Chili is ongekend succesvol in ons land, maar dat succes is sterk gebonden aan de prijscategorie van -pak ‘m beet- € 4,00 tot € 7,00. Het is een enorme uitdaging voor het land om in het hogere segment succesvol te zijn in Europa. Altaïr uit Alto Cachapoal doet serieuze pogingen.
Tekst: Lars Daniëls
Het wijnhuis liet tijdens een indrukwekkende verticale proeverij van hun wijnen in restaurant Bord’Eau in Amsterdam donderdag j.l. zien dat het aan de kwaliteit in ieder geval niet zal liggen. Het grote succes van Chileense wijnen op de Nederlandse markt is dik verdiend; in de genoemde prijsklasse zijn er in ons land weinig -zeg maar geen- technisch betere en nauwelijks meer smakelijke wijnen te vinden dan de wijnen van Cono Sur e.a.
Maar Chili wil meer, ze willen ook erkenning voor hun beste wijnen, wijnen die de bijzondere wijnbouwomstandigheden, tradities en know how van Chili optimaal vertalen. Kortom, Chili wil hun eigen ‘terroirwijnen’, waarvoor consumenten bereid zijn meer te betalen.
Maar tot nu toe is zelfs het beperkte aantal min of meer bekende topwijnen van het schitterende land -niet alleen hier, maar in heel Europa- niet gemakkelijk aan de man te brengen. Het ontbreekt deze wijnen vooral in Europa nog aan de erkenning die grote Bordeaux, Bourgogne en Barolo wél heeft. Maar het probeert van alles om daarin verandering te brengen. Zo ook Altaïr, dat trouwens is vernoemd naar de helderste ster in het hemellichaam Arend.
Viña Altaïr
Yvo Couprie van Résidence Wijnen gaf als introductie op de proeverij de kracht van Altaïr mooi aan, toen hij vertelde waarom ze hadden gekozen om Altaïr in hun assortiment op te nemen: “Ik weet nog goed dat we zo’n tien jaar geleden op een grote overzichtsproeverij van Chileense wijnen waren. Alle producenten hadden een tafel vol met wijnen, een varietal range, een Reserva-lijn, wat Premiums, Super Premiums en Icons; Altaïr had maar twee wijnen staan, Sideral en Altaïr, en ze waren niet goedkoop. Dat sprak me meteen aan.” Kortom, Altaïr, dat pas in 2001 ontstond, gaat vanaf het begin voor de hoogste kwaliteit.
Toch is Altaïr niet uniek in Chili. Het werd opgericht als een joint venture van Chilenen en Fransen, zoals er meer zijn in Chili; denk aan Almaviva van Concha y Toro en Baron de Rothschild SA (van Mouton-Rothschild). Aan de basis van Altaïr staan San Pedro, een van de grootste producenten van Chili, en Dassault, de Franse vliegtuigbouwer.
Die laatste zocht op deze manier eigenlijk vooral een ingang in Chili om vliegtuigen te kunnen verkopen, hetgeen maar matig is gelukt en naar verluidt ook leidde tot Dassault’s terugtrekking uit Altaïr in 2007. Altaïr werd naar voorbeeld van de beste Châteaux de Bordeaux opgezet en dat geldt nog steeds; men maakt vanaf de start een Grand Vin, Altaïr, en een Second Vin, Sideral.
En dat doen ze als Bordeaux op zijn best. Altaïr is een serieuze bewaarwijn, die pas na vijf jaar rijping zijn ware complexiteit gaat tonen. Sideral, de tweede wijn, is geen minderwaardig bijproduct, maar een bewust wat anders samengestelde en gemaakte wijn, jonger toegankelijk en heerlijk verteerbaar. Vooruit nog een vergelijking: Sideral is ten opzichte van Altaïr wat zeer goede Rosso is ten opzichte van de betere Brunello.
Wél vrij uniek is de ligging van de wijngaarden van Altaïr (72 hectare in totaal), op de eerste hellingen van het majestueuze Andesgebergte, op hoogten 400 tot 800 meter. Dit is het Andesgedeelte van Cachapoal, ook Alto Cachapoal genoemd, ten oosten van de grote noord-zuid snelweg 5, ter hoogte van Requinoa en Rengo. Net als Alto Maipo is dit eersteklas cabernet sauvignon-terroir, en die klassieke Bordeauxdruif, die in Chili naar mijn mening de beste en meest herkenbare wijnen kan geven, staat dan ook aan de basis van beide wijnen van Altaïr: Altaïr en Sideral.
Naast cabernet sauvignon, waarvan het aandeel in de wijnen varieert van ruim 60% tot meer dan 85%, spelen syrah en carmenère een belangrijke rol in de blend. Kleine percentages cabernet franc, petit verdot en petite syrah completeren de wijnen. De oudste wijngaarden, beplant met cabernet sauvignon, zijn in 2001 aangekocht, stammen uit 1995 en liggen op 400 meter hoogte.
Jongere aanplant, met name van carmenère, staat hogerop aangeplant, tot op hoogten van 800 meter, en op koelere zuidhellingen; carmenère rijpt later dan cabernet sauvignon, en krijgt door het langere groeiseizoen op die grotere hoogte goed de tijd om ook aromatisch en fenolisch mooi rijp te worden. Aromatisch zijn de druiven uit Alto Cachapoal sowieso wel, want het gebied kent grote verschillen tussen dag- en nachttemperaturen (20 ºC en meer verschil).
Claudia Goméz Martínez, commercieel directeur van Altaïr, aanwezig op de proeverij, zei dat het klimaat er steeds woestijnachtiger wordt. Er valt erg weinig neerslag, bijna niets tijdens het groeiseizoen, maar ook niet veel daarbuiten. En ook niet in de vorm van sneeuw hogerop. Er is de laatste jaren een constant gebrek aan water, dus irrigatie is een must, maar ook irrigatiewater is allang niet meer ongelimiteerd. Altaïr gaat er spaarzaam mee om en irrigeert uiteraard niet meer in de maand vóór de oogst.
De wijnen worden gemaakt door een team bestaande uit de œnologe Ana María Cumsille en de Franse consultant Pascal Chatonnet. De vinificatie is zeer precies en dat begint al bij de zorgvuldige ontsteling en selectie van de geoogste druiven. De wijnen worden vergist in grote eikenhouten cuves en rijpen tien tot vijftien maanden in Franse barriques. Altaïr krijgt meer nieuw hout dan Sideral (50% tegenover 20%) en blijft doorgaans ook wat langer in barrique (12 à 15 maanden tegenover 12 à 10 maanden). Maar het percentage nieuw hout en de rijpingsduur in barrique zijn de laatste jaren behoorlijk teruggebracht.
Claudia Goméz Martínez namens Altaïr en Résidence Wijnen hadden ervoor gekozen om de recente jaargangen van Sideral (2007 t/m 2010) en alle op de markt gebrachte jaren van Altaïr (2002 t/m 2008) te laten proeven. En dat aan tafel, bij een parade aan mooie gerechten van chef Richard van Oostenbrugge van Bord’Eau in Hotel De l’Europe. Hier volgen mijn bevindingen van de wijnen los van het eten.
Sideral 2007: mooie geur, duidelijk wat gerijpt, typisch cabernet sauvignon (hoewel de wijn maar 62% CS bevat), met tonen van rijpe zwarte bessen, munt en potloodschijpsel; smaak heeft flink wat warmte, ook door alcohol, beschaafde tonen van chocolade en koffie, mooi fruit ook nog, goede lengte, heerlijk op dronk. 16 punten
Sideral 2008: in de geur compacter en frisser dan 2007 (hoewel 2008 een droog, heet jaar was), zwarte bessen, cederhout, beetje eucalyptus; aanvankelijk lichtere aanzet van smaak, dan warmte, goede structuur, middellange finale. 16 punten
Sideral 2009: zeer compacte geur nog, rijp zwart fruit, mooi kruidig; ook smaak is jong en compact, vrij vol, mooi fruitig, al drinkbaar, goede lengte weer. 16,5 punten
Sideral 2010: zeer jong en compact, fruit zoetig, wat confiture; smaak nog wat stug, maar grote inhoud, veel toekomst, klasse. 16,5+ punten
Altaïr 2002: flink geconcentreerd, serieuze wijn, tonen van koffie, cacao, cederhout, grafiet en bosbodem, 100% nieuw hout duidelijk maar niet storend; kruidige, iets liquoreuze smaak, met vlezige, licht drogende tannine, veel warmte, breedte en lengte. 15,75 punten
Altaïr 2003: wat ontwikkelde geur, nog redelijk compact, balsamico, munt en koffie; smaak is niet zwaar, mooie chocoladetonen, wat bitters, goede lengte, nog niet heel verfijnd. 16 punten.
Altaïr 2004: nog vrij compact qua geur, wel wat ontwikkeld, potloodschijpsel, zwarte bessen maar ook vijgen, weer wat munt; frisse aanzet, rijpe tannine, vrij elegante wijn ondanks het beetje warmte van de alcohol, goede lengte. 16,5 punten
Altaïr 2005: het favoriete jaar van charmante gastvrouwe Claudia, dus we gingen op het puntje van onze stoel zitten. En ze stelde mij in ieder geval niet teleur; zeer compact nog, is zelfs nog wat gesloten, maar heeft duidelijk mooie inhoud en balans; in de smaak nog iets stroef, maar ook daar vallen perfecte inhoud en balans op, wijn met grote toekomst. 17,5 punten
Altaïr 2006: mooi want heel anders dan 2005, dit was de meest ‘Alto Maipo-achtige’ van alle Altaïrs, met zijn duidelijke geur van munt, en verder zwarte bessen, rode biet en balsamico; vrij breed en wat aards van smaak, kruidig en warm, grote lengte. 17 punten
Altaïr 2007: compact, wat lichter of frisser van geur dan 2006; smaak is rustig, met mooie rulle tannine, goed fruit, wat cacao en munt, erg mooie lengte. 18 punten.
Altaïr 2008: dit is rijp en compact, eerste wijn die haast dik en zwoel overkomt (de warmte van 2008 komt in deze Altaïr maar naar voren dan in de Sideral 2008), mooi hout, wat potlood en munt; zeer smaakvol, krachtig, veel potentie, maar net wat minder elegant dan 2007. 17+ punten
De conclusie van de proeverij was niet zo lastig op te maken. Altaïr is een topbedrijf, dat op een bijzondere plek gevestigd is en zich terecht volledig concentreert op de hoogst mogelijke kwaliteit. De wijnen worden ieder jaar beter, vooral preciezer; men heeft duidelijk hun stijl gevonden. En ze behoren tot de absolute top van wat Chili op het gebied van fine wine te bieden.
Het verbaast mij persoonlijk niet dat dat met wijnen op basis van cabernet sauvignon gebeurt, want ik vind werkelijk dat dat tot nog toe de enige druif is die in Chili wijnen met grote klasse én iets van herkomstherkenbaarheid geeft. Indien Chili het presteert erkenning te krijgen met ‘terroirwijnen’, dan zal dat hopelijk zijn door wijnen op basis van cabernet sauvignon. En dan niet in de stijl van overgeconcen-
treerde icon wine, maar in de vorm van verteerbare wijn, die desalniettemin een uniek Chileens karakter heeft.
Viña Altaïr wordt geïmporteerd door Résidence Wijnen en aan consumenten verkocht door De Gouden Ton. Sideral 2009 kost € 21,50 en Altaïr 2007 € 59,00.
Tekst: Lars Daniëls MV
