Achtergrond & Interviews

Om wijnen van een specifiek gebied écht goed te kunnen plaatsen, moet je in het gebied geweest zijn. Van de Roter Hang in Rheinhessen had ik natuurlijk gehoord, maar echt plaatsen kon ik het niet.Tekst en fotografie: Mariëlla Beukers
Totdat ik zondagmiddag 10 juni de presentatie Zwischen Himmel und Rhein bezocht, op de Roter Hang zelf! Wat een feest was dat, en wat een goed beeld leverde het me op van de wijnen van deze bijzondere en beroemde Duitse wijnhelling.

Tussen Nierstein en Nackenheim

De Roter Hang is een helling langs de Rijn tussen Nackenheim in het noorden en Nierstein in het zuiden, voornamelijk gericht op het zuiden en oosten. De bodem van deze helling bestaat uit verweerde leisteen met een rode kleur, veroorzaakt door het ijzer dat er in de bodem zit.

Het gesteente is 280 miljoen jaar oud en ontstond als sediment van een ondiep maar zeer groot meer. Door plooiingen van de aardkorst komt dit Rotliegendes hier langs de Rijn ten zuiden van Mainz aan de oppervlakte, en biedt de wijngaarden in het gebied een zeer spectaculaire, en voor het karakter van de wijnen, bepalende ondergrond. Wijnen van de Roter Hang zijn voor specialisten direct te herkennen: elegant, fijn (wat de Duitsers filigran noemen), mineraal en vooral fruitig.

Wein vom Roter Hang

Dominante druif op de Roter Hang is sinds enige jaren de riesling (95%), aangevuld met wat verdwaalde silvaner en spätburgunder. Om hun wijnen beter op de kaart te zetten, zijn 31 wijnboeren  met percelen op de Roter Hang aangesloten bij de vereniging Wein vom Roter Hang. Gezamenlijk presenteren zij het publiek in het tweede weekend van juni hun wijnen van vooral de meest recente jaargang.

En dat publiek komt in grote getallen, oud én jong. Dit jaar waren het er circa 5000, tegen 7000 vorig jaar. Grote boosdoeners van de lagere opkomst: het EK voetbal, en absoluut niet de kwaliteit of de interesse in de wijnen. Want die worden over de hele wereld hogelijk gewaardeerd.

Er worden stevige prijzen betaald voor de wijnen van één van de Erste Lagen op de Roter Hang, gevestigde huizen als St. Antony (recent samengevoegd met het aloude Heyl zur Herrnsheim), Seebrich of Gunderloch. Die Erste Lagen, dat zijn (van noord naar zuid) Rothenberg, Pettenthal, Brudersberg, Hipping, Glöck, Ölberg en Orbel. Naast deze zeven top-Lagen zijn er nog een aantal andere, zoals Schloss Schwabsberg, Heiligenbaum, Auflangen, Rehbach, Kranzberg en Bergkirche. Het bijzondere is dat een Riesling van elk van deze Lagen heel anders smaakt en heel andere karakteristieken heeft.

Die verschillen zijn tijdens een middagje op het evenement goed te proeven. Toegegeven: zon, mensenmenigte, spelende kinderen, de lucht van worstjes en bretzels en de fantastische uitzichten over de wijngaarden naar de Rijn nodigen niet uit tot serieus proeven en analyseren, maar gelukkig wél tot genieten en in grote lijnen observeren.

Ieder paviljoen zijn eigen Lage(n)

Zes paviljoens waren opgesteld, ruwweg tussen Ölberg en het zuidelijkste puntje van Pettenthal. In ieder paviljoen konden de wijnen van één of meerdere Lagen geproefd worden, van diverse Winzer. In paviljoen 1 wijnen van de Lage Schloss Schwabsburg, in paviljoen 2 die van Orbel en Heiligbaum en zo verder, tot paviljoen 6, aan het eind van de wandelroute, waar de Lagen Pettenthal en Rothenberg vertegenwoordigd waren.

Voor een proefbeetje van 0,05 of 0,1 liter betaalde je tussen de 1 en 5 euro, het glas zelf kostte je € 2,50 en mocht je als souvenir mee naar huis nemen. Door bij ieder paviljoen een of meerdere wijnen te proeven, krijg je een goede indruk van de wijnen van de Roter Hang.

Riesling, riesling en meer riesling

Voor toeristen, dagjesmensen uit de omgeving, vrienden en vriendinnen van de wijnboeren en natuurlijk de wijnboeren zelf werd de Riesling gul uitgeschonken. Op de keurige stipjes op het proefglas werd lang niet altijd gelet.

Naast de grote gevestigde huizen met hun Grosse Gewächse waren er gelukkig ook wijnen van de jongere generatie wijnboeren en –boerinnen, die met hun kwaliteitsniveau’s aansluiting zoeken bij de indeling van de VDP: Gutsweine, Ortsweine, en Lageweine worden er steeds vaker gemaakt, ook als het Weingut geen lid van de VDP is.  

De Jungwinzer waar Rheinhessen op het moment zo bekend om staat, hebben het ouderlijke Weingut in de 21ste eeuw overgenomen of krijgen de kans zich te ontwikkelen naast vader of moeder; over het algemeen zijn zij het die sinds enige jaren de wijnbouw op de steile hellingen van de Roter Hang tot speerpunt van het ouderlijk bedrijf hebben gemaakt. Zo waren er de wijnen van Stefan Raddeck (Weingut Raddeck) en Christine Huff (Weingut Fritz Ekkehard Huff), wijnhuizen waarmee ik later in de week uitgebreider kennis mocht maken.

Overeenkomsten en verschillen

De jaargang 2011 bleek over de hele linie erg de moeite waard: intens fruitig, met mooie zuren en niet al te hoge alcoholpercentages, zeer prettig drinkbaar. Geen fruitbommen van 13,5%, maar elegante, volslanke wijnen met veel fruit, variërend van citrus (grapefruit) tot steenfruit als perzik en abrikoos. Wijnen om heerlijk in de zon van de genieten, maar ook wijnen om bij een goede maaltijd te schenken (vooral de Grosse Gewächse en andere Lageweine).

Levendig staan me twee proefglazen bij: de 2011 Riesling Kranzberg Auslese trocken van Weingut Seebrich en de 2011 Riesling Hipping Auslese trocken, eveneens van Seebrich, met beide dezelfde hoeveelheid restsuiker (6,90 gram per liter), zuur (6,4 gram per liter) en hetzelfde alcoholpercentage (13,5%). De eerste was vol, sterk mineraal, door frisse citrustonen bepaald en elegant; de tweede was nog sterker bepaald door de minerale tonen, terwijl de fruittonen meer naar abrikoos en perzik gingen maar met moeite boven de minerale tonen uitkwamen. Bovendien kwam de tweede wijn veel ‘slanker’ over in de mond. Wat een verschillende wijnen, terwijl ze toch zoveel overeenkomsten hebben!

Alleen de plaats waar de druiven hadden gegroeid voor deze twee wijnen, was verschillend, al het andere was exact gelijk. Bovendien liggen Kranzberg en Hipping pal naast elkaar op de Roter Hang, zodat de stokken elkaar bijna kunnen aanraken… Bij navraag bleek dat Kranzberg meer löss in de bodem heeft, naast het Rotliegendes, de rode leisteen waar de Roter Hang bekend om is. Hipping bestaat volledig uit Rotliegendes. Daarnaast zijn er verschillen in de dikte van de toplaag. Dat alles samen maakt toch echt dat verschil, samen met het microklimaat, als gevolg van het verschil in oriëntatie: Hipping ligt op het oosten, Kranzberg is meer naar het zuidoosten gericht.

Die Roter Hang, die kan ik nu wel plaatsen, want uiteraard proefde ik veel meer dan alleen deze twee van Seebrich. Nu alleen nog eens een aantal andere Rieslings ernaast zetten, uit andere delen van Rheinhessen en van Duitsland. Een mens raakt nooit uitgeproefd…

Mariëlla Beukers

gastauteur

(met dank aan Wijnwandeltochten.org en de regio Rheinland-Pfalz)

Elke importeur moet ergens beginnen. Het vertrekpunt is vaak de eerste wijnliefde; het land of de streek die het hart wist te veroveren. Die liefde wordt de motor van het bedrijf en is precies wat kleine importeurs zo aantrekkelijk maakt. Tijd voor een nadere kennismaking.Tekst en fotografie: René van Heusden
In deze serie op de Perswijnsite spreken we met een aantal ´kleine´ importeurs. Klein in volume, met gemiddeld niet meer dan 25.000 flessen per jaar, maar niet in kwaliteit. Hun passie en liefde voor hun specialisaties zijn onomstreden. Aflevering 2: Ewout Jansen van il diVino Wijnen.

Er zijn importeurs die haast wel bang lijken te zijn om aandacht te trekken voor wat ze doen. Van Ewout Jansen kan dat bepaald niet gezegd worden. Aangezien de aanhouder wint, ging Perswijn bij hem op bezoek in Hilversum. Op zijn zonovergoten terras achter de winkel praatte hij niet alleen honderduit, maar zorgde ook voor frequente bijvulling van de glazen. De zaken gaan voorspoedig, want per 1 april heeft hij er een partner bij in de persoon van Joost Lommers. Ooit als klant in de winkel gekomen en al even wijngek als hij zelf.

Ewout Jansen begon zijn beroepsloopbaan in de horeca. Hij werkte voor diverse zaken in Den Haag en daarna op cruiseschepen. De overstap naar een internationaal opererend verzekeringsconcern beviel hem vakmatig maar matig. Al had hij het voordeel om als vicevoorzitter van de ondernemingsraad veel te kunnen reizen, hij voelde zich niet op zijn plaats.

En dus rijpte stilletjes het plan om iets met wijn te gaan doen. Gelet op zijn horecaverleden en het gegeven dat zijn vader een neef van Jan Hein Verlinden (Wijn Verlinden) is, was dat niet zo´n verwonderlijke keuze. Na een jaar voorbereiding opende hij in 2008 zijn winkel in het centrum van Hilversum, vlakbij de markt, waar hij voor een aantrekkelijke prijs een pand kon huren. Hij heeft er nog geen seconde spijt van gehad. "Dromen moet je verwerkelijken. Dan hoef je later niet met spijt te zeggen: had ik het toch maar gedaan."

Van waar de bedrijfsnaam?

"In Spanje had ik de naam El Divino gezien. Dat leek me de ideale naam voor een wijnzaak, maar in Hilversum bestond al een kledingzaak met die naam. Van het Spaanse El Divino was het maar een klein stapje naar het Italiaanse il diVino. Dat is trouwens ook de bijnaam van Michelangelo.”

Heb je medewerkers?

"Joost Lommers, een voormalig journalist bij de Wereldomroep. Hij is bezeten van wijn, liefhebber van Pinot Noir, een goede verkoper en thuis in de wereld van de IT. "

Wie is of zijn je doelgroep(en)?

"Primair particulieren in het Gooi, Amsterdam, Utrecht en Den Haag.

Hoewel we tot nu toe geen actieve acquisitie hebben bedreven, begint de horeca zo zachtjes aan ook te lopen. Een zakelijk heel aantrekkelijk segment zijn bedrijven. Niet alleen voor relatiegeschenken in december, maar ook voor omlijsting van evenementen. Over geld wordt daar niet moeilijk gedaan."

Waarom wil je zelf wijn importeren?

"Het is vooral spannend om te doen, en vanwege het directe contact met producenten. Voor de marge hoef je het niet te doen, wel voor de profilering van je zaak. Ik merk nu dat mensen in de winkel heel specifiek vragen naar onze eigen wijnen."

Heb je een of meer uitgesproken specialisaties?

"Niet in de zin van een bepaald land of gebied. De voorkeur gaat uit naar druivenrassen die kenmerkend zijn voor de regio waar ze vandaan komen, waar mogelijk van biologisch geteelde druiven. Maar het meest toch zoeken we wijnen met een geheel eigen uniek karakter. Dat vinden we spannend! Landen als Israël, Roemenië, Libanon en Griekenland zijn ons daarbij net zo lief als ´grote´ wijnlanden."

Hoe ziet je assortiment eruit?

"Het winkelassortiment bestaat uit een kleine 200 verschillende wijnen, ingedeeld op smaak en met bijna uitsluitend Europese wijnen. Ruim 30 procent ervan is eigen import.

Wijnhuizen die wij momenteel rechtstreeks importeren zijn: Eric Louis (Sancerre), François Ray (Saint-Pourçain), Château de la Ragotière (Muscadet), Domaine Mathis Bastian (Moselle Luxembourgeoise), Peter Vida – (Szekszárd), Bussay – (Balatonmelléke) en Domaine Zacharioudakis (Kreta). Op de afgelopen Prowein hebben we trouwens veelbelovende contacten gelegd met potentiële nieuwe producenten, onder andere uit Duitsland."

Kun je vijf favoriete, representatieve wijnen uit je assortiment noemen?

"Dat zijn er eigenlijk veel te weinig, maar vooruit. Het zijn uiteraard stuk voor stuk wijnen van producenten die we zelf importeren:

– François Ray – Ray de Bulles 2011   

– Domaine Mathis Bastian – Rivaner 'Clos des Eglantiers'  2011

– Domaine Zacharioudakis – Kodix White 2011  

– Peter Vida – Szekszárdi Rosé 2011  

– Peter Vida – Szekszárdi Cabernet Franc 2009"  

[Inderdaad een mooie keuze buiten de platgetreden paden, RvH]

Hoe communiceer je met bestaande en potentiële klanten?

"Intensief! Het is absoluut noodzakelijk om actief te blijven. Via uitnodigingen voor proeverijen, evenementen, het schrijven van columns en social media blijven we scherp en in contact met onze klanten. De gedachte 'we hebben goede wijnen, dus dan komen de klanten vanzelf ´ is niet van deze tijd en past ook helemaal niet bij ons.

In het begin schreef ik veel te uitvoerige nieuwsbrieven – een typische beginnersfout? Het waren te veel bijkletsverhaaltjes. Tegenwoordig proberen we het in onze Message in a Bottle beperkt te houden tot wat er echt toe doet. Bij gebruik van social media moet je ervoor zorgen dat wat je meldt geen flauwekul is. Het moet echt zijn. Maar dat het effectief is, hebben we bijvoorbeeld weer kunnen merken aan de belangstelling die onze Pinot Noir-proeverij voor expats heeft weten te trekken."

Hoe zijn je ervaringen tot nu toe?  

"Louter positief. Met de start van de zaak vier jaar geleden is direct ons wijnabonnement van start gegaan waarbij klanten vier keer per jaar periodiek voor een vast bedrag aan wijn bestellen. Dat wordt echt enorm gewaardeerd en het blijft maar groeien."   

Wat zijn de plannen voor de nabije toekomst?

"Met onze importwijnen bereiken we langzaam maar zeker de nodige restaurants. Daar zijn wij buitengewoon blij mee. Alleen lijkt het er wel op dat de combinatie met een winkel soms wat afschrikt. Vandaar dat we overwegen om in de toekomst onze importactiviteiten gescheiden van de winkel onder te brengen en onder een andere naam te gaan voeren. Maar welke naam dat wordt…?"

il diVino Wijnen

Bussumerstraat 6, 1211 BK Hilversum

www.ildivino.nl

René van Heusden

Een frisse kop, aandachtige ogen, een gedreven karakter maar nul kapsones, en …. briljante wijnen. Carolin (“Caro”) Bergdolt heeft wat mij betreft alles dat een moderne wijnmaakster moet hebben.Tekst en fotografie: Lars Daniëls MV.
En ik ben verliefd op haar wijnen. Het zijn hoogst elegante, pure Pfalzwijnen die zij maakt, wijnen die wellicht te weinig opvallen op zogenaamd belangrijke proeverijen, naast al die meer opdringerige types. Maar als je ze echt op hun merites proeft, wow. En daarom dit verhaal, over de Pfalz op z'n elegantst.

Duttweiler

Het wijngoed heet officieel Bergdolt-Sankt Lamprecht, naar de familie Bergdolt en het oude Klostergut Sankt-Lamprecht, waarin het wijngoed al sinds 1754 huist. Het kan zich dus met recht ein Traditionsweingut noemen, dat uiteraard lid is van de VDP.

Carolin heeft pas sinds kort de verantwoordelijkheid voor de wijnen, en wordt nog steeds geholpen door vader Rainer en diens broer Günther. Het wijngoed ligt in Duttweiler, een slaperig dorpje ten zuidoosten van Neustadt an der Weinstraße. Dus niet aan de Deutsche Weinstraße, aan de rand van het Pfälzer Wald, maar wat meer in de vlakte van de Rijn.

Het verschil met de dorpen aan de Weinstraße is enorm; waar je in dorpen als Maikammer en Sankt-Martin vaak onder de voet wordt gelopen door toeristen van binnen en buiten Duitsland, ben je in Duttweiler als buitenlandse bezoeker eerder een rariteit. Het feit dat Bergdolt hier zit, en niet aan die drukke, populaire Weinstraße, is een van de redenen dat het bij het grote publiek nauwelijks bekend is.

Buntsandstein, löss en kalk

Bergdolt heeft wijngaarden bij Duttweiler, het naburige Kirrweiler én bij de bekendere wijndorpen Ruppertsberg (Reiterpfad) en Deidesheim (Mäushöhle), in de Mittelhaardt. Het grote verschil tussen hun wijngaarden bij Duttweiler en in Ruppertsberg/Deidesheim zit hem in de bodems.

Die van de Mittelhaardt bestaan overwegend uit Buntsandstein, de klassieke rieslingbodem van de Pfalz. De wijngaarden van Kirrweiler en Duttweiler liggen op de licht naar het zuiden aflopende hellingen van zogenaamde Riedel. Dat zijn zeer afgevlakte heuvelruggen in de Rijnvlakte, met bodems van löss op kalksteen; deze houden beter water vast en zijn vooral erg geschikt voor Burgundersorten (in dit geval weiss- en spätburgunder), hoewel Bergdolt er ook riesling heeft staan.  

De Grosse Gewächse, de grote droge topwijnen dus, uit Erste Lage, komen uit Ruppertsberger Reiterpfad (Riesling), Kirrweiler Mandelberg (Weißburgunder) en Duttweiler Kalkberg (Spätburgunder).

Specialiteit Weißburgunder

Alhoewel het niveau van de Rieslings en de Spätburgunders steeds hoger komt te liggen, staat Bergdolt in de eerste plaats bekend om hun Weißburgunders, die door kenners tot de beste van heel Duitsland worden gerekend.

Dat ‘door kenners’ is wel belangrijk hier, want de frisse, elegante stijl van de Weißburgunders (en alle andere wijnen) van Bergdolt, wordt niet door iedereen op zijn waarde geschat. Ik zei het al in mijn intro. Buiten dat ze het van hun verfijning moeten hebben, en niet alleen van hun kracht, hebben ze ook nog eens tijd nodig.

Dat is trouwens sowieso wel nodig bij goede Weißburgunder. In hun jeugd komen zelfs de grote wijnen nogal eenvoudig over, waardoor zelfs goede proevers niet snel herkennen dat er meer achter zit. Zo loont het zich echt een wijn als Siebeldingen Im Sonnenschein Weißburgunder Grosses Gewächs van Rebholz (een van Duitslands beroemdste Weißburgunders, LD.) een jaar of vijf te laten liggen.

En ook de wijnen van Bergdolt kunnen en moeten zo’n periode van flesrijping krijgen, om hun complexiteit te tonen. Een jaar als 2008 -een prachtjaar voor de Pfalz overigens, voor riesling en de Burgundersorten- begint op het hogere niveau nu pas echt mooi te worden, qua smaak maar ook, en in het bijzonder, qua bouquet.

Naast riesling, en weiß- en spätburgunder, heeft Bergdolt nog een hele rits aan andere druivenrassen staan: auxerrois, silvaner, gewürztraminer, chardonnay, sauvignon blanc, sankt-laurent en zelfs merlot en cabernet sauvignon. De wijngaarden worden al tijden biologisch bewerkt en het zichtbare bewijs daarvan komt eraan: vanaf oogst 2012 zal Bergdolt biologisch gecertificeerd zijn.

Geproefd

Toen ik er eind mei van dit jaar eindelijk eens ben langsgegaan, trok Caro een zeer uitgebreide selectie van haar wijnen open. Mooi was ook dat ze meerdere malen oudere jaren naast de jongste wijn zette, om de ontwikkeling te laten proeven, en het jaar nog eens in perspectief te krijgen. Een extra blijk van dat ze het helemaal begrijpt. De beoordeling is in punten.

Weißburgunder:

Weißburgunder kabinett trocken Sankt-Lamprecht 2011: sappig, stijlvol en precies, open, nu al heerlijk. 15

Weißburgunder kabinett trocken ‘Mineral’ 2011: geslotener en strakker dan de Sankt-Lamprecht, heeft meer tijd nodig, voor liefhebber van Riesling. 14

Weißburgunder trocken ‘S’ Lössriedel 2011: uit Kirrweiler Mandelberg en Duttweiler Mandelberg, klein beetje nieuw hout (in assemblage zit een nieuw 500 liter vat van Frans eikenhout); lijkt aanvankelijk wat vlak, maar dan die sappigheid, die structuur, die natuurlijke frisheid, die lengte, prachtig! 16

Kirrweiler Mandelberg Weißburgunder Grosses Gewächs 2010: veel sap, de duidelijke (maar in dit geval erg mooie) zuren van 2010, een zoutig middenpalet, iets restzoet, grote lengte, geeft zich niet, gaat op slot nu. 17

Kirrweiler Mandelberg Weißburgunder Grosses Gewächs 2008: dit heeft een waanzinnig fraaie geur met daarin rijpe peer, citrusfruit, wat abrikozen en amandelen; smaak is intens en precies, met schitterende zuren, mineraliteit en grote lengte; zeldzaam goede Weißburgunder. 17,5

Kirrweiler Mandelberg Weißburgunder Grosses Gewächs 2007: uit het warme jaar 2007, droogste van de drie, maar ook het laagste zurengehalte; minder aromatisch dan 2010 en 2008, breder, rijker, krachtig, knappe wijn voor 2007. 16,5

Alle drie de Weißburgunder GG zijn groots in hun soort, smaakvol maar hoogst elegant, met een opvallend fijn aroma.

Riesling:

Duttweiler Mandelberg Riesling kabinett trocken 2011: fris, al heel open, hetgeen typerend is voor 2011, fruitig, sappig, mooi droog. 14,5

Deidesheimer Riesling kabinett trocken 2011: wat krachtiger, duidelijk kruidiger, beetje abrikoos, zeer karakteristiek voor Deidesheim, erg mooi. 15

Ruppertsberger Riesling trocken ‘S’ Buntsandstein 2011: echte geur van Mittelhaardt, krachtig, kruidig, wat abrikoos en kweepeer, goede lengte. 15,5

Duttweiler Riesling trocken ‘S’ Kalkmergel 2011: vrij ronde, sappige Riesling, maar mineralig en genoeg spanning door zuren. 16

Ruppertsberger Reiterpfad Riesling Grosses Gewächs 2010: boeiende geur, nuancerijk aroma, behoorlijk krachtig, veel sap. kruidig, prachtzuren, heerlijk. 17

Ruppertsberger Reiterpfad Riesling Grosses Gewächs 2008: net als bij Weißburgunder GG 2008 ook hier een fabelachtig fraaie geur, licht ontwikkeld, wat exotisch, kruidig; smaak geweldig levendig, krachtig maar zo verfijnd, zeer lang. 17,5

Ruppertsberger Reiterpfad Riesling Grosses Gewächs 2007: ook de Riesling GG uit 2007 is natuurlijk minder aromatisch en breder dan die van 2008 en 2010; beetje amandelspijs in gelaagde, brede, krachtige smaak. 16

Spätburgunder:

Spätburgunder trocken 2010: mooi fruitig, zwarte kersen, veel sap, genoeg structuur, elegant. 15

Spätburgunder ‘S’ 2010 (vatmonster): krachtiger in geur en smaak, vrij donker pinotfruit, beetje zoethout, veel grip door goede tannine, mooie lengte, prachtig. 16

Lars Daniëls MV.

www.weingut-bergdolt.de

www.vdp.de

Een aantal wijnen van Weingut Bergdolt-Sankt Lamprecht is verkrijgbaar bij Neerlands Wijnhuis.

Het symbool van Kaiken Wines is een ganzensoort genaamd cauquén (de grijskopgans), die inheems is aan Patagonië. Het had niet beter gekozen kunnen worden door de Chileense familie Montes, want ook zij vliegen met gemak van Chili naar Argentinië, en weer terug.tekst en fotografie: Lars Daniëls MV.
Kaiken Wines is in 2001 opgericht door Aurelio Montes Sr., een van de beroemdste wijnmakers van Chili, want hij heeft aan de basis gestaan van de grote ontwikkeling van de Chileense wijnbouw. Zo was hij een van de eersten -zelf zegt hij overtuigend dé eerste (LD)- die de terroirgedachte de nodige aandacht gaf en wijngaarden op steilere hellingen ging aanplanten, in Apalta (Colchagua).

Nota bene, het afstemmen van het druivenras op de bodem en zelfs het klimaat, is een relatief recent fenomeen in Chili. Die basale inzichten kwamen halverwege de jaren ’80 en werden pas algemeen aan het eind van de vorige eeuw. En dan hebben we het nog niet eens over de juiste klonen en het afzien van onderstokken… Maar daarover meer in Perswijn nummer 4 van 2012.

Een oude winery

Eind jaren ’90 vloog Aurelio Sr. met zijn zoon Aurelio Jr. over de Andes, naar Mendoza, al tijden het beloofde land van de Argentijnse wijnbouw. Daar vonden ze een oude winery in Vistalba, een deel van Luján de Cuyo, de eerste beschermde herkomstbenaming van de Argentijnse wijnbouw (1993). 

De oude wijnmakerij is groot, en bestaat uit meerdere panden, waar eertijds niet alleen bulkwijn voor de thuismarkt werd gemaakt, maar ook olijfolie en wijnsteenzuur.

De grote betonnen cuves zijn prima geschikt voor goede eigentijdse wijnen, en voor de rest worden de ruimtes langzaam maar zeker omgebouwd. Over een paar jaar moet er een volledig modern uitgeruste wijnmakerij staan, met een historisch uiterlijk, maar een eigentijds innerlijk.

Aurelio Montes jr. leidt Kaiken Wines tegenwoordig, hij is ervoor in Mendoza gaan wonen. Hij is echter de enige Chileen, verder werken er alleen maar Argentijnen, een bewuste keuze van Montes.

Vistalba

Maar de Montes kozen Vistalba natuurlijk niet in eerste instantie om de oude winery, maar om zijn terroir. Dit is eersteklas land voor malbec en cabernet sauvignon, waar ook andere toppers als Carlos Pulenta (Bodegas Vistalba) en Nieto Senetiner bezittingen hebben.

De wijngaarden liggen ongelooflijk mooi, aan de voet van de eerste echt hoge bergkam van de Andes bij Mendoza, de Cordón del Plata, op een hoogte van zo’n 950m boven zeeniveau. Achter die eerste bergkam zie je wat meer naar rechts de hoogste berg van de Andes, Aconcagua (6962m) en meer naar links de nog zeer actieve vulkanen Tupungato (6570m) en zijn iets kleinere broertje Tupungatito. Kortom, je wordt hier beloond met het beeld waarop je hoopt als je naar Mendoza komt.

Extreme omstandigheden

Kijkend naar de terroirfactoren van Mendoza en dit deel in het bijzonder, springt een aantal zaken in het oog. Allereerst zijn dat de klimatologische omstandigheden, die extreem zijn voor een wijnbouwgebied. Mendoza heeft een semi-woestijnklimaat, met zeer warme, zonnige en droge zomers. Montes zelf: “This is desert”.

Enkele algemene data laten dat goed zien. Mendoza heeft zo’n 2900 zonuren per jaar; dat zijn gemiddeld 900 uren meer dan Bordeaux! De neerslag tijdens het groeiseizoen (oktober t/m maart), over de laatste jaren gezien zo’n 200mm, lijkt niet heel weinig, maar komt veelal in de vorm van stortregens en hagel; niet de beste vorm van neerslag voor de wijnplant. Irrigatie is dan ook vrijwel altijd nodig en kent verschillende vormen: drip irrigation, maar vaker nog flood irrigation, waarbij hele wijngaarden onder water worden gezet met behulp van kleine kanalen.

Nog een belangrijke factor is de wind, met name de warme, stoffige en soms zeer harde Zonda, een föhnwind die vanuit de Andes neerdaalt. Zijn invloed kan significant zijn; in 2012 bijvoorbeeld zorgde de Zonda voor 40% minder bloei bij Kaiken!

Het meest frappant echter zijn de temperaturen. De gemiddelde jaartemperatuur ligt op meer dan 15º C, en dat is hoog. Maar de gemiddelde maximum jaartemperatuur van 29º C geeft aan dat het gemiddelde minimum tegen het vriespunt ligt. En daarin zit hem de echte crux van het klimaat van Mendoza: de verschillen tussen dag- en nachttemperatuur zijn zeer groot, soms meer dan 30º C. En dit is van grote invloed op de manier waarop de druiven rijpen, buiten de vele zon en de hoge dagtemperaturen.

Het zijn klimatologische omstandigheden, die een goede vergelijking met Europese wijngebieden onmogelijk maken. En gelukkig maar, want het maakt het gemakkelijker om de wijnen op zichzelf, meer los van het Europese referentiekader, en in hun eigen setting te beoordelen.

De bodems zijn van alluviale oorsprong, met meestal meer zand dan klei, en zijn rijk aan kiezels en keien. Phylloxera vormt er nauwelijks een gevaar en dit maakt het mogelijk stokken op hun eigen wortels te planten.

Mugrones

Direct bij de wijnmakerij liggen drie percelen met cabernet sauvignon, die allemaal op een verschillende wijze zijn ingericht. Het oudste perceel is een pergolawijngaard, die net geoogst werd toen ik er was. Het is een prachtig perceel, dat vanwege zijn leeftijd een wat beperktere oogst geeft en dus toch gekoesterd wordt door Montes.

Verderop ligt een stuk waar de planten en guyot zijn gesnoeid, iets dat volgens Montes op die zanderige plek totaal niet werkt; veel planten waren zo zwak dat de wijngaard waarschijnlijk gerooid gaat worden. Het derde perceel heeft als snoeiwijze een permanente cordon, vanwaaruit de loten verticaal worden opgebonden: Vertical Shoot Positioning. Dit functioneert het beste in Vistalba, zegt Montes.

Ook liet hij zien hoe mindere planten worden vervangen en hoe de plantdichtheid wordt vergroot, door het simpelweg ondergronds doorsteken van een uitloper van een plant, die dan zelf een wortelsysteem gaat maken, en vervolgens bovengronds een nieuwe plant vormt. Het is de aloude methode van vermeerdering door marcottage; de Argentijnen noemen de loten die ondergronds wordt doorgestoken mugrones. Dit kan natuurlijk alleen -ik zei het al- omdat phylloxera hier zo goed als geen probleem vormt.

De wijnen van Kaiken

De druiven van Kaiken komen niet alleen uit Vistalba, maar ook uit andere delen van Mendoza, zoals Agrelo (allemaal officieel nog Luján de Cuyo), en uit de wat zuidelijker en hoger gelegen Valle de Uco. Ze staan aan de basis van een overzichtelijke serie wijnen van hoge kwaliteit. En soms ook van boeiende originaliteit. Hier een overzicht met commentaar, de waardering is in punten:

Kaiken Sparkling Brut: zeer aardige mousserende wijn, gemaakt volgens de méthode traditionnelle, van pinot noir en chardonnay uit de hooggelegen wijngaarden van Gualtallary; beetje gistig, goede zuren, vulling van pinot noir. 14,5

Kaiken Malbec rosé 2011: rosé met veel kleur (48 uur schilweking), beetje snoeperig in de geur, smaakvolle eetwijn. 14

Kaiken Malbec 2010: wijn van 94% malbec met 6% cabernet sauvignon, opvoeding deels in houten vaten, beetje houtsmaak ook door staves; moderne wijn, met veel fruit, mooi rijp maar niet jammig, genoeg zuren, verteerbaar. 14,5

Kaiken Cabernet Sauvignon 2010: overtuigend Cabernet Sauvignon in geur en smaak, goede frisheid, knappe wijn voor € 9,00! 14,5

Kaiken Corte Malbec 2010: corte betekent blend in het Spaans; 80% malbec, 12% bonarda, 8% petit verdot, alles uit Luján de Cuyo; een van de meest originele wijnen van Kaiken, een smaakvolle wijn met veel donker fruit, wilde kruiden, goede zuren (van petit verdot) en een ziltige ondertoon. 15,25

Kaiken Corte Cabernet Sauvignon 2010: 80% cabernet sauvignon, 12% malbec, 8% petit verdot; geconcentreerd, zwart fruit, vlezige tannine, spicy, ondanks warmte ook frisheid. 15

Kaiken Ultra Malbec 2010: van druiven uit Luján de Cuyo (Vistalba en Agrelo) en uit Valle de Uco (Vistaflores, Altamira), waar malbec drie weken later fenolisch rijp is dan in Vistalba; gesloten nog van geur, krachtig en gestructureerd van smaak, veel tannine, gemaakt om te kunnen rijpen, power, lengte en genoeg frisheid. 16

Kaiken Ultra Cabernet Sauvignon 2010: 30% komt van oude pergola in Vistalba, rest uit Agrelo, Perdriel (allen Luján de Cuyo) en uit Valle de Uco; mooie wijn, in de geur rijp zwart fruit, maar ook wat paprika (waarschijnlijk van druiven uit Uco, daar wordt cabernet minder rijp) en cederhout; smaak is prachtig, puur, met veel maar rijpe tannine, geeft grip, grote lengte, heerlijke Argentijnse Cabernet Sauvignon. 16

Kaiken Mai Malbec 2008: de zogenaamde icon wine van Kaiken, een blend van malbec uit drie zones (Agrelo en Vistalba in Luján de Cuyo, en Vistaflores Los Arboles in Uco); serieuze extractie en opvoeding, 8 dagen prefermentaire koude inweking, vergisting plus naweking 25 dagen, opvoeding 18 maanden in nieuwe Franse barriques; zwart van kleur, wijn kwam dubbel gekaraffeerd op tafel, maar nog potdicht, zeer geconcentreerd, spicy, wat grafiet; powerhouse van een wijn, veel fruit, enorme tannine, kracht maar ook frisheid, grote lengte; indrukwekkend en haast overweldigend, maar zeker niet lomp; de volle expressie van Mendoza, volgens Aurelio jr. 17

Onmiskenbaar Mendoza

Het is verleidelijk een parallel te zoeken met Viña Montes in Chili. Maar op basis van de stijl van de wijnen, zijn er net zoveel verschillen als overeenkomsten. Dé overeenkomst is een bepaalde gepolijstheid van stijl, maar eerlijk gezegd hebben de wijnen van Kaiken over de gehele linie toch juist wat meer ruwe, scherpe kantjes, die ze spannend maken. Bovendien is de aromatische expressie van de wijnen uniek, en onmiskenbaar Mendoza.

Lars Daniëls MV.

www.kaikenwines.com

De wijnen van Kaiken worden geïmporteerd door Gastrovino

Op maandag 14 mei j.l. vond er in restaurant Parkheuvel een bijzondere lunch plaats.Tekst en fotografie: Lars Daniëls MV.
Importeur Wijn Verlinden had twee van hun boeiendste producenten naar Rotterdam laten komen: Olivier Humbrecht MW van Domaine Zind-Humbrecht in de Elzas en Eric Fabre van Château d’Anglès in de Languedoc. En bij een magnifieke lunch van de hand van meesterkok Erik van Loo lieten zij een groot aantal van hun wijnen proeven. Voor waar geen straf op de maandagmiddag!

Zind-Humbrecht

Laat ik beginnen met Zind-Humbrecht. Dit is al jaren een van de absolute topdomeinen van de Elzas, maar ook van Frankrijk. En die combinatie is geen vanzelfsprekendheid meer in deze tijd: er is wellicht maar een handjevol namen waarvan men hetzelfde kan zeggen. Vader Léonard maakte al steengoede wijnen en zoon Olivier Humbrecht heeft daar nog een schepje precisie bovenop gedaan.

Master of Wine

Olivier is een bijzondere persoonlijkheid, met een indrukwekkend verstand van en opvallende passie voor allerlei zaken. Zo is hij een van de weinige wijnmakers die ook Master of Wine is, en dat merk je meteen; zijn kennis van de wijnwereld is groot en houdt niet op bij Frankrijk of de Elzas. De internationale awareness komt ongetwijfeld ook doordat hij getrouwd is met een Schotse, Margaret, en het maakte van Humbrecht ook een groot whiskyliefhebber en -kenner.

Terug naar het terroir

Wat betreft wijnbouw heeft hij ook een boeiende mix van wetenschappelijke kennis en passie, die resulteert in hands on kunde. Als Humbrecht bijvoorbeeld over terroirexpressie en mineraliteit praat, dan wordt je stil en heel aandachtig. Terroir is sowieso heel belangrijk voor Zind-Humbrecht en dat blijkt al uit het hoge aandeel riesling dat hij heeft staan: 40%. Maar ook uit het feit dat ze al zo’n 10 jaar inmiddels biodynamisch werken, op een zeer down-to-earth wijze.

Ze hebben wijngaarden bij een vijftal verschillende dorpen in de Haut-Rhin: Turckheim (waar ze ook gevestigd zijn), Wintzenheim, Hunawihr, Gueberschwihr en Thann. Daaronder zijn percelen in beroemde Grand Crus, zoals Brand, Hengst, Goldert en Rangen, maar minstens zo belangrijk zijn hun monopole-bezittingen (Clos): Clos Saint-Urbain in Rangen, Clos Windsbuhl bij Hunawihr, Clos Jebsal bij Turckheim en Clos Häuserer bij Wintzenheim. Meerdere daarvan werden uitgeschonken.

Château d’Anglès

De andere gast deed in niets voor Olivier Humbrecht onder, buiten het feit dat hij veel minder wijnen liet proeven: slechts de witte en de rode Grand Vin de La Clape. Maar die mochten er wezen!

Eric Fabre is een grote naam in de Franse wijnbouw. Zijn familie stamt uit het Montagne Noire en kwam via Marseille in Marokko terecht. Daar werd Eric geboren en vandaar kwam hij in de jaren ’60 gedwongen terug naar Frankrijk. Naam maakte hij als directeur technique van Château Lafite Rothschild, maar ook als de man achter het succes van Château La Cardonne (Cru Bourgeois Médoc). Daarna wil hij wat anders, dichterbij de roots van zijn familie.

La Clape

In 2001 kocht hij met zijn vrouw Château d’Anglès, in La Clape, dan nog een vrij onbeduidend deel van de grote AOC Coteaux du Languedoc. Maar Eric besefte al dat La Clape veel meer is dan de zoveelste bijdrage aan de zee aan wijn die de Languedoc voortbrengt: La Clape is een uniek gebied, met unieke terroirs, mediterraner dan andere mediterrane gebieden. En inderdaad, het is een ultiem garrigue-landschap, met parasoldennen, steeneiken en allerlei wilde kruiden en bloemen, aan de voet van het Montagne de la Clape, met uitzicht op de étangs en de Middellandse Zee.

Maar zeker zoveel als in het terroir zag Fabre enorm potentieel in de aangeplante druivenrassen, met name in mourvèdre voor rood en bourboulenc voor wit. En hij zag het goed: La Clape heeft nu een aparte, eigen AOC.

De wijnen en het eten

Zoals gezegd, de wijnen van Zind-Humbrecht waren in de meerderheid en slechts bij de eerste twee gerechten dronken we wijnen van Olivier. Bij de rauw gemarineerde zeebaars (‘à la ceviche’) schonk Jaco van Hensbergen, een van de top-sommeliers die Nederland rijk is, twee Rieslings: de fruitige, varietale Herrenweg de Turckheim 2009 en de nog zeer gesloten, rokerige Clos Häuserer 2009. De eerste deed het goed bij het subtiele gerecht, de Clos Häuserer -een geweldige Riesling, met spanning en grote lengte- ging er wat mij betreft overheen, maar goed, dat heb je wel vaker met krachtige Riesling.

Glaswerk

Bij het tweede, buitengewoon fraaie gerecht: rauw gemarineerde kastanjechampignons met Superior Queen asperges, kwam Zind-Humbrechts’ Goldert Muscat 2007. Geserveerd in drie verschillende glastypen (type Chablis (klein), Bordeaux (ruim en hoger) en Bourgogne (ruim en breed), in Riedeltermen gesproken), om nog maar eens duidelijk te maken wat glaswerk zoal doet met het aroma en de smaak van wijn.

En dus ook in combinatie met eten. Mij beviel de hoogst elegante Muscat -en ‘elegant’ is voor mij een uiterst zeldzame omschrijving van een muskaatwijn- uit het kleinste glas het best. Het maakte de wijn wat strakker en daardoor heel fijn bij het zeer pure, fijne gerecht.

Rijk

Het volgende was een rijker, complex gerecht: medaillons van Oosterscheldekreeft met aardappelgnocchi, parmezaan, gerookte paling, kokkels, doperwten en citroen. Met daarbij natuurlijk de wat ‘bredere’ wijnen: Zind 2008 van Zind-Humbrecht en de Grand Vin blanc La Clape 2008 van Château d’Anglès.

Die Zind is een interessante wijn, een Vin de Table van 66% chardonnay en 33% auxerrois. Vin de table? Jazeker, want chardonnay mag in de Elzas voor AOC/AOP-wijn enkel gebruikt worden in Crémant; stille wijn met veel chardonnay wordt dus gedeclasseerd tot Vin de table, bij gebrek aan iets in de categorie IGP. De wijn is goed zuiver, met duidelijke bitters, en doet wat denken aan de droge Jurawijn; zeker aan tafel interessant dus.

Toch deed de 2008 La Clape blanc het wat beter bij het gerecht. Het is een rijke wijn, van 40% bourboulenc (eind oktober pas geoogst en van heel oude stokken), met verder nog 20% grenache blanc, 20% roussanne en 20% marsanne, die in barrique is vergist en opgevoed. Meer dan boeiend.

Nog beter

Hoe boeiend ook, hierna werd zowel qua gerecht als qua wijn even opgeschakeld, want bij het prachtige gerecht van kalfswang, prei, morielje en ganzenlever kwam een van dé signature wines van Zind-Humbrecht: Riesling Rangen de Thann Clos Saint-Urbain. Uit 2006, een lastig, botrytisrijk jaar voor Rangen, zeker niet zo fraai als de 2008 die ik onlangs in Perswijn beschreef, maar desalniettemin zeer karaktervol. En door zijn ontwikkeling en zoete rijkdom ideaal bij het gerecht. Ai, daar doe je het voor!

Hoogtepunt

La pièce mocht er ook wezen: in de oven bereide Anjouduif met bospeen en Taggiasche olijventapenade. En daarbij nog een zeker hoogtepunt van de middag: Château d’Anglès Grand Vin rouge La Clape 2008. In deze wijn speelt mourvèdre een sublieme hoofdrol, bijgestaan door syrah, grenache noir en wat carignan. Maar alles draait hier om mourvèdre, daarvoor is Eric Fabre naar La Clape gekomen, zegt hij zelf.

Hij laat het onmiskenbare karakter van oude mourvèdre prachtig doorkomen, doordat hij een zeer lange, maar gecontroleerde periode van cuvaison toestaat, maar geen nieuw hout gebruikt. Voor waar resulteerde dat bij de 2008 in een karaktervolle mediterrane, maar erg elegante, zachte rode wijn, die het mooie gevogelte perfect begeleidde.

Eye-catcher

En het was nog niet gedaan. Nu ben ik niet zo’n dessert-man (u raadt het wellicht al, meer een kaas-man), maar wat was het dessert bij Parkheuvel op deze maandagmiddag fraai! Raakt u vooral de draad niet kwijt: “Compote van zacht gegaarde gemarineerde ananas met hierop een bal van witte chocolade besneeuwd met kokos. Romig ijs van witte chocolade en een luchtig ananasschuim en ingeblikte ‘ananaskaviaar’”. Na zo’n opsomming verwacht je heel wat, en dat kreeg je ook; een briljant dessert, met als leuke, maar ook lekkere eye-catcher de kaviaar van ananas in een blikje van het huis.

En de wijn? Dat was een andere van Zind-Humbrecht’s beroemde wijnen, een zoete Pinot Gris 2007 uit Clos Jebsal. Voor wie dit niet kent: Clos Jebsal ligt ‘onderaan’ de Grand Cru Brand, bij Turckheim, en brengt vaak de mooiste zoete wijnen van pinot gris van de Elzas voort.

De Pinot Gris Grains Nobles Clos Jebsal 1996, die onze hoofdredacteur ooit eens uit zijn kelder trok, zal ik nooit vergeten bijvoorbeeld: wat een zoete, rokerige rijkdom en gelaagdheid, eindeloos. De wijn uit 2007, een Vendange Tardive met wat botrytis, moet duidelijk nog ouderen, maar doet het op deze leeftijd nog aardig bij het mooie dessert. Over een jaar of 10 zal de wijn pas zijn grootsheid tonen.

Waar het om draait

Het mag duidelijk zijn dat het een zeer boeiende lunch was, met twee uitermate interessante producenten van wijnen, die laten zien waar wijn om draait: herkomsttypering tot in detail, maar ook een hoogste vorm van drinkbaarheid. Vooral de wijnen van Zind-Humbrecht, maar ook die van Château d’Anglès, zijn wijnen waar je uren over kúnt praten, maar waar je zeker niet per sé uren over hóeft te praten om ze te begrijpen en te genieten. Eenmaal in het glas, spreken ze voor zich. Wijn Verlinden kan er trots op zijn.

Lars Daniëls MV.

www.wijnverlinden.nl

www.zindhumbrecht.com

www.chateaudangles.com

www.parkheuvel.nl

Als sommelier of als liefhebber kun je de massa volgen en alleen maar champagne van grote merken kopen. Kwalitatief hoeft daar niets mis mee te zijn, maar origineel is anders.Tekst en fotografie: René van Heusden
Ook heb je een gerede kans dat je een flinke duit meebetaalt aan de marketinginspanningen van zulke huizen. Bedenk echter dat kleine ´boeren´ steeds meer van zich doen spreken met champagnes die een uitgesproken individueel karakter dragen. Champagnes waarmee zij zich als producent onderscheiden en waarmee je je als consument of professional kunt onderscheiden.

Ik proefde recentelijk een serie van zulke karaktervolle, uitermate individuele champagnes van Bérêche et Fils uit Ludes, in het zuidoosten van de Montagne de Reims. Dat gebeurde in het schitterend gelegen restaurant De Fuik aan de Afgedamde Maas in Aalst, op uitnodiging van importeur Freerk de Boer (Icarius) en in het bijzijn van wijnmaker Raphaël Bérêche.

Raphaël is amper dertig, maar een vent die ´het´ duidelijk in zich heeft. In 2004 nam hij de leiding van het in 1847 gestichte wijngoed over en kreeg daarbij in 2008 het gezelschap van zijn jongere broer Vincent. Ze laten zich inspireren door mensen als Anselme Selosse en gelden in Frankrijk terecht als een rijzende ster. Lees er de gidsen maar op na. Hun beider echtgenotes hebben een achtergrond als respectievelijk exportmanager en oenoloog. Daar is kennelijk goed over nagedacht…

Eigen wijngaarden

De Bérêches noemen zich nadrukkelijk propriétaires de vignes: al hun wijn komt uit eigen wijngaarden. Behalve in Ludes liggen die percelen in Chigny-les-Roses, Ormes, Chambrecy, Trepail, Mareuil-le-Port en Festigny. De wijngaarden liggen dus in de Montagne de Reims en in de Vallée de la Marne en zijn aangeplant met pinot noir, pinot meunier en chardonnay. In totaal gaat het om 9.5 hectare, goed voor een jaarlijkse productie van 90.000 flessen. De gemiddelde leeftijd van de stokken is 37 jaar, de gemiddelde opbrengst 60 à 65 hl/ha. Voor de Champagne is dat laag.

Op de achterkant van de informatiemap staat precies aangegeven hoeveel stokken in welk perceel staan. Het zegt iets over de aandacht voor de wijngaard. Aangezien deze biologisch-dynamisch bewerkt wordt, heeft Bérêche permanent negen man in dienst. Die manier van werken is voor hem zo vanzelfsprekend dat hij het er nauwelijks over heeft, laat staan er een moraliserende preek over houdt. Hij heeft het des te meer over wat zich in de kelder afspeelt.

Traditionele vinificatie

Le champagne, c´est pas la bulle. C´est la texture! Raphaël Bérêche wil maar één ding: champagne maken met een crémeux mondgevoel. Romig, zou je dat in het Nederlands kunnen noemen. Rijp en gezond plukken is daarom het devies. En een vinificatie met zo weinig mogelijk corrigerende ingrepen. Een flink deel van zijn stille basiswijnen, en al helemaal die voor de topcuvées, vergist op hout (tweedehands vaten van 350 en 600 liter uit de Bourgogne), een ander deel op tanks. Spontaan uiteraard. Eventuele malolactische gisting mag, maar wordt niet gestimuleerd. De wijn kan zijn natuurlijke gang gaan. Alleen voor de Brut en Extra Brut wordt die gefilterd, voor de andere cuvées niet.

De basiswijnen ondergaan hun tweede vergisting met prise de mousse in flessen die met normale kurken zijn afgesloten en niet met kroonkurken. Volgens Bérêche is dat cruciaal om een minder agressieve mousse te krijgen. En dat maakt het weer mogelijk om de dosage zo laag mogelijk te houden. Er hoeft immers niets gemaskeerd te worden. Het betekent ook dat de flessen met de hand gedegorgeerd worden, met inzet van al die negen medewerkers. Iedere fles wordt bij het degorgeren op de neus gecontroleerd op kurk (TCA).

Maaltijdwijnen

Bérêche produceert een hele reeks champagnes die verder gaat dan de geijkte types. Bijzonder is dat ze allemaal totaal verschillende etiketten dragen. Een teken van eigenzinnigheid? Een andere bijzonderheid, en tegelijkertijd een schoolvoorbeeld van transparantie, is de uitvoerige technische informatie op de rugetiketten. Van wat voor druiven is de wijn gemaakt? Hoe hoog is de dosage? Hoe veel sulfiet is er gebruikt? Wanneer is de fles gedegorgeerd? Bravo, dat zouden meer champagneproducenten moeten doen!

Raphaël Bérêche gaat niet zo ver als Anselme Selosse die pleit voor het karafferen van zijn wijnen, maar hij is wel een vurig pleitbezorger voor grote glazen. Van flûtes moet hij niet zo veel hebben. Liever ziet hij zijn wijnen geschonken in ruime tulpglazen, net als ´echte´ wijn. Voor wie het nog niet geraden had, die wijnen zijn bedoeld als maaltijdbegeleiders. En hoe! Ook een terrine van gerookte Maaspaling en foie gras, een van de smakelijke gerechten die chef Marco Poldervaart van De Fuik tijdens de lunch liet serveren, kunnen ze probleemloos aan. Dat smaakt dus naar meer, te meer omdat de prijs nog buitengewoon vriendelijk is gelet op de zeer hoge kwaliteit!

Proef op de som

De wijnen staan genoemd in volgorde van proeven (en drinken). Vermelde prijzen zijn consumentenprijzen inclusief BTW.

Rosé Brut

Wijn van gelijke delen pinot meunier en pinot noir (allebei 35%), chardonnay en stille rode wijn van pinot noir. Dosage: 4 g/l, sulfietgehalte: 45 mg/l. Lichte kopertint, levendige neus, eerder mineraal dan fruitig, fijne belletjes. Pittige, precieze geur en smaak, licht aardse toets, pinot, mineraal, fris en opwekkend.

Prijs: € 37,50

Extra Brut Réserve

Dosage van slechts 2 g/l. Basisjaargang is 2008, met aanvulling van 30% reservewijnen uit de twee eerdere jaren. Assemblage van gelijke delen pinot meunier en chardonnay en ietsje minder pinot noir. 36 maanden sur lattes. Pikante neus, mineraal, kweepeer, brioche. Droog, maar uitgebalanceerd. Strak, nerveus, citrustoets, mineraal, fijne strengheid van de kalk. Eetchampagne van hoog niveau.

Prijs: € 49,95

Brut Réserve

Visitekaartje en verreweg de belangrijkste cuvée van Bérêche. Assemblage met als basis 2009. Samengesteld uit 25% chardonnay, 25% pinot meunier en 20% pinot noir, zowel op hout als op tank gevinifieerd, en 30% reservewijnen uit 2008 en 2007. Kelderlagering gedurende 24 maanden. Dosage: 8 g/l. Prima basischampagne die direct de huisstijl verraadt.

Prijs: € 29,95

Les Beaux Regards Chardonnay Brut Nature

Blanc de Blancs met zéro dosage, en dat nog wel voor een pure Chardonnay. Dan moet je echt champagne kunnen maken. Afkomstig uit drie percelen, waaronder Les Beaux Regards in Ludes. Basisjaargang: 2008. Wijn op het scherpst van de snede met 36 maandenkelder. Geen sulfiet toegevoegd bij het dégorgement. Briljant, hecht, zinderende spanning, zo puur als maar kan, krijt en kalk. Super elegante terroirchampagne voor de ware aficionado.

Prijs: € 49,95

Instant Le Cran 2004

Laatste jaar met het woord Instant in de naam. Tegenwoordig heet de wijn Le Cran, verwijzend naar een perceel in Ludes. Assemblage van 55% chardonnay, 40% pinot noir en 5% pinot meunier. Ruim 60 maanden sur lattes. Minimale dosage van 2 g/l, 40 mg/l sulfiet. Heel andere stijl dan Les Beaux Regards. Meer kleur, ragfijne mousse, ontwikkelde neus met o.a. hazelnoot, chardonnay, vineus à la witte bourgogne. Complexe smaak, rijp geel fruit, licht rokerig, zachte kruidigheid, romige textuur. Stijl wijn zoals Raphaël Bérêche die naar eigen zeggen het liefst maakt. Begrijpelijk.

Prijs: € 69,95

Vieilles Vignes 2004

Nog een millésimé 2004, maar nu van 60% pinot noir, 30% chardonnay en 10% pinot meunier. Nog niet met kurk gelagerd, maar daarom allesbehalve agressief. In tegendeel. Behoorlijk stevige smaak, breed, pinot, de gebruikelijke minerale toets. Weer een goede wijn die alleen het nadeel heeft na de superieure Le Cran te komen. Die wint het namelijk qua finesse en complexiteit.

€ 55,00

Reflet d´Antan

Een regelrecht curiosum, want de basiswijn is een réserve perpétuelle, een ´eeuwig durende´, in 1985 begonnen solera. Jaarlijks worden de vaten daarvan voor slechts 2/3 geleegd. Het resterende 1/3 deel moet de ´tradities van vroeger´ doorgeven. Assemblage van gelijke delen pinot noir, pinot meunier en chardonnay. Opvoeding van de basiswijn op vaten van 600 liter, 36 maanden sur lattes. Dosage: circa 6 g/l, kan wat variëren. Jaarlijkse productie: 250 magnums. Rijke, weelderige wijn met duidelijke rijpingstonen en houtinvloed. Specerijen, amandel, kreupelhout, paddenstoelen, machtige structuur met enorme inhoud en lengte. Uitgesproken vineus en een schoolvoorbeeld van een wijn met umami. Eigenlijk eten en drinken tegelijk. Champagne buiten categorie.

Prijs: op aanvraag.

Coteaux Champenois Ormes Rouge les Montées 2009

Zeer zeldzame stille wijn op basis van pinot noir met 19 maanden opvoeding en 12,5% alcohol. Gemiddelde kleurintensiteit, helder en levendig. Fruitige geur, morellen, heel zuiver. Vrij lichte smaak, weer mooi fruitexpressie, maar ook de voor dit type wijn kenmerkende hoge zuren. Een wijn waarbij je echt wel móét eten.

Prijs: €144,00. Dat exorbitante bedrag betaal je meer vanwege de zeldzaamheid dan de intrinsieke kwaliteit van de wijn, want eerlijk gezegd koop je voor hetzelfde geld veel betere bourgognes. Of nog beter: een paar flessen voortreffelijke champagne.

Importeur en verkrijgbaarheid

Champagnes van Bérêche worden in Nederland ingevoerd door Icarius Wijnen.

Particulieren kunnen ze bestellen bij een zevental winkels: klik hier voor een overzicht hiervan.

René van Heusden

Er is niet snel een actiever duo te vinden in het organiseren van proeverijen van Zuid-Afrikaanse topwijnen, dan Udo Göebel MV en Arjen Pleij.Tekst en fotografie: Frank Jacobs
Udo Göebel MV – eigenaar van WineMatters, importeur van Zuid-Afrikaanse wijnen – en Arjen Pleij – MV in spe en Food & Beverage manager van Kasteel Engelenburg in Brummen, begonnen in april 2011 met een proeverij van wijnen die ooit vijf sterren in de Platter’s South African Wine Guide hadden gekregen.

Daarop volgde in januari van dit jaar de proeverij van de beide Bordeauxblends De Toren ‘Fusion V’ en Kanonkop ‘Paul Sauer’, door velen tot de absolute top in hun genre van Zuid-Afrika gerekend. Hierna was het nu klaarblijkelijk de hoogste tijd voor een derde proeverij in iets meer dan een jaar van Zuid-Afrikaanse icoonwijnen.

Vineus bolwerk

Het thema was ditmaal 'wijnen gemaakt door leden van de prestigieuze Cape Winemakers Guild die ooit op een van diens jaarlijkse veilingen onder de hamer waren gekomen'. Uiteraard vond ook deze proeverij weer plaats in het vineuze bolwerk van Zuid-Afrika in Europa, zijnde het prachtige Kasteel Engelenburg in Brummen, dat met meer dan 200 Zuid-Afrikaanse wijnen op de wijnkaart de grootste collectie wijnen uit dat land in Europa heeft.

Het begin

Het begon ooit allemaal op 24 augustus 1982, toen acht onafhankelijke wijnmakers bijeenkwamen en besloten tot de oprichting van de Cape Independent Winemakers Guild. Deze oprichters waren Peter Finlayson, Walter Finlayson, Jan Coetzee, Etienne le Riche, Kevin Arnold, Braam van Velden, Billy Hofmeyer en Achim von Arnim. Zij waren op dat moment niet aangesloten of betrokken bij de grote bedrijven van die tijd, zoals KWV, Distillers en Stellenbosch Farmers Winery.

Nu, dertig jaar later, is het gilde gegroeid tot 45 leden. Dat lidmaatschap is overigens louter op invitatie. Het is niet mogelijk je als wijnmaker aan te melden voor deze exclusieve club. Nee, je dient door de andere leden van het gilde gevraagd te worden. Ook is een wijnmaker op persoonlijke titel lid van het gilde en niet het bedrijf waarvoor hij werkt. Bij een eventuele overstap van een wijnmaker naar een andere werkgever blijft hij dus gewoon lid van het gilde.

De doelstellingen

Een belangrijk initieel doel van het gilde was natuurlijk kennisuitwisseling en mede daardoor een verhoging van de kwaliteit van de wijnen van de leden. Daarnaast behelst het lidmaatschap van het gilde tegenwoordig ook meerdere sociale aspecten. Zo werd in 1999 in samenwerking met sponsor Nedbank het Cape Winemakers Guild Development Trust opgericht, met als doel sociale ontwikkeling en voortgezet onderwijs voor kinderen uit de wijngebieden, waarbij met name kinderen die afkomstig zijn uit de 'previously disadvantaged communities' middels subsidies in staat worden gesteld bepaalde vormen van (hoger) onderwijs te volgen.

Sinds 2006 bestaat ook het Cape Winemakers Guild Protégé Programme, dat ten doel heeft veranderingen in de wijnindustrie tot stand te brengen door het opleiden van wijnmakers uit diezelfde ‘voorheen achtergestelde groepen’ middels het toekennen van beurzen voor studiekosten en driejarige stageperiodes bij leden van het gilde.     

De veiling

Maar wellicht het bekendst is het gilde toch door de Cape Winemakers Guild Auction, die sinds 1985 jaarlijks wordt georganiseerd. Daarbij komen de mooiste wijnen van de leden, die exclusief en in veelal kleine hoeveelheden voor de veiling worden geproduceerd, onder de hamer.

In het verleden werden alleen wijnen geveild die in een blindproeverij goedgekeurd waren door een panel van leden. Indien de wijn van een lid drie jaar achtereen gewogen en te licht bevonden werd, leidde dat zelfs tot het royement van de betreffende wijnmaker… Tegenwoordig kunnen in principe alle leden van het gilde wijnen voor de veiling inbrengen, mits die vrij van technische gebreken en van uitstekende kwaliteit zijn.

De openbare veiling wordt traditioneel gehouden op de eerste zaterdag van oktober. Uiteraard is het de bedoeling middels de veiling ook fondsen te werven voor het Cape Winemakers Guild Development Trust en het Cape Winemakers Guild Protégé Programme.

De proeverij   

De bijeenkomst in Kasteel Engelenburg werd voor de 14 aanwezigen een absoluut memorabele happening. De proeverij  telde in totaal 27 wijnen, waarna er bij het diner nog eens 6 andere wijnen in de glazen kwamen, waarmee het totaal dus op maar liefst 33 CWG wijnen kwam. De wijnen in de proeverij varieerden in leeftijd van 1984 tot 2010 en werden in acht verschillende flights van steeds twee, drie of vier wijnen met een zekere overeenkomst – bijvoorbeeld met betrekking tot druivenras(sen) – geschonken.

Zonder meer kan gesteld worden dat deze speciale veilingwijnen van de beste wijnmakers van Zuid-Afrika hun reputatie waarmaakten. Daarbij was opmerkelijk dat een aantal van de oudste wijnen zich bijzonder goed presenteerde. Zo startte de proeverij met een nog altijd levendige Villiera Chardonnay Brut 1999; toonde de oudste wijn van de proeverij, een Bordeauxblend van Kanonkop uit 1984, een bijna klassiek Bordeauxkarakter, en kregen we bij het diner een Morgenhof Cabernet Franc 1995 in het glas die nog altijd alive and kicking was.

Het voert uiteraard te ver om alle wijnen uitgebreid te beschrijven, maar een lijstje met mijn persoonlijke favorieten wil ik u natuurlijk niet onthouden:

Mijn 5 persoonlijke favorieten bij de witte wijnen (met daarbij met een ♥ mijn top 3):

Flagstone ‘Happy Hour’ 2009 (semillon/sauvignon/viognier)

Teddy Hall Chenin Blanc Auction Reserve ‘Hendrik Biebouw’ 2010 ♥

Flagstone Chenin Blanc Reserve ‘The Glass Carriage’ 2007 ♥

Ataraxia CWG Chardonnay 2010

Paul Cluver Chardonnay ‘The Wagon Trail’ 2009 ♥

Mijn 5 persoonlijke favorieten bij de rode wijnen (met daarbij met een ♥ mijn top 3):

Jean Daneel Auction Reserve 2003 (75% cabernet sauvignon, 25% merlot)

Kaapzicht Cabernet Sauvignon Reserve 2001 ♥

Adi Badenhorst 2005 (40% cabernet sauvignon + 20% cabernet franc/petit verdot/malbec)

Ludditte ‘The Chosen One’ 2008 (92% shiraz, 8% cabernet sauvignon) ♥

Cederberg Shiraz ‘Teen die Hoog’ 2008 ♥

Proeven en bieden?

De volgende Cape Winemakers Guild Auction zal plaatsvinden op zaterdag 6 oktober 2012 vanaf 09.00 uur in het Spier Conference Center in Stellenbosch. Meebieden is voor eenieder mogelijk.

En… geheel onvoorbereid hoeft dat niet te geschieden. Op 10 september komt Niels Verburg, lid van het Cape Winemakers Guild, naar Nederland om een flinke serie wijnen te laten proeven die een kleine maand later geveild zullen worden. Deze proeverij zal plaatsvinden in Haarlem. Voor nadere informatie hierover kunt u contact opnemen met Udo Göebel MV: udo@winematters.nl

Frank Jacobs

www.capewinemakersguild.com

www.wosa.co.za

www.engelenburg.com

www.winematters.nl

“Vijf jaar geleden hadden we geen Duitse wijn in ons assortiment”, zegt Erik Muller van Pasteuning, “en kijk nu, we trekken 100 gasten met Duitse topwijnen”. En inderdaad, alhoewel Duitse wijn steeds geliefder wordt, blijft het opvallend dat er op een wat sombere, winderige zondagmiddag zoveel mensen naar Nevy aan het IJ zijn gekomen om te genieten van een lunch met daarbij de wijnen van twee van Duitslands betere producenten, beide leden van de VDP: Weingut Wagner-Stempel (Rheinhessen) en Weingut Jean Stodden (Ahr).

Allereerst, de randvoorwaarden voor zo’n tasting lunch waren dan ook perfect ingevuld. Erik en zijn zeer charmante partner Marjolijn Blom hadden met Nevy voor een prima locatie gezorgd, en voor een interessante chef voor de gelegenheid: niemand minder dan Alain Caron. Hij had samen met het team van Nevy een zeer smakelijk en boeiend menu samengesteld, dat de wijnen misschien niet altijd optimaal tot hun recht deed komen, maar zeker voldoende eer aan deed.

Maar allerbelangrijkst natuurlijk was de aanwezigheid in persoon van de twee wijnproducenten: Daniel Wagner en Alexander Stodden. Hun wijndomeinen behoeven voor de wijnliefhebber hopelijk nauwelijks introductie meer, maar wellicht nog wel wat extra toelichting.

Wagner-Stempel

Weingut Wagner-Stempel is gevestigd in Siefersheim, een dorpje in een westelijk deel van Rheinhessen, dat de romantische naam Rheinhessische Schweiz heeft toebedeeld gekregen. Het is prima te bereiken vanaf de A61, maar wie afslag 52 bij Gau-Bickelheim neemt, zal niet direct een romantisch gevoel krijgen. Het landschap wordt aanvankelijk namelijk gedomineerd door moderne windmolens en enorme bedrijfspanden. Pas bij het naderen van Wöllstein en later Siefersheim wordt enige associatie met Zwitserland denkbaar, en wordt het heuvellandschap fraai.

Daniel Wagner’s twee beste wijngaarden liggen op twee van die heuvels: Heerkretz op de zuidflank van Goldenes Horn en Höllberg op de zuidhelling van de Ölberg. Het zijn een paar van de hoogst gelegene Lagen van Rheinhessen, dat -mocht u dat beeld nog hebben- allang niet meer het gebied is van de notoire Liebfraumilch, maar juist van misschien wel de allerbeste droge Rieslings van Duitsland.

Daniel’s Rieslings die deze middag op tafel kwamen, bewezen dat ten overvloede. Maar er is meer dan riesling in Rheinhessen en bij Wagner-Stempel. Ook silvaner kan zeer overtuigende wijnen geven, alsmede de Burgundersorten (de pinots in alle kleuren) en succesvolle nieuwelingen als scheurebe.

Jean Stodden

In tegenstelling tot Rheinhessen, is het kleine dal van de Ahr vrijwel overal landschappelijk erg aantrekkelijk. Bovendien is het een stuk dichterbij; vanuit ons land is het van vele plekken binnen drie uur te bereiken. Het is dan ook geliefd bij ons Nederlanders, ook om de prachtige wandelroute door het dal: de Rotweinwanderweg.

De topwijnen uit dit noordelijke wijngebiedje, dat slechts iets meer dan 500 hectare aan wijngaarden telt, zijn dat echter veel minder. Dat heeft ook met de prijzen te maken: de betere wijnen kosten al gauw meer dan € 20,00 en dat is niet niks. Die betere wijnen zijn hier bijna uitsluitend gemaakt van pinot noir, spätburgunder dus; die mooiste der blauwe rassen staat er op alle beste plekken van het deels erg nauwe dal van de Ahr, die niet meer is dan een flinke beek trouwens.

Nog in het nauwe westelijke deel van het dal ligt het dorpje Rech, waar Weingut Jean Stodden zit. Het wordt sinds 2001 geleid door Alexander Stodden, die daarvoor o.a. stage liep in Oregon, hét pinot noir-gebied van de USA. Stodden’s ‘thuiswijngaard’ is de Recher Herrenberg, die direct achter het wijngoed oprijst. Maar ook in andere beroemde Lagen van het Ahrtal, zoals Ahrweiler Rosenthal en Neuenahrer Sonnenberg, heeft Stodden prachtige percelen.

De wijnen van Wagner-Stempel bij het eten

Zoals gezegd, Alain Caron en Nevy hadden voor een boeiend menu gezorgd, dat begon met een heerlijke kroket, met een vulling van witte asperges, alles lekker hoog op smaak. Daarbij kwam de Siefersheimer Silvaner 2011 van Wagner-Stempel, die door Daniel een dag eerder ‘van het vat’ was getapt, een zogenaamde Faßprobe dus. Dat is weleens link, maar pakte prima uit. Die Siefersheimer Silvaner 2011 is een knappe wijn, gezien het jaar, want 2011 kenmerkt zich nogal door een laag zurengehalte, iets dat silvaner snel opbreekt. Maar niets daarvan in Daniel’s versie, van druiven uit hogergelegen percelen uit Höllberg.

De Silvaner werd gevolg door de Siefersheimer Weißburgunder 2010, geschonken bij een coquille op een groene saus met daarin doperwten en paling. Een heerlijk gerechtje, en prachtig van kleur bovendien, waarbij de Weißburgunder prima aansluiting vond. Maar echt spannend wordt het met deze druif zelden. En om dan toch maar te vergelijken: silvaner heeft gewoon wat meer karakter, hoe goed gemaakt -want heel mooi elegant- de Siefersheimer Weißburgunder 2010 van Wagner-Stempel ook is.

Bij het volgende gerechtje, een volledig vegetarisch bordje met allerlei in hun eigen bouillon gegaarde groenten, kwamen twee Rieslings: Vom Porphyr 2009 en het Grosses Gewächs Heerkretz 2008. Hoe lekker en puur het gerecht ook was, dit is een klassieke fout: veel Riesling lijkt namelijk licht en slank, maar heeft in feite zoveel power en lengte, vooral door de mooie wijnsteenzuren, dat er na een paar tellen weinig overblijft van zo’n subtiel groentegerecht. Überhaupt, Riesling blijft vaak zo zichzelf, dat een echt goede combinatie met eten lastig is.

Maar dat wil niet zeggen dat het niet prettig was om twee zulke mooie wijnen te drinken bij zo’n fijn gerecht, integendeel. Vom Porphyr, een selectie van de meest stenige delen van de Erste Lage Heerkretz, is een van mijn favoriete Rieslings van Duitsland überhaupt. En 2009 is een bijzondere schoonheid, die velen bekoort, en terecht.

Het Grosses Gewächs Heerkretz uit het frissere jaar 2008 is echter nog fraaier, en klassieker; zeldzaam intens en krachtig, maar o zo verfijnd, met een zeer lange afdronk. Droge Riesling op zijn allermooist, zonder enige twijfel! Maar natuurlijk kan Daniel ook geweldige zoete Riesling maken, zoals de Auslese 2006 uit Heerkretz bewees bij het aparte kaas-fruit-dessert.

De wijnen van Stodden bij het eten

Een tweetal slim uitgedachte en erg smakelijke vleesgerechtjes waren er daarna om diverse Spätburgunders van Stodden (die trouwens ‘pinot noir’ gebruikt op het etiket) eer aan te doen, en dat lukte zonder meer.

Dat kwam vooral ook door het gebruik in beide gerechtjes van zoetige specerijen, zoals five spice, iets dat bijna altijd fijn samen gaat met goede wijnen van pinot noir, zeker als deze meer hebben dan enkel fruit. En dat hebben de wijnen van Stodden zeker. Bij de confit de canard met een vijg en een likje stroperige saus met die five spice-kruiden, kwamen de gewone Pinot Noir 2010 en de Pinot Noir JS 2009. Over de zuiverheid van de eerste wijn was wat discussie: ondanks het openen van extra flessen bleef ook ik een lichte muffige toon waarnemen, die door Alexander aan het glaswerk werd geweten.

Met de 2009 JS was gelukkig helemaal niets mis, sterker nog, dit is een prachtwijn,  en een mooi voorbeeld van het schitterende jaar dat 2009 is voor de Ahr. De wijn heeft een boeiend aroma van rijpe kersen, met gerookte tonen en het is alsof je de warme leisteen- en grauwackebodem ruikt. De smaak heeft de breedte en rijpheid van 2009, met mooie wat vlezige tannine, die extra structuur geeft, en is nu al heel harmonieus. Kopen zou ik zeggen.

Twee Pinot Noirs uit Stodden’s Heimlage Recher Herrenberg kwamen daarna op tafel, bij ‘een papje’, zoals Caron het gekscherend noemde. Officieel heette het Boerenlamspeper met linzen en een roscae van paddestoelen, een lekker stoofpotje met weer dat zoetig-kruidige dat zo gemakkelijk een smaakverbinding maakt pinot noir. De ‘gewone’ Recher Herrenberg 2008, zoals de wijn heet die net geen Grosses Gewächs wordt, was voor mij een van de hoogtepunten van de middag.

Dit is zó typerend Ahr, met zure kersen, lichte rokerige tonen en een hoogst elegante smaak; een unieke wijn, die alleen van de Ahr kan komen, en waarbij zich de eeuwige en meestal onzinnige vergelijking met Pinot Noir uit de Bourgogne niet kan opdringen. Dit is pinot noir van leisteen en die hebben ze in de Bourgogne niet.

Het vrij krachtige gerecht echter benadrukte wat teveel de zuren van de 2008. De wijn die er naadloos op aansloot, was het Recher Herrenberg Grosses Gewächs 2007. Dit is een kanjer van een wijn, vol warmte, kruidigheid (ook van het hout) en power van dat warme jaar. De smaak zal velen overtuigen, de prijs daarentegen zal ook weer velen afschrikken, want we hebben het hier over een wijn die € 79,95 moet kosten.

Het is typerend dat men in de Ahr, zo vlakbij de rijke grote steden Köln en Bonn, dat soort prijzen kan vragen voor de beste wijnen. En iets waar de producenten aan de Moezel, die meestal meer dan een uur moeten rijden om een serieuze stad tegen te komen, bijvoorbeeld vaak met een mengeling van ongeloof en afgunst naar kijken.

Vineuze hoogtepunten

De producenten, Nevy en in het bijzonder Pasteuning kunnen terugkijken op een bijzonder geslaagde middag. Een goed georganiseerde maar ook lekker informele middag, met goed eten en vol vineuze hoogtepunten, die nog maar eens aantoonde hoe hoog het niveau van de betere Duitse wijnproducenten inmiddels is. Het is prachtig om te zien dat goede Duitse wijn aan het IJ zoveel wijnliefhebbers trekt. Met dank aan Pasteuning.

Wijnhandel Pasteuning, Willemsparkweg 11, Amsterdam (www.pasteuning.nl)

Nevy Amsterdam, Westerdoksdijk 40 (www.nevy.nl)
Lars Daniëls MV.

Foto’s: Pasteuning

Van boven naar beneden:

1

Achterste rij: Martijn Nijntjes (chef Nevy) – Michiel van der Eerde (corporate chef IQ creative) – Erik Muller (eigenaar Pasteuning)

Voorste rij: Daniel Wagner (Wijnmaker Wagner-Stempel) – Alexander Stodden  (Wijnmaker Jean Stodden) – Alain Caron (freelance chef)

2 Gerecht dat geserveerd werd bij de riesling, volledig vegetarisch

3 Kaasdessert dat bij de riesling auslese werd geserveerd

4 Alle geproefde wijnen

Elke wijnimporteur moet ergens beginnen. Het vertrekpunt is vaak de eerste wijnliefde; het land of de streek die het hart wist te veroveren. Deze liefde wordt de motor van het importeursbedrijf en is precies wat deze kleine wijnimporteurs aantrekkelijk maakt. Tijd voor een nadere kennismaking!Tekst: René van Heusden
In deze nieuwe serie op de Perswijnsite spreken we met een aantal importeurs die we in de afgelopen weken al een beetje hebben leren kennen: de kleine wijnimporteurs. Deze importeurs halen per jaar gemiddeld niet meer dan 25.000 flessen naar Nederland en bewaken zorgvuldig de korte lijnen met wijnproducenten die ze vertegenwoordigen. Hun passie en liefde voor hun specialisatie is onomstreden. Aflevering 1: Marga van Winsen van Rhône Value Wines.

Marga van Winsen (1965) werkte aanvankelijk als vermogensbeheerder en was in die hoedanigheid onder meer betrokken bij het Orange Wine Fund. Maar ze wilde meer doen met wijn: zelf importeren! En dus richtte ze na een jaar van afweging en voorbereiding in 2009 haar eigen bedrijf Rhône Value Wines op.

Ze had (en heeft) een enorme liefde voor eten en drinken en was al sinds 1990 zeer actief met wijn. Dus wat is er dan mooier om van je hobby je werk te maken? Niet onbelangrijk: als bedrijfseconoom had ze ook voldoende bagage om een eigen onderneming te starten. Wijnhandel speelt zich immers niet af in sprookjesland, maar in een nuchtere werkelijkheid. Op beurzen kun je moeilijk om Marga heenkijken, want ze verkoopt haar wijnen met flair en enthousiasme. Ze heeft zich gespecialiseerd in Rhônewijnen, dat mag wel duidelijk zijn.     

Van waar de bedrijfsnaam?

"Mijn aandachtsgebied RHÔNE kan op vrijwel ieder niveau wedijveren met gelijk geprijsde wijnen uit bijvoorbeeld Bordeaux of Bourgogne, terwijl de WINES door veel wijnliefhebbers worden ondergewaardeerd – onbekend en dus onbemind –, terwijl hier veel ‘VALUE for money’ te vinden is."

Waarom heb je voor deze specialisatie gekozen?

"Daar heb ik verschillende redenen voor gehad. Ten eerste mijn persoonlijke voorkeur voor Syrah van granietbodem. Daarnaast het onderscheidend karakter van de Rhône: de diversiteit is groot en de streek heeft alles voorhanden: bubbels, zoet, wit, rosé en rood. Ten derde is het gebied naar mijn mening ondergewaardeerd, en zag ik kans daar verandering in aan te brengen. Waarschijnlijk mede om die reden, was er nog niemand op de Nederlandse markt zo nadrukkelijk in dit gebied gespecialiseerd, en ben ik in deze leemte gesprongen."

Wie is of zijn je doelgroep(en)?

"Particulieren vormen iets meer dan de helft met 55%, horeca is goed voor 40% en de resterende 5% bestaat uit wederverkoop aan wijnwinkels en webshops."

Hoe communiceer je met bestaande en potentiële nieuwe klanten?

"Op alle mogelijke manieren! Om te beginnen heb ik een informatieve website met ook een webshop [en met verwijzingen naar sites van collega-importeurs, RvH]. Ook verstuur ik acht keer per jaar een nieuwsbrief en ben ik actief via de sociale media. Verder werk ik met advertenties in wijnladen en landelijke kranten en hoop ik natuurlijk op interviews en goede recensies in de media. En natuurlijk organiseer ik zelf proeverijen, ben ik aanwezig op beurzen en doe ik mee aan concoursen."

Wat zijn je ervaringen tot nu toe? Is het meegevallen of tegengevallen?

"Wat me meegevallen is, is de groei in omzet ondanks de economische crisis. Hoewel de kosten voor de baten zijn gegaan, zal ik conform het business plan naar verwachting in 2012 break-even draaien. Ik heb nog geen minuut spijt gehad van mijn beslissing om voor me zelf te beginnen, ondanks de lange werkweken. Wat goed doet is, is de brede erkenning voor het concept en de kwaliteit van het gebodene. Wat me dan weer tegengevallen is, is de onbeschoftheid in handelswijze van sommige collega’s en het hoge amateurgehalte van veel kleine collega-wijnaanbieders."

Heb je onverwachte dingen meegemaakt?

"De horeca blijkt moeilijk te penetreren. Maar het bouwen van relaties met een lange-termijn horizon, zonder concessie te doen aan kwaliteit en integriteit, werpt na 2,5 jaar absoluut zijn vruchten af."

"Ook niet echt verwacht was het gedrag van concurrenten die op mijn portefeuille afgaan, waardoor ik exclusiviteit verlies bij die producenten die voor volume op korte termijn kiezen. Gelukkig zijn vooral de kleine boeren tot nu toe wel loyaal en wordt ‘de concurrent’ terugverwezen maar mij als zijnde hun Nederlandse importeur."

Heb je medewerkers?

"Nee, ik heb bewust gekozen voor eenmansbedrijf, met uitsluitend hulp van vaste mensen tijdens proeverijen en beurzen. Daarnaast heb ik veel geïnvesteerd in automatisering en heb ik de levering aan met name particulieren uitbesteed."

Hoe is je assortiment opgebouwd?

"Het assortiment van Rhône Value Wines telt in totaal 190 wijnen, met telkens twee tot zes complementaire producenten uit alle cru´s van de Rhône en de buitengebieden Ventoux, Luberon en Costières de Nîmes. Ik probeer daar nu wel enige rationalisering in aan te brengen door bijvoorbeeld het terugbrengen van wijnen uit Châteauneuf-du-Pape. Die zijn breed vertegenwoordigd op de Nederlandse markt en bieden minder value for money.

Verder heb in een enkele producent uit het noordelijk stroomgebied van de Rhône, lees: Savoie – en heb ik de ambitie om een of twee Zwitserse producenten te vinden. Tenslotte heb ik nog een handvol producenten uit de zuidelijke periferie, d.w.z. uit Bouches du Rhône en Provence."

Kun je vijf wijnen noemen die volgens jou representatief zijn voor je aanbod?

"Met genoegen. Voor alle wijnen geldt dat ze volgens mij prima ´value for money´ bieden:

– Domaine Escaravailles Galopine, Côtes du Rhône

Eigenlijk is alles wat deze boer produceert indrukwekkend, maar de witte Galopine heeft de verfijndheid van een noordelijke Rhônewijn en is verleidelijk lekker.

– Domaine du Tunnel Cuvée Prestige, Saint-Péray

Volwaardig alternatief van witte bourgogne op basis van marsanne/roussane. Moet je na 5-6 jaar eens proeven!

– Domaine Pierre Gonon, Saint-Joseph

Mijns inziens een van de beste wijnen in rood én wit uit de appellation. De broers Jean en Pierre werken biologisch werken op een terrein waar vrijwel niemand zich daaraan waagt, al helemaal niet zonder dikke portemonnee.

– Franck Baltazar Chaillot, Cornas

Pure syrah van graniet, van een onbekende kleine producent met nog geen 2 hectare. Traditioneel gemaakt, maar met een fluweel karakter en prachtige structuur. Voor als Clape niet is te verkrijgen of gewoonweg te duur is geworden hét alternatief binnen de appellation!

– Saint Jean du Barroux Cuvée La Pierre Noire, Ventoux  

Waanzinnige terroirwijn uit het warme zuiden met finesse en indrukwekkende bewaarpotentie."

Wat zijn je plannen voor de nabije toekomst?

"De opening van een Salon du Rhône, een proeflokaal voor consumptie en verkoop van uitsluitend streekproducenten uit de Rhône. We hebben al confit, worsten, oliefolie, nectar en allerhande conserven die we tijdens proeverijen aanbieden."

"Mijn ambitie is om klein te blijven en vooral lol en liefde voor het product te behouden. En om veel ter plekke te zijn om te leren de producenten en moeder natuur. Ook dit jaar zal ik weer twee tot drie 3 weken rond de oogsttijd in de Rhône. Niet vliegen op de automatische piloot of blindstaren op kortetermijnwinst, wel werken aan een duurzame bedrijfsvoering, waaruit op termijn een bescheiden doch reëel bestaansrecht kan worden verkregen."

www.rhonevaluewines.eu

René van Heusden

foto's: Marga van Winsen

Of Frank Jacobs ML, Lars Daniëls MV en ik zelf eens een keer met Alain Jacobs van het Informatiebureau voor Duitse Wijn mee wilden naar Nico Knott voor een bijzondere proeverij en een hapje eten?
De naam Knott zal waarschijnlijk niemand in Nederland iets zeggen. Hij is immers geen eigenaar van een opkomend wijngoed aan Rijn of Moezel. Wie Knott dan wel is? Hotelier, restaurateur en wijnhandelaar in Nidrum. Nidrum? Een gehucht in de Belgische Oostkantons, de streek waar Alain Jacobs zelf ook vandaan komt.

De Oostkantons vormen het Duitstalige gebied dat door België na de Eerste Wereldoorlog geannexeerd werd ter compensatie van de geleden verliezen. De stemming waarbij de bevolking zich over de wenselijkheid hiervan mocht uitspreken, was een wassen neus.

Vandaag de dag lijken de ongeveer 70.000 Duitstalige Belgen zich echter prima op hun gemak te voelen met hun bijzondere minderheidsstatus. Ze wonen in ieder geval in een heerlijk landelijke omgeving tussen Eifel en Ardennen, met heuvels, weilanden, bossen en het beroemde natuurgebied Hohes Venn (voor de Waalse buren: Hautes Fagnes). Als er dan ook nog een lentezon straalt, lijkt de stemming moeilijk meer kapot te kunnen gaan. Kortom, het schoolreisjesgevoel.

Warsteiner, whisky en wijn

Wanneer je in Nidrum aankomt bij Hotel-Restaurant Vier Jahreszeiten, ziet dat er aan de buitenkant uit als een normale horecagelegenheid. Binnen is sprake van een ´rustieke´ inrichting. Landelijk Duits, inclusief schlagermuziek.

Wat direct opvalt, zijn de gigantische collecties distillaten, met een prominente plaats voor single malt whisky´s. Dat houden we dus even in gedachte voor het digestief. Eerst een paar glazen Warsteiner van de tap om het palaat voor te bereiden op de proeverij die ons te wachten staat.

Dat gastheer Knott en zijn vrouw Sylvie uitstekend Nederlands spreken, is niet verwonderlijk. Van hun gasten komt namelijk 80% uit Vlaanderen. Die komen hier om Bruegheliaans te tafelen en te drinken. Wijn vooral. Niets is hier immers onmogelijk. Het bewijs daarvoor krijg je wanneer je je een weg baant door Knotts opslagruimte. Met kisten, dozen en flessen volstrekt chaotisch op en naast elkaar. Uit alle windstreken en met alle grote namen. Om van te watertanden!

Half miljoen flessen

Tja, Nico Knott is in menig opzicht een fenomeen. Zeggen dat hij gek is van wijn, is een understatement. Idem dat hij prettig gestoord is. Hoe veel wijnhandelaren houden er een voorraad van ruim een half miljoen (!) flessen op na, verdeeld over diverse opslagplaatsen? In hoe verre dit commercieel verantwoord is, doet hier niet ter zake, al laat het antwoord zich wel raden.

Het is dus geen wonder dat hij over onwaarschijnlijke hoeveelheden gerijpte (en vergane) wijnen beschikt. Wijnen die je ook als particulier kunt kopen, veelal tegen zeer aantrekkelijke prijzen. Het is maar een weet én een uitstapje naar die mooie Oostkantons dubbel en dwars waard.

Straffe exercitie

Zoals al bleek uit zijn gigantische voorraad, is Nico Knott iemand die moeilijk maat kan houden. Dat wordt helemaal duidelijk wanneer we zijn proeflijst onder ogen krijgen: 43 Rieslings en 29 Spätburgunders. Plus nog wat last minute toevoegingen. Omdat hij heel goed thuis is in Duitsland, heeft hij bij iedere wijn een verhaal te vertellen. Interessant, maar wanneer je dik vier uur geproefd hebt en nog maar net over de helft van de lijst bent, dan wil je er eigenlijk gewoon mee kappen en eindelijk eens aan tafel gaan voor iets hartigs.

We hadden ons eerlijk gezegd een meer Bourgondisch dan Spartaans verblijf in Nidrum in het vooruitzicht gesteld. Kijken naar Borussia Mönchengladbach tegen Bayern München hebben we,

met enige pijn in het hart, dan al opgegeven. Hoewel onze gastheer niet geamuseerd is, besluiten we unaniem om na de tigste wijn gewoon in het restaurant aan tafel te gaan zitten. Genoeg is genoeg. We zijn ten slotte geen Albert de Jong. De rest proeven we de dag erna wel.

Hoe het toch nog goed kwam

En eerlijk is eerlijk, we worden getrakteerd op een maal dat er mag zijn. Uit een keuken waarin gebruik van boter, wijn en truffels niet geschuwd wordt. Heerlijk! Helemaal met een Spätburgunder R 2001 van Huber erbij. Zo zien we dat graag en we begrijpen nu ook waarom die Vlamingen hier zo graag komen. Omdat het toch Ruhetag is, mogen we na afloop rustig binnen een havanna roken. Met uiteraard een decent glas cognac binnen handbereik. Nou ja, het kunnen er ook twee geweest zijn.

Riesling steelt de show

Maar goed, wat hebben we als supertrio van Perswijn nu eigenlijk geproefd? Gerijpte Rieslings en Spätburgunders dus. En wat bleek? De Rieslings, met een groot aandeel wijnen van de Moezel, wonnen het qua houdbaarheid van de Spätburgunders, simpelweg omdat het in Duitsland tot voor kort ontbrak aan expertise om serieus rood te produceren. Die is er, enkele pioniers uit de jaren negentig niet te na gesproken, pas de voorbije jaren op grote schaal gekomen. Later dit jaar meer over dat thema in Perswijn. Echte koopjes, zoals bij de Rieslings, zijn er trouwens ook veel minder te vinden. Onderstaande prijzen zijn per fles, exclusief 21% BTW.

Mijn onbetwiste nummer 1:

Riesling Brauneberger Juffer-Sonnenuhr Kabinett 1985, Mosel

Weingut Fritz Haag, € 12,00

Evenmin te versmaden:

Riesling QbA 2001, Saar

Weingut Bert Simon, € 5,75

Riesling Wiltinger Braunfels Kabinett 1990, Saar

Weingut Bernd Van Volxem, € 8,45

Riesling Serriger Würtzberg Spätlese 1999, Saar

Weingut Bert Simon, € 8,80

Riesling Durbacher Kochberg Spätlese 2004, Baden

Weingut Heinrich Männle, €  9,80

Riesling Erbacher Marcobrunn Kabinett 1994, Rheingau

Weingut Freiherr Langwerth von Simmern, € 10,10

Riesling Serriger Herrenberg Auslese 1983, Saar

Weingut Bert Simon, € 11,50

Riesling Ayler Kupp Spätlese 1989, Saar

Weingut Peter Lauer, € 12,00

Riesling Kaseler Kehrnagel Auslese 1989, Saar

Weingut Bert Simon, € 12,40

Riesling Koberner Uhlen Auslese trocken 1999, Mosel

Weingut Von Schleinitz, € 12,80

Riesling Ihringer Winklerberg Spätlese trocken *** 2000, Baden

Weingut Dr. Heger, € 15,80

Riesling Bernkasteler alte Badstube am Doctorberg Auslese 2001, Mosel

Weingut Dr. Pauly-Bergweiler, € 23,30

Hotel-Restaurant Vier Jahreszeiten

Bermicht 8, B – 4750 Nidrum

www.hotel4jahreszeiten.com

René van Heusden ML