Achtergrond & Interviews

Wijn wordt gemaakt van geheel of gedeeltelijk vergist druivensap. In dezelfde Europese wet is vastgelegd dat likeurwijn – simpel gezegd – het resultaat is van het toevoegen van een distillaat aan druivensap. In beide gevallen heb je een alcoholische drank met de druif in de hoofdrol. Het grootste verschil zit hem in de manier waarop de alcohol is verkregen. Dat lijkt op papier een detail, maar blijkt in de praktijk nogal wat uit te maken. Een introductie in de wereld van likeurwijn, vin de liqueur, en mistelle.

Dit is de twaalfde en laatste aflevering van seizoen 2 van de Druivensap Podcast van hosts Marcel Swaghoven en Pim Rongen. Te gast is Ronald de Groot, hoofdredacteur van Perswijn. In het interview vertelt Ronald wanneer zijn voorliefde voor wijn begon, doet hij enkele favoriete wijnen uit de doeken en vertelt hij anekdotes over zijn wijnreizen. Onderwerpen die verder aan bod komen zijn zowel de positieve als de negatieve invloeden van klimaatverandering, de kostprijs van wijn en de lage marges voor vele wijnboeren, waarom Champagne juist wel een terroirwijn is en ook de toekomst van Perswijn en de veranderingen die er gekomen zijn door social media. Geniet van een boeiende podcast, hopelijk onder het genot van een glas wijn.

Meer episodes van de Druivensap podcast

https://dedruivensappodcast.podbean.com/
Instagram: druivensap_podcast

Wijnmaker Giacomo dal Verme van wijngoed Torre degli Alberi in Oltrepò Pavese noemt de wijnen uit zijn regio “every day, easy drinking wines”. Het Italiaanse wijngebied ten zuiden van Milaan heeft momenteel geen goede naam. Dat is wel eens anders geweest. “Maar achter een façade van slechte samenwerking en corruptie”, zegt sommelier en journalist Andrea Gori, “zijn er ook wijnmakers die aan de weg timmeren.” De Metodo classico van pinot nero is een van de geheime wapens.

Een eerste indruk: Oltrepò Pavese produceert meer dan 50 procent van de wijn van Lombardije, het is met zo’n 3000 hectare de op twee na belangrijkste regio voor pinot noir van Europa (weliswaar ruim achter de Champagne en de Bourgogne) en er wordt 75 procent van de Italiaanse pinot nero (pinot noir) verbouwd. Klinkende cijfers, maar ja, is groot altijd beter? “Zeker voor Italianen is Oltrepò Pavese jammergenoeg synoniem voor bulkwijn en schandalen”, vertelt Andrea Gori mij over de telefoon vanuit Florence.

De Italiaanse Côte des Bar

Zoals de naam al aangeeft, ligt het wijnbouwgebied aan de andere kant van de rivier de Po in de provincie Pavia, ten zuiden van Milaan. Het gebied kent zeven DOC’s waaronder de generieke DOC Oltrepò Pavese (een vergaarbak van allerhande druivenrassen en stijlen), waar in 2007 de DOCG voor Metodo classico uitgesneden is. Deze appellation kent vier soorten bruiswijn: de Metodo classico en de Metodo classico rosé moeten voor minstens 70 procent van pinot nero gemaakt worden, terwijl voor de Metodo classico pinot nero en de Metodo classico pinot nero rosé het minimum percentage bij 85 ligt. Aanvullend kunnen wijnproducenten chardonnay, pinot grigio en pinot bianco gebruiken. Ambitieuze wijnmakers vergelijken de regio graag met de Côte des Bar, de Franse Champagne subregio waar pinot noir eveneens domineert. Maar daarin kan je ook de zwakte van de regio zien, want waarom zou je de Champagne in het zuidelijkere Lombardije proberen te imiteren?

Kalk, klei en koelte

Toch komt er uit de regio goede Metodo classico. Hier, in de uitlopers van de Ligurische Apennijnen bestaan de bodems uit kalk en klei die de winterse neerslag goed kunnen vasthouden voor tijdens de warme zomers. En als je dan, zoals Giacomo dal Verme, het geluk hebt een op 500 meter boven zeeniveau gelegen wijngaard te bezitten, dan heb je ook de nodige koelte. Waar het vroeger vanwege de kou voor onmogelijk werd gehouden, roken Dal Verme en zijn vader door de stijgende temperaturen hun kans druiven de verbouwen. Bovenaan hun steile, op het zuiden gerichte wijngaard hebben de Dal Vermes in 2009 twee soorten pinot nero klonen geplant, een voor het stijlere deel met armere bodems, en een voor het warmere, vlakkere en voedingsrijkere deel onderaan de helling. 

Gebrek aan samenwerking

Volgens Gori zijn er in Oltrepò momenteel zo’n twintig kleine, kwaliteitsgerichte wijnmakers; het gecertificeerd biologisch werkende Torre degli Alberi is er een van. Alleen slaagt de regio er nog niet om uit de schaduw van het eveneens Lombardijse Franciacorta te treden. “Gebrek aan samenwerking,” analyseert Dal Verme de situatie. “Het lukt ons niet om onszelf gezamenlijk als een regio te presenteren.” Dat uit zich bijvoorbeeld in het feit dat de Cruasé, een merknaam van het lokale consorzio voor een mousserende rosé van pinot nero, slechts door een paar wijnmakers gebruikt wordt. Het relatief grote huis Monsupello (150 duizend flessen per jaar) vindt de naam van Oltrepò Pavese zo slecht, dat het er de voorkeur aan geeft om de wijn zonder oorsprong te labelen. Toch komen er jaarlijks nog een kleine half miljoen flessen Metodo classico als DOCG op de markt. En sommigen daarvan, zoals de wijnen van Tenuta Il Bosco of Bruno Verdi, weten wel degelijk hun weg naar de toprestaurants in Italië te vinden.

Gori beaamt wat Dal Verme zegt en voegt toe: “De mousserende wijnen uit Oltrepò waren tot twintig jaar geleden zeer geliefd in Italië. Maar focus op kwantiteit en het niet naleven van voorschriften heeft de regio op achterstand geplaatst ten opzichte van het naburige Franciacorta, maar ook het opkomende Alta Langa.” Een aantal producenten heeft zich daarom, naast het consorzio, georganiseerd in het Distretto del Vino di Qualità dell’ Oltrepò Pavese (Distretto). Hun doelstellingen (kwaliteit, innovatie, internationalisering, communicatie) overlappen grotendeels met die van het consorzio.

Vergelijking met Franciacorta

Met typisch Italiaanse flair beweert Dal Verme dat Oltrepò geschikter is voor bruiswijn dan Franciacorta. Het is heuvelachtiger en daardoor zijn er meer mogelijkheden voor hoger gelegen wijngaarden. Hierdoor ligt de temperatuur er iets lager, zijn de nachten koeler en blijven de zuren dus beter op peil. “Om deze reden kocht het bekende wijnhuis Berlucchi uit Franciacorta tot zo’n twintig jaar geleden zijn druiven in Oltrepò. Het merk (Berlucchi) was toen belangrijker dan de oorsprong. Door het succes van Franciacorta labelt Berlucchi zijn wijnen nu met die DOCG-naam en komen de druiven uit de eigen regio”, zegt Gori.

Aan de andere kant ligt de minimum rijpingstijd op de lies, zowel voor vintage als non-vintage, in Franciacorta hoger dan in Oltrepò, respectievelijk 18 en 30 maanden en 15 en 24 maanden. Maar de kleine, kwaliteitsgerichte wijngoederen in Oltrepò geven hun spumanti vaak duidelijk langere rijpingstijd in de fles. 

De twee regio’s verschillen eigenlijk vooral wat betreft de druivenrassen. In Oltrepò Pavese draait het om pinot nero, terwijl in Franciacorta chardonnay en pinot nero samen de hoofdrol spelen. Overigens zijn er in Oltrepò producenten die, weliswaar buiten de DOCG, spumanti van 100 procent chardonnay maken (bijvoorbeeld Tenuta Scarpa Colombi) en omgekeerd maken ze in Franciacorta ook blanc de noirs van 100 procent pinot nero (bijvoorbeeld Arcari & Danesi). “Maar”, zegt Gori “Oltrepò zou duidelijker moet communiceren dat pinot nero hun unique selling point is.”

Pinot nero

De Dal Vermes hebben de handschoen opgepakt. Hun drie wijnen zijn allemaal 100 procent pinot nero. Bij de Brut 2015 die ik proefde was dat ook duidelijk te zien aan een roze twinkeling. En hoewel de Pas Dosé (zero dosage) uit 2016 licht citroengeel was, droeg ook hier een tikje tannine bij aan het mondgevoel, misschien net iets te veel. Dat lag waarschijnlijk ook aan het feit dat 10 procent van de  most van de tweede persing was. “Maar dat is uitzonderlijk,” zegt Dal Verme, “meestal verkopen wij de most van de tweede persing. In de toekomst willen wij er misschien een eenvoudigere, iets zoete bruiswijn van maken om met Prosecco te kunnen concurreren.” Hun Cruasé 2015 was eveneens gestructureerd maar goed in balans en kon in een flight met een rosé Champagne van André Clouet en Engelse sparkling rosé van Gusbourne zijn mannetje staan.

Vertrouwen

Hoewel het maken van mousserende wijn van pinot nero al ruim 150 jaar in Oltrepò bestaat, heeft de regio niet de faam van Franciacorte. Toch kan het er best weer gaan bruisen. Als bijvoorbeeld het merk Cruasé breder wordt ingezet om de eigenheid (pinot nero) van de regio te benadrukken en het consorzio (dan wel de concurrerende club Distretto) de wijnmakers tot vruchtbare samenwerking en kwaliteitsverbetering weet te bewegen, kunnen we nog veel verwachten van Oltrepò. Om te investeren in onder andere export en innovatie heeft Banco Intesa Sanpaolo leningen toegezegd, waarvoor wijnen met bewaarpotentieel als onderpand kunnen dienen. De bank heeft er dus vertrouwen in. Dat lijkt mij terecht, want naast bulk is er zeker kwaliteit in Oltrepò te vinden, niet alles is “every day, easy-drinking”.

Bart de Vries

Toen ik eerder dit jaar lang met Luca Currado van Vietti praatte over Barolo 2017, kwam de term ‘elegantie’ ter sprake. Luca zei terecht dat je elegantie niet moet verwarren met lichtheid en simpelheid. Echte elegantie heeft diepgang. De wijnen van G.D. Vajra bewijzen dat al jaren. Ze zijn nooit heel krachtig, laat staan zwaar, maar zijn precies, levendig en lang. Het zijn bewonderenswaardige wijnen van een bewonderenswaardige familie.

Na de eerste vijf oogstjaren van het afgelopen decennium die de nodige problemen met onder meer hagel, nachtvorst, coulure, millérandage, meeldauw, droogte en warmte met zich meebrachten, volgde een viertal oogstjaren die de liefhebber van zowel witte als rode bourgogne de komende jaren veel drinkplezier kunnen verschaffen. Die wijnen zijn, of komen binnenkort, op de markt. Tijd om in te stappen dus!

Nerello mascalese en nerello cappuccio zijn de sterren van de Siciliaanse wijnbouw. Op de Etna bereiken ze hun ultieme expressie. Maar het rijk van nerello reikt verder: tot in de noordoostelijke punt van het schitterende eiland, bij Messina.

Niet alleen Neuchâtel liet zich inspireren door het patrijzenoog.

De wijnregio Marlborough is een van de grote succesverhalen van de recente wijngeschiedenis. Internationaal (zeer) bekend om haar unieke stijl Sauvignon blanc. Lawson’s Dry Hills is dat ook, maar heeft meer te bieden. Het is een voorbeeldig bedrijf, dat de ontwikkeling van Marlborough al vanaf de jaren 80 meemaakt en sinds 1992 vormgeeft. Lars Daniëls sprak met wijnmaker Marcus Wright en proefde de wijnen.

Het is even anders. Normaliter zouden we in Porto zijn of in het verbluffend mooie Dourodal, ergens in de Cima Corgo, voor deze primeurproeverij van witte en rode Douro-wijnen. Helaas, helaas. Dit keer werd een selectie van wijnen opgestuurd en konden we via Zoom luisteren naar belangrijke personen als Paul Symington, Dirk Niepoort en Cristiano van Zeller. Ze praatten ons bij over de Douro en de actuele jaargangen, 2019 en 2018. De wijnen konden in alle rust en met volledige aandacht worden geproefd, over meerdere dagen, en dat is ook weleens fijn. Zo krijg je een nog beter idee van hun karakter, stijl en kwaliteit. Dat die kwaliteit hoog ligt, is al jaren duidelijk. Zowel rode als witte Douro is door de bank genomen heel goed en ook origineel. En de beste wijnen zijn van wereldklasse. Daarom maar vooral omdat wijnbouw op de steile hellingen arbeidsintensief is en de rendementen laag liggen, betaal je er dan ook serieuze prijzen voor. Dat is wellicht waar de schoen wringt, als je naar goede Douro en de Nederlandse markt kijkt. Goede Douro verkoopt niet gemakkelijk. Menig wijnliefhebber, ook professionals, vindt Douro (te) duur.

Toen Ökonomierat Eduard Rebholz eind jaren 40 van de twintigste eeuw besloot Naturweine te maken, wist hij waarschijnlijk niet dat hij zijn tijd vooruit was en dat zijn visie tot blijvend succes zou leiden. Volgende generaties hebben zich door hem laten inspireren zonder vernieuwing uit de weg te gaan. Zijn wijngoed in de Pfalz, met een geschiedenis die teruggaat tot 1632, behoort tot de beste van Duitsland.