Op woensdag 2 december j.l. werden de eerste officiële Crémants uit de Savoie gelanceerd. Dat gebeurde in stijl, in het iconische restaurant Le Grand Véfour** in Parijs. Daarmee maakten de producenten duidelijk dat ze Crémant de Savoie zien als serieuze wijn en een nieuw vehikel om een groter publiek in Vin de Savoie te interesseren.
Vooral autochtone druiven
Twee jaar terug werd duidelijk dat vanaf de oogst van 2014 mousserende wijnen uit de departementen Savoie en Haute-Savoie als Crémant de Savoie op de markt konden komen, mits deze voldoen aan het Cahier des Charges (zie ook het artikel ‘Crémant de Savoie komt eraan‘). Aangezien dit ondermeer voorschrijft dat de wijnen minimaal twaalf maanden in de fles sur lie moeten zijn opgevoed (en niet maar 9 maanden zoals bij vele andere Crémants), zijn de eerste Crémants de Savoie net op tijd voor Kerstmis 2015 te koop.Het Cahier schrijft verder voor dat de basiswijnen gemaakt moeten zijn op basis van minimaal 60% autochtone druivenrassen, waarvan minstens 40% jacquère en minstens 20% altesse. Voor de resterende 40% komen naast jacquère en altesse andere lokale variëteiten in aanmerking, zoals mondeuse blanche in Savoie en chasselas en molette in Haute-Savoie. Maar ook met aligoté, chardonnay, gamay en pinot noir mag de assemblage gecompleteerd worden, waarbij het aandeel blauwe druiven dan weer niet meer dan 20% mag bedragen.De voorwaarden wat betreft druivenrassen lijken nogal onoverzichtelijk, maar zijn met zorg en visie opgesteld. Men wil vooral voorkomen dat druiven als chardonnay en pinot noir, klassiek (en buitengewoon geschikt, zo bleek weer eens) voor mousserende wijnen maar niet traditioneel voor Savoie, een te prominente rol gaan spelen. Savoie speelt de kaart van de originaliteit, en terecht, want de directe concurrentie aangaan met Crémant de Bourgogne, Crémant du Jura en billige champagne, lijkt niet slim.(klik op de kaart voor groter beeld – PDF)
Crémant is bekend…
Het nastreven van een meer herkenbare eigen AOP/AOC voor mousserende wijnen en dus het toetreden tot de Fédération Nationale des Producteurs et Élaborateurs de Crémant, is echter wél slim. Savoie heeft weliswaar al lang een zekere traditie op het gebied van de productie van originele mousserende wijnen (o.a. Vin de Savoie mousseux, Mousseux de Savoie Ayze en Seyssel mousseux), maar die wijnen leven grotendeels in de obscuriteit. Crémant kent inmiddels zo’n beetje iedereen, het is een merk op zich geworden.
… en succesvol
En een merk dat het goed doet, vertellen de cijfers. Met Savoie erbij zijn er acht gebieden die officieel Crémant maken, nu samen goed voor zo’n 72 miljoen flessen. En de trend is opwaarts, zowel wat betreft de productie als de waarde. De grootste producent, Elzas, neemt daarvan het leeuwendeel voor zijn rekening (± 47%), gevolgd door Bourgogne (± 24%) en uiteraard Loire (± 18%). De overige gebieden zijn Limoux, het voor mousserende wijnen onbekende Bordeaux, klein maar fijn topgebied Jura en het nietige maar toch weer interessant wordende Die.Savoie zal naar schatting zo’n 800.000 flessen Crémant de Savoie voortbrengen dit jaar. Dat is niet veel in absolute zin, maar wel 5% van de totale wijnproductie van het gebied. Nog een teken dat Savoie Crémant serieus neemt. Een belangrijk aspect voor het succesvol worden van Crémant de Savoie, is hun prijspunt. Dat lijkt vooralsnog goed: de meeste wijnen kosten zo’n € 8,00 inclusief BTW af domein voor consumenten. Dat moet het mogelijk maken Crémant de Savoie aan te bieden voor om en nabij € 10,00 in winkels in Nederland (ondanks de hoge accijns), hetgeen op zich wel mogelijkheden biedt. Ook voor de gastronomie zijn de beste wijnen wellicht interessant.
Toegevoegde waarde?
Maar is Crémant de Savoie het waard, heeft de wijn kwalitatief toegevoegde waarde? Tja… Op basis van alle geproefde wijnen, zowel recentelijk in Parijs maar eerder ook ter plaatse, kan ik zeggen dat het niveau gemiddeld goed is, maar nog zeer wisselend. Dat is niet verbazingwekkend uiteraard voor zo’n ‘jonge’ wijn. Maar om een internationaal publiek te overtuigen, moeten de wijnen nog winnen aan definitie, aan precisie en stijl.In principe lenen druiven als jacquère en altesse zich met hun zuren prima voor het maken van interessante mousserende wijnen, zeker indien aangevuld met wat chardonnay, pinot noir en gamay. Maar voor echt karakter en wat nodige complexiteit moeten de wijnen eigenlijk minimaal 15 maanden op de gisten rijpen in de fles (sur lattes), en/of mooi droog worden afgemaakt. Dat eerste drijft natuurlijk gewoon de productiekosten extra op, dus dat zal wel geen algemeenheid worden. Wijnen maken in de stijl extra brut of brut zéro, dus met maximaal 6 gram suiker per liter of zelfs zonder dosage, hoeft echter geen groot probleem te zijn in Savoie. De beste wijnen bewijzen dat ook.
Magische plek
Voordat ik naar de wijnen ga, even aandacht voor het beroemde restaurant dat was uitgekozen voor de lancering van Crémant de Savoie, mede omdat een beroemde fils de Savoyard, chef Guy Martin (geboren in Bourg-Saint-Maurice), er de scepter zwaait: Le Grand Véfour. Het is prachtig gelegen in de Galerie de Beaujolais van het Palais-Royal en is sinds zijn start in 1784 (!) als Café de Chartres uitgeroeid tot een zogenaamde haut lieu de la gastronomie parisienne.
Met zijn prachtige 18e-eeuwse decor en zijn enorme geschiedenis (lees het verhaal van zijn geschiedenis hier), is dit een magische plek om te komen; er zijn weinig restaurants in Parijs waar je zó intens de connectie met de Parijse cultuur voelt. Kippenvel, gaf het me.Zo ook de gerechten van Guy Martin, die op het eerste gezicht geen twee sterren waard lijken, maar op basis van de allerbeste producten zó perfect zijn bereid, dat ze dat zeker zijn. Hun eenvoud – het hoofdgerecht bestond letterlijk enkel uit duif, pompoen en een goddelijke jus – getuigt van zo’n enorm zelfvertrouwen, dat je je afvraagt waarom men elders zoveel tierelantijntjes op de bord meent te moeten leggen. Bewonderenswaardig is het dat Martin helemaal begrijpt dat een plek als Le Grand Véfour om dit soort klassieke gerechten en bereidingen vraagt, en blijkbaar genoeg uitdaging vindt in de perfecte uitvoering.
Favorieten
U begrijpt het, niet gemakkelijk dus om in zo’n decor nuchter te blijven en wijnen op hun intrinsieke waarde te beoordelen. Gelukkig was de proeverij voorafgaand aan de formidabele lunch van een tevens typerend Franse chaotische opzet, dat die realiteit weinig ruimte liet voor hogere sferen. Negen producenten presenteerden hun wijnen, sommige meer dan één, waardoor er iets meer dan tien wijnen te proeven waren. Een aantal daarvan deden me weinig, maar het volgende vijftal is zeker de moeite waard.Mijn vijf favoriete Crémants de Savoie (zoals geproefd in Le Grand Véfour):
*****
Domaine Jean-François Quénard, Crémant de Savoie Brut Zéro ‘Entre Amis’
60% jacquère, 20% pinot noir, 20% chardonnay; de wijn met de duidelijkste aroma’s van rijping sur lie (brioche), rijpe appels, wat noten ook; fris, droog en levendig, heeft een zekere complexiteit en structuur, waarschijnlijk vanwege aandeel chardonnay en pinot noir, goede lengte.
(geen importeur)
****(*)
Domaine André et Michelle Quénard, Crémant de Savoie Brut Nature
100% jacquère; zuiver, fris, floraal, appels en iets van brioche; goede vulling, mooi droog.
(importeur: Wine from the Alps)
Domaine de l’Idylle, Crémant de Savoie ‘Pétille Idylle’
80% jacquère, 20% roussette; een van de betere en meer originele wijnen, licht aromatisch, zuiver en sappig, ook door beschaafd zoetje (7 gram/liter).
(geen importeur)
****
Jean Perrier et Fils, Crémant de Savoie Brut
90% jacquère, 10% chardonnay; een van de duurdere wijnen aangeboden, maar ook een goede, met wat floraals van de jacquère en wat structuur van de chardonnay, komt wel iets zoet over.
(wellicht binnenkort via www.grapedistrict.nl?)
Cave de Cruet, Crémant de Savoie Brut
45% jacquère, 37% chardonnay, 18% altesse; zuiver, fris, doet direct aan Savoie denken (en dat cliché van ‘gebottelde berglucht’); heeft wel aardige structuur, goed droog, niet complex, wel opwekkend.
(geen importeur)
Fijne toevoeging
Crémant de Savoie is geen hoofdzaak voor de meeste producenten. Maar het heeft de potentie uit te groeien tot een fijne toevoeging aan het toch al interessante aanbod uit de streek. Daarin zijn naar mijn mening de kwalitatieve hoofdrollen weggelegd voor stille witte wijnen van altesse (ook als Roussette de Savoie) en bergeron (roussanne uit Chignin) en rode wijnen van mondeuse noire. Met alle respect voor Crémant, het zijn vooral de beste rode wijnen van mondeuse noire uit gemeenten als Arbin en Saint-Jean de la Porte die de verwende wijnliefhebber écht in vervoering kunnen brengen. Een wijn als Mondeuse d’Arbin ‘Confidentiel’ 2005 van Les Fils de Charles Trosset (importeur: De Vier Heemskinderen), die bij de houtduif werd geserveerd, bewees dat overtuigend. Wat een prachtwijn; de wereld was heel even perfect.
tekst en foto’s: Lars Daniëls MV
