Columns

Gisteren was ik bezig met de voorbereiding van een seminar, vandaag, over wijnen uit de Portugese streek Tejo. De streek is genoemd naar de Taag, de enorm brede rivier die het hart vormt van dit grote wijngebied. En ook de rode draad. Maar als je kijkt naar de wijnen, dan is die rode draad lastig te ontdekken. Het gebied is zo uitgestrekt en zo wisselend qua ondergronden en microklimaat, dat de wijnen zeer uiteenlopend van karakter zijn. Je vindt hier dan ook rood, wit, rosé, mousserende en zoete wijnen. En ook nog eens in veel verschillende stijlen en druivensamenstellingen. Net wat je lekker vindt.

Daar komt bij dat het gebruik van zo ongeveer alle internationale en Portugese druivenrassen hier is toegestaan. Dat zorgt voor een verfrissende experimenteerdrift. Je vindt er bijvoorbeeld veel blends van internationale en Portugese druivenrassen. Met verrassende wijnen als resultaat. Het gebruik van druiven die elkaar goed aanvullen op het vlak van zuren, diepgang en aroma is interessant, en het maken van de juiste blend is een vak apart. Maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat hier ook wordt gewerkt met blends, omdat bodega’s bang zijn wijnen op basis van hun puur Portugese druiven niet te kunnen verkopen. Dus alleen arinto is lastig, en arinto/chardonnay is dan vertrouwder.

Het schetst een beetje de problemen die een wijngebied als Tejo heeft bij de promotie van zijn/haar wijnen. En toch worden hier mooie en verrassende wijnen gemaakt, zoals de deelnemers aan het seminar zelf kunnen constateren. Maar het probleem van zo’n wijngebied is dat de wijndrinker het niet kan associëren met een bepaald type wijn. Als je denk aan Chablis – zo’n beetje het andere uiterste – dan weet je dat je een droge wijn op basis van chardonnay in het glas krijgt. Dat is het dilemma van veel wijnstreken. Wijndrinkers hebben behoefte aan ‘duidelijkheid’, zelfs als die niet bestaat. Veel wijndrinkers vragen een ‘Chardonnaytje’, in de veronderstelling dat je een bepaald type wijn krijgt. In de realiteit maakt het enorm veel uit waar de wijn vandaan komt, of hij al of niet op hout is gerijpt en (deels) een malolactische gisting heeft ondergaan.  Tja. Degenen die nóg meer zekerheid willen, vragen dan om een ‘unoaked’ Chardonnay. Alsof chardonnay en hout vijanden van elkaar zijn. Nee dus.

Dit soort zekerheden kan een wijngebied als Tejo domweg niet bieden. Zodat de wijndrinker bij Tejo moet gaan nadenken, en zijn eigen weg moet vinden. Het is geen ‘merk’, met een duidelijk profiel. Geen wijn die je in de supermarkt zomaar uit het schap pakt. En dat is in deze tijd een handicap. Je moet de wijnen echt bewust willen ontdekken. Ik hoop dat de bezoekers aan de proeverij en het seminar een duidelijker beeld krijgen van wat er te koop is. In elk geval zijn ze er gelukkig nieuwsgierig genoeg naar. En met nieuwsgierigheid naar iets nieuws en iets ánders, daar begint het allemaal mee.

Ronald de Groot

Vandaag is de workshop van Ronald de Groot over Tejo. Er zijn nog enkele plaatsen vrij!

Vorige week schreef ik over de cadeautjes die Emanuel Macron in het kader van zijn herverkiezing uitdeelt aan Franse boeren. Deze week bleek dat andere landen niet genegen zijn cadeautjes uit te delen aan Macron. Het schrappen van de Australische order voor Franse onderzeeboten kwam hard aan. Nu schrijf ik gelukkig niet over politiek, maar op de een of andere manier hebben wijn en politiek steeds meer met elkaar te maken. Onze online marketeer Eelco Keuris vroeg me dan ook naar aanleiding van dit Australische besluit of ik dacht dat Frankrijk zich binnen Europa hard zou gaan maken voor hogere invoerheffingen op Australische wijn. Dat is zeker een aardige overpeinzing waard.

Zeker is dat de machtige economieën van deze wereld dit soort maatregelen niet schuwen. Australische wijn was marktleider in China, maar heeft een enorme klap gekregen door de Australische eis dat de WHO in China meer onderzoek zou moeten gaan doen naar de herkomst van het covid-virus. Torenhoge Chinese importheffingen waren het gevolg. Die kwamen er niet op steenkool, want China heeft geen Australische wijn nodig, maar wel steenkool. Zo blijft alles politiek.

De V.S. strafte (onder andere) Frankrijk voor de subsidies aan Airbus, ook met importheffingen op onder andere wijn. Kennelijk een populair boycot-product. Rusland doet het weer anders. Die zoeken naar een luis in een bos bloemen, als er ruzie is met Nederland. Of ze zeggen dat echte Champagne uit Rusland komt en niet uit Frankrijk, zoals onlangs is gebeurd. Hoogst origineel, dat moet gezegd. Maar ook dat is politiek.

Ik was afgelopen weekend in Italië, en Italië boert op wijngebied heel goed. Het land stoot andere landen niet voor het hoofd, dat moet je concluderen. Het houdt China te vriend, maar ook Rusland en de V.S. Dit gedrag betaalt zich uit, dat kun je zien. Het heeft ook geen grote defensie-industrie, zoals Frankrijk, dat zich sinds generaal De Gaulle op defensiegebied altijd onafhankelijk heeft opgesteld. Het heeft de Fransen geen windeieren gelegd. Niet voor niets heeft de familie Dassault, van de fabriek die onder andere mirages maakt, de beroemde straaljagers, een eigen château in Saint-Emilion. Maar nu wordt de Franse defensie-industrie, zeer tot Franse frustratie, slachtoffer van hogere machten.

Dat de Fransen nu zoveel misbaar maken over het Australische ‘verraad’, zal naar mijn smaak ook veel te maken hebben met de herverkiezing van Macron. Dit doet zijn binnenlandse imago bepaald geen goed. Overigens zou Frankrijk zelf nooit zulke grote defensieorders in het buitenland plaatsen. Maar dat terzijde.

Om terug te komen op mogelijke Europese tegenmaatregelen: dat lijkt me onwaarschijnlijk. Europa doet het op dat vlak gewoon ánders. Het werkt met wat wel wordt genoemd ‘soft power’. Het formuleert regels voor de interne markt, en legt deze regels vervolgens op aan producten die worden geïmporteerd. Op wijngebied zorgt het er voor dat wereldwijd wordt gewerkt met herkomstbenamingen naar Europees (Frans) model. En wil je zaken doen met Europa, dan moet je afzien van het gebruik van beschermde namen als ‘port’ of ‘champagne’. Het zegt bijvoorbeeld ook dat als je een druif op het etiket wilt vermelden, minimaal 85% van de wijn van deze druif moet zijn gemaakt. Andere landen schikken zich daarnaar, omdat Europa wel een belangrijke exportmarkt is.

Maar deze politiek laat geen ruimte voor strafmaatregelen omdat de belangen van één lidstaat worden geschaad. Gelukkig maar. Het zou toch vreemd zijn als wij meer voor Australische wijn zouden moeten gaan betalen omdat Frankrijk en Australië overhoop liggen op een terrein dat niets met wijn te maken heeft. Overigens is het wel zo dat de Australische promotiegelden voor wijn de afgelopen jaren vooral naar de Aziatische markt zijn gegaan. Dat is nu niet zo goed afgelopen, met het échec in China. Ik ben benieuwd of Australië op dit vlak op zijn schreden gaat terugkeren. Dat zou niet onverstandig zijn. Europa is heel saai, maar op politiek vlak een stuk betrouwbaarder dan de landen waar ze down under zo graag zaken mee doen.

Ronald de Groot

Nu het moment van oogsten is aangebroken, kunnen de Franse wijnboeren de schade van een duivels moeilijk jaar definitief opmaken. En de balans is niet bepaald positief. De producenten in de Languedoc-Roussillon bevinden zich in de frontlinie. De oogst begint daar al eind augustus. Vorig jaar kwam er 12,3 miljoen hectoliter binnen. Dit jaar zal de hoeveelheid naar schatting niet hoger uitvallen dan 7,5 miljoen hectoliter. Dus gemiddeld wordt zo’n 40% minder binnengehaald dan een jaar geleden. Een enorme plas wijnminder, dat moge duidelijk zijn. Belangrijkste oorzaak is de verwoestende vorst van 8 april – voor deze streek zeer ongewoon. Maar extreme droogte (in de Roussillon), hagel en bosbranden (in de Aude) hebben allemaal hun steentje bijgedragen. Natuurlijk zijn de verschillen tussen producenten onderling groot. Vorst treft bijvoorbeeld vooral lagere wijngaarden, dus in de vlakte, omdat koude lucht zwaarder is. Het is voor de producenten een hard gelag, dat is zeker.

Uit andere Franse wijnstreken horen we dezelfde berichten. In de Loire wordt gesproken van min 50%, met uitschieters van min 75%. Ongelooflijk. Voor Frankrijk in totaal wordt gesproken van een min van 25%. Een flinke aderlating. Ook in streken als de Champagne en de Bourgogne is veel schade. Ook Bordeaux heeft de problemen niet kunnen ontlopen.

Uiteindelijk is het daarmee de vraag in hoeverre prijsstijgingen de verliezen enigszins goed kunnen maken. François Teisserenc (Domaine de l’Argjolle, Côtes de Thongue), die we onlangs bezochten, was er niet optimistisch over. Hij rekende voor dat het productieverlies ongeveer net zoveel zou bedragen als er ‘normaal’ aan overschot op de wereldmarkt is. Dus het zorgt hoogstens voor meer balans tussen vraag en aanbod. Een deprimerende gedachte. Als we zien dat Italië 9% minder oogst verwacht, dus een vrijwel normale hoeveelheid, evenals Spanje, dan kan hij wel eens gelijk krijgen.

Gelukkig voor de Franse (wijn)boeren zitten we in het jaar voor de presidentsverkiezingen. President Macron heeft voor dit jaar een miljard euro gereserveerd om financiële steun te verlenen aan diegenen die te maken hebben met klimaatverandering – voorjaarsvorst, extreme meeldauw door veel regen, enzovoort. En nu heeft hij ook aangekondigd dat er een fonds komt waarin jaarlijks gemiddeld 600 miljoen euro aan Franse en Europese gelden worden gestort om te dienen als nationale verzekering tegen schade aan de oogst door klimaatverandering. Boerenbedrijven kunnen zich in de praktijk niet verzekeren tegen dit soort schades, en dit fonds moet door ‘nationale solidariteit’ een oplossing voor dit probleem bieden. Het fonds moet voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar gerealiseerd zijn, en in 2023 van start gaan. Kennelijk heeft de president de steun van de boeren nodig voor zijn herverkiezing. Maar het is in elk geval wat.

Ik denk overigens dat geen enkele financiële steun een verlies van de oogst ook maar écht kan goedmaken. Het moet enorm frustrerend zijn om in een paar uur – door vorst of hagel – of in een kletsnatte zomer – door voortdurende meeldauw – je oogst verloren te zien gaan. En vervolgens geen of heel weinig wijn te kunnen maken. En dan je klanten teleurstellen dat je niet genoeg kunt leveren. De klimaatverandering maakt het (wijn)boerenleven er niet gemakkelijker op. Zelfs niet als ze voor hun schade worden gecompenseerd.

Ronald de Groot

Blind proeven met het panel blijft een mooie manier om geest en tong te scherpen. Regelmatig komen we mooie en bijzondere wijnen tegen. De meest bijzondere bespreken we in onze video’s met aanbevolen wijnen. Afgelopen dinsdag werden we heel erg verwend met een fles ‘Ornellaia La Grazia’ 2018, een wijn die er voor de aanwezigen direct uitsprong. Geweldig. Maar ja, het is dan ook een echte ‘cultwijn’, zoals we dat tegenwoordig noemen. Hoe dan ook, als je deze wijn proeft, cultwijn of niet, is en blijft het een heel bijzondere wijn, die uitblinkt door zijn raffinement en vooral zeer zachte en gepolijste karakter, zonder flauw te worden. Spannend tot de laatste druppel.

Met cultwijnen bedoel ik wijnen die zo gewild zijn, dat iedereen ze graag wil hebben, en tegen een hoge prijs. Een wijn die toch wel wordt gekocht, laten we maar zeggen. Tja, door wie eigenlijk? Nou ja, ik kan me best voorstellen dat je, als je toch geld genoeg hebt, helemaal niet naar de prijs kijkt, maar gewoon naar drinkplezier, onder het motto ‘het leven is te kort om slechte wijn te drinken’.

Maar het lijkt er op dat dit bij een deel van de kopers niet het belangrijkste argument is. Ze dienen ook als speculatie-object, zo lijkt het. Van importeurs krijg ik te horen dat er een run is op zeldzame wijnen, en dat de allocaties aan bijzondere wijnen, het deel dat ze mogen verkopen, steeds heel snel ‘op’ is. Dat is eigenlijk zo’n beetje het beeld van dit moment. De duurste wijnen zijn het eerste weg. Het goedkope geld klotst tegen de plinten, spaargeld levert niks meer op, dus gaat het geld naar andere ‘beleggingen’, waar dure wijn er dan een van is.

Je ziet dan ook meer en meer superwijnen in kleine oplages. Daarmee wordt (bewust) ingespeeld op deze speculatiedrift. Liv-ex, een handelsplatform dat is gespecialiseerd in ‘hoge wijnen’, publiceert op gezette tijden een classificatie met vijf niveaus – crus eigenlijk – gerelateerd aan de prijs. Niet toevallig evenveel classificaties als die van 1855 – ook gebaseerd op de prijs. In de nieuwste lijst van 2021 constateert Liv-Ex dat het aandeel Bordeaux en Bourgogne in de classificatie afneemt ten opzichte van die van 2019. Daarbij stijgt het aandeel van Italiaanse en Californische wijnen. Het aandeel van Italië verdubbelde ruim tot 83 wijnen (van 349 in totaal). Californië steeg van 10 naar 22 wijnen. Aan de top zijn het vooral de wijnen uit Piemonte (Barolo, Barbaresco) die terrein winnen. Dat is mede te danken aan het op de markt brengen van ‘crus’, kleinere wijngaarden, in beperkte oplages. Waarmee de speculatiedrift in de hand wordt gewerkt. Barolo wordt zo de Bourgogne van Italië, al kunnen de prijzen nog niet tippen aan die van de hoogste Bourgognes, met als grote uitschieter de Romanée-Conti van DRC. Daar staat geen maat op.

Het speculatieve karakter van de prijzen is goed af te lezen aan Bordeaux. Wijnen als die van Le Pin en Pétrus zijn veel duurder dan die van, pakweg, Latour of Lafite. De gemaakte aantallen zijn veel kleiner, en daarmee de zeldzaamheidswaarde. Dat ze beide op basis van 100% merlot zijn gemaakt, speelt waarschijnlijk ook nog een rol. Dat maakt ze meer benaderbaar. Gelukkig hebben de grote châteaux in Bordeaux de verleiding om een topwijn te maken in kleine oplages tot nu toe kunnen weerstaan. Ik hoop dat het zo blijft. Ze zijn zo al duur genoeg. Dat het aantal Bordeaux in de toplijst daalt, jammer dan. Voor mij blijft een fles wijn toch vooral om gewoon op te drinken.

Ronald de Groot

We zitten in de auto met Louis Geirnaerdt, Nederlandse geoloog en selfmade wijnondernemer in Spanje, met wijngaarden in onder andere Cariñena en Campo de Borja. We zijn vanuit Zaragoza op weg naar Campo de Borja, voor een bezoek dat we eigenlijk vorig jaar al gepland hadden. Goed om even bij te praten. ‘Ik lees elke maandag je stukje op de website, ik krijg een alert als het er staat’. Kijk, daar doen we het voor. Mijn ijdelheid is gestreeld. ‘Zo’n stukje, ‘de hand van god’. Zoiets is interessant voor mij. Als wijnmaker en romanticus voel ik me altijd geroepen iets ánders te maken, iets bijzonders. Maar ik weet heel goed dat het maar een kleine groep mensen is, die geïnteresseerd is in iets speciaals.’ Dat is in wezen een open deur. Vaak zijn het sommeliers en journalisten die in hun zoektocht naar iets nieuws komen met een natuurwijn of een oranje wijn. Niets mis mee, als het maar lekker is. En dat is helaas lang niet altijd het geval. Toen ik een keer met een bevriende wijnrelatie uit eten ging, had hij al een glas ingeschonken gekregen. Natuurwijn. De wijn stonk naar mest. ‘Heerlijk, moet je ook nemen.’ ‘Sorry, ik neem liever een gewone wijn’, antwoordde ik. Hij rook even later aan mijn glas en riep de sommelier. ‘Sommelier, ik wil toch liever ook die gewone wijn.’ Dat bedoel ik. Voor een groot publiek zijn dit soort wijnen dan ook niet zo geschikt. Begrijp me goed, er zijn ook lekkere natuur- en oranje wijnen.

Louis: ‘Mijn vrouw, Eugenie, houdt me altijd bij de les. Ik had ooit een gesprek met een grote succesvolle Duitse importeur, waar ik zaken mee deed. Ik vroeg hem wat het geheim van zijn succes was. “Geheim? Ach, ik zou niet spreken van een geheim. Het is eigenlijk heel simpel. In Duitsland heb je een paar duizend importeurs. Van die paar duizend importeurs richt 99% zich op 2% van de markt, de liefhebbers die houden van een goed glas. Daar houd ik me niet mee bezig. Ik richt me op de 98% die gewoon wijn wil drinken zonder daar verder veel belangstelling voor te hebben. Omdat die groep zo enorm veel groter is, hebben we al jaren veel succes. Dus we houden ons ook strikt aan die formule.”

Dus als wijnmaker is het leuk om bijzondere (en dure) wijnen te maken. Of iets buiten de gebaande paden. Maar als je ‘gewoon’ goede wijnen wilt maken, dan kun je niet om het grote publiek heen, zo is de les van dit betoog. Dominee Jan Dirk Wassenaar verwoordt het in de NRC van afgelopen zaterdag prachtig: “Dure wijnen hoef ik ook niet, Chateau Migraine is goed genoeg voor me.” Een heerlijke Hollandse benadering. Doe maar gewoon, dat is al gek genoeg.

Het doet me eens te meer beseffen dat het een voorrecht is om te mogen schrijven voor de 2% die wél in mooie wijnen geïnteresseerd is. En die niet eens extreem duur hoeven te zijn.

Ronald de Groot

Een tijdje geleden kwam er een fles Samsó binnen van Domaine Cazes, uit de Roussillon. Samsó is de Catalaanse naam voor carignan en soms voor cinsault, zoals in dit geval. Ik moest die maar eens proeven voor mijn Roussillon-artikel. Het domein zou voor de proeverij in Perpignan dan twee andere, meer conventionele wijnen sturen. Uiteindelijk bleek Cazes helemaal geen wijnen voor de proeverij te hebben gestuurd, dus kon ik deze Samsó Nature moeilijk achteraf toevoegen. Het bijzondere van deze rode wijn is dat hij sulfietvrij is. Nou ja, hoe bijzonder dat is weet ik eigenlijk niet, je ziet dat wel vaker tegenwoordig. Het kan heel plezierige wijnen opleveren moet ik zeggen, het lijkt of het fruit wat expressiever is – deze fijne Samsó is daarop geen uitzondering. In de discussie over sulfiet wil ik me even niet mengen. Ik raad iedereen aan het artikel over biogene aminen van Lars Daniëls in het laatste nummer van Perswijn te lezen. Hierin legt hij uit wat de rol is van ‘natuurlijke’ stofjes in wijn zoals histamine op het ontstaan van hoofdpijn. Het is in elk geval goed om te zien dat het weglaten van sulfiet zo goed kan gaan. In het verleden heb ik nog wel eens exemplaren geproefd die te oxidatief waren om écht lekker te zijn. Voor mij dan althans.

Ook zo’n modedingetje is het maken van witte wijnen met schilcontact. Dat is nogal een hot issue in Collio (Friuli) en Brda (Slovenië), waar ik afgelopen week was. Net als bij sulfietvrije wijnen heb je hierin goede en minder smakelijke exemplaren. Hoewel, over smaak valt niet te twisten natuurlijk, ook daar meng ik me liever niet in. Ik merkte echter wel dat veel producenten bij het maken van hun witte wijnen niets van (lang) schilcontact willen weten. Bij druiven als friulano, waar prachtige wijnen mee worden gemaakt, is het meest gehoorde argument dat schilcontact ten koste gaat van het karakter van de druif en van de terroirexpressie. Hetzelfde geldt voor de pinot bianco, waarvan een aantal mooie exemplaren uit Collio op tafel kwam. Ik kan ze moeilijk ongelijk geven.

Maar toch hebben al die conventionele producenten een probleem. Want de twee best verkopende producenten van de streek, Gravner (Friuli) en Radikon (Brda), maken wijnen met een duidelijk schilcontact. Zij mikken met die (oranje) wijnen op een niche-markt, onder andere in de V.S., die bereid is om veel te betalen voor dit soort ‘bijzondere’ wijnen. Wat je ook van deze wijnen vindt – daar gaat het nu niet over – is het wrang om te moeten constateren dat de duurste wijnen van de streek totaal niet representatief zijn voor dit gebied. Ze hebben absoluut niet de expressie van druif en terroir die het merendeel van de wijnen hier wel hebben – en waar de producenten trots op zijn. Het is de olifant in de kamer. Iedereen ziet hem, maar niemand praat er over. Op zich is het niet erg dat er ‘disruptieve’ niche-wijnen zijn, maar voor het gebied zou het goed zijn als men in staat zou zijn topwijnen te maken voor dezelfde hoge prijzen die meer representatief zijn voor de streek als geheel. Een lastige opdracht. Ga er maar aan staan.

Dit is de laatste overpeinzing voor mijn vakantie. Ik ben hier weer terug op maandag 30 augustus.

Ronald de Groot

Op het moment dat u dit leest, ben ik op reis in het grensgebied van Noord-Italië en Slovenië. Eten in Italië, slapen in Slovenië, zoiets. Op zich bijzonder: gisteren was mijn eerste vliegreis sinds 22 maart vorig jaar. En toch wel minder ontspannen. Alle QR-codes moeten kloppen, formulieren ingevuld, de juiste mondkapjes mee, van die dingen. Maar ondanks alles toch mooi dat er weer gereisd kan worden, mede dankzij de vaccinaties. Dat maakt het leven toch weer wat gemakkelijker.

Ik ben op reis met collega Paul Balke, die ook het programma heeft gemaakt. Nou ja, programma. Er gaat iets gebeuren, maar Paul Balke is iemand die je tot op het laatste moment blijft bestoken met mails en whatsapp-berichten die een wijziging van de plannen aankondigen. Hij heeft zo zijn verdiensten, maar hij is ook een licht chaotische persoon, om het mild uit te drukken. Wijlen René van Heusden riep op een gegeven moment wanhopig dat hij nooit meer met hem op reis wilde. Ach, het is niet anders. Gelukkig kan ik een zekere mate van chaos wel verdragen, anders zou ik er niet aan beginnen.

Doel van de reis: een bijlage maken over de wijngebieden hier, op de plek waar de wijnstreken van Italië, Slovenië en Kroatië in elkaar overlopen, met overal dezelfde druiven, of druiven die op zijn minst aan elkaar verwant zijn. Paul Balke is een groot kenner van de streek – dat is dan weer zijn verdienste. Hij heeft er onlangs zelfs een boek over geschreven: ‘North Adriatic’. Ik zou het hem niet nadoen. Het boek gaat over wijngebieden die ooit allemaal in Oostenrijk lagen, maar in 1947 van elkaar werden gescheiden, toen een deel van de streek bij Joegoslavië werd getrokken, en de rest bij Italië bleef. Met name de streek Collio/Brda (de Sloveense naam) werd ruw uiteengerukt. Een lichte versie van het IJzeren Gordijn scheidde buren, families en wijngoederen in één klap van elkaar. Sinds het uiteenvallen van Joegoslavië en het toetreden van Slovenië tot de EU en de Schengen-zone is de situatie weer enigszins zoals hij vroeger was. Maar de appellations zijn vooralsnog gescheiden gebleven.

In het boek komt deze geschiedenis uitgebreid aan bod, en natuurlijk alle wijnen en druiven die de gebieden ‘verenigen’. Denk aan druiven als ribolla gialla/rebula of malvasia. Wat je er ook van vindt, het zijn fascinerende wijnstreken, waar bijzondere wijnen worden gemaakt. Balke schrijft er met veel passie over. Hij is altijd een man met een missie, die zijn mening niet onder stoelen of banken steekt.  Zo vindt hij eigenlijk dat Collio moet worden herenigd met Brda, om weer één wijnstreek te worden. Hij begrijpt wel dat sommige Italianen daar niet op zitten te wachten, omdat Collio heel beroemd is, maar hij wordt toch wel een beetje ongeduldig. Zo kun je sommigen ook tegen de haren instrijken. Jammer dan. Een ander stokpaardje van Balke is dat wijnen van één druif niet zo interessant zijn. Nou ja, misschien van nebbiolo of pinot noir, maar met die druiven houdt het wel zo’n beetje op. Hij is een soort kruisvaarder tegen eendruifswijnen. Ach, best sympathiek, maar ja, die lastige consument, die blijft er maar om vragen.

Door zijn vasthoudendheid gaan er deuren voor hem open, die voor anderen gesloten blijven. En anders trapt hij ze gewoon in. Tegelijk gaan er voor mij ook weer deuren open, die voor hem gesloten zouden blijven, door zijn ‘geëngageerde’ opstelling. Dus dat is een goede combinatie. Hoe dan ook, het belooft een interessante en leerzame reis te worden. Hoe chaotisch ook. Zijn boek is van harte aanbevolen.

www.paulbalke.com/books

Ronald de Groot

Stel je voor. Je hebt 40 jaar lang keihard gewerkt, inmiddels samen met de kinderen, om duurzaam iets bijzonders op te bouwen, dat door vele mensen enorm gewaardeerd wordt. Ze komen van heinde en verre om jouw wijnen te kopen en bestellen veelvuldig bij de trotse Nederlandse importeur. Of je bent een jong stel, een voormalige Deutsche Weinkönigin en een moedige man van de streek, die een succesvol domein elders opgeeft om thuis, samen met zijn geliefde, wijnen te maken die de streek nóg boeiender maken dan deze al is.

En ineens is alles weg. Letterlijk alles. De woonhuizen zijn vernield, zwaar beschadigd of staan onder water, de auto’s liggen bovenop elkaar. De barriques en andere houten vaten drijven door de straat, tanks zijn omgevallen, de voorraad verzopen of helemaal kapot. En nog veel erger, dierbaren en andere dorpsgenoten, niet zelden collega’s, zijn vermist, wellicht omgekomen, in ieder geval tijdenlang onbereikbaar, want alle communicatie die we zo gewoon vinden, werkt niet meer.

Dit is wat er de afgelopen dagen in het Ahrdal is gebeurd. En grotendeels ook op meerdere andere plaatsen in westelijk Duitsland, oostelijk België en natuurlijk in Limburg. Het is een vreselijke ramp, er zijn geen andere woorden voor. Een ramp die tot dusver in Duitsland al 168 doden heeft geëist.

Dat ik hier vooral aandacht besteed aan de Ahr, is omdat het een wijngebied is dat extreem erg is getroffen en waar niet alleen ik, maar meerdere mensen bij Perswijn veel mensen persoonlijk kennen. Sprekend voor mezelf, het is het wijngebied dat ik het best ken van alle wijngebieden ter wereld, durf ik te zeggen. En daar ben ik trots op, altijd geweest. Het is zo dichtbij, zo mooi, zo bijzonder, dat nauwe rivierdal dat stroomafwaarts breder wordt, met zijn fantastische Steillagen op warme hellingen, vol met spätburgunder en wat frühburgunder. De wijnen die er vandaan komen, zijn van hoog niveau en heel herkenbaar, zeg maar gewoon: uniek. En de mensen natuurlijk ook. Maar nu is het helemaal niet mooi, er heerst paniek, ontreddering en verdriet. En heel veel is kapot. De beelden van de afgelopen dagen doen pijn en de onzekerheid over het lot van de mensen en hoe het nu verder moet, knaagt.

Er zijn al vele hartverwarmende initiatieven opgestart om hulp te bieden, zo goed als dat gaat. Van vele kanten worden hulpgoederen naar het gebied gebracht. Wijnboeren uit andere gebieden springen bij met noodaggregaten om water weg te pompen en stroom te leveren, met tanks, vaten en ander essentieel materiaal, om te redden wat er te reden valt. En om te proberen de komende oogst niet verloren te hoeven laten gaan. Het voortbestaan van meerdere Ahrwinzer staat op het spel.

Daarom heb ik met Gerd Brabant en Alain Jacobs, Perswijn en heel veel welwillende importeurs het plan opgevat een benefietproeverij te organiseren, uiteraard um sonst, waarvan de opbrengst in zijn geheel naar de wijnboeren in het Ahrdal zal gaan. Op maandag 23 augustus zal deze plaatsvinden, bij Karakter Wijnimport in Amsterdam en met medewerking van zo’n beetje alle importeurs van wijnen uit het Ahrdal én een aantal Nederlandse producenten met nauwe banden met de Ahr. Zij stellen hun wijnen beschikbaar om te proeven en een aantal bijzondere flessen zal worden geveild. De entree zal € 60,- per persoon bedragen en we hopen zo een bedrag op te brengen, dat kan bijdragen aan de wederopbouw van de wijndomeinen van de Ahr. Houd deze website en de diverse social media in de gaten voor meer informatie en details. Laten we de Ahr helpen.

Lars Daniëls MV

Weet u het nog? In het Zwitserse dorpje Champagne werd een wijn gemaakt die onder de dorpsnaam werd verkocht. Als ‘Champagne’ dus. Na jaren procederen wisten de producenten van Champagne het voor elkaar te krijgen dat het dorp zijn eigen naam niet meer voor de eigen wijnen mocht gebruiken. Stel je voor dat we deze stille wijnen aan zouden zien voor de beroemde belletjeswijn. Daar moeten ze in de Champagne niet aan denken.

Eigenlijk vond ik het daarom wel een beetje humoristisch dat Vladimir Poetin afgelopen week verordonneerde dat ‘echte’ champagne voortaan alleen uit Rusland mag komen. Wat uit het buitenland komt, dient in het vervolg te worden geëtiketteerd als ‘mousserende wijn’. Nou ja, als goedmakertje mag het ‘gewone’ etiket er ook nog wel op blijven zitten. Het ironische is dat president Macron steeds met Poetin in gesprek wil blijven, maar dat hier omgekeerd kennelijk geen sprake van is. Voor Poetin is het ‘stelen’ van de appellation champagne voor zijn ‘eigen’ wijnen, deels van de ook al geannexeerde Krim, een fluitje van een cent. Wat houdt hem tegen deze lekker « sjampanskoje » te noemen? Rusland behoort niet tot de 120 landen die Champagne als appellation hebben erkend.

Gelukkig zijn ze in de Champagne heel principieel, zoals niet alleen het dorpje Champagne heeft ondervonden, maar bijvoorbeeld ook de makers van een parfum met de naam ‘champagne’. Verboden. Toen wij in de begindagen van onze proeverij ‘Tour de Champagne’ een glas Cava schonken, werd onmiddellijk gedreigd met juridische stappen. Dus wat nu? Gaan de champagneproducenten Poetin aanpakken met gerechtelijke procedures? Kansloos natuurlijk.

Waar hebben we het over? Rusland is de vijftiende markt voor champagne, goed voor 1,8 miljoen van de in totaal 150 miljoen flessen die jaarlijks worden geëxporteerd. Niet enorm, maar voor luxeconcern LVMH (producent van o.a. Moët & Chandon en Veuve Clicquot) kennelijk belangrijk genoeg. Want al snel werd bekendgemaakt dat het een paar dagen zou kosten om de champagnes van dit concern van de ‘juiste’ etiketten te voorzien. Principes zijn leuk, maar ze moeten niet ten koste gaan van de verdiensten.

De overkoepelende organisatie, het CIVC, kijkt er anders tegenaan. Deze wil de exporten naar Rusland bevriezen om te onderhandelen over deze maatregel en vraagt de producenten geen flessen meer naar Rusland te sturen. Ondertussen krijgt de Champagne veel steun van de eigen regering, Europarlementariërs en zelfs Russische consumenten, die hun favoriete bubbel niet willen missen in ruil voor het zoetige alternatief van matige kwaliteit. Ik wens de champenois veel succes. De manier waarop Poetin is omgegaan met de MH17 en nu met de Russische hackers, is naar mijn idee een flinke reality check.

Ronald de Groot

Wie het politieke debat een beetje volgt, merkt al snel dat het tegenwoordig vooral gaat om aandacht. Politici – of het nu kamerleden of ministers zijn – die niet genoeg aandacht krijgen, gaan op een gegeven moment roemloos ten onder. De Engelsen hebben hier een mooi term voor: backbencher. Stemvee. Je ziet ook dat politici die het beste in staat zijn aandacht te genereren, het langst succes hebben. In de loop der jaren zijn sociale media daarin een steeds belangrijker rol gaan spelen. Gelukkig schrijf ik niet over politiek. Maar er zijn interessante overeenkomsten met de wijnwereld: ook daar is aandacht essentieel.

Maar hoe genereer je aandacht als wijnmaker of -gebied? Dat is de grote vraag. Het aantal goede en zeer goede wijnen is tegenwoordig groter dan ooit. Dus wordt het steeds moeilijker om op te vallen. De producenten van Montefalco, in Umbrië, hebben daar onlangs iets op bedacht. Bij een zending wijnen uit deze streek zat een jampotje met aarde. Toegegeven, dat trekt onze aandacht. Dus het werkt. Maar wat moet ik beginnen met een potje aarde uit Montefalco? Hier ten huize werden de wenkbrauwen in elk geval even gefronst. Het etiket aan het potje vertelde het verhaal. ‘Door covid was er een afstand ontstaan tussen mij en Montefalco. Dit potje aarde zou mij de mogelijkheid geven weer in direct contact te komen met de geliefde grond van deze streek.’ Tja.

Montefalco is typisch zo’n wijnstreek waar goede wijnen worden gemaakt, maar die in aandacht altijd een beetje achteraan bungelt. De Toscaanse wijngebieden zijn (veel) bekender. Sinds jaar en dag wordt er in Toscane een proeverij georganiseerd van de meest recente jaargangen op de markt, van onder andere Vino Nobile en Brunello di Montalcino. Deze anteprima is bij journalisten een redelijk populair evenement. Het was in 2020 het laatste event dat ik bezocht vóór het uitbreken van de covid-crisis.

Montefalco bedacht op een gegeven moment dat het achter het programma van anderhalve week van de Toscaanse anteprima wel een extra anteprima van nog een paar dagen zou kunnen organiseren. Ooit kwam ik daar een paar journalisten tegen met de tong op de schoenen. Ze hadden het volgehouden. Maar de meesten keerden na de proeverij in Montalcino spoorslags terug naar huis. Ik was gelukkig vers ingevlogen. Dat kon nog, pre-covid.

Samen met het potje aarde arriveerde een proeverij van genummerde flessen Montefalco Sagrantino, de topwijn van de streek. Mijn eigen mini-anteprima. Dat is de post-covid-versie van deze anteprima, blijkbaar. Nou ja, dat is in elk geval een gemakkelijke manier om in contact te blijven met deze wijnstreek, zonder dat je tong op je schoenen hangt. Dus laten we het voorlopig maar even zo houden, ook als na deze pandemie wat meer rust is gekomen.

Wat ik met het jampotje aarde moet, weet ik echter nog steeds niet. Maar het werkt wel, op de een of andere manier. Onder het motto ‘Alles voor de aandacht’.

Ronald de Groot