Columns

Hoera, ik ben gevaccineerd! Dat is toch maar mooi meegenomen in een land waarin de prikstrategie van alle kanten onder vuur ligt. Nou ja, laat ik heel eerlijk zijn, ik heb mijn vaccinatie eigenlijk te danken aan al die onzekerheid en dat geharrewar over wel of niet prikken. Er zijn nu zoveel spuitjes met Astrazeneca over, dat de mensen bijna van straat moeten worden geplukt om ze nog kwijt te raken. Ik zat buiten te wachten bij de huisarts van mijn vriendin – op het moment dat zij gevaccineerd zou worden. Even later werd ik door een vriendelijke dame naar binnen geroepen. ‘Mijnheer De Groot, we horen dat u graag gevaccineerd wilt worden. Gaat u maar in de rij staan hoor, dat doen we dan gelijk ook maar even.’ Dat liet ik me geen twee keer zeggen. Wat heerlijk toch, huisartsen die in onzekere tijden gewoon hun verantwoordelijkheid nemen. Petje af.

Het voelt als een soort bevrijding, ondanks de wetenschap dat de bescherming nog lang niet optimaal is. Maar even een terrasje pakken, dat zou toch wel mooi zijn, om het te vieren. Nee dus. De soap rond het openen, of liever gezegd het niet openen van de terrassen duurt nu al weken. Het is bijna een symbool geworden voor het telkens uitstellen van versoepelingen. En waarom toch steeds die koppeling met het openen van de winkels? De cijfers wijzen op een veel lagere besmettingskans als je buiten bent, dus in het voordeel van de terrassen. Een groot Iers onderzoek dat onlangs werd gepubliceerd, liet zien dat ongeveer een op de duizend coronabesmettingen aantoonbaar in de buitenlucht plaatsvond. Andere onderzoeken zijn iets minder optimistisch, maar geschat wordt dat de kans om buiten besmet te raken toch zeker twintig keer lager is dan binnen. Het is dan ook aannemelijk dat de meeste besmettingen in huiselijke kring plaatsvinden. Dus gooi maar open, die terrassen! Het argument dat dit tot meer ‘verplaatsingen’ zou leiden, lijkt me na het openstellen van al die ‘Fieldlabs evenementen’ een beetje flauwekul. Als er 9.000 gegadigden op 8 mei mogen deelnemen aan de ‘mudmasters’, schijnbaar een ‘outdoor sportwedstrijd’, waarom dan niet op de fiets gesprongen naar een zonnig terras? Dan kunnen we tenminste ook weer eens spontaan een fatsoenlijk glas wijn of een mooie bubbel drinken zonder meteen in een covid-bubbel te zitten. Mooi hapje er bij, en genieten maar. Het zou de horeca gegund zijn, van harte.

En het wordt wel tijd ook voor een kleine upgrade van onze consumptie, als we kijken naar het afval dat achterblijft in de parken. Dat blijken vooral lege bierblikjes te zijn. Hoe deprimerend. Dan weet ik weer hoe verschillend Nederland en België ook al weer zijn. Onze in Antwerpen woonachtige online marketeer Eelco Keuris meldde onlangs dat je in België mensen in het park alleen maar cava of champagne ziet openmaken. Kom daar bij ons maar eens om. Om maar te zwijgen over al die kleine bakfietsen en wagentjes met Champagne en oesters die je bij onze zuiderburen ziet.

De Nederlandse realiteit is helaas anders. Het is pijnlijk dat het hier een bierdrinkende meute is die niet de terrassen bevolkt, maar de parken. Met BOA’s die wanhopig proberen enige orde te scheppen in de chaos. Gaat dat veranderen met de terrassen open? Dat is de vraag. Voor de lockdown was het ook in de horeca lastig de controle te houden, met het personeel als een soort niet-officiële BOA’s. Stoelen die keurig op afstand staan, maar die naar elkaar toe worden geschoven. Gasten die zeggen dat ze tot één huishouden behoren, terwijl dat niet zo is. Groepen die als meerdere ‘tweetjes’ reserveren, maar eenmaal aangekomen zeggen dat ze een groep zijn, en bij elkaar willen zitten. Laten we als volk vooral in de spiegel kijken. Het is deels aan ons eigen gedrag te wijten dat de horeca niet ‘back to normal’ kan. Dat is de harde realiteit van de huidige situatie. Er zijn nog heel wat vaccinaties te gaan…

Dat er met het mooie weer veel wijn en bier buiten en in het park opgedronken wordt terwijl het ook prima op het terras had gekund.

Ronald de Groot

Het leven in tijden van covid bestaat uit het vinden van kleine genoegens. Meer zit er op dit moment niet in. Dus moet je er uit halen wat er in zit. Zo mocht ik onlangs aanschuiven voor een werklunch voor onze rubriek ‘Aan tafel’, in het Amsterdamse restaurant Floreyn. We beoordeelden de wijnspijs-combinaties van Nederlandse wijnen met op de ‘Hollandse keuken’ geïnspireerde gerechten van het restaurant. We hadden eerder al zo’n 160 Nederlandse wijnen geproefd voor het komende nummer van Perswijn. Altijd een mooie ervaring, wijnen uit eigen land, die bovendien almaar beter worden.

We lunchten met zijn vieren, Gerard Reijmer, de maker van de rubriek, Diederik Beker en Arina van Leenen van het Betuws Wijndomein en ik. Allemaal getest met een sneltest en aan aparte tafels. Maar het was heerlijk om weer eens in een restaurant te mogen eten. Ik merkte dat de anderen dat ook zo voelden. Ik groef even in mijn geheugen. De laatste keer dat ik ‘gewoon’ in een restaurant mocht eten, was begin september in Oostenrijk.

Het fijne van zo’n lunch is dat je eindelijk weer eens ongedwongen kunt bijpraten. Zoomen is handig, maar het ‘moet’ op de een of andere manier toch zakelijk blijven. Geen koetjes en kalfjes. Diederik vertelde dat in deze periode van het jaar nachtvorst een voortdurende bedreiging vormt voor de wijngaard. Het levert de nodige slapeloze nachten op, als knoppen net zijn uitgelopen en de nachttemperaturen dalen. Niets is deprimerender dan de hele zomer een wijngaard verzorgen waar door nachtvorst geen tros aan hangt, aldus Diederik en Arina. ‘In Nederland kun je eigenlijk geen professionele wijngaard hebben zonder beregeningsinstallatie’, aldus het koppel, ‘behalve misschien in de Limburgse heuvels en in Zeeland, dicht bij het relatief warme zeewater’.  Het ijslaagje dat door beregening tijdens nachtvorst rond de knoppen wordt gevormd, beschermt de knoppen tegen bevriezing. ‘Wij zijn bevoorrecht, want water genoeg, we pompen het zo uit de sloot’.

Franse wijnboeren zouden er jaloers op zijn, alhoewel de aanleg van zo’n installatie ook niet gratis is, natuurlijk. In de hexagone was het in elk geval weer goed raak. Afgelopen week en vooral afgelopen weekend kwamen er alarmerende berichten uit Frankrijk over enorme vorstschade. Niet alleen in de ‘gebruikelijke’ gebieden, zoals de Chablis of de Champagne, maar tot ver naar het zuiden. Zelfs in wijngaarden dicht bij de Middellandse Zee, zoals in die van Preignes le Vieux bij Béziers, was er meer dan 70% schade. Ook in Bordeaux gingen alle alarmbellen af. Met hooibalen werd gezorgd voor rookontwikkeling, om de vorst weg te houden. Maar temperaturen tot min zes, zoals in de Graves, Saint-Émilion of Sauternes zijn zelfs met helikopters niet te bestrijden. Het lijkt een paradox, met de opwarming van het klimaat, maar nachtvorst is zeker niet minder geworden, zo lijkt het. In Bordeaux doet het denken aan de verschrikkelijke vorst van 1991. Met als enige lichtpuntje dat de vorst nu eerder is, en de stokken dus meer kans hebben alsnog uit te lopen en (wat) vrucht te dragen.

Het is natuurlijk verschrikkelijk dat zoiets gebeurt op een moment dat het water de producenten door de covid-crisis en de tarievenstrijd met de V.S. al aan de lippen staat. Dat zorgt er voor dat je je eigen ‘kleine genoegens’ sterk gaat relativeren als eigenlijk heel onbelangrijk. In het besef dat het leven van degenen die produceren wat er in je glas komt, heel hard kan zijn.

Ronald de Groot

Iedereen vraagt zich wel eens af wat hij/zij na zijn pensioen wil gaan doen. Hubrecht Duijker vond het antwoord. Hij werd “vinpressionist”.

Hubrecht Duijker is, laten we het vooral niet vergeten, een van de grootheden van de Nederlandse wijnschrijverij. Met boeken die zijn vertaald in vele talen en die over de hele wereld zijn verkocht, ook een van de meest succesvolle. Natuurlijk, ons geheugen is kort en Nederland is onbarmhartig als je kijkt naar hoe we omgaan met iedereen die zijn hoofd boven het maaiveld uitsteekt. Dus is het goed dit nog even te benadrukken.

Tijdens een reis naar Australië, in 2007, maakte ik kennis met een andere kant van Hubrecht. We waren down under met onder andere Harold Hamersma en fotograaf Ronald Hoeben. ’s Avonds, na het diner, pakte Hubrecht een kaartspel, om even voor ons te goochelen. Op andere avonden las hij een door hem zelf geschreven kort verhaal voor. Tja. Reizen is bijzonder. Je leert niet alleen het land en de wijnboeren kennen, maar ook je medereizigers. Alle nieuwsgierigheid wordt bevredigd. Heerlijk. Een van de redenen dat ik het reizen zo mis.

Maar een reis samen met Hubrecht zal ik zo gauw niet meer maken. Hij is inmiddels niet helemaal, maar eigenlijk toch grotendeels, gepensioneerd van zijn wijnwerk. Hij heeft – tot wederzijds genoegen – een deel van het werk aan zijn wijnbrief aan ons uitbesteed. Maar niet om op zijn lauweren te rusten, want dat kan hij blijkbaar niet. Dat was ook de reden dat ik hem afgelopen week even opzocht. Hij wilde mij een exemplaar van zijn nieuwste boek overhandigen. Als je de woonkamer binnenkomt, dan valt je meteen op dat geen stukje muur onbedekt is. Overal hangen schilderijen, van de hand van Hubrecht zelf. Hij heeft zich sinds een paar jaar voluit op de schilderkunst geworpen. Hij noemt zichzelf “vinpressionist”, volgens de flaptekst van het boek de enige ter wereld. Zijn schilderijen hebben inderdaad iets impressionistisch – dat zal niet verbazen. Felle kleuren, met landschappen van overal. ‘Ik gebruik als voorbeeld graag dia’s die ik zelf heb gemaakt, maar ook van anderen, als ik ergens niet ben geweest. Ik heb me aangemeld voor de professionele schilderclub van Abcoude, maar die wilde me niet als lid accepteren. Een van de argumenten was dat ik “pas twee jaar” schilderde. Alsof dat iets zegt. In Abcoude heb ik toen de Abcouder amateur schilders opgericht. Daarna heb ik me gericht op het organiseren van hobbyschilders door heel Nederland. Daarvoor heb ik een website opgezet, waarop hobbyschilders hun werken kunnen exposeren, www.kunstenkleurwerk.nl. Zo heb ik me ooit ook ingezet voor gezelschapsspellen en voor goochelen. Nu doe ik het voor hobbyschilders. Allemaal clubs die wel wat promotie konden gebruiken, want daar ontbreekt het vaak aan.’ Hubrecht ten voeten uit.

Het boekje van Hubrecht bevat een tachtigtal ‘Vinpressions’. Op elke bladzijde staat een korte wijnimpressie, een beschrijving van een bepaald type wijn of wijnstreek, boven een bijpassend schilderij. Een leuke formule, waarbij je op een ongedwongen manier een wereldreis maakt, langs alle belangrijke wijnstreken en -landen. Je leest het met plezier door, en geniet van de kleurige schilderijen. Specifieke wijnen worden niet genoemd, want anders willen wijnhandelaren het boekje niet verkopen, aldus Hubrecht. Stel je voor dat je een boekje verkoopt waar de wijn van een concullega in wordt beschreven…

Hubrecht Duijker laat zien dat na je pensionering weer een nieuwe carrière mogelijk is. Ik zit natuurlijk wel eens na te denken over het moment dat ik met pensioen ga. Maar voor schilderen heb ik helaas geen talent. Kijken of ik wat anders leuks kan bedenken. Gelukkig heb ik nog geen vliegende haast. Rustig afbouwen is het parool. Schilderen laat ik lekker aan Hubrecht over.

Hubecht Duijker, Vinpressions, uitgeverij Davey Jones Publishing, ISBN 978-94-6217-653-9

Ronald de Groot

In Saint-Emilion is altijd wel wat te doen – net als in Almelo, om Herman Finkers aan te halen. Niet voor niets noemde iemand in Castillon tijdens mijn laatste bezoek daar Saint-Emilion ‘het Disneyland van Bordeaux’.  Jarenlang worden we al beziggehouden door rechtszaken over de classicaties, die door gedegradeerde châteaux te vuur en te zwaard worden bestreden, voor elke mogelijke rechtbank. Onlangs werd de zaak tegen Hubert de Boüard de Laforest en Philippe Castéja, aangespannen in 2013 (!) door de rechtbank verdaagd tot het najaar. De beide heren werden door de eigenaren van de châteaux Croque Michotte, Corbin Michotte en La Tour du Pin Figeac beschuldigd van belangenverstrengeling. Ze waren lid van de commissie van de INAO (het Franse Institut des Appellations d’Origine), en tegelijk belanghebbende, als eigenaren van respectievelijk Château l’Angélus en Château Trottevieille, aldus de aanklacht. Tja. Een soort never ending story. Een nieuwe classificatie zal er niet snel komen…

De afgelopen maanden speelde zich in het pittoreske stadje een andere soap af, met in één van de hoofdrollen de dochter van Hubert de Boüard, Stéphanie de Boüard-Rivoal (39). Zij kreeg in 2012 al op jonge leeftijd de leiding, als achtste generatie, over het familiebedrijf, Château l’Angélus, sinds de nieuwe classificatie Premier Grand Cru Classé van Saint-Emilion. Ze is ook mede-eigenaar, omdat zij haar erfdeel direct van haar grootouders kreeg. Om redenen van successierechten sloegen deze een generatie over bij het toekennen van hun erfdeel.

Deze soap gaat over een van de pareltjes in Saint-Emilion, Château Beauséjour-Duffau-Lagarrosse. De erfgenamen van dit eigendom van 6,75 hectare besloten afgelopen jaar dat ze hun bezit wilden verkopen. De wijnen worden gemaakt door Nicolas Thienpont, die er een uitzonderlijk mooie wijn maakt, geholpen door het geweldige terroir. Elk jaar tijdens de primeurproeverijen is dit een van de mooiste wijnen van de streek. De familie besloot het domein te verkopen aan de eigenaren van Clos Fourtet, de familie Cuvelier. Nicolas Thienpont zou dat verantwoordelijk blijven voor het wijnmaken.

De koop werd eind vorig jaar afgesproken. Maar in Frankrijk is wettelijk voorgeschreven dat bij de verkoop van wijndomeinen ook jonge wijnboeren van minder dan veertig jaar de kans moeten krijgen om mee te dingen. Dat loopt via een speciale organisatie, de Safer (Société d’Aménagement Foncier et d’Établissement Rural). Deze publiceerde de voorgenomen verkoop officieel op 10 februari. Dat geeft formeel iedereen het recht een poging te doen het domein te verwerven. Zo is de Franse wet. Geïnteresseerde kandidaten hadden twee weken de tijd om een bod uit te brengen. Daarvoor dienen deze ‘jonge boeren’ wel goed in de slappe was te zitten – volgens ingewijden ligt de verkoopprijs rond de 70 miljoen euro (!). Maar tot verrassing van velen bleken er na afloop van de termijn drie enveloppen met biedingen op tafel te liggen, in plaats van één – dat van de familie Cuvelier.  Zo lag er een bieding van de familie Courtin, eigenaar van cosmeticaconcern Clarins. Als ‘jonge wijnboer’ werd de jonge oenologe Joséphine Duffau-Lagarrosse naar voren geschoven, een lid van de familie van de huidige eigenaren. Het andere bod kwam van de eerdergenoemde Stéphanie de Boüard, zonder enige twijfel ook een ‘jonge wijnboer’. Het gerucht gaat dat de Safer heeft geadviseerd Stéphanie de Boüard dan ook de koop te gunnen. De beslissing zou op 25 maart, afgelopen donderdag, bekend worden gemaakt. Maar blijkbaar ligt het allemaal nogal gevoelig, want er is nog niets vernomen. Kennelijk moet dit alles op een hoog niveau worden besproken. Niet zo gek, gezien de geschiedenis van rechtszaken in deze streek. Er zou zomaar een volgende rechtszaak in de maak kunnen zijn in de slangenkuil die Saint-Emilion heet…

Deze overpeinzing is op zondagavond geschreven, mocht er in de loop van de maandag nieuws over zijn, houden we u op de hoogte.

Ronald de Groot

Afgelopen week raakte ik met iemand die werkt voor een grote importeur in gesprek over Vivino, het populaire platform met wijnbeoordelingen, waaraan iedereen heel democratisch mee kan doen. Ze meldde ons dat het voor importeurs aantrekkelijk, eigenlijk onvermijdelijk was om hieraan mee te werken. Vivino had wat obstakels weggenomen, zo meldde ze, door te beloven de wijnen die te koop werden aangeboden, voornamelijk via de importeurs te gaan betrekken. En dus het aandeel eigen import (sterk) te beperken. Zo zou Vivino de importeurs helpen in plaats van ze te beconcurreren, zo mochten we daaruit concluderen. Dat lijkt een slimme zet.

Van oorsprong was Vivino alleen een platform om beoordelingen met elkaar te delen. Op zich sympathiek. Maar het is lastig om daar je geld mee te verdienen, dat wisten we al. Toch levert het combineren van lezersbeoordelingen met het bedrijven van handel in beoordeelde wijnen – hoe onvermijdelijk ook – uiteindelijk weer ongemakkelijke situaties op. Je wilt dat alle wijnen worden beoordeeld, maar aan de ene wijn verdien je wel, en aan de andere niet. Als bezoeker kun je dat ook zien. Onder een wijn worden je andere wijnen getoond, met een vergelijkbare smaak, met de aanbeveling ‘Goede alternatieven voor je!’ En ook voor ons, denk ik dan, want daar wordt dan kennelijk aan verdiend. Het doet denken aan The Fork – voorheen Iens – waar je alternatieve restaurants krijgt voorgeschoteld als je zoekt op een restaurant dat niet meedoet met het ‘verdienmodel’ van deze website.

Ook op de beoordelingen zelf valt het nodige af te dingen. Zo maakt het sterrensysteem van Vivino totaal geen onderscheid in prijs. Goedkope wijnen als Blue Nun of Schwarze Katz hebben dezelfde score als de Erdener Treppchen van Markus Molitor met 3,8/5. Het is maar een voorbeeld, het geldt voor alle wijnen. Het is eigenlijk niets anders dan appels met peren te vergelijken. Onze lezers zullen dat verschil wel begrijpen, maar veel consumenten raken op zo’n moment de weg kwijt.

Bovendien zorgt de sterrenwaarding voor smaakvervlakking, zo valt te vrezen. Stel dat veel wijndrinkers rode wijnen uit Zuid-Italië met duidelijk restzoet het lekkerst vinden, dan krijgt dit type wijn steevast een hoge waardering. In Italië breidt dit type wijn zich dan ook als een olievlek uit. Ook in Spanje steken dit soort zoetige rode wijnen de kop op. We hebben daar helemaal niets tegen – laat iedereen drinken waar hij/zij zin in heeft – maar zullen wijndrinkers beseffen hoe dit werkt? Lang niet iedereen, zo valt te vrezen. Er zijn zelfs wijndrinkers gesignaleerd die geen wijnen willen drinken die lager scoren dan 3,5*. Tja. Dan schakel je je eigen smaak uit. De kans bestaat dat wijnen die wat droger of strenger overkomen – en die bijvoorbeeld prima bij een gerecht te combineren zijn  – op die manier worden afgeserveerd. Zelfs bijzondere wijnen. Zo horen we zelfs verhalen van kleine importeurs die zakelijke klanten kwijt raken omdat een bepaalde wijn een te lage Vivino score had. U leest het goed. Dus niet omdat de wijn slecht zou zijn.

En dan heb ik het nog niet gehad over de gepresenteerde informatie. Ik zat onlangs te surfen naar Le Rosé X Giscours 2020 van Château Giscours, en werd al snel ‘gevangen’ door Vivino. Maar de prijs die bij die wijn stond, € 68,40 is niet die van de rosé, maar van de ‘gewone’ Giscours, de rode wijn. Dat kon ik ook zien aan de vermelde druiven: cabernet sauvignon, cabernet franc, merlot en petit verdot. Directeur Alexander van Beek had me juist verteld dat de rosé een blend is van 50/50 merlot en cabernet sauvignon. Er stond ook een beoordeling bij van de jaargang 2018, maar die rosé is totaal anders, en heeft ook een andere flesvorm en een andere naam, ‘Le Rosé de Giscours’. Ik begrijp heel goed dat een website met zoveel wijnen niet foutloos kan zijn, maar dit komt toch vrij slordig over. Het zou goed zijn als de argeloze wijndrinker beter zou beseffen wat de haken en ogen van dit op het oog sympathieke platform zijn.

Ronald de Groot

Naar aanleiding van mijn overpeinzing van vorige week kwamen er een paar interessante reacties. Het ging over het verhaal van een restaurant dat zijn dure wijnen van de hand deed om het vege lijf te redden. Ik had hierbij geen namen genoemd, maar ik werd gebeld door een van de betrokken importeurs, Paul Frankhuizen van Wijnkooperij De Lange, om als betrokken importeur zijn kant van het verhaal te doen. Altijd weer leerzaam, en goed om te weten hoe de vork in de steel zit. Nou ja, het is natuurlijk zijn verhaal. Maar het was overtuigend genoeg.

Naar zijn gevoel was de betrokken restaurateur ‘in de val gelokt’ door een veilinghuis, dat voorstelde de bijzondere flessen, waar lastig aan te komen is, voor goede prijzen te veilen. De flessen zouden in Singapore worden geveild, en leuke prijzen kunnen opbrengen. Vervolgens bestelde de restaurateur dan meteen de allocatie van de volgende jaargang. Geen teken dat het geld alleen maar nodig was om zich te redden, laten we maar zeggen. Dat schoot de betreffende importeurs in het verkeerde keelgat. Bovendien levert het direct problemen op met de wijnhuizen, zoals het Domaine Coche-Dury. Paul Frankhuizen: ‘In eerste instantie was op de website van het veillinghuis bij sommige flessen het nummer zichtbaar, pas later is dat met photoshop weggehaald. Aan het nummer van de fles Corton-Charlemagne kon ik zien aan welk restaurant deze was geleverd. En Coche-Dury kon ook zien dat het om wijn ging die aan mij was geleverd. En het domein vertrouwt er op dat ik de flessen alleen maar lever aan personen of restaurants die de flessen niet laten veilen. De wijnen worden niet voor woekerprijzen verkocht, omdat we willen dat liefhebbers ze drinken, en geen speculatie-object worden voor de rijken. Dus het komt er nu op neer dat het domein niet meer wil dat dit restaurant nog wordt beleverd. Dus ik kan het niet anders zien dan dat de restaurateur zich hier zelf in de voet heeft geschoten. Hij had ons ook kunnen bellen, dan hadden we de wijnen terug kunnen nemen tegen een fatsoenlijke prijs. Het zou geen enkel probleem zijn geweest deze weer door te verkopen aan particulieren die ze maar wat graag willen hebben. Met wat overleg hadden we dit gewoon op kunnen lossen. En dan hadden we de volgende jaargang gewoon kunnen leveren.’

Het veilinghuis in kwestie bood vorig jaar zelfs voorschotten aan restaurateurs als ze bepaalde wijnen wilden inbrengen. Natuurlijk moet iedereen zijn brood verdienen, maar dit lijkt sterk op profiteren van de crisis. Uiteraard is de formulering anders: ‘… met de verkoop van wijnen uit hun wijnvoorraad kunnen wij hopelijk een steentje bijdragen aan het overleven in deze moeilijke tijd.’ Tja, het is maar hoe je het bekijkt. Een systeem met allocaties is natuurlijk in strijd met het idee van vrije handel, maar als het er om gaat dat de wijn toch vooral naar échte liefhebbers gaat, en niet alleen naar de hoogste bieder, dan heeft het toch zijn nut. En dat weet het veilinghuis natuurlijk heel goed. Dus als de importeurs stellen dat het restaurant ook slachtoffer is van de werkwijze van het veilinghuis, dan hebben ze zeker een punt. Dat moet zeker gezegd worden. Importeur(s) en het restaurant hebben de kwestie inmiddels bijgelegd. Gelukkig maar. Dit soort acties kennen alleen maar verliezers.

Ronald de Groot

Over de covid-crisis wordt vaak gezegd dat er, onder andere door de vaccinaties, ‘licht aan het einde van de tunnel’ is. Helaas wordt die tunnel echter steeds langer. Zelfs zo lang, dat we niet eens meer weten wanneer die eindigt.

Dat is gelukkig niet het geval bij het handelsconflict tussen de V.S. en Europa over de ‘Trump-taks’, ingevoerd in oktober 2019 om Europese landen die deel uitmaken van het Airbus-consortium te straffen voor ‘illegale subsidies’ aan de vliegtuigbouwer. President Joe Biden heeft besloten deze accijns voor een periode van vier maanden op schorten, en te pogen het conflict over de betwiste subsidies op te lossen door onderhandelingen tussen de E.U., het V.K. en de V.S.  Uiteindelijk ligt er ook een klacht bij de W.T.O. over illegale subsidies door de V.S. aan Boeing, alleen heeft de V.S. het werk van de W.T.O. effectief gesaboteerd door benoemingen tegen te houden.

In Frankrijk werd het nieuws direct verwelkomd. De V.S. zijn een belangrijke exportmarkt, en de negatieve effecten van de strafaccijns van 25% kwamen boven op die van de covid-crisis. Nu nog afwachten of na vier maanden de kou ook echt uit de lucht is.

Overigens is het een misverstand om te denken dat alleen Europese wijnboeren werden getroffen door deze maatregel. De Amerikaanse wijnhandel en restaurantsector klaagden ook steen en been over omzetverlies als gevolg van de accijns, die er voor zorgde dat veel populaire Europese wijnen veel duurder werden. En ook daar kwamen de effecten nog bovenop van de problemen door covid-lockdowns met name bij de horeca aan de oostkust, grote afnemers van Europese wijnen.

Dit weekend stond er een artikel in de New York Times, waarin sommeliers vertellen dat hun vak door de huidige crisis sterk wordt bedreigd. Restaurants moeten bezuinigen en slanken hun wijnkaart af. Meerdere restaurants hebben zelfs voorraden bijzondere wijnen verkocht om aan geld te komen, in een poging het vege lijf te redden. Dat is overigens ook in Nederland gebeurd, in een enkel geval overigens tot ongenoegen van sommige wijnimporteurs, die collega’s opriepen het betreffende restaurant te boycotten. De reden? Er werden wijnen in de verkoop gedaan die exclusief op allocatie aan restaurants worden geleverd, en die niet geacht worden in handen te komen van particulieren.  Tsss. Je moet maar durven, om een restaurant dat vecht voor zijn leven zo te behandelen. Compassie is in de wijnwereld soms ver te zoeken.

Dus de schorsing van de accijns mag voor de producenten een lichtpuntje zijn, de vraag blijft hoe de crisis op de lange termijn zal uitpakken voor de restaurantsector, zowel hier in Europa als aan de andere kant van de oceaan. Er komen al partijen wijn op de markt voor de halve prijs uit streken als Brunello di Montalcino, wat er op duidt dat sommige ‘hoge wijnen’ het moeilijk hebben – juist de wijnen die in restaurants worden verkocht. Geen hoopvol teken. Dus de afschaffing van de straftaks en het einde van de covid-crisis – als dat komt – vormen ongetwijfeld goed nieuws. Maar dat de horeca zijn hart vasthoudt, en sommeliers en ander personeel in het bijzonder, dat lijdt geen spoor van twijfel.

Ronald de Groot

Zaterdagavond zat ik te kijken naar een best vermakelijk programma over een zoektocht naar de ‘gemiddelde Nederlander’. Een speelse manier om te kijken naar hoe we ons met zijn allen gedragen en wat daarvan de gemiddeldes zijn. Dat de gemiddelde Nederlander bijvoorbeeld 3,1 keer per jaar naar IKEA gaat. En meer van dat soort zaken. De gemiddelde Nederlander is een spreekwoordelijk iemand, maar uiteindelijk wist het programma toch iemand te vinden die aan alle ‘voorwaarden’ voldeed om deze titel – letterlijk – te mogen dragen.

Tijdens de uitzending werd ook een fles wijn aangeschaft voor de gemiddelde prijs die een Nederlander daarvoor betaalt, zijnde € 3,44. Zijn fles kostte iets minder, logisch natuurlijk dat je geen fles voor exact die prijs kunt kopen. Het viel me eigenlijk nog mee, want ik had het idee dat de gemiddelde prijs onder de € 3 lag. Maar het blijft natuurlijk confronterend, zo’n bedrag voor een fles wijn. En dat in het besef dat het een gemiddelde is, en dat er dus ook nog veel wijn voor een lagere prijs per fles wordt verkocht. Terloops werd ook vermeld dat 77% van de Nederlanders zegt ‘geen verstand’ te hebben van wijn. Dat 23% denkt wél verstand van wijn te hebben, is dan weer goed nieuws. Dat is meer dan ik dacht, eerlijk gezegd. Misschien kunnen we er nog wat abonnees bij krijgen…

Het is fijn om te beseffen dat je in Nederland voor zo weinig geld een fles wijn kunt kopen, zeker als je weinig geld hebt. En het kan ook nog een fatsoenlijke wijn zijn. Leve de industrialisering van het wijnmaken en de toegenomen kennis van het werk in de kelder en in de wijngaard.

Toch is hier een keerzijde aan. De lage prijs moet wel ergens vandaan komen. En als we bedenken waar vandaan, dan worden we er niet vrolijk van. Zo werd me in de portstreek ooit verteld dat eeuwenoude, mooie terraswijngaarden moesten verdwijnen om goedkope port te kunnen maken. Spaanse wijnboeren op de hoogvlakte krijgen vaak niet meer dan 25 cent per kilo druiven – en nu met de covid-crisis nog minder, wat de kosten nooit kan dekken. Ze houden de wijngaard alleen maar uit trots, omdat hij al zo lang in de familie zit. En zij zijn niet de enigen. In Europa bestaat er geen Fair Trade keurmerk voor wijn. De supermarkt verdient meer aan de fles dan de boer, zoals ook bij melk gebeurt.

Een ander punt, waar niet iedereen bij stilstaat, is het gebruik van onkruidverdelgers om goedkope wijn te kunnen maken. Het weglaten van onkruidverdelgers kost geld. Het met de hand weghalen van onkruid is vrijwel onbetaalbaar. Maar ook machines die dat proces mechaniseren zijn duur, dus voor producenten van goedkope wijnen niet te betalen. In het komende nummer van Perswijn schrijft Kees van Leeuwen dat het gebruik van herbiciden de biodiversiteit in de bodem sterk verlaagt, dus in feite het leven doodt. Een hoogst onprettige bijwerking.

Ik gun iedereen zijn betaalbare fles wijn, maar het zou goed zijn als de ‘gemiddelde Nederlander’ zou beseffen dat zo’n goedkope fles daarmee eigenlijk een hoge prijs heeft. Maar gelukkig hoef ik dat de lezers van mijn overpeinzingen niet te vertellen…

Ronald de Groot

Ik ben het zat! Een goede vriendin van ons was duidelijk. De lockdown duurt nu wel lang genoeg. Misschien vooral ook omdat zo langzamerhand niet duidelijk is wanneer hij gaat eindigen. Dit is niet de plek om te discussiëren over de noodzaak van de lockdown. Dat laat ik graag over aan de praatprogramma’s met deskundigen, die het overigens ook niet erg met elkaar eens zijn. Elkaar tegensprekende grafieken met Britse varianten blijven over het scherm vliegen. Geen touw aan vast te knopen. En of de juridische basis voor de avondklok nu juist was of niet, hij blijft toch bestaan. Dus we zullen het er mee moeten doen.

Consequentie is dat we een van onze geliefde bezigheden, lekker uit eten gaan, voorlopig nog niet kunnen beoefenen. Helaas. Maar laat ik daar vooral niet te veel over klagen. Want het zijn natuurlijk de restaurants (en andere horeca) die het verschrikkelijk zwaar te verduren hebben. Het moet heel zwaar zijn om zo lang dicht te zijn, zonder perspectief over het moment van opengaan.

Van de week werd onze aandacht nog eens gevraagd voor dit probleem in een mail van de website wijnspijs.nl. ‘Momenteel is de gemiddelde schuld per restaurant ruim €90.000, de totale schuld in de Nederlandse Horeca bedraagt inmiddels bijna 3 miljard (CBS). Ook geeft 50% van de horeca-ondernemers aan het niet langer dan 6 maanden vol te houden (KHN). Help de horeca door dit onderzoek te publiceren op jullie kanalen en de problematiek onder de aandacht te houden. Er is een onderzoek uitgezet onder 1200 restaurateurs en er is ruim response (sic) geweest.’

Nu wil ik bij dit soort berichten niet meteen al te kritisch zijn, maar als je rekent dat er in Nederland meer dan 30.000 eetgelegenheden zijn, lijkt de opzet van deze enquête me vrij beperkt. Volgens de mail zijn zo’n 1200 restaurants benaderd, waarvan er ‘100+’ hebben gereageerd. Dat is niet veel. En omdat we niet weten of dit een – zoals statistici dat noemen – representatieve steekproef is, valt moeilijk in te schatten wat de steekproef waard is. Met name of de verdeling van de restaurants die hebben gereageerd een weerspiegeling vormt van de verdeling van de groep als geheel.  We kunnen er rustig van uitgaan dat de horeca een groeiende schuldenberg heeft, maar de getallen die worden genoemd – gemiddeld € 90.000 schuld per onderneming –  moeten we waarschijnlijk toch met een korrel zout nemen. Ik moet onwillekeurig even denken aan de modellen van het RIVM.

Bij WijnSpijs spelen andere belangen, zo lijkt het. Ze zijn daar op de een of andere manier ook wel eerlijk over. ‘Wijnspijs.nl organiseert sinds 2010 culinaire evenementen in samenwerking met de top van de Nederlandse en Vlaamse eetgelegenheden. Vanwege de maatregelen rondom COVID-19 is dit onmogelijk geworden en worden zowel de horeca als WijnSpijs bedreigt (sic) in hun voortbestaan.’ Dus nu nog het Nederlands een beetje op orde en de getallen correct, dan kunnen we WijnSpijs ook nog wat serieuzer nemen. Als ze straks nog bestaan, tenminste. Sneu natuurlijk om te proberen je eigen bekendheid te vergroten door te surfen op de golf van problematische schulden in de horeca.

Belangrijker voor mij is toch dat er zoveel mogelijk restaurants blijven bestaan. En dat er daadwerkelijk steun komt vanuit de overheid, zoals voor veel bedrijfstakken het geval is. Elk restaurant dat moet stoppen vanwege de problemen van COVID, is een gemis. En daar gaat het uiteindelijk om.

Ronald de Groot

Een paar van de meest bijzondere wijnbezoeken die ik in de loop der jaren heb gebracht waren in de Spaanse wijnstreek Ribera del Duero. Zoals dat aan Peter Sisseck van Dominio de Pingus, die ik in 2013 mocht interviewen, en met wie ik na wat schroom uiteindelijk tot een levendig en ook persoonlijk gesprek kwam. Dat ging onder andere over het verlies van zijn dochter, die vlak daarvoor op twintigjarige leeftijd met haar fiets in Kopenhagen was verongelukt. Het gesprek eindigde met een spontane lunch bij een eenvoudig lokaal restaurant, waar hij me liet genieten van het heerlijkste geroosterde lamsvlees. Zo’n dag vergeet je nooit. Later kreeg ik nog een mailtje van zijn secretaresse dat Sisseck het zo’n fijn gesprek vond. Prachtig toch?

Natuurlijk vergeet ik ook de visites bij Vega Sicilia niet, omdat alles aan dat bedrijf groots en meeslepend is – tot aan de prijs van de wijnen toe. Mooi natuurlijk, maar minder emotioneel. Eigenlijk vooral afstandelijk, aristocratisch.

Een ander bezoek dat me altijd zal bijblijven, was aan Alejandro Fernandez, van de beroemde Tinto Pesquera. Ik weet eerlijk gezegd niet meer exact wanneer dat was. Sinds 2002 helpt mijn archief met digitale foto’s me uit de brand. Maar dit moet zo halverwege de jaren negentig zijn geweest, misschien eerder. Het was destijds even zoeken naar de bodega, helemaal in the middle of nowhere, in het gelijknamige dorpje, dat zinderde van de zomerhitte. Alejandro Fernandez gold destijds als een van de grote vernieuwers van de streek, met krachtige, barrique-gerijpte wijnen. Helemaal naar de Parker-smaak van die tijd. Anders dan Vega Sicilia wilde hij wijnen maken van 100% tinta del país, de lokale variant van de tempranillo. Parker zelve lanceerde de wijnen in de jaren tachtig in de V.S. als dé nieuwe vondst van de streek, concurrent van het destijds almachtige Vega Sicilia.

Een interessante persoonlijkheid dus. Alleen was het probleem dat hij geen woord Engels sprak – en ik geen woord Spaans. Dat werd een lastig gesprek. Met handen en voeten en wat hulp van zijn dochters konden we het gelukkig een beetje oplossen. Maar mijn beste interview werd het niet, dat zult u begrijpen.

Ik moet hier aan terugdenken na het lezen van een bericht over de scheidingsperikelen van de inmiddels 87-jarige Alejandro Fernandez. Hij scheidde ruim drie jaar geleden – je bent nooit te oud om te scheiden, laten we maar zeggen – van Emilia Rivera Rueda. Sindsdien betwist zijn ex, samen met drie dochters, het recht van Fernandez – gesteund door de vierde dochter – om nog gebruik te maken van de merknaam Tinto Pesquera, ooit door hem bedacht en in 1989 als merk geregistreerd. Zijn ex ontzegt hem nu dat recht, als bestuurder van het door hen samen opgerichte bedrijf Alejandro Fernández Tinto Pesquera, S.L. Dit bedrijf zou eigenaar zijn van het merk, zo betoogt ze. Alejandro Fernandez is minderheidsaandeelhouder, dus heeft er geen zeggenschap over. Het kan best waar zijn, dat kan ik uiteraard niet beoordelen, en dat hoef ik gelukkig ook niet. Het is alleen treurig stemmend dat wijn, en in zo’n geval als dit ook veel geld, tot zulke ruzies kan leiden. En het is vooral treurig dat na vijftig jaar lang bouwen aan een mooi merk, het gebruik daarvan je wordt ontzegd door je ruziënde familie. Volgens zijn advocaten moet Fernandez het nu doen met een maandelijkse toelage van € 1500. Een schandalige fooi natuurlijk. Hij lijkt wel een beetje op een popartiest die zijn financiën niet goed heeft geregeld.

Maar of hij nu gelijk heeft of niet, mijn sympathie ligt bij hem, al is het maar vanwege zijn verdiensten voor de streek en voor het merk Tinto Pesquera. En die kunnen ze hem niet afnemen.

Ronald de Groot

p.s. Hier een recent artikel waarin duidelijk wordt dat Alejandro Fernandez door zijn vrouw en dochters in 2018 is ‘ontslagen’.