Op 6 en 7 september j.l. werd de Nederlandse Wijnkeuring weer gehouden, dit keer in Maarn. Gedurende die twee dagen werden door vier verschillende panels 169 wijnen, die in Duitsland door de ambtelijke keuring waren gekomen, op hun kwaliteit beoordeeld.Tekst en fotografie: Lars Daniëls MV.
Hieronder voor het eerst een aantal Belgische wijnen. De medailles werden uitgereikt op zondag 16 september jongstleden op Kasteel Groeneveld in Baarn. Met meer medailles dan ooit, kan gesteld worden dat het niveau in de breedte nog steeds stijgt, maar is met maar één gouden medaille ook de vraag of het plafond al in zicht komt een terechte?
Cijfers
Om te beginnen voor het overzicht wat cijfers. Van het totaal van 169 wijnen die ter beoordeling waren aangeboden, kwamen er 27 uit België, waarvan er slechts 4 met een medaille werden bekroond. In totaal stamden dus 142 wijnen uit Nederland, en dat is minder dan verleden jaar. Maar daarvoor zijn natuurlijk redenen.
Allereerst was 2011 weliswaar kwalitatief goed te noemen, maar lagen de opbrengsten in sommige regio’s flink onder de gemiddelden van de afgelopen jaren. Roelof Visscher van Wijngaard Hof van Twente: “Vooral door de vorstschade opgelopen van 4 op 5 mei 2011, hebben wij uiteindelijk 50% minder geoogst dan normaal.”
In Limburg was de kwantiteit beter, maar zoals we weten doen helaas maar weinig Limburgers mee aan de Nederlandse Wijnkeuring. Verleden jaar waren maar liefst 61 rode wijnen van de partij, dat was dit jaar iets minder (58); in 2011 kwamen de rode wijnen vooral uit het warme 2009, dit jaar voornamelijk uit het koele, natte 2010.
Rode wijnen
Het niveau van de rode wijnen was dan ook lager dan verleden jaar, toen de kwaliteit menig jurylid verbaasde en niet alleen de wijnen van de nieuwste rassen, maar zelfs bepaalde wijnen van regent goed te drinken waren.
Ditmaal toonde het rood uit 2010 zich een lastig verhaal, uitzonderingen van specialisten daargelaten. De kwaliteit van Nederlands rood is niet alleen het verhaal van het klimaat en de druivenrassen, maar ook dat van de vinificatie en opvoeding. Alleen echt professionele bedrijven, die weten wat ze doen in wijngaard en kelder, kunnen jaar in jaar uit degelijke wijnen maken.
Al met al wisten 15 rode wijnen een medaille te behalen, waarvan er maar 4 uit 2010 stammen, en 7 uit 2009 en 4 uit 2011.
Witte wijnen
Met de witte wijnen, vooral afkomstig uit 2011, was het heel wat beter gesteld. De zonnige, droge maanden augustus, september en deels ook oktober, hebben toch nog gezorgd voor genoeg rijpheid en goede materie, waardoor de meeste wijnen een behoorlijk niveau haalden.
De droge witte wijnen met een medaille, 18 in totaal, stammen allemaal uit 2011, en ook de meeste van de 10 medaillewinnaars in de categorie halfdroog wit komen uit 2011. Maar de énige gouden medaille van de keuring van dit jaar gaat wél naar een wijn uit 2010: de halfdroge Cabernet Blanc 2010 van Wijngoed Montferland. Een heel knappe prestatie!
Kanttekeningen
Alhoewel ik met veel plezier en trots ieder jaar plaatsneem in de jury, blijven er helaas kanttekeningen te maken bij de Nederlandse Wijnkeuring. En dat is niet om lullig te doen, maar het zijn gewoon zaken waar je niet omheen kunt. En kwesties die veel groter zijn dan alleen deze steeds beter georganiseerde keuring.
Allereerst is en blijft het ongelooflijk jammer dat veel van de best bekendstaande wijnproducenten uit Limburg geen wijnen inzenden. De redenen daarvoor zijn vaak prima te begrijpen, maar frustreren ook steeds meer. Sommigen hebben moeite met de opzet en de organisatie van de keuring -hetgeen mij achterhaald lijkt-, maar ook hoor je vaak dat ze liever de vergelijking aangaan met wijnen uit andere landen, en ze dus insturen naar concoursen in Berlijn en Wenen.
Want als je daar een medaille wint -en dat gebeurt!-, wordt die hoger aangeslagen dan een hier uit Nederland. Maar waarom stuurt men dan niet óók in voor de Nederlandse Wijnkeuring? Een paar proefflessen extra moet er toch afkunnen?
‘Hybriden’
Of wil men niet vergeleken worden met wijnen van ‘hybriden’ van boven de grote rivieren? Hybriden staat hier opzettelijk tussen aanhalingstekens, want echte hybriden, kruisingen van vitis vinifera met een andere vitissoort, zijn druiven als johanniter en souvignier gris allang niet meer.
Johanniter bijvoorbeeld heeft als ouderaandelen enerzijds riesling en anderzijds een kruising van pinot gris x chasselas met een hybride (een Seibelras). Genetisch gezien is het niet-vinifera-aandeel erg klein in zo’n druif, dus de term hybride is hier echt niet meer gepast. Maar los van dat, je kunt ook gewoon stellen dat het allemaal draait om wat er in het glas zit, en dat is in het geval van johanniter en souvignier gris zeer acceptabel.
Niets te winnen
Of valt er gewoon niets te winnen, en alleen maar te verliezen, en is angst dus de raadgever om niet in te sturen? Mocht dat zo zijn, is dat voor de meeste producenten zo onnodig. Want ondanks alle verbeteringen op het gebied van nieuwe rassen, zal een goed gemaakte Auxerrois, Pinot Gris of Riesling -naar mijn mening- toch nog altijd qua complexiteit en klasse het niveau van goed gemaakte Johanniters en zeker Solarissen ontstijgen.
Maar goed, die edele druiven doen het niet overal goed in ons land, dus als je tóch wijn wilt maken, bieden schimmelresistentere rassen een uitkomst. Je kunt daarover allerlei filosofisch-principiële discussies voeren, maar die wil ik u behouden voor later (in 2013 zal Perswijn heel veel aandacht besteden aan Nederlandse wijn en zullen we proberen alle goede wijnen echt eens naast elkaar te beoordelen).
Te streng?
Een laatste punt: zijn wij als jury te streng als het gaat om onze eigen wijnen? Ook dat wordt weleens gesuggereerd, met bijvoorbeeld als argument dat dezelfde wijnen, die wij hier geen medaille waardig vinden, in het buitenland soms wél medailles halen. Wetende dat er soms opmerkingen aan de jurytafel worden gemaakt als “we zitten hier om medailles uit te delen”, denk ik eerlijk gezegd eerder het tegenovergestelde.
Frank Jacobs, al tien jaar voorzitter van de jury van de Nederlandse Wijnkeuring, haalde dat soort opmerkingen in zijn speech tijdens de medaille-uitreiking in Baarn zondag j.l. nog even terecht aan en reageerde: “Nee, we zitten hier om alle wijnen eerlijk en kritisch te beoordelen, en dat oordeel mag niet milder zijn omdat het om Nederlandse wijnen gaat.” Het hadden mijn woorden kunnen zijn…
Desalniettemin zou natuurlijk wél kunnen, dat we strenger zijn op ‘onszelf’. Maar er is nóg een reden waarom ik denk van niet. Er wordt op de Nederlandse Wijnkeuring namelijk gescoord aan de hand van het officiële scoreformulier van de OIV (Organisation Internationale de la Vigne et du Vin), met 100 punten als maximum. Voor een gouden medaille moet een wijn 85 punten of hoger scoren, een niveau dat vergelijkbaar is met de middenmoot van de finalewijnen tijdens een competitie als Best of Riesling.
Met alle respect, maar in die finale, waar zeker niet de allerbeste wijnen van Duitsland staan, zouden Nederlandse wijnen niet of nauwelijks meekomen. En dat is helemaal geen schande, maar het geeft voor mij wel aan dat we met 58 wijnen die hoger scoren dan 80 punten niet te streng zijn.
Nog rek in kwaliteit
Terug naar de hamvraag: is het plafond al in zicht? Dit jaar viel er maar één gouden medaille, in 2011 waren dat er twee en in 2010 zelfs vier. Anders gezegd, zijn scores van 80-85 punten voor op resistentie geteelde rassen als solaris, cabernet blanc, regent, cabernet cortis en rondo de limiet?
Weer Roelof Visscher, winnaar van twee zilveren en één bronzen medaille, die denkt van niet:
“We maken nog zoveel progressie op het gebied van het wijn maken, maar ook worden de stokken ouder natuurlijk. Er zit zeker nog rek in de kwaliteit.” Ook Stan Beurskens, Neerlands eigen driving winemaker, spreekt het overtuigd tegen. Petje af trouwens weer voor hem, want met vijf eigen medailles voor zijn Sint-Martinus en talloze voor domeinen die gebruik maken van zijn œnologische adviezen, bewijst hij dat hij prima bezig is.
Goed, we zullen het gaan zien de komende jaren. Laat het duidelijk zijn dat ik het van harte hoop, maar ook mijn twijfels heb omtrent de intrinsieke kwaliteit van rassen die niet primair met kwaliteit als doel zijn gekweekt.
Winnaars
Laten we eindigen on a good note, want dat hebben de medaillewinnaars van dit jaar weer dik verdiend. Want het betreft allemaal wijnen die minimaal foutloos zijn, en aangenaam om te drinken. Grote winnaars dit jaar waren eigenijk allemaal échte, professionele wijnproducenten.
De inmiddels al welhaast ‘oudgedienden’ als Wijngaard Sint-Martinus, Wijngoed Montferland, De Verenigde Achterhoekse Wijnbouwers, Slingehorst, Wijngaard De Wageningse Berg, Wijngaard Hof van Twente en Wijnhoeve De Kleine Schorre, werden eervol bijgestaan door de talenten van de Nederlandse wijnbouw -van boven de rivieren althans-, zoals Diederik Beker van Betuws Wijndomein (Erichem), Henk Breugem van Wijngaard Aan de Breede Beek (Nijkerk) en Wijngaard Bilderhof (bij Dordrecht). Hier volgen de winnaars van gouden en zilveren medailles:
Goud (85-91 punten):
Wijngoed Montferland, 2010 Cabernet Blanc ‘t Oerlegoed (halfdroog wit)
Zilver (82-84 punten):
Slingehorst, 2011 Vert d’Été (cuvée met cabernet blanc; droog wit)*
Slingehorst, 2011 Gris du Printemps (cabernet blanc, souvignier gris, johanniter, solaris; droog wit)*
Coöperatief Verenigde Achterhoekse Wijnbouwers, 2011 Solaris op Holt (droog wit)
Coöperatief Verenigde Achterhoekse Wijnbouwers, 2011 Solaris (droog wit)
Ecofields, 2011 Blanc de Noir Cabernet Cortis (droog wit)*
Wijnboerderij ‘t Heekenbroek, 2011 Nieuw Tivoli Wit Halfzoet (solaris, johanniter; halfzoet wit)
Wijngaard De Oogsthoek, 2011 Johanniter (droog wit)
Wijngaard De Oogsthoek, 2011 Oogsthoek wit (johanniter, solaris; droog wit)
Langedijker Wijndomein De Koen, 2011 Langedijker Rode (rondo, cabernet cortis; droog rood)
Langedijker Wijndomein De Koen, 2011 Rosé De Koen (rondo; halfdroog rosé)
Wijngaard Sint-Martinus, 2009 Cuvée Baron (baron; droog rood)*
Wijngaard Sint-Martinus, 2010 Cuvée Villare (monarch; droog rood)
Wijngaard Sint-Martinus, 2011 Drielandenwijn Wit (johanniter, solaris; droog wit)*
Domijn Steenberg, 2011 Gewürztraminer Domein Steenberg (gewürztraminer; droog wit)*
Betuws Wijndomein, 2009 LingeRood Regent (regent; droog rood)
Betuws Wijndomein, 2011 LingeParel (vilaris; halfzoet mousserend wit)
Wijndomein De Planck, 2011 Johanniter (johanniter, solaris; halfdroog wit)*
Wijn & Golfdomein Kapelkeshof, 2011 Cuvée Helio (helios, solaris; halfdroog wit)
Wijngaard Aan de Breede Beek, 2011 Muscat Blanc (muscat blanc, solaris; halfdroog wit)
Wijngaard Maronesse, 2010 Maronesse Wit (johanniter, solaris; halfdroog wit)
Wijngaard Hof van Twente, 2011 Johanniter (johanniter; droog wit)*
Wijngaard Hof van Twente, 2011 Solaris (solaris; droog wit)
Wijnhoeve De Kleine Schorre, 2011 Schouwen Druiveland Gris (pinot gris, auxerrois; droog wit)*
*persoonlijke favorieten
Lars Daniëls MV.
