag-in-box een van de beste. Dat we ons daaraan moeten aanpassen, lijkt me logisch en onvermijdelijk.

Ronald de Groot, hoofdredacteur.

La Clape, Saint-Chinian, Faugères, Malepère

De uitgestrekte Languedoc beweegt mee met de tijd. De markt vraagt erom, dus maken steeds meer wijngoederen witte wijn. Piquepoul de Pinet en Limoux zijn niet de enige waar mooi wit vandaan komt, constateerde ik op een goed georganiseerde vierdaagse persreis in juni van dit jaar.

Door Bart de Vries

De meeste van de appellations in de Languedoc richten zich met Grenache, Mourvedre, Syrah en in mindere mate Carignan en Cinsaut, op de productie van rode wijnen. Maar door de enorme afname van de consumptie van rode wijn zoeken de appellations een uitweg. Rosé, zou je kunnen denken. Maar zoals verschillende wijnmakers mij tijdens een persreis door de Languedoc onlangs vertelden, is de consumptie daarvan gestabiliseerd. Het enige dat mondjesmaat in de lift zit is wit en bruis. En de Languedoc zou de Languedoc niet zijn, als het daar niet op inspeelt.

Natuurlijk kunnen witte wijnen al via de overkoepelende AOP Languedoc en een van de zestien IGP’s, waarvan de IGP Pays d’Oc de bekendste is, op de markt worden gebracht. Maar bijvoorbeeld de La Clape, Saint-Chinian, en Faugères appellations staan ook witte wijnen toe. En waar dat niet het geval is, wordt er over nagedacht. De belangrijkste druivensoorten zijn grenache blanc, roussanne, marsanne, bourboulenc en rolle (of vermentino). 

La Clape Blanc was voor mij de grote ontdekking. Hierin zit minstens 40 procent bourboulenc, waarover later meer. Daarnaast zijn diverse andere witte druiven toegestaan, waaronder grenache blanc, roussanne, marsanne, piquepoul, clairette, vermentino en viognier. In theorie kunnen die andere rassen dominant zijn, behalve viognier. Daarvan mag het aandeel slechts 10 procent bedragen.

Op een van de ochtendlijke presentaties in Narbonne proefde ik zeven witte La Clapes, de meeste van de jaargang 2024 en een paar van 2023. De meeste hadden iets aantrekkelijk ziltigs, dat je al snel wilt toeschrijven aan de ligging van de appellation aan de kust. Of lag het aan de jaargang of de leeftijd? Hoe dan ook, ik vond ze goed, maar niet echt memorabel. Dat veranderde toen ik tijdens een bezoek aan de La Clape appellation een mini-vertical van Château Mire l’Etang’s Aimée de Coigny kon proeven. De 2024 gaf eenzelfde soort ziltige maar wat vlakke proefsensatie als eerder in Narbonne. Emmanuel Santaella, enoloog en samen met zijn echtgenote Pauline Chamayrac eigenaar van het wijngoed, legde me uit dat 2024 een koel jaar was. Tijdens de oogst in september was iedereen dik aangekleed. Dat kwam de rijpheid van de druiven en de kwaliteit van de wijn niet ten goede. De jaargangen 2021 en 2016 lieten een heel ander gezicht zien. Meer expressie, een voller mondgevoel, meer en rijper fruit, lichte specerijen, en nogal altijd fris. Dat La Clape Blanc met een aantal jaren flessenrijping interessanter wordt, was me toen duidelijk. Alleen snapte ik nog niet goed waarom. Daar kwam ik achter toen ik even later met Eric Fabre van Château d’Anglès in gesprek raakte. Fabre heeft jarenlang als technisch directeur bij Château Lafite-Rothschild in de Médoc gewerkt, maar nam bijna 25 jaar geleden al zijn ervaring mee naar de Languedoc.

Fabre’s La Clape Grand Vin Blanc, een absolute topper, bestaat uit circa vijftig procent bourboulenc van stokken van 70 jaar oud. “De bessen en de trossen zijn klein, en de schillen zijn dik,” legt Fabre uit. “Het eerste draagt bij aan de concentratie. Het tweede aan het oplegpotentieel van de wijn.” Maar die dikke schillen verklaren ook de jaargangsverschillen. Als het weer niet warm genoeg is, zoals in 2024, rijpen de schillen niet voldoende, wat je terug proeft in de wijn. In mijn aantekeningen van de ochtendproeverij in Narbonne kom ik drie keer het woord groen tegen en een keer hooi/gras. Als laatrijpend ras houdt bourboulenc dus best van wat warmte.

De dikke schil leidt er ook toe dat er tijdens het persen altijd wel wat tannine meekomt. En die zorgt op zijn beurt voor meer oplegpotentieel, wat bij Mire l’Etang dus goed te proeven was. 

In Saint-Chinian en Faugères kunnen onder de appellation ook witte wijnen gemaakt worden. Vanwege de veranderende markt een goede zaak. Maar klimaatverandering vroeg ook om aanpassing. Roussanne kan bijvoorbeeld niet goed tegen droogte. Daarom zijn er in Saint-Chinian nu een aantal lokale witte rassen (bourboulenc, grenache gris, terret en piquepoul) toegevoegd aan de lijst met toegestane variëteiten. “Die zijn vaak beter aan de plaatselijke omstandigheden aangepast. Ze rijpen langzamer waardoor de oogst pas in september plaatsvindt”, zegt Xavier de Franssu van Mas de Cynanque. Zijn Althea bestaat nu voor niet minder dan 60 procent uit grenache gris. In de Saint-Chinian appellation heeft men ook besloten om minder te reguleren en de wijnboeren meer vrijheid te geven. “Zij weten uiteindelijk het best hoe ze goede wijn maken. Zo is er bijvoorbeeld geen minimum van 4000 planten per hectare meer,” vervolgt De Franssu. Typisch Languedoc, die pragmatische houding.

In Faugères, waar tot de jaren 80 van de vorige eeuw, toen de AOP werd gevestigd, witte rassen een grote rol speelden, loopt de discussie nog. Maar het doel is carignan gris en terret toe te voegen aan de lijst met toegestane rassen, zegt Elise Gaillard van Domaine Cottebrune. Deze rassen zijn goed bestand tegen hitte en droogte, en behouden daarbij hun zuren.

Zelfs Malepère, de meest westelijke en een van de koelste appellations van de Languedoc ontkomt niet aan de veranderingen. De appellation identificeert zich als combinatie van Mediterraan en Atlantisch. Dus enerzijds zie je er merlot en cabernet franc, en anderzijds grenache noir en cinsaut. Vooralsnog kunnen ze goed vooruit met deze combinatie – Château Guilhem en Domaine Girard maken inderdaad een uitstekende Cabernet Franc respectievelijk Cabernet Franc-Merlotblend. Maar zeker aan de oostkant van de appellation is de toenemende warmte en droogte goed te voelen. En daarom, zegt Bertrand Gourdou van Château Guilhem, zijn ze ook hier in gesprek over het toelaten van witte rassen. De verwachting is dat dat nog een jaar of tien gaat duren.

Tot slot heb je nog de appellation Clairette de Languedoc die, zoals de naam als zegt, helemaal gewijd is aan het ras clairette. Vanwege zijn tolerantie voor droogte en wind – handig met de tramontana en de mistral –, en zijn laatrijpende karakter, had ik er hoge verwachtingen van, maar tijdens een week Languedoc heb ik er maar één kunnen proeven. Wellicht dat hier potentieel ligt, maar ik moet mijn oordeel nog even opschorten.

Hieronder de witte wijnen, geen IGP’s, die er voor mij bovenuit sprongen.

SAINT-CHINIAN

Les Vignobles Foncalieu – Petit Paradis 2024

Grenache Blanc (50%), Marsanne (30%), Rolle/Vermentino (20%), 14% abv, een derde van de wijn heeft tijd doorgebracht in 400-liter vaten van Frans eiken

Stenig, bloemig, lichte aroma’s en smaken van specerijen, rond, vrij volle body, mooie balans tussen warmte en frisheid.

Les Eminades – Montmajou 2023

Grenache Blanc (80%), Marsanne (20%), spontane vergisting, 11 maanden op de fijne lie in 400-liter eikenhouten vaten

Kruidig, rijpzoet wit en geel fruit, ietsje rustiek, hintje hout, goede mondvulling, fris, goede lengte, harmonieus.

Mas de Cynanque – Althea 2024 

Grenache Gris (60%), Roussanne (20%), Rolle/Vermentino (20%) 

Mineralig, stenig, fijn zuren die spanning geven, een aangename bittere toon op de afdronk. Nadruk ligt op de mineraliteit, niet op het subtiele, rijpe maar niet overrijpe fruit.

Mas Champart – Saint Chinian Blanc 2021

Roussanne (30%), Marsanne (20%), 25 % Grenache Blanc (25%), Clairette (10%), Bourboulenc (10%), Viognier (5%), 13% abv, vergisting en rijping in tank en demi-muid (600l eikenhouten vaten) op de fijne lie.

Frisgroene kern, stenig, rond, eerste umami-achtige tekenen van rijping, iets crèmig op de afdronk, lang.

FAUGÈRES

Château Grezan – CG Blanc 2023

Roussanne (~70%), Rolle/Vermentino (~30%), 13% abv, 3 maanden op de fijne lie, gerijpt in amforen en grote houten vaten.

Rokerig, bijna olieachtig op de neus; citroenfris, geel fruit, licht kruidig in de mond, goede balans tussen volume en frisheid

Domaine de l’Ancienne Mercerie – Les Champs Perdus 2023

Grenache Blanc (40%), Vermentino (40%), Roussanne (20%), 14% abv, vergisting in houten en roestvrijstalen vaten, 10 maanden op de fijne lie, malo.

Harmonieuze en complete wijn. Fijne zuren, ietsje crèmig, droog, tikje oxidatieve ontwikkeling, ietsje amandelbitter op de afdronk. Vermentino geeft hem net iets meer distantie.

Abbaye Sylva Plana – Les Moines Blancs 2024

Roussanne (45%), Grenache Blanc (45%), Vermentino (10%), koele vergisting.

Stenig-mineraal, vuursteen, fijn mondgevoel, elegant, friszuur, abrikoos en citrus.

Les Crus Faugères – Mas Olivier Expression 2024

Roussanne (60%), Marsanne (15%), Vermentino (15%), Grenache Blanc (10%), vergisting start in roestvrij stalen tanks met temperatuur controle en eindigt in barriques van Frans eikenhout, de helft rijpt 6 à 7 maanden op de fijne lies met bâtonnage.

Kwaliteitswijn van een coöperatie. Deskundig gebruik van eikenhouten vaten, subtiel geel fruit, zachte zuren, volume gepaard aan elegantie.

LA CLAPE

Château Mire l’Etang – Aimée De Coigny 2005, 2016, 2021, 2024

2024: Bourboulenc (40%), Roussanne (40%), Grenache Blanc (20%), oudere jaargangen vaak wat meer Roussanne, 14% abv, vinificatie bij lage temperatuur, circa drie maanden op de fijne lie.

Voor de jaargangen 2024, 2021, 2016, zie lopende tekst. De goudkleurige 2005 was nog zo fris, dat ik haast niet kon geloven dat deze fles als twintig jaar oud was. Alle vier jaargangen hadden kracht, maar zonder in te boeten aan verfijndheid.

Domaine d’Anglès – Grand vin Blanc 2023

Bourboulenc (50%), Grenache Blanc, Marsanne, Roussanne (overige, ~gelijke delen), handgeplukt over een periode van twee maanden bij optimale rijpheid. Ontsteeld, langzame persing, rassen separaat vergist en gerijpt in één- en twee-jaar-oude barriques, 5 à 6 maanden regelmatige bâtonnage van de fijne lie.

Grote klasse. Rond, zilt-mineralig, zachte (maar niet lage) zuren, beetje crèmig, honing, veldbloemen, rijp discreet geel fruit, iets textuur, volume en finesse, complex, lang. 

Commanderie St. Pierre la Garrigue – Cru d’Exception 2019 en 2020

Bourboulenc, Grenache Blanc, Roussanne, Marsanne, van de beste wijngaarden, vergisting start in roestvrij stalen vaten en eindigt in deels nieuwe vaten van Frans eikenhout van 225 en 500 liter, 2 maanden bâtonnage, assemblage na 8 maanden.

Rokerig (volgens eigenaar Ombline de Woillemont is dit een kenmerk van Roussanne) breed, beetje kalkig-stenige textuur, specerijen, citroen en citroenschil, subtiele warmte in balans met voldoende frisheid. De 2019 iets meer ontwikkeld, maar verder vergelijkbaar. Beide zeer goed.

AOP LANGUEDOC

Clos de l’Amandaie – L’Amandaie 2024

Château Puech Haut – Prestige 2024

Borie la Vitarele – Le Grand Mayol 2023

Famille Carriere Pradal – GCB 2023

Heritage du Pic Saint Loup – Sainte Agnès 2023

Domaine Ortola – Nautica 2023

Domaine Belles Pierres – Clauzes De Jo 2022

---

Bij de grote foto: drie generaties van de Familie Chamayrac, van links naar rechts Philippe, Pierre en Pauline, van Château Mire l’Etang – foto © Château Mire l’Etang