Columns

Het jaar van de druif. Verrassende gedachte van wijnhandelaar Erik Sauter.

Er zijn van die wijngebieden die onbekend zijn bij het grote publiek of vergeten worden door de kenners. Ze liggen simpelweg tussen teveel andere toppers. Tekst en fotografie: Thijs Akkerman
Ze zijn als dat mysterieuze meisje in de klas, dat later een succesvolle kunstenares is geworden, terwijl jij enkel naar die wulpse, ietwat ordinaire schreeuwlelijk zat te staren die nu thuis zit met haar drie kinderen. Prima, met die bijdehante tante is niets mis, maar zo’n onverwacht ontluikende bloem is uiteraard een stuk spannender. Zie Vinsobres, een parel in de oester die Rhône heet.

Wie vanaf de Mediterranée oostelijk van de Autoroute du Soleil richting Alpen rijdt, meandert door een zee van wijnstokken. Dit is het domein van de bulkwijn Côtes du Rhône. Maar, zoals tijdens een strooptocht door de Bijenkorf of Selfridges, schieten ook hier geregeld de A-merken voorbij: Châteauneuf-du-Pape, Beaumes-de-Venise, Vacqueyras, Gigondas…

Om je vingers bij af te likken

Iets voorbij het oude vestingstadje Vaison-la-Romaine verlaat je de Vaucluse en kom je terecht in het culinaire walhalla van de Drôme. Het diep beneden het dorp gelegen riviertje de Ouvèze, zo mooi bezongen in het magisch-realistische meesterwerk Que ma joie demeure van Jean Giono, vormt de Rubicon tussen deze twee Provençaalse departementen. Hier kun je snoepen van fris-zure jonge of pittig gerijpte Picodon, plukt je de beroemde zwarte olijven van Nyons of bijt je in het vruchtvlees van de zwoelzoete plaatselijke abrikozen. Of geniet je, net als Marcel in de sleutelscène van A la recherche du temps perdu van Proust, van een madeleine met een kopje tisane du tilleul uit Buis-les-Baronnies.

Behalve een behoorlijke hoeveelheid Côtes du Rhône vind je ook onbekende pareltjes, zoals Domaine du Rieu Frais in St. Jalle. Hun biologische landwijnen van syrah (2007) en viognier (2009) zijn ware meesterwerken, zo oordeelt ook de Hachette. De laatste wijn is vol, maar toch fris. Met de geur en smaak van perzik, abrikoos, een bos bloemen en wat citrus. Zalig bij het eten van, zoals Onno Kleyn het zo mooi omschrijft, ´de Chinees van Frankrijk´, de Vietnamees.

Mooie overgang

Temidden van al dit moois ligt, tegen een heuvel aangebouwd, het slaperige dorpje Vinsobres. Beneden in het dorp een protestants godshuis, bovenin, naast het dorpscafé, de katholieke kerk. De wijn uit dit stadje heeft zich via de klasseringen Côtes du Rhône (1937), Côtes du Rhône Villages (1957) en Côtes du Rhône Villages Vinsobres (1967) opgewerkt tot een heuse cru (2006). Hiermee staat hij op één voetstuk met zijn edele Rhônebroeders uit de Vaucluse als Châteauneuf-du-Pape, Beaumes-de-Venise, Vacqueyras en Gigondas. De bijbehorende bekendheid bleef echter uit. Onterecht, want Vinsobres biedt een prachtig pallet aan pure wijnen, die in stijl een mooie overgang vormen tussen de stijlen van de noordelijke en zuidelijke Rhône.

Twee producenten steken met kop en schouders boven de rest uit. Allereerst de betaalbare coöperatie La Vinsobraise, onderin het dorp. Hun Vinsobres Emeraude 2006 (van grenache en syrah) is zijn ruim zeven euro meer dan waard. Maar de echte meester is Domaine Jaume. Was het twee jaar geleden nog zijn tante, deze keer is het Anthony, de jongste telg en derde generatie uit de wijnmakersfamilie,  die ons een aantal prachtige wijnen laat proeven. Stuk voor stuk zijn ze knap gemaakt, maar twee springen er wat mij betreft (wederom) bovenuit.

Allereerst is dat de Côtes du Rhône Villages Référence Blanc 2009, die uit gelijke delen clairette, marsanne, roussanne en viognier bestaat. De wijn is rond, maar net als bij Rieu Frais toch nog lekker fris door de mooie zuren. Daarin zie je gelijk het voordeel van dit gebied: het ligt geografisch precies tussen de (relatief) koele noordelijke- en warme zuidelijke Rhône in. Perzik domineert, zonder overheersend te zijn.

Waar ik werkelijk stil van werd, was de Vinsobres Clos des Echalas 2007, de wijn uit hun beste wijngaard, samengesteld uit 50% grenache en 50% mourvèdre. Opgevoed op 1/3 nieuwe vaten, 1/3 één jaar oude en 1/3 twee jaar oude vaten.  Uiteraard is het fruit met de hand geplukt, de opbrengst laag en bovendien grotendeels biologisch (Jaume werkt volgens het principe van culture raissonnée). We noteren specerijen, spannend leer, donker fruit.

Zonnige toekomst

Terwijl we ter afsluiting nippen aan de opmerkelijke vin doux naturel van grenache en syrah – lekker bij pure chocolade van buurman Valrhona uit Tain-l’Hermitage –, concluderen we dat we bofkonten zijn dat we als een van de weinigen van deze wijnen genieten. De toekomst lijkt echter zonnig voor deze cru in het hart van de Drôme. Spreekwoordelijk gezien dan, want Anthony kijkt zorgelijk wanneer hij na deze ene zonnige week in een verder verregende zomer weer regen voorspelt tijdens de oogst. Tja, Jean Giono mag ons in zijn boek dan wel wijzen op de magie van de natuurwetten, de elementen blijven soms onvoorspelbaar grillig. Ook in Vinsobres.

www.domainejaume.com

Over de auteur: Registervinoloog Thijs Akkerman was in 2010 winnaar van de Perswijn Schrijfwedstrijd.

Wat een heerlijke reacties mochten we ontvangen na het goede nieuw van Michelin. Het voelt goed om de ster weer terug te hebben. Mededeling van Hotel Gastronomique De Echoput. Nu die tweede ster ook nog terug zien te krijgen…

December buitekans. […] Met veel vineuse groet, Team van Résidence Wijnen
Kromtaal in het kwadraat in een mailing van een qua wijnaanbod gelukkig wel kwalitatief hoogstaande importeur. Het zal misschien de opwinding geweest zijn over de aangeprezen  Château Grand Moulinet 2009 uit Pomerol.

De Franse slachthuizen houden zich bezig met het dierenwelzijn. Enigszins verrassende mededeling in de nieuwsbrief French Food News (!) van Sopexa Nederland. Gevalletje van Franse humor?

Als ik nog één cremetje van kreeft en toetertje van dolfijnadem eten moet, ga ik echt sterven. Markante buitenlandse promotiedame heeft het gehad met de haute cuisine in Nederland.

Bij een hartchirurg ontwaarde ik een collectie met alle jaargangen van Château Calon-Ségur uit St. Estèphe. Reden: er staat een hart op het etiket. Harold Hamersma in NRC Handelsblad.

Zehn Spitzenweingüter präsentieren ihre Rotenbei soulgrooviger Livemusik. Mededeling van wijngoed Fitz-Ritter in de Pfalz. En wij maar denken dat alleen Grüner Veltliner ´groovy´ zou zijn…

Immigranten uit Europa, met name Italianen en Spanjaarden, introduceerden in het midden van de negentiende eeuw de wijnbouw in Argentinië.
Proef& van Gall & Gall neemt het niet zo nauw met de historische feiten. In Argentinië zelf houdt men liever 1557 aan als beginjaar van de wijnbouw aldaar. Scheelt maar drie eeuwen.

Job Seuren is sommelier en sinds begin 2011 bestuurslid van het Nederlands Gilde van Sommeliers (NGS).

In deze hoedanigheid vertegenwoordigt hij de jonge garde binnen het gilde. Per 1 december zal hij restaurant Solo in Gorinchem inruilen voor De Librije in Zwolle. In deze serie laat hij zijn licht schijnen op wijn in de horeca.

Interpreteren kun je leren
Stel een boek bloot aan de opinie van lezers en recensenten en er komen totaal andere zaken uit naar voren dan op papier bedoeld. Sommige schrijvers en dichters hebben er moeite mee dat zodra hun boek uitgegeven is, lezers en critici het werk heel anders interpreteren dan zij zelf in gedachten hadden. In hoofdstukken, alinea’s en strofen worden bedoelingen gelezen die er door de schrijver zelf niet ingezet zijn. Ook wordt soms te veel aandacht geschonken aan bijzinnen, terwijl de essentie van het verhaal verloren gaat in de analyse.

Ikzelf dacht ooit van een Afrikaans gedicht dat het geschreven was door een aanhanger van de Apartheid om de zwarte medemens als parasiet neer te zetten. Het bleek juist ten behoeve van ‘black empowerment’ te zijn geschreven. Een beetje meer research had van mij verwacht mogen worden om op juiste wijze en met respect met het gedicht om te gaan.

Finesse
Het combineren van wijn en spijs is af en toe alsof je een recensent op een gedicht of boek loslaat. Door de twee samen te proeven kunnen elementen in de wijn, dan wel in het gerecht veel sterker naar voren komen of juist verdrukt worden dan chef of wijnmaker hadden bedoeld. Romige gerechten kunnen soms zorgen dat bij wijnen met lage zuren de alcohol veel sterker naar voren komt. Ook kunnen krachtige wijnen de finesses van subtiele gerechten verloren doen gaan. Dit is algemeen bekend.
Vanuit de wijnwereld wordt dan ook vaak tegen chefs gezegd dat ze de sommelier serieus moeten nemen, omdat hij of zij kan voorkomen dat de essentie van het gerecht, de bedoeling van de chef, verloren gaat.

Wat heeft de maker bedoeld?
Een wijn staat in dienst van het gerecht, zo schreef ik eerder. De wijn moet respect hebben voor het gerecht en dus respect voor de chef. Terecht, maar hoe zit het met het respect voor de wijnmaker? De man of vrouw die een jaar lang, overgeleverd aan de natuur, heeft moeten zwoegen. De wijnmaker die tijdens een oogst van slechts drie weken per jaar en de daarop volgende maanden of jaren vinifiëren een bepaald resultaat in de fles heeft proberen te krijgen. Ook de wijnmaker heeft een bedoeling: fruit bewaren, geïntegreerde alcohol en zuren, ‘terroir’ laten spreken. Allemaal aspecten van het gedicht dat het eindproduct, de wijn, is.

Onmogelijke combinatie
Tot voor kort werkten wij in het restaurant met een gerecht van watermeloen, geitenkaas, kruiden, ketjap en kerrie-banaanijs. Je moet het proeven om te ervaren, maar het was een heel gaaf gerecht. Gaaf, maar voor de wijn bijna onmogelijk. Zilt van de ketjap, zuren, romigheid en bitters van de geitenkaas, bitters van de kruiden en stevig zoet van het ijs. Plus natuurlijk nog alle verschillende smaken. Op een gegeven moment kwamen we bij een heel goed klikkende wijn-spijscombinatie met Gewürztraminer. De wijn zelf was fijn, lieflijk, elegant, maar in combinatie met het gerecht werd het een spannend, tintelend, kruidig, strak geheel. Het gerecht bleef staan en de wijn kreeg spannende kruidige tonen. Van alle lieflijkheid en fruit van de wijn bleef echter niets over. Zo had de wijnmaakster ‘m toch niet bedoeld? Zij had haar ziel en zaligheid in de mooie rozenaroma’s en rijpe druiven en perziken gelegd. We hebben dus uiteindelijk ook voor een andere wijn bij het gerecht gekozen.

Sommelier als mediator
Zoals een recensent respect dient te hebben voor de schrijver, zo dient een door de sommelier gekozen wijn respect te tonen voor de chef. Maar de sommelier dient in de combinatie ook respect te hebben voor de wijnmaker. Het is geen kwestie van uitersten, maar juist van balans. Wijn en spijs laten elkaar in hun waarde en samen vormen ze, als het enigszins kan, een groter geheel dan de som der delen. En de sommelier, die is de mediator en zorgt dat geen van beiden de overhand krijgt.

Job Seuren