Achtergrond & Interviews

Wie ooit les gehad heeft van Frank Smulders MW kan het beamen: hij weet (uiteraard) álles van wijn en is een bevlogen docent met gevoel voor humor. Combineer dit met de degelijke opzet van een WSET-cursus en je hebt een formule die niet stuk kan. De cursus op niveau 3 die hij komend najaar geeft, is een absolute aanrader.Tekst: Anda Schippers
 De cursussen van de Wine and Spirit Education Trust (WSET) hebben een goede reputatie. Ze zijn te volgen van niveau 1 (beginners) t/m 5 (Weinakademiker) en worden internationaal erkend. Master of Wine Frank Smulders geeft al jaren les op alle niveaus, maar dat hij alle lessen van één cursus verzorgt, is uitzonderlijk.

“Een buitenkans voor iedereen die de overstap van beginner naar gevorderde wil maken”, zegt Jenny van Lieshout (foto), die zelf ook docent is bij de WSET en deze cursus organiseert. “Frank vertelt met zoveel enthousiasme en op zo’n heldere manier dat zelfs complexe materie makkelijk te begrijpen is. Wereldwijd wordt er normaal gesproken pas op niveau 4 door Masters of Wine onderwezen. Het is een unieke kans om op gevorderdenniveau al kennis bijgebracht te krijgen van iemand met zoveel kennis en ervaring.” Daar komt nog bij dat deze cursus op maandagmiddag gegeven wordt: dat maakt het voor mensen die in de horeca werken extra aantrekkelijk.

Plezier

Frank, die in 1992 Master of Wine werd, werkt op dit moment als wine director van twee hotels in Oostenrijk en Zwitserland – ‘met de grootste wijnkelder ter wereld’ – en is bezig een wijnonderzoeks- en opleidingsinstituut in Zwitserland op te zetten.

“De resterende tijd steek ik in het lesgeven voor de WSET, zowel in Nederland als in het buitenland. Ik geef les aan beginners, gevorderden en studenten op topniveau. En ik beleef aan alle niveaus en alle cursisten evenveel plezier. De lol zit ’m erin mensen wijzer te maken op het gebied van wijn. As ze daar positief op reageren, wat vrijwel altijd het geval is, dan is en blijft dat leuk om te doen.”

Veel kennis in korte tijd

Nederland kent meer goede wijnopleidingen, zoals het bekende SWEN. Wat maakt de WSET bijzonder? Frank: “De kwaliteit is hoog; de stof is actueel en de certificaten zijn internationaal erkend. De cursus op niveau 3 is echt een heel goede opleidng voor gevorderden. Je krijgt in een vrij compacte vorm een grote hoeveelheid theoretische kennis aangereikt én je doet veel proefervaring op.” Jenny vult aan: “In de cursus worden alle wijngebieden en wijnlanden in de wereld behandeld, en natuurlijk de productie van wijn. Bij het proeven komt ook blindproeftechniek uitgebreid aan bod.”

Het is overigens leuk te vermelden dat in het geval van Jenny al die kennis tot een carrièreswitch leidde: “Ik had dankzij de WSET-cursussen in zo’n razend tempo zoveel over wijn geleerd, dat ik die kennis met andere wijnliefhebbers wilde delen. Ik heb mijn baan opgezegd en ben Approved Programme Provider voor de WSET geworden, zodat ik nu zelf cursussen kan aanbieden.”

Meedoen

Kan iedereen meedoen? Jenny: “Iedereen kan meedoen; liefhebbers en professionals. Het belangrijkste is dat je echt veel interesse voor de materie hebt, want de cursus is zeer gedetailleerd. Een vooropleiding op niveau 2, zoals SWEN 2 of WSET niveau 2, of het wijnbrevet, sluit het beste aan. De cursus is ook heel geschikt voor vinologen die zich willen voorbereiden op de Diploma Course (niveau 4 van de WSET, waarvoor de cursus op niveau 3 een vereiste is), en voor sommeliers in opleiding.”

Frank verheugt zich er al op: “Ik denk dat we dit najaar een cursus van het hoogste niveau kunnen neerzetten, zowel qua inhoud van de lessen als qua niveau van de wijnen die we gaan proeven.”

Praktische zaken

Duur:        8 bijeenkomsten van 4 uur (van 24 september t/m 26 november)

Tijd:          13.00-17.00 uur

Kosten:     € 1195,- per persoon (incl. Btw)

Inbegrepen:    eenmalige deelname aan alle lessen, een set van 6 wijnglazen, studieboeken, de in de les te proeven wijnen en eenmalige deelname aan het WSET level 3 examen

Locatie:     Qurius Inspirience Center, Zaltbommel

Taal:          de cursus wordt in het Nederlands gegeven, maar het studiemateriaal is in het Engels en het examen ook.

Kijk voor meer informatie op www.musttaste.nl.

Anda Schippers

Voorafgaand aan de vierdaagse excursie naar de Rheingau en Württemberg, op uitnodiging van het Deutsches Wein Institut, kreeg ik keurig het programma toegezonden met het vriendelijke verzoek om op tijd te arriveren bij Hotel Schwarzer Bock in Wiesbaden. Pünktlichkeit ist alles.Tekst: Job de Swart
En inderdaad, bij aankomst staat de bus al klaar om te vertrekken. Ik blijk in goed gezelschap van zo'n 50 sommeliers, afkomstig uit alle windstreken. Vandaag en morgen brengen wij eerst een bezoek aan enkele producenten in de Rheingau en de Hochfachschule Geisenheim. Een dag later reis ik nog met een deel van het gezelschap door naar Würrttemberg voor een nadere kennismaking met deze regio.

Weingut Joachim Flick – Rheingau

De bus rijdt richting het oostelijke, minder bekende deel van de Rheingau. Herr Flick (!) van het gelijknamige wijnbedrijf wacht ons op. Hij leidt ons rond in de kelder die in 2008 geheel verbouwd en gemoderniseerd is. De beste wijnen gisten in grote eikenhouten vaten, genaamd Stück (1200L) of Doppel Stück (2400L). Het zijn oude vaten die geen smaak of tannine meer afgeven, maar zorgdragen voor complexiteit door geleidelijke micro-oxidatie van de wijn.

Onlangs heeft de eigenaar 18 oude eiken op het 20 hectare tellende domein gekapt voor de productie van nieuwe vaten. De bomen wortelen in dezelfde bodem als de wijnranken, dus zou het bijdragen aan de typicitiet van de wijnen.

Dan volgt er een heuse lichtshow. Met een druk op de knop kan Joachim Flick de verlichting van de gehele wijnkelder van kleur doen veranderen. We vergelijken de smaak van de Riesling trocken 2010 bij wit, felblauw en rood licht. Uit onderzoek blijkt namelijk dat blauw licht de zure en frisse kant van de wijn accentueert, terwijl blootstelling aan rood licht de rijpheid en het fruit benadrukt.

Mijn persoonlijke ervaring is echter iets anders. Het scherpe, blauwe licht leidt de zintuigen zodanig af dat het gewoonweg lastiger concentreren is op de structuur van de wijn in tegenstelling tot de warme, rode kleur.

Aansluitend staat een groot buffet opgesteld met Strudel, Knödel en geit aan het spit. Joachim Flick snijdt zelf trots het vlees aan. Hij vertelt dat de bakker om de hoek bereid is gevonden om zijn oven af te staan voor de 4 uur durende bereiding. Perfect gegaard.

Los proeven wij nog enkele wijnen van het domein. De rieslings 2011 van de monopole Wickerer Nonnberg (3 ha) en de Hocheimer Königing-Victoriaberg behoren tot de beste van het domein.

Geisenheim

De volgende dag wacht ons een druk programma, maar in de ontbijtzaal is, op een verdwaalde zakenman na, nog geen gast te bekennen. Kort voor vertrek haasten de sommeliers zich één voor één langs de buffettafel. Duidelijk geen ochtendmensen. Wederom stipt op tijd vertrekt de bus naar Geisenheim, ongeveer 45 minuten rijden van Wiesbaden. Directeur van de faculteit wijnbouw Professor Hans Schultz praat ons daar bij over de laatste ontwikkelingen in de Duitse wijnbouw.

Duitsland herbergt wijngaarden in de meest noordelijke regio's geschikt voor wijnbouw in Europa. Professor Schultz legt uit dat wijnbouw op de 50e noorderbreedtegraad- algemeen beschouwd als de meest noordelijke grens – bestaat bij de gratie van een unieke combinatie van steile hellingen, arme bodems en nabijheid van water. De Mosel vallei met overwegend leisteenbodem (Schiefer) is hét voorbeeld bij uitstek.

Recent onderzoek wijst uit dat er bovendien verschillen bestaan tussen de samenstelling van riesling druiven afkomstig van blauwe, rode en grijze leisteen in deze regio. Het lijkt erop dat de weerkaatsing van zonlicht op leisteen een enzymatische reactie in de schil van de druif teweegbrengt en de ontwikkeling van fenolen beïnvloedt.

Bovendien beïnvloedt leisteen met een blauwe kleur de weerkaatsing op een andere manier dan grijze leisteen, hetgeen de verschillen in aroma ontwikkeling mede zou verklaren. Een fenomeen dat proeftechnisch al door diverse producenten wordt onderschreven. Clemens Busch uit Pünderich in de Mosel, bijvoorbeeld, bottelt de wijnen van verschillende soorten 'Schiefer' separaat.

We proeven ter vergelijking twee droge rieslings uit de Saar en de Nahe. Omwille van de verteerbaarheid gaat een relatief hoge zuurgraad dikwijls gepaard met enkele extra grammen restsuiker in de wijn. De Riesling trocken 2009 van Van Volxem (12% alc.) uit de Saar met maar liefst 12 gr/l restsuiker heeft een frisse, kristalzuivere smaakstructuur zonder scherpe kantjes en slechts in de verre verte een hint van zoet in de afdronk. Knap werk.

Ook de Riesling trocken 2008 – een koeler jaar – van Diel uit de Nahe (13% alc.) heeft geen waarneembaar zoet met 7,7 gr/l wijnsteenzuur en 7 gr/l restsuiker. De smaak is levendig, puur, knisperend fris en tegelijk en rijp met aroma's van limoen en grapefruit. Kortom, je hoeft niet eens het grote werk te proeven om te begrijpen dat het in de noordelijkste gebieden van Duitsland draait om het spel tussen zoet en zuur.

Pinot Trio

Na een kwartiertje rust staat alweer de volgende 'educatieve' proeverij op het programma. Voor wie er nog aan twijfelt, wijnproeven is topsport! De sommeliers nemen wederom plaats in het proeflokaal voor een uitleg over het pinot trio. Immers, de witte weissburgunder (pinot blanc), grauburgunder (pinot gris) en rode spätburgunder (pinot noir) winnen snel aan populariteit. Wat volgt is een spectaculaire proeverij van de beste Burgunder wijnen die Duitsland te bieden heeft.

Voor de klas staat sommelière Romana Echensperger, tweedejaars student Master of Wine, om de wijnen van toelichting te voorzien. Wat heet toelichting. De Duitse neemt het woord om het vervolgens 60 minuten lang niet af te staan. In de zaal zijn de sommeliers, doorgaans een bijzonder spraakzaam volkje, net als ik overdonderd door de passie en gedrevenheid waarmee Frau Echensperger haar verhaal brengt.

Niks ten nadele van de witte Burgunders, maar persoonlijk ben ik nog steeds het meest onder de indruk van de hoge kwaliteit pinot noir die uit Duitsland komt. Echensperger wijst ons op de opmars die rode wijn de afgelopen decennia gemaakt heeft. In het geval van pinot noir heeft het naast een toename in kennis over plek van aanplant en wijze van vinificatie vooral te maken met de beschikbaarheid van nieuwe, kwalitatief betere klonen.

Klonen

Net als in veel andere Europese wijngebieden selecteerden wijnbouwers in de jaren '50 tot '70 van de vorige eeuw klonen vooral op basis van een hoge productiviteit. De grote dichtheid van de trossen leidde echter tot de nodige, ongewenste Botrytis infecties (grijze rot). Bij verwerking van geïnfecteerde druiven zorgt het oxidase enzym lacasse voor een versnelde bruinkleuring en ontwikkeling van kruidige aroma's in de wijn. Vooral een 'maggi-achtige' toon, sterk aanwezig in gerijpte spätburgunders, is een kenmerk van oude Duitse klonen.

Sinds de eeuwwisseling zijn nieuwe Dijon- en Duitse klonen (GM 20-13) op de markt. De nieuwe klonen worden gekenmerkt door minder compacte trossen en ongelijke rijping van de druiven, waardoor de kans op rot afneemt en de aromacomplexiteit in de wijn toeneemt. Ook hebben de nieuwe klonen een natuurlijk lager rendement hetgeen de kwaliteit ten goede komt.

De proeverij maakt duidelijk dat spätburgunders gemaakt van nieuw klonen, zowel Frans als Duits, doorgaans een hogere zuurgraad hebben en meer rijp, vers fruit aroma's in plaats van de aardse kruidigheid die oude klonen kenmerkt.

Toonaangevende producenten als Rudolf Fürst (Franken) en Huber (Baden) zoeken naar de grootst mogelijke complexiteit in de wijnen. Beide producenten hanteren een mix van oude en nieuwe klonen wat zorgt voor een combinatie van Bourgondische finesse en een zwoele, rijpe stijl die wellicht als typisch Duits te omschrijven is. Geen pinot noir, maar écht spätburgunder dus. De overweldigende Rudolf Fürst Centgrafenberg 2009 en de Huber Schlossberg GG 2008 behoorden tot mijn absolute favorieten. Grote wijnen waarvan de sommeliers en ik nog lang nagenoten.

In deel 2 van dit reisverslag maken we een ontdekkingstocht door Württemberg, het land van de Schwaben nabij Stuttgart, met de blauwe druiven Lemberger en Trollinger in de hoofdrol.

Job de Swart

Job de Swart (Weinakademiker) is marketeer voor Les Généreux, een samenwerkingsverband van bijna 40 wijnwinkels in Nederland.

foto's: Deutsches Wein Institut

Wie proefnotities over Bordeauxwijnen leest zal het ongetwijfeld zijn opgevallen dat bijna elke grote naam vaak voorbij komt, of het nu ‘en primeur’ proeverijen zijn of niet.Tekst en fotgrafie: Job Seuren
Als je maar een beetje iemand bent krijg je deze wijnen gewoon te proeven in overzichtsproeverijen of op de châteaux. Een naam die vaak echter schittert door afwezigheid is Le Pin.

Dit postzegeldomein in Pomerol maakt wijnen die tot de meest gezochte en duurste wijnen ter wereld behoren, maar je moet flink je best doen om er iets over te weten te komen. Vandaar dat ik de nobele taak op mij heb genomen een kort verslagje van een recent bezoek te maken. Goede wijn, en ook de kennis daarover, is er namelijk om gedeeld te worden.

Buurtfeest

Le Pin doet niets aan PR. Geen grootse proeverijen of perslunches, niets. Dit bezoek was dan ook geen uitnodiging voor een of ander exclusief clubje, maar toevallig zat ik vorig jaar met Fiona Morrison MW in de jury van het Belgisch NK voor sommeliers, de Trophee Bollinger. Fiona is de vrouw van eigenaar Jacques Thienpont en dit gezamenlijk jurylidmaatschap was derhalve een mooie basis voor een bezoek.

Van tevoren doe je natuurlijk onderzoek, pak je er boeken bij en google je jezelf kapot om goed voorbereid te zijn op een gesprek met deze Master of Wine over de wijnen en niet ongeïnteresseerd over te komen. Wat bleek: Het kleine beetje informatie dat voorhanden was, was verouderd. Wat gelukkig nog wel klopte was dat het château zich nog op hetzelfde adres bevond, maar wel een adres dat zonder hulp van her en der rondlopende wijngaardeniers niet te vinden is. Zelfs als je er een foto van twee jaar geleden bij had gehad, zou  je er straal aan voorbij gelopen zijn. Tijdens het bezoek was men namelijk druk in de weer met de voorbereidingen van het feest ter gelegenheid van de opening van het volledig herbouwde château, inclusief hypermoderne cave dat die avond zou plaatsvinden. Niet voor pers, maar voor ‘de buurt’. Een buurtfeest in stijl dus, noblesse oblige.

Klein domein

De van origine Belgische wijnhandelaarsfamilie Thienpont kocht Le Pin in 1979, toen het slechts 1 hectare omvatte, voor 1 miljoen Franse francs. Inmiddels is het in handen van neven Jacques (getrouwd dus met Fiona Morrison) en Alexander en is de oppervlakte in de loop der tijd gegroeid. Met een recente uitbreiding telt het domein nu 2,7 hectare grond, nog steeds erg klein voor een domein in de Bordeaux. Ter illustratie: buurman Petrus telt rond de 12 hectaren.

Alle wijngaarden liggen rondom het château zelf met uitzondering van tien are iets verderop die niet voor Le Pin gebruikt wordt, maar waarvan de aanschaf nodig was om zeven rijen stokken te kopen die aan Le Pin grenzen.

 

Nieuwe stokken

Le Pin bevindt zich op een heel specifiek deel van Pomerol dat met dank aan onderzoek van Kees van Leeuwen in kaart is gebracht als een kiezelgletsjer uit het Jura tijdperk. Veel minder klei dus dan een groot deel van Pomerol, wat gelijk een deel van de elegantie van deze wijn verklaart. Fiona Morisson vertelt dat na de phylloxera in korte tijd veel te veel slecht plantmateriaal is aangeplant dat eind jaren ’70 gerooid moest worden om er goede stokken neer te zetten. Resultaat is dus een wijngaard van wijnstokken van 40 tot 45 jaar oude wijnstokken.

Zoals her en der te lezen is bezit Le Pin wel een paar stokken Cabernet Franc, maar is dat door uitbreidingen met Merlot niet meer de 8% en wordt de Cabernet niet voor Le Pin zelf gebruikt die voor 100% uit Merlot bestaat. Er wordt onder de appelatie Pomerol overigens ook nog een andere wijn gemaakt, de Trilogie. Een blend van drie verschillende jaren en van mindere percelen zoals de halve hectare die niet aan het château zelf grenst. Er wordt echter benadrukt dat dit absoluut geen tweede wijn is. Dit is een andere wijn met een ander karakter. Le Pin is Le Pin en niets is daarmee te vergelijken. Vandaar dat Trilogie ook niet via de reguliere handel op de markt komt maar slechts direct wordt verkocht aan vrienden en goede klanten.

Pretentieloos

Elegantie, sober-chique, charmant en een karakter wars van pretenties stralen in alles door, van wijn tot gebouw tot wijnmaker. Bij ontvangst komt een meer dan gemoedelijke Jacques Thienpont naar ons toe: “Hier heeft ge een glaasje, handig om mee te proeven. Wel een klein beetje maar, hoor.” Hij bezit dezelfde vriendelijkheid en hetzelfde enthousiasme als neef Alexander die we eerder die ochtend bij Vieux Château Certan ontmoeten. 

Het château zelf, dat meer iets weg heeft van een luxe villa, is weliswaar state-of-the-art, maar door gebruik van natuurlijke producten zie je daar nauwelijks iets van. Op de kunststof witte feesttent na dan, die het landschap voor vandaag eventjes bederft. Het ontwerp is van architect Paul Robbrecht die onder andere het Concertgebouw in Brugge heeft ontworpen, het Boijmans van Beuningen en de White Chapel. Tot in detail perfectionistisch dus, niets wordt aan het toeval overgelaten, maar volledig pretentieloos.

 

Fraude

Inmiddels zijn ze er bij Le Pin achtergekomen dat met de groeiende Russische en Aziatische markt voor luxe wijnen en de daaraan gekoppelde fraude, de wijnen goed beveiligd moeten worden. Waren de kosten van een fles wijn voorheen slechts de fles, het papiertje en de kurk, tegenwoordig wordt het papier van speciale producten gemaakt en met speciale lijm door de Franse staatsdrukkerij die ook de nationale postzegels maakt. Elk jaar is het etiket net even anders, zonder dat een willekeurige persoon het door heeft.

Ook wordt de capsule extra stevig vastgezet, omdat bleek dat er in verschillende restaurants nog wel eens een flesje werd uitgeschonken waar de capsule dan zonder mesje, maar heel voorzichtig werd afgehaald om er vervolgens een nieuwe wijn in te doen met dezelfde kurk en capsule er weer op. Om honderd procent zekerheid te hebben dat er niets fout gaat kijkt Fiona er bij proeverijen in Azië persoonlijk op toe dat de lege flessen na afloop kapot geslagen worden. Trieste noodzaak.

Evenwicht

Deze omstandigheden tonen aan dat het hier wel over een heel speciale wijn moet gaan en nu wil u natuurlijk weten: “Hoe proefde de wijn dan?”. Nou beste mensen, het spijt mij zeer, maar over de wijn zal ik niet al te veel zeggen. Ik heb slechts mogen genieten van de blend van 2011 die nog niet af was. Er werd op gevoel uit een aantal vaten samen iets in het glas gedaan en daarover iets zeggen zou speculeren zijn. Daarenboven wil ik niet de indruk wekken over de capaciteit te beschikken met puntensystemen dit soort wijnen te kunnen beoordelen.

Wat wel gezegd mag worden is het geweldig evenwicht tussen rijkdom en elegantie dat opviel. Intens verfijnd drinkplezier, laat ik het zo dan noemen. Of daar zo’n enorme prijs tegenover moet staan moet ieder voor zich uitmaken, exclusief is het in ieder geval wel.

Job Seuren

Om wijnen van een specifiek gebied écht goed te kunnen plaatsen, moet je in het gebied geweest zijn. Van de Roter Hang in Rheinhessen had ik natuurlijk gehoord, maar echt plaatsen kon ik het niet.Tekst en fotografie: Mariëlla Beukers
Totdat ik zondagmiddag 10 juni de presentatie Zwischen Himmel und Rhein bezocht, op de Roter Hang zelf! Wat een feest was dat, en wat een goed beeld leverde het me op van de wijnen van deze bijzondere en beroemde Duitse wijnhelling.

Tussen Nierstein en Nackenheim

De Roter Hang is een helling langs de Rijn tussen Nackenheim in het noorden en Nierstein in het zuiden, voornamelijk gericht op het zuiden en oosten. De bodem van deze helling bestaat uit verweerde leisteen met een rode kleur, veroorzaakt door het ijzer dat er in de bodem zit.

Het gesteente is 280 miljoen jaar oud en ontstond als sediment van een ondiep maar zeer groot meer. Door plooiingen van de aardkorst komt dit Rotliegendes hier langs de Rijn ten zuiden van Mainz aan de oppervlakte, en biedt de wijngaarden in het gebied een zeer spectaculaire, en voor het karakter van de wijnen, bepalende ondergrond. Wijnen van de Roter Hang zijn voor specialisten direct te herkennen: elegant, fijn (wat de Duitsers filigran noemen), mineraal en vooral fruitig.

Wein vom Roter Hang

Dominante druif op de Roter Hang is sinds enige jaren de riesling (95%), aangevuld met wat verdwaalde silvaner en spätburgunder. Om hun wijnen beter op de kaart te zetten, zijn 31 wijnboeren  met percelen op de Roter Hang aangesloten bij de vereniging Wein vom Roter Hang. Gezamenlijk presenteren zij het publiek in het tweede weekend van juni hun wijnen van vooral de meest recente jaargang.

En dat publiek komt in grote getallen, oud én jong. Dit jaar waren het er circa 5000, tegen 7000 vorig jaar. Grote boosdoeners van de lagere opkomst: het EK voetbal, en absoluut niet de kwaliteit of de interesse in de wijnen. Want die worden over de hele wereld hogelijk gewaardeerd.

Er worden stevige prijzen betaald voor de wijnen van één van de Erste Lagen op de Roter Hang, gevestigde huizen als St. Antony (recent samengevoegd met het aloude Heyl zur Herrnsheim), Seebrich of Gunderloch. Die Erste Lagen, dat zijn (van noord naar zuid) Rothenberg, Pettenthal, Brudersberg, Hipping, Glöck, Ölberg en Orbel. Naast deze zeven top-Lagen zijn er nog een aantal andere, zoals Schloss Schwabsberg, Heiligenbaum, Auflangen, Rehbach, Kranzberg en Bergkirche. Het bijzondere is dat een Riesling van elk van deze Lagen heel anders smaakt en heel andere karakteristieken heeft.

Die verschillen zijn tijdens een middagje op het evenement goed te proeven. Toegegeven: zon, mensenmenigte, spelende kinderen, de lucht van worstjes en bretzels en de fantastische uitzichten over de wijngaarden naar de Rijn nodigen niet uit tot serieus proeven en analyseren, maar gelukkig wél tot genieten en in grote lijnen observeren.

Ieder paviljoen zijn eigen Lage(n)

Zes paviljoens waren opgesteld, ruwweg tussen Ölberg en het zuidelijkste puntje van Pettenthal. In ieder paviljoen konden de wijnen van één of meerdere Lagen geproefd worden, van diverse Winzer. In paviljoen 1 wijnen van de Lage Schloss Schwabsburg, in paviljoen 2 die van Orbel en Heiligbaum en zo verder, tot paviljoen 6, aan het eind van de wandelroute, waar de Lagen Pettenthal en Rothenberg vertegenwoordigd waren.

Voor een proefbeetje van 0,05 of 0,1 liter betaalde je tussen de 1 en 5 euro, het glas zelf kostte je € 2,50 en mocht je als souvenir mee naar huis nemen. Door bij ieder paviljoen een of meerdere wijnen te proeven, krijg je een goede indruk van de wijnen van de Roter Hang.

Riesling, riesling en meer riesling

Voor toeristen, dagjesmensen uit de omgeving, vrienden en vriendinnen van de wijnboeren en natuurlijk de wijnboeren zelf werd de Riesling gul uitgeschonken. Op de keurige stipjes op het proefglas werd lang niet altijd gelet.

Naast de grote gevestigde huizen met hun Grosse Gewächse waren er gelukkig ook wijnen van de jongere generatie wijnboeren en –boerinnen, die met hun kwaliteitsniveau’s aansluiting zoeken bij de indeling van de VDP: Gutsweine, Ortsweine, en Lageweine worden er steeds vaker gemaakt, ook als het Weingut geen lid van de VDP is.  

De Jungwinzer waar Rheinhessen op het moment zo bekend om staat, hebben het ouderlijke Weingut in de 21ste eeuw overgenomen of krijgen de kans zich te ontwikkelen naast vader of moeder; over het algemeen zijn zij het die sinds enige jaren de wijnbouw op de steile hellingen van de Roter Hang tot speerpunt van het ouderlijk bedrijf hebben gemaakt. Zo waren er de wijnen van Stefan Raddeck (Weingut Raddeck) en Christine Huff (Weingut Fritz Ekkehard Huff), wijnhuizen waarmee ik later in de week uitgebreider kennis mocht maken.

Overeenkomsten en verschillen

De jaargang 2011 bleek over de hele linie erg de moeite waard: intens fruitig, met mooie zuren en niet al te hoge alcoholpercentages, zeer prettig drinkbaar. Geen fruitbommen van 13,5%, maar elegante, volslanke wijnen met veel fruit, variërend van citrus (grapefruit) tot steenfruit als perzik en abrikoos. Wijnen om heerlijk in de zon van de genieten, maar ook wijnen om bij een goede maaltijd te schenken (vooral de Grosse Gewächse en andere Lageweine).

Levendig staan me twee proefglazen bij: de 2011 Riesling Kranzberg Auslese trocken van Weingut Seebrich en de 2011 Riesling Hipping Auslese trocken, eveneens van Seebrich, met beide dezelfde hoeveelheid restsuiker (6,90 gram per liter), zuur (6,4 gram per liter) en hetzelfde alcoholpercentage (13,5%). De eerste was vol, sterk mineraal, door frisse citrustonen bepaald en elegant; de tweede was nog sterker bepaald door de minerale tonen, terwijl de fruittonen meer naar abrikoos en perzik gingen maar met moeite boven de minerale tonen uitkwamen. Bovendien kwam de tweede wijn veel ‘slanker’ over in de mond. Wat een verschillende wijnen, terwijl ze toch zoveel overeenkomsten hebben!

Alleen de plaats waar de druiven hadden gegroeid voor deze twee wijnen, was verschillend, al het andere was exact gelijk. Bovendien liggen Kranzberg en Hipping pal naast elkaar op de Roter Hang, zodat de stokken elkaar bijna kunnen aanraken… Bij navraag bleek dat Kranzberg meer löss in de bodem heeft, naast het Rotliegendes, de rode leisteen waar de Roter Hang bekend om is. Hipping bestaat volledig uit Rotliegendes. Daarnaast zijn er verschillen in de dikte van de toplaag. Dat alles samen maakt toch echt dat verschil, samen met het microklimaat, als gevolg van het verschil in oriëntatie: Hipping ligt op het oosten, Kranzberg is meer naar het zuidoosten gericht.

Die Roter Hang, die kan ik nu wel plaatsen, want uiteraard proefde ik veel meer dan alleen deze twee van Seebrich. Nu alleen nog eens een aantal andere Rieslings ernaast zetten, uit andere delen van Rheinhessen en van Duitsland. Een mens raakt nooit uitgeproefd…

Mariëlla Beukers

gastauteur

(met dank aan Wijnwandeltochten.org en de regio Rheinland-Pfalz)

Elke importeur moet ergens beginnen. Het vertrekpunt is vaak de eerste wijnliefde; het land of de streek die het hart wist te veroveren. Die liefde wordt de motor van het bedrijf en is precies wat kleine importeurs zo aantrekkelijk maakt. Tijd voor een nadere kennismaking.Tekst en fotografie: René van Heusden
In deze serie op de Perswijnsite spreken we met een aantal ´kleine´ importeurs. Klein in volume, met gemiddeld niet meer dan 25.000 flessen per jaar, maar niet in kwaliteit. Hun passie en liefde voor hun specialisaties zijn onomstreden. Aflevering 2: Ewout Jansen van il diVino Wijnen.

Er zijn importeurs die haast wel bang lijken te zijn om aandacht te trekken voor wat ze doen. Van Ewout Jansen kan dat bepaald niet gezegd worden. Aangezien de aanhouder wint, ging Perswijn bij hem op bezoek in Hilversum. Op zijn zonovergoten terras achter de winkel praatte hij niet alleen honderduit, maar zorgde ook voor frequente bijvulling van de glazen. De zaken gaan voorspoedig, want per 1 april heeft hij er een partner bij in de persoon van Joost Lommers. Ooit als klant in de winkel gekomen en al even wijngek als hij zelf.

Ewout Jansen begon zijn beroepsloopbaan in de horeca. Hij werkte voor diverse zaken in Den Haag en daarna op cruiseschepen. De overstap naar een internationaal opererend verzekeringsconcern beviel hem vakmatig maar matig. Al had hij het voordeel om als vicevoorzitter van de ondernemingsraad veel te kunnen reizen, hij voelde zich niet op zijn plaats.

En dus rijpte stilletjes het plan om iets met wijn te gaan doen. Gelet op zijn horecaverleden en het gegeven dat zijn vader een neef van Jan Hein Verlinden (Wijn Verlinden) is, was dat niet zo´n verwonderlijke keuze. Na een jaar voorbereiding opende hij in 2008 zijn winkel in het centrum van Hilversum, vlakbij de markt, waar hij voor een aantrekkelijke prijs een pand kon huren. Hij heeft er nog geen seconde spijt van gehad. "Dromen moet je verwerkelijken. Dan hoef je later niet met spijt te zeggen: had ik het toch maar gedaan."

Van waar de bedrijfsnaam?

"In Spanje had ik de naam El Divino gezien. Dat leek me de ideale naam voor een wijnzaak, maar in Hilversum bestond al een kledingzaak met die naam. Van het Spaanse El Divino was het maar een klein stapje naar het Italiaanse il diVino. Dat is trouwens ook de bijnaam van Michelangelo.”

Heb je medewerkers?

"Joost Lommers, een voormalig journalist bij de Wereldomroep. Hij is bezeten van wijn, liefhebber van Pinot Noir, een goede verkoper en thuis in de wereld van de IT. "

Wie is of zijn je doelgroep(en)?

"Primair particulieren in het Gooi, Amsterdam, Utrecht en Den Haag.

Hoewel we tot nu toe geen actieve acquisitie hebben bedreven, begint de horeca zo zachtjes aan ook te lopen. Een zakelijk heel aantrekkelijk segment zijn bedrijven. Niet alleen voor relatiegeschenken in december, maar ook voor omlijsting van evenementen. Over geld wordt daar niet moeilijk gedaan."

Waarom wil je zelf wijn importeren?

"Het is vooral spannend om te doen, en vanwege het directe contact met producenten. Voor de marge hoef je het niet te doen, wel voor de profilering van je zaak. Ik merk nu dat mensen in de winkel heel specifiek vragen naar onze eigen wijnen."

Heb je een of meer uitgesproken specialisaties?

"Niet in de zin van een bepaald land of gebied. De voorkeur gaat uit naar druivenrassen die kenmerkend zijn voor de regio waar ze vandaan komen, waar mogelijk van biologisch geteelde druiven. Maar het meest toch zoeken we wijnen met een geheel eigen uniek karakter. Dat vinden we spannend! Landen als Israël, Roemenië, Libanon en Griekenland zijn ons daarbij net zo lief als ´grote´ wijnlanden."

Hoe ziet je assortiment eruit?

"Het winkelassortiment bestaat uit een kleine 200 verschillende wijnen, ingedeeld op smaak en met bijna uitsluitend Europese wijnen. Ruim 30 procent ervan is eigen import.

Wijnhuizen die wij momenteel rechtstreeks importeren zijn: Eric Louis (Sancerre), François Ray (Saint-Pourçain), Château de la Ragotière (Muscadet), Domaine Mathis Bastian (Moselle Luxembourgeoise), Peter Vida – (Szekszárd), Bussay – (Balatonmelléke) en Domaine Zacharioudakis (Kreta). Op de afgelopen Prowein hebben we trouwens veelbelovende contacten gelegd met potentiële nieuwe producenten, onder andere uit Duitsland."

Kun je vijf favoriete, representatieve wijnen uit je assortiment noemen?

"Dat zijn er eigenlijk veel te weinig, maar vooruit. Het zijn uiteraard stuk voor stuk wijnen van producenten die we zelf importeren:

– François Ray – Ray de Bulles 2011   

– Domaine Mathis Bastian – Rivaner 'Clos des Eglantiers'  2011

– Domaine Zacharioudakis – Kodix White 2011  

– Peter Vida – Szekszárdi Rosé 2011  

– Peter Vida – Szekszárdi Cabernet Franc 2009"  

[Inderdaad een mooie keuze buiten de platgetreden paden, RvH]

Hoe communiceer je met bestaande en potentiële klanten?

"Intensief! Het is absoluut noodzakelijk om actief te blijven. Via uitnodigingen voor proeverijen, evenementen, het schrijven van columns en social media blijven we scherp en in contact met onze klanten. De gedachte 'we hebben goede wijnen, dus dan komen de klanten vanzelf ´ is niet van deze tijd en past ook helemaal niet bij ons.

In het begin schreef ik veel te uitvoerige nieuwsbrieven – een typische beginnersfout? Het waren te veel bijkletsverhaaltjes. Tegenwoordig proberen we het in onze Message in a Bottle beperkt te houden tot wat er echt toe doet. Bij gebruik van social media moet je ervoor zorgen dat wat je meldt geen flauwekul is. Het moet echt zijn. Maar dat het effectief is, hebben we bijvoorbeeld weer kunnen merken aan de belangstelling die onze Pinot Noir-proeverij voor expats heeft weten te trekken."

Hoe zijn je ervaringen tot nu toe?  

"Louter positief. Met de start van de zaak vier jaar geleden is direct ons wijnabonnement van start gegaan waarbij klanten vier keer per jaar periodiek voor een vast bedrag aan wijn bestellen. Dat wordt echt enorm gewaardeerd en het blijft maar groeien."   

Wat zijn de plannen voor de nabije toekomst?

"Met onze importwijnen bereiken we langzaam maar zeker de nodige restaurants. Daar zijn wij buitengewoon blij mee. Alleen lijkt het er wel op dat de combinatie met een winkel soms wat afschrikt. Vandaar dat we overwegen om in de toekomst onze importactiviteiten gescheiden van de winkel onder te brengen en onder een andere naam te gaan voeren. Maar welke naam dat wordt…?"

il diVino Wijnen

Bussumerstraat 6, 1211 BK Hilversum

www.ildivino.nl

René van Heusden

Een frisse kop, aandachtige ogen, een gedreven karakter maar nul kapsones, en …. briljante wijnen. Carolin (“Caro”) Bergdolt heeft wat mij betreft alles dat een moderne wijnmaakster moet hebben.Tekst en fotografie: Lars Daniëls MV.
En ik ben verliefd op haar wijnen. Het zijn hoogst elegante, pure Pfalzwijnen die zij maakt, wijnen die wellicht te weinig opvallen op zogenaamd belangrijke proeverijen, naast al die meer opdringerige types. Maar als je ze echt op hun merites proeft, wow. En daarom dit verhaal, over de Pfalz op z'n elegantst.

Duttweiler

Het wijngoed heet officieel Bergdolt-Sankt Lamprecht, naar de familie Bergdolt en het oude Klostergut Sankt-Lamprecht, waarin het wijngoed al sinds 1754 huist. Het kan zich dus met recht ein Traditionsweingut noemen, dat uiteraard lid is van de VDP.

Carolin heeft pas sinds kort de verantwoordelijkheid voor de wijnen, en wordt nog steeds geholpen door vader Rainer en diens broer Günther. Het wijngoed ligt in Duttweiler, een slaperig dorpje ten zuidoosten van Neustadt an der Weinstraße. Dus niet aan de Deutsche Weinstraße, aan de rand van het Pfälzer Wald, maar wat meer in de vlakte van de Rijn.

Het verschil met de dorpen aan de Weinstraße is enorm; waar je in dorpen als Maikammer en Sankt-Martin vaak onder de voet wordt gelopen door toeristen van binnen en buiten Duitsland, ben je in Duttweiler als buitenlandse bezoeker eerder een rariteit. Het feit dat Bergdolt hier zit, en niet aan die drukke, populaire Weinstraße, is een van de redenen dat het bij het grote publiek nauwelijks bekend is.

Buntsandstein, löss en kalk

Bergdolt heeft wijngaarden bij Duttweiler, het naburige Kirrweiler én bij de bekendere wijndorpen Ruppertsberg (Reiterpfad) en Deidesheim (Mäushöhle), in de Mittelhaardt. Het grote verschil tussen hun wijngaarden bij Duttweiler en in Ruppertsberg/Deidesheim zit hem in de bodems.

Die van de Mittelhaardt bestaan overwegend uit Buntsandstein, de klassieke rieslingbodem van de Pfalz. De wijngaarden van Kirrweiler en Duttweiler liggen op de licht naar het zuiden aflopende hellingen van zogenaamde Riedel. Dat zijn zeer afgevlakte heuvelruggen in de Rijnvlakte, met bodems van löss op kalksteen; deze houden beter water vast en zijn vooral erg geschikt voor Burgundersorten (in dit geval weiss- en spätburgunder), hoewel Bergdolt er ook riesling heeft staan.  

De Grosse Gewächse, de grote droge topwijnen dus, uit Erste Lage, komen uit Ruppertsberger Reiterpfad (Riesling), Kirrweiler Mandelberg (Weißburgunder) en Duttweiler Kalkberg (Spätburgunder).

Specialiteit Weißburgunder

Alhoewel het niveau van de Rieslings en de Spätburgunders steeds hoger komt te liggen, staat Bergdolt in de eerste plaats bekend om hun Weißburgunders, die door kenners tot de beste van heel Duitsland worden gerekend.

Dat ‘door kenners’ is wel belangrijk hier, want de frisse, elegante stijl van de Weißburgunders (en alle andere wijnen) van Bergdolt, wordt niet door iedereen op zijn waarde geschat. Ik zei het al in mijn intro. Buiten dat ze het van hun verfijning moeten hebben, en niet alleen van hun kracht, hebben ze ook nog eens tijd nodig.

Dat is trouwens sowieso wel nodig bij goede Weißburgunder. In hun jeugd komen zelfs de grote wijnen nogal eenvoudig over, waardoor zelfs goede proevers niet snel herkennen dat er meer achter zit. Zo loont het zich echt een wijn als Siebeldingen Im Sonnenschein Weißburgunder Grosses Gewächs van Rebholz (een van Duitslands beroemdste Weißburgunders, LD.) een jaar of vijf te laten liggen.

En ook de wijnen van Bergdolt kunnen en moeten zo’n periode van flesrijping krijgen, om hun complexiteit te tonen. Een jaar als 2008 -een prachtjaar voor de Pfalz overigens, voor riesling en de Burgundersorten- begint op het hogere niveau nu pas echt mooi te worden, qua smaak maar ook, en in het bijzonder, qua bouquet.

Naast riesling, en weiß- en spätburgunder, heeft Bergdolt nog een hele rits aan andere druivenrassen staan: auxerrois, silvaner, gewürztraminer, chardonnay, sauvignon blanc, sankt-laurent en zelfs merlot en cabernet sauvignon. De wijngaarden worden al tijden biologisch bewerkt en het zichtbare bewijs daarvan komt eraan: vanaf oogst 2012 zal Bergdolt biologisch gecertificeerd zijn.

Geproefd

Toen ik er eind mei van dit jaar eindelijk eens ben langsgegaan, trok Caro een zeer uitgebreide selectie van haar wijnen open. Mooi was ook dat ze meerdere malen oudere jaren naast de jongste wijn zette, om de ontwikkeling te laten proeven, en het jaar nog eens in perspectief te krijgen. Een extra blijk van dat ze het helemaal begrijpt. De beoordeling is in punten.

Weißburgunder:

Weißburgunder kabinett trocken Sankt-Lamprecht 2011: sappig, stijlvol en precies, open, nu al heerlijk. 15

Weißburgunder kabinett trocken ‘Mineral’ 2011: geslotener en strakker dan de Sankt-Lamprecht, heeft meer tijd nodig, voor liefhebber van Riesling. 14

Weißburgunder trocken ‘S’ Lössriedel 2011: uit Kirrweiler Mandelberg en Duttweiler Mandelberg, klein beetje nieuw hout (in assemblage zit een nieuw 500 liter vat van Frans eikenhout); lijkt aanvankelijk wat vlak, maar dan die sappigheid, die structuur, die natuurlijke frisheid, die lengte, prachtig! 16

Kirrweiler Mandelberg Weißburgunder Grosses Gewächs 2010: veel sap, de duidelijke (maar in dit geval erg mooie) zuren van 2010, een zoutig middenpalet, iets restzoet, grote lengte, geeft zich niet, gaat op slot nu. 17

Kirrweiler Mandelberg Weißburgunder Grosses Gewächs 2008: dit heeft een waanzinnig fraaie geur met daarin rijpe peer, citrusfruit, wat abrikozen en amandelen; smaak is intens en precies, met schitterende zuren, mineraliteit en grote lengte; zeldzaam goede Weißburgunder. 17,5

Kirrweiler Mandelberg Weißburgunder Grosses Gewächs 2007: uit het warme jaar 2007, droogste van de drie, maar ook het laagste zurengehalte; minder aromatisch dan 2010 en 2008, breder, rijker, krachtig, knappe wijn voor 2007. 16,5

Alle drie de Weißburgunder GG zijn groots in hun soort, smaakvol maar hoogst elegant, met een opvallend fijn aroma.

Riesling:

Duttweiler Mandelberg Riesling kabinett trocken 2011: fris, al heel open, hetgeen typerend is voor 2011, fruitig, sappig, mooi droog. 14,5

Deidesheimer Riesling kabinett trocken 2011: wat krachtiger, duidelijk kruidiger, beetje abrikoos, zeer karakteristiek voor Deidesheim, erg mooi. 15

Ruppertsberger Riesling trocken ‘S’ Buntsandstein 2011: echte geur van Mittelhaardt, krachtig, kruidig, wat abrikoos en kweepeer, goede lengte. 15,5

Duttweiler Riesling trocken ‘S’ Kalkmergel 2011: vrij ronde, sappige Riesling, maar mineralig en genoeg spanning door zuren. 16

Ruppertsberger Reiterpfad Riesling Grosses Gewächs 2010: boeiende geur, nuancerijk aroma, behoorlijk krachtig, veel sap. kruidig, prachtzuren, heerlijk. 17

Ruppertsberger Reiterpfad Riesling Grosses Gewächs 2008: net als bij Weißburgunder GG 2008 ook hier een fabelachtig fraaie geur, licht ontwikkeld, wat exotisch, kruidig; smaak geweldig levendig, krachtig maar zo verfijnd, zeer lang. 17,5

Ruppertsberger Reiterpfad Riesling Grosses Gewächs 2007: ook de Riesling GG uit 2007 is natuurlijk minder aromatisch en breder dan die van 2008 en 2010; beetje amandelspijs in gelaagde, brede, krachtige smaak. 16

Spätburgunder:

Spätburgunder trocken 2010: mooi fruitig, zwarte kersen, veel sap, genoeg structuur, elegant. 15

Spätburgunder ‘S’ 2010 (vatmonster): krachtiger in geur en smaak, vrij donker pinotfruit, beetje zoethout, veel grip door goede tannine, mooie lengte, prachtig. 16

Lars Daniëls MV.

www.weingut-bergdolt.de

www.vdp.de

Een aantal wijnen van Weingut Bergdolt-Sankt Lamprecht is verkrijgbaar bij Neerlands Wijnhuis.

Het symbool van Kaiken Wines is een ganzensoort genaamd cauquén (de grijskopgans), die inheems is aan Patagonië. Het had niet beter gekozen kunnen worden door de Chileense familie Montes, want ook zij vliegen met gemak van Chili naar Argentinië, en weer terug.tekst en fotografie: Lars Daniëls MV.
Kaiken Wines is in 2001 opgericht door Aurelio Montes Sr., een van de beroemdste wijnmakers van Chili, want hij heeft aan de basis gestaan van de grote ontwikkeling van de Chileense wijnbouw. Zo was hij een van de eersten -zelf zegt hij overtuigend dé eerste (LD)- die de terroirgedachte de nodige aandacht gaf en wijngaarden op steilere hellingen ging aanplanten, in Apalta (Colchagua).

Nota bene, het afstemmen van het druivenras op de bodem en zelfs het klimaat, is een relatief recent fenomeen in Chili. Die basale inzichten kwamen halverwege de jaren ’80 en werden pas algemeen aan het eind van de vorige eeuw. En dan hebben we het nog niet eens over de juiste klonen en het afzien van onderstokken… Maar daarover meer in Perswijn nummer 4 van 2012.

Een oude winery

Eind jaren ’90 vloog Aurelio Sr. met zijn zoon Aurelio Jr. over de Andes, naar Mendoza, al tijden het beloofde land van de Argentijnse wijnbouw. Daar vonden ze een oude winery in Vistalba, een deel van Luján de Cuyo, de eerste beschermde herkomstbenaming van de Argentijnse wijnbouw (1993). 

De oude wijnmakerij is groot, en bestaat uit meerdere panden, waar eertijds niet alleen bulkwijn voor de thuismarkt werd gemaakt, maar ook olijfolie en wijnsteenzuur.

De grote betonnen cuves zijn prima geschikt voor goede eigentijdse wijnen, en voor de rest worden de ruimtes langzaam maar zeker omgebouwd. Over een paar jaar moet er een volledig modern uitgeruste wijnmakerij staan, met een historisch uiterlijk, maar een eigentijds innerlijk.

Aurelio Montes jr. leidt Kaiken Wines tegenwoordig, hij is ervoor in Mendoza gaan wonen. Hij is echter de enige Chileen, verder werken er alleen maar Argentijnen, een bewuste keuze van Montes.

Vistalba

Maar de Montes kozen Vistalba natuurlijk niet in eerste instantie om de oude winery, maar om zijn terroir. Dit is eersteklas land voor malbec en cabernet sauvignon, waar ook andere toppers als Carlos Pulenta (Bodegas Vistalba) en Nieto Senetiner bezittingen hebben.

De wijngaarden liggen ongelooflijk mooi, aan de voet van de eerste echt hoge bergkam van de Andes bij Mendoza, de Cordón del Plata, op een hoogte van zo’n 950m boven zeeniveau. Achter die eerste bergkam zie je wat meer naar rechts de hoogste berg van de Andes, Aconcagua (6962m) en meer naar links de nog zeer actieve vulkanen Tupungato (6570m) en zijn iets kleinere broertje Tupungatito. Kortom, je wordt hier beloond met het beeld waarop je hoopt als je naar Mendoza komt.

Extreme omstandigheden

Kijkend naar de terroirfactoren van Mendoza en dit deel in het bijzonder, springt een aantal zaken in het oog. Allereerst zijn dat de klimatologische omstandigheden, die extreem zijn voor een wijnbouwgebied. Mendoza heeft een semi-woestijnklimaat, met zeer warme, zonnige en droge zomers. Montes zelf: “This is desert”.

Enkele algemene data laten dat goed zien. Mendoza heeft zo’n 2900 zonuren per jaar; dat zijn gemiddeld 900 uren meer dan Bordeaux! De neerslag tijdens het groeiseizoen (oktober t/m maart), over de laatste jaren gezien zo’n 200mm, lijkt niet heel weinig, maar komt veelal in de vorm van stortregens en hagel; niet de beste vorm van neerslag voor de wijnplant. Irrigatie is dan ook vrijwel altijd nodig en kent verschillende vormen: drip irrigation, maar vaker nog flood irrigation, waarbij hele wijngaarden onder water worden gezet met behulp van kleine kanalen.

Nog een belangrijke factor is de wind, met name de warme, stoffige en soms zeer harde Zonda, een föhnwind die vanuit de Andes neerdaalt. Zijn invloed kan significant zijn; in 2012 bijvoorbeeld zorgde de Zonda voor 40% minder bloei bij Kaiken!

Het meest frappant echter zijn de temperaturen. De gemiddelde jaartemperatuur ligt op meer dan 15º C, en dat is hoog. Maar de gemiddelde maximum jaartemperatuur van 29º C geeft aan dat het gemiddelde minimum tegen het vriespunt ligt. En daarin zit hem de echte crux van het klimaat van Mendoza: de verschillen tussen dag- en nachttemperatuur zijn zeer groot, soms meer dan 30º C. En dit is van grote invloed op de manier waarop de druiven rijpen, buiten de vele zon en de hoge dagtemperaturen.

Het zijn klimatologische omstandigheden, die een goede vergelijking met Europese wijngebieden onmogelijk maken. En gelukkig maar, want het maakt het gemakkelijker om de wijnen op zichzelf, meer los van het Europese referentiekader, en in hun eigen setting te beoordelen.

De bodems zijn van alluviale oorsprong, met meestal meer zand dan klei, en zijn rijk aan kiezels en keien. Phylloxera vormt er nauwelijks een gevaar en dit maakt het mogelijk stokken op hun eigen wortels te planten.

Mugrones

Direct bij de wijnmakerij liggen drie percelen met cabernet sauvignon, die allemaal op een verschillende wijze zijn ingericht. Het oudste perceel is een pergolawijngaard, die net geoogst werd toen ik er was. Het is een prachtig perceel, dat vanwege zijn leeftijd een wat beperktere oogst geeft en dus toch gekoesterd wordt door Montes.

Verderop ligt een stuk waar de planten en guyot zijn gesnoeid, iets dat volgens Montes op die zanderige plek totaal niet werkt; veel planten waren zo zwak dat de wijngaard waarschijnlijk gerooid gaat worden. Het derde perceel heeft als snoeiwijze een permanente cordon, vanwaaruit de loten verticaal worden opgebonden: Vertical Shoot Positioning. Dit functioneert het beste in Vistalba, zegt Montes.

Ook liet hij zien hoe mindere planten worden vervangen en hoe de plantdichtheid wordt vergroot, door het simpelweg ondergronds doorsteken van een uitloper van een plant, die dan zelf een wortelsysteem gaat maken, en vervolgens bovengronds een nieuwe plant vormt. Het is de aloude methode van vermeerdering door marcottage; de Argentijnen noemen de loten die ondergronds wordt doorgestoken mugrones. Dit kan natuurlijk alleen -ik zei het al- omdat phylloxera hier zo goed als geen probleem vormt.

De wijnen van Kaiken

De druiven van Kaiken komen niet alleen uit Vistalba, maar ook uit andere delen van Mendoza, zoals Agrelo (allemaal officieel nog Luján de Cuyo), en uit de wat zuidelijker en hoger gelegen Valle de Uco. Ze staan aan de basis van een overzichtelijke serie wijnen van hoge kwaliteit. En soms ook van boeiende originaliteit. Hier een overzicht met commentaar, de waardering is in punten:

Kaiken Sparkling Brut: zeer aardige mousserende wijn, gemaakt volgens de méthode traditionnelle, van pinot noir en chardonnay uit de hooggelegen wijngaarden van Gualtallary; beetje gistig, goede zuren, vulling van pinot noir. 14,5

Kaiken Malbec rosé 2011: rosé met veel kleur (48 uur schilweking), beetje snoeperig in de geur, smaakvolle eetwijn. 14

Kaiken Malbec 2010: wijn van 94% malbec met 6% cabernet sauvignon, opvoeding deels in houten vaten, beetje houtsmaak ook door staves; moderne wijn, met veel fruit, mooi rijp maar niet jammig, genoeg zuren, verteerbaar. 14,5

Kaiken Cabernet Sauvignon 2010: overtuigend Cabernet Sauvignon in geur en smaak, goede frisheid, knappe wijn voor € 9,00! 14,5

Kaiken Corte Malbec 2010: corte betekent blend in het Spaans; 80% malbec, 12% bonarda, 8% petit verdot, alles uit Luján de Cuyo; een van de meest originele wijnen van Kaiken, een smaakvolle wijn met veel donker fruit, wilde kruiden, goede zuren (van petit verdot) en een ziltige ondertoon. 15,25

Kaiken Corte Cabernet Sauvignon 2010: 80% cabernet sauvignon, 12% malbec, 8% petit verdot; geconcentreerd, zwart fruit, vlezige tannine, spicy, ondanks warmte ook frisheid. 15

Kaiken Ultra Malbec 2010: van druiven uit Luján de Cuyo (Vistalba en Agrelo) en uit Valle de Uco (Vistaflores, Altamira), waar malbec drie weken later fenolisch rijp is dan in Vistalba; gesloten nog van geur, krachtig en gestructureerd van smaak, veel tannine, gemaakt om te kunnen rijpen, power, lengte en genoeg frisheid. 16

Kaiken Ultra Cabernet Sauvignon 2010: 30% komt van oude pergola in Vistalba, rest uit Agrelo, Perdriel (allen Luján de Cuyo) en uit Valle de Uco; mooie wijn, in de geur rijp zwart fruit, maar ook wat paprika (waarschijnlijk van druiven uit Uco, daar wordt cabernet minder rijp) en cederhout; smaak is prachtig, puur, met veel maar rijpe tannine, geeft grip, grote lengte, heerlijke Argentijnse Cabernet Sauvignon. 16

Kaiken Mai Malbec 2008: de zogenaamde icon wine van Kaiken, een blend van malbec uit drie zones (Agrelo en Vistalba in Luján de Cuyo, en Vistaflores Los Arboles in Uco); serieuze extractie en opvoeding, 8 dagen prefermentaire koude inweking, vergisting plus naweking 25 dagen, opvoeding 18 maanden in nieuwe Franse barriques; zwart van kleur, wijn kwam dubbel gekaraffeerd op tafel, maar nog potdicht, zeer geconcentreerd, spicy, wat grafiet; powerhouse van een wijn, veel fruit, enorme tannine, kracht maar ook frisheid, grote lengte; indrukwekkend en haast overweldigend, maar zeker niet lomp; de volle expressie van Mendoza, volgens Aurelio jr. 17

Onmiskenbaar Mendoza

Het is verleidelijk een parallel te zoeken met Viña Montes in Chili. Maar op basis van de stijl van de wijnen, zijn er net zoveel verschillen als overeenkomsten. Dé overeenkomst is een bepaalde gepolijstheid van stijl, maar eerlijk gezegd hebben de wijnen van Kaiken over de gehele linie toch juist wat meer ruwe, scherpe kantjes, die ze spannend maken. Bovendien is de aromatische expressie van de wijnen uniek, en onmiskenbaar Mendoza.

Lars Daniëls MV.

www.kaikenwines.com

De wijnen van Kaiken worden geïmporteerd door Gastrovino

Op maandag 14 mei j.l. vond er in restaurant Parkheuvel een bijzondere lunch plaats.Tekst en fotografie: Lars Daniëls MV.
Importeur Wijn Verlinden had twee van hun boeiendste producenten naar Rotterdam laten komen: Olivier Humbrecht MW van Domaine Zind-Humbrecht in de Elzas en Eric Fabre van Château d’Anglès in de Languedoc. En bij een magnifieke lunch van de hand van meesterkok Erik van Loo lieten zij een groot aantal van hun wijnen proeven. Voor waar geen straf op de maandagmiddag!

Zind-Humbrecht

Laat ik beginnen met Zind-Humbrecht. Dit is al jaren een van de absolute topdomeinen van de Elzas, maar ook van Frankrijk. En die combinatie is geen vanzelfsprekendheid meer in deze tijd: er is wellicht maar een handjevol namen waarvan men hetzelfde kan zeggen. Vader Léonard maakte al steengoede wijnen en zoon Olivier Humbrecht heeft daar nog een schepje precisie bovenop gedaan.

Master of Wine

Olivier is een bijzondere persoonlijkheid, met een indrukwekkend verstand van en opvallende passie voor allerlei zaken. Zo is hij een van de weinige wijnmakers die ook Master of Wine is, en dat merk je meteen; zijn kennis van de wijnwereld is groot en houdt niet op bij Frankrijk of de Elzas. De internationale awareness komt ongetwijfeld ook doordat hij getrouwd is met een Schotse, Margaret, en het maakte van Humbrecht ook een groot whiskyliefhebber en -kenner.

Terug naar het terroir

Wat betreft wijnbouw heeft hij ook een boeiende mix van wetenschappelijke kennis en passie, die resulteert in hands on kunde. Als Humbrecht bijvoorbeeld over terroirexpressie en mineraliteit praat, dan wordt je stil en heel aandachtig. Terroir is sowieso heel belangrijk voor Zind-Humbrecht en dat blijkt al uit het hoge aandeel riesling dat hij heeft staan: 40%. Maar ook uit het feit dat ze al zo’n 10 jaar inmiddels biodynamisch werken, op een zeer down-to-earth wijze.

Ze hebben wijngaarden bij een vijftal verschillende dorpen in de Haut-Rhin: Turckheim (waar ze ook gevestigd zijn), Wintzenheim, Hunawihr, Gueberschwihr en Thann. Daaronder zijn percelen in beroemde Grand Crus, zoals Brand, Hengst, Goldert en Rangen, maar minstens zo belangrijk zijn hun monopole-bezittingen (Clos): Clos Saint-Urbain in Rangen, Clos Windsbuhl bij Hunawihr, Clos Jebsal bij Turckheim en Clos Häuserer bij Wintzenheim. Meerdere daarvan werden uitgeschonken.

Château d’Anglès

De andere gast deed in niets voor Olivier Humbrecht onder, buiten het feit dat hij veel minder wijnen liet proeven: slechts de witte en de rode Grand Vin de La Clape. Maar die mochten er wezen!

Eric Fabre is een grote naam in de Franse wijnbouw. Zijn familie stamt uit het Montagne Noire en kwam via Marseille in Marokko terecht. Daar werd Eric geboren en vandaar kwam hij in de jaren ’60 gedwongen terug naar Frankrijk. Naam maakte hij als directeur technique van Château Lafite Rothschild, maar ook als de man achter het succes van Château La Cardonne (Cru Bourgeois Médoc). Daarna wil hij wat anders, dichterbij de roots van zijn familie.

La Clape

In 2001 kocht hij met zijn vrouw Château d’Anglès, in La Clape, dan nog een vrij onbeduidend deel van de grote AOC Coteaux du Languedoc. Maar Eric besefte al dat La Clape veel meer is dan de zoveelste bijdrage aan de zee aan wijn die de Languedoc voortbrengt: La Clape is een uniek gebied, met unieke terroirs, mediterraner dan andere mediterrane gebieden. En inderdaad, het is een ultiem garrigue-landschap, met parasoldennen, steeneiken en allerlei wilde kruiden en bloemen, aan de voet van het Montagne de la Clape, met uitzicht op de étangs en de Middellandse Zee.

Maar zeker zoveel als in het terroir zag Fabre enorm potentieel in de aangeplante druivenrassen, met name in mourvèdre voor rood en bourboulenc voor wit. En hij zag het goed: La Clape heeft nu een aparte, eigen AOC.

De wijnen en het eten

Zoals gezegd, de wijnen van Zind-Humbrecht waren in de meerderheid en slechts bij de eerste twee gerechten dronken we wijnen van Olivier. Bij de rauw gemarineerde zeebaars (‘à la ceviche’) schonk Jaco van Hensbergen, een van de top-sommeliers die Nederland rijk is, twee Rieslings: de fruitige, varietale Herrenweg de Turckheim 2009 en de nog zeer gesloten, rokerige Clos Häuserer 2009. De eerste deed het goed bij het subtiele gerecht, de Clos Häuserer -een geweldige Riesling, met spanning en grote lengte- ging er wat mij betreft overheen, maar goed, dat heb je wel vaker met krachtige Riesling.

Glaswerk

Bij het tweede, buitengewoon fraaie gerecht: rauw gemarineerde kastanjechampignons met Superior Queen asperges, kwam Zind-Humbrechts’ Goldert Muscat 2007. Geserveerd in drie verschillende glastypen (type Chablis (klein), Bordeaux (ruim en hoger) en Bourgogne (ruim en breed), in Riedeltermen gesproken), om nog maar eens duidelijk te maken wat glaswerk zoal doet met het aroma en de smaak van wijn.

En dus ook in combinatie met eten. Mij beviel de hoogst elegante Muscat -en ‘elegant’ is voor mij een uiterst zeldzame omschrijving van een muskaatwijn- uit het kleinste glas het best. Het maakte de wijn wat strakker en daardoor heel fijn bij het zeer pure, fijne gerecht.

Rijk

Het volgende was een rijker, complex gerecht: medaillons van Oosterscheldekreeft met aardappelgnocchi, parmezaan, gerookte paling, kokkels, doperwten en citroen. Met daarbij natuurlijk de wat ‘bredere’ wijnen: Zind 2008 van Zind-Humbrecht en de Grand Vin blanc La Clape 2008 van Château d’Anglès.

Die Zind is een interessante wijn, een Vin de Table van 66% chardonnay en 33% auxerrois. Vin de table? Jazeker, want chardonnay mag in de Elzas voor AOC/AOP-wijn enkel gebruikt worden in Crémant; stille wijn met veel chardonnay wordt dus gedeclasseerd tot Vin de table, bij gebrek aan iets in de categorie IGP. De wijn is goed zuiver, met duidelijke bitters, en doet wat denken aan de droge Jurawijn; zeker aan tafel interessant dus.

Toch deed de 2008 La Clape blanc het wat beter bij het gerecht. Het is een rijke wijn, van 40% bourboulenc (eind oktober pas geoogst en van heel oude stokken), met verder nog 20% grenache blanc, 20% roussanne en 20% marsanne, die in barrique is vergist en opgevoed. Meer dan boeiend.

Nog beter

Hoe boeiend ook, hierna werd zowel qua gerecht als qua wijn even opgeschakeld, want bij het prachtige gerecht van kalfswang, prei, morielje en ganzenlever kwam een van dé signature wines van Zind-Humbrecht: Riesling Rangen de Thann Clos Saint-Urbain. Uit 2006, een lastig, botrytisrijk jaar voor Rangen, zeker niet zo fraai als de 2008 die ik onlangs in Perswijn beschreef, maar desalniettemin zeer karaktervol. En door zijn ontwikkeling en zoete rijkdom ideaal bij het gerecht. Ai, daar doe je het voor!

Hoogtepunt

La pièce mocht er ook wezen: in de oven bereide Anjouduif met bospeen en Taggiasche olijventapenade. En daarbij nog een zeker hoogtepunt van de middag: Château d’Anglès Grand Vin rouge La Clape 2008. In deze wijn speelt mourvèdre een sublieme hoofdrol, bijgestaan door syrah, grenache noir en wat carignan. Maar alles draait hier om mourvèdre, daarvoor is Eric Fabre naar La Clape gekomen, zegt hij zelf.

Hij laat het onmiskenbare karakter van oude mourvèdre prachtig doorkomen, doordat hij een zeer lange, maar gecontroleerde periode van cuvaison toestaat, maar geen nieuw hout gebruikt. Voor waar resulteerde dat bij de 2008 in een karaktervolle mediterrane, maar erg elegante, zachte rode wijn, die het mooie gevogelte perfect begeleidde.

Eye-catcher

En het was nog niet gedaan. Nu ben ik niet zo’n dessert-man (u raadt het wellicht al, meer een kaas-man), maar wat was het dessert bij Parkheuvel op deze maandagmiddag fraai! Raakt u vooral de draad niet kwijt: “Compote van zacht gegaarde gemarineerde ananas met hierop een bal van witte chocolade besneeuwd met kokos. Romig ijs van witte chocolade en een luchtig ananasschuim en ingeblikte ‘ananaskaviaar’”. Na zo’n opsomming verwacht je heel wat, en dat kreeg je ook; een briljant dessert, met als leuke, maar ook lekkere eye-catcher de kaviaar van ananas in een blikje van het huis.

En de wijn? Dat was een andere van Zind-Humbrecht’s beroemde wijnen, een zoete Pinot Gris 2007 uit Clos Jebsal. Voor wie dit niet kent: Clos Jebsal ligt ‘onderaan’ de Grand Cru Brand, bij Turckheim, en brengt vaak de mooiste zoete wijnen van pinot gris van de Elzas voort.

De Pinot Gris Grains Nobles Clos Jebsal 1996, die onze hoofdredacteur ooit eens uit zijn kelder trok, zal ik nooit vergeten bijvoorbeeld: wat een zoete, rokerige rijkdom en gelaagdheid, eindeloos. De wijn uit 2007, een Vendange Tardive met wat botrytis, moet duidelijk nog ouderen, maar doet het op deze leeftijd nog aardig bij het mooie dessert. Over een jaar of 10 zal de wijn pas zijn grootsheid tonen.

Waar het om draait

Het mag duidelijk zijn dat het een zeer boeiende lunch was, met twee uitermate interessante producenten van wijnen, die laten zien waar wijn om draait: herkomsttypering tot in detail, maar ook een hoogste vorm van drinkbaarheid. Vooral de wijnen van Zind-Humbrecht, maar ook die van Château d’Anglès, zijn wijnen waar je uren over kúnt praten, maar waar je zeker niet per sé uren over hóeft te praten om ze te begrijpen en te genieten. Eenmaal in het glas, spreken ze voor zich. Wijn Verlinden kan er trots op zijn.

Lars Daniëls MV.

www.wijnverlinden.nl

www.zindhumbrecht.com

www.chateaudangles.com

www.parkheuvel.nl

Als sommelier of als liefhebber kun je de massa volgen en alleen maar champagne van grote merken kopen. Kwalitatief hoeft daar niets mis mee te zijn, maar origineel is anders.Tekst en fotografie: René van Heusden
Ook heb je een gerede kans dat je een flinke duit meebetaalt aan de marketinginspanningen van zulke huizen. Bedenk echter dat kleine ´boeren´ steeds meer van zich doen spreken met champagnes die een uitgesproken individueel karakter dragen. Champagnes waarmee zij zich als producent onderscheiden en waarmee je je als consument of professional kunt onderscheiden.

Ik proefde recentelijk een serie van zulke karaktervolle, uitermate individuele champagnes van Bérêche et Fils uit Ludes, in het zuidoosten van de Montagne de Reims. Dat gebeurde in het schitterend gelegen restaurant De Fuik aan de Afgedamde Maas in Aalst, op uitnodiging van importeur Freerk de Boer (Icarius) en in het bijzijn van wijnmaker Raphaël Bérêche.

Raphaël is amper dertig, maar een vent die ´het´ duidelijk in zich heeft. In 2004 nam hij de leiding van het in 1847 gestichte wijngoed over en kreeg daarbij in 2008 het gezelschap van zijn jongere broer Vincent. Ze laten zich inspireren door mensen als Anselme Selosse en gelden in Frankrijk terecht als een rijzende ster. Lees er de gidsen maar op na. Hun beider echtgenotes hebben een achtergrond als respectievelijk exportmanager en oenoloog. Daar is kennelijk goed over nagedacht…

Eigen wijngaarden

De Bérêches noemen zich nadrukkelijk propriétaires de vignes: al hun wijn komt uit eigen wijngaarden. Behalve in Ludes liggen die percelen in Chigny-les-Roses, Ormes, Chambrecy, Trepail, Mareuil-le-Port en Festigny. De wijngaarden liggen dus in de Montagne de Reims en in de Vallée de la Marne en zijn aangeplant met pinot noir, pinot meunier en chardonnay. In totaal gaat het om 9.5 hectare, goed voor een jaarlijkse productie van 90.000 flessen. De gemiddelde leeftijd van de stokken is 37 jaar, de gemiddelde opbrengst 60 à 65 hl/ha. Voor de Champagne is dat laag.

Op de achterkant van de informatiemap staat precies aangegeven hoeveel stokken in welk perceel staan. Het zegt iets over de aandacht voor de wijngaard. Aangezien deze biologisch-dynamisch bewerkt wordt, heeft Bérêche permanent negen man in dienst. Die manier van werken is voor hem zo vanzelfsprekend dat hij het er nauwelijks over heeft, laat staan er een moraliserende preek over houdt. Hij heeft het des te meer over wat zich in de kelder afspeelt.

Traditionele vinificatie

Le champagne, c´est pas la bulle. C´est la texture! Raphaël Bérêche wil maar één ding: champagne maken met een crémeux mondgevoel. Romig, zou je dat in het Nederlands kunnen noemen. Rijp en gezond plukken is daarom het devies. En een vinificatie met zo weinig mogelijk corrigerende ingrepen. Een flink deel van zijn stille basiswijnen, en al helemaal die voor de topcuvées, vergist op hout (tweedehands vaten van 350 en 600 liter uit de Bourgogne), een ander deel op tanks. Spontaan uiteraard. Eventuele malolactische gisting mag, maar wordt niet gestimuleerd. De wijn kan zijn natuurlijke gang gaan. Alleen voor de Brut en Extra Brut wordt die gefilterd, voor de andere cuvées niet.

De basiswijnen ondergaan hun tweede vergisting met prise de mousse in flessen die met normale kurken zijn afgesloten en niet met kroonkurken. Volgens Bérêche is dat cruciaal om een minder agressieve mousse te krijgen. En dat maakt het weer mogelijk om de dosage zo laag mogelijk te houden. Er hoeft immers niets gemaskeerd te worden. Het betekent ook dat de flessen met de hand gedegorgeerd worden, met inzet van al die negen medewerkers. Iedere fles wordt bij het degorgeren op de neus gecontroleerd op kurk (TCA).

Maaltijdwijnen

Bérêche produceert een hele reeks champagnes die verder gaat dan de geijkte types. Bijzonder is dat ze allemaal totaal verschillende etiketten dragen. Een teken van eigenzinnigheid? Een andere bijzonderheid, en tegelijkertijd een schoolvoorbeeld van transparantie, is de uitvoerige technische informatie op de rugetiketten. Van wat voor druiven is de wijn gemaakt? Hoe hoog is de dosage? Hoe veel sulfiet is er gebruikt? Wanneer is de fles gedegorgeerd? Bravo, dat zouden meer champagneproducenten moeten doen!

Raphaël Bérêche gaat niet zo ver als Anselme Selosse die pleit voor het karafferen van zijn wijnen, maar hij is wel een vurig pleitbezorger voor grote glazen. Van flûtes moet hij niet zo veel hebben. Liever ziet hij zijn wijnen geschonken in ruime tulpglazen, net als ´echte´ wijn. Voor wie het nog niet geraden had, die wijnen zijn bedoeld als maaltijdbegeleiders. En hoe! Ook een terrine van gerookte Maaspaling en foie gras, een van de smakelijke gerechten die chef Marco Poldervaart van De Fuik tijdens de lunch liet serveren, kunnen ze probleemloos aan. Dat smaakt dus naar meer, te meer omdat de prijs nog buitengewoon vriendelijk is gelet op de zeer hoge kwaliteit!

Proef op de som

De wijnen staan genoemd in volgorde van proeven (en drinken). Vermelde prijzen zijn consumentenprijzen inclusief BTW.

Rosé Brut

Wijn van gelijke delen pinot meunier en pinot noir (allebei 35%), chardonnay en stille rode wijn van pinot noir. Dosage: 4 g/l, sulfietgehalte: 45 mg/l. Lichte kopertint, levendige neus, eerder mineraal dan fruitig, fijne belletjes. Pittige, precieze geur en smaak, licht aardse toets, pinot, mineraal, fris en opwekkend.

Prijs: € 37,50

Extra Brut Réserve

Dosage van slechts 2 g/l. Basisjaargang is 2008, met aanvulling van 30% reservewijnen uit de twee eerdere jaren. Assemblage van gelijke delen pinot meunier en chardonnay en ietsje minder pinot noir. 36 maanden sur lattes. Pikante neus, mineraal, kweepeer, brioche. Droog, maar uitgebalanceerd. Strak, nerveus, citrustoets, mineraal, fijne strengheid van de kalk. Eetchampagne van hoog niveau.

Prijs: € 49,95

Brut Réserve

Visitekaartje en verreweg de belangrijkste cuvée van Bérêche. Assemblage met als basis 2009. Samengesteld uit 25% chardonnay, 25% pinot meunier en 20% pinot noir, zowel op hout als op tank gevinifieerd, en 30% reservewijnen uit 2008 en 2007. Kelderlagering gedurende 24 maanden. Dosage: 8 g/l. Prima basischampagne die direct de huisstijl verraadt.

Prijs: € 29,95

Les Beaux Regards Chardonnay Brut Nature

Blanc de Blancs met zéro dosage, en dat nog wel voor een pure Chardonnay. Dan moet je echt champagne kunnen maken. Afkomstig uit drie percelen, waaronder Les Beaux Regards in Ludes. Basisjaargang: 2008. Wijn op het scherpst van de snede met 36 maandenkelder. Geen sulfiet toegevoegd bij het dégorgement. Briljant, hecht, zinderende spanning, zo puur als maar kan, krijt en kalk. Super elegante terroirchampagne voor de ware aficionado.

Prijs: € 49,95

Instant Le Cran 2004

Laatste jaar met het woord Instant in de naam. Tegenwoordig heet de wijn Le Cran, verwijzend naar een perceel in Ludes. Assemblage van 55% chardonnay, 40% pinot noir en 5% pinot meunier. Ruim 60 maanden sur lattes. Minimale dosage van 2 g/l, 40 mg/l sulfiet. Heel andere stijl dan Les Beaux Regards. Meer kleur, ragfijne mousse, ontwikkelde neus met o.a. hazelnoot, chardonnay, vineus à la witte bourgogne. Complexe smaak, rijp geel fruit, licht rokerig, zachte kruidigheid, romige textuur. Stijl wijn zoals Raphaël Bérêche die naar eigen zeggen het liefst maakt. Begrijpelijk.

Prijs: € 69,95

Vieilles Vignes 2004

Nog een millésimé 2004, maar nu van 60% pinot noir, 30% chardonnay en 10% pinot meunier. Nog niet met kurk gelagerd, maar daarom allesbehalve agressief. In tegendeel. Behoorlijk stevige smaak, breed, pinot, de gebruikelijke minerale toets. Weer een goede wijn die alleen het nadeel heeft na de superieure Le Cran te komen. Die wint het namelijk qua finesse en complexiteit.

€ 55,00

Reflet d´Antan

Een regelrecht curiosum, want de basiswijn is een réserve perpétuelle, een ´eeuwig durende´, in 1985 begonnen solera. Jaarlijks worden de vaten daarvan voor slechts 2/3 geleegd. Het resterende 1/3 deel moet de ´tradities van vroeger´ doorgeven. Assemblage van gelijke delen pinot noir, pinot meunier en chardonnay. Opvoeding van de basiswijn op vaten van 600 liter, 36 maanden sur lattes. Dosage: circa 6 g/l, kan wat variëren. Jaarlijkse productie: 250 magnums. Rijke, weelderige wijn met duidelijke rijpingstonen en houtinvloed. Specerijen, amandel, kreupelhout, paddenstoelen, machtige structuur met enorme inhoud en lengte. Uitgesproken vineus en een schoolvoorbeeld van een wijn met umami. Eigenlijk eten en drinken tegelijk. Champagne buiten categorie.

Prijs: op aanvraag.

Coteaux Champenois Ormes Rouge les Montées 2009

Zeer zeldzame stille wijn op basis van pinot noir met 19 maanden opvoeding en 12,5% alcohol. Gemiddelde kleurintensiteit, helder en levendig. Fruitige geur, morellen, heel zuiver. Vrij lichte smaak, weer mooi fruitexpressie, maar ook de voor dit type wijn kenmerkende hoge zuren. Een wijn waarbij je echt wel móét eten.

Prijs: €144,00. Dat exorbitante bedrag betaal je meer vanwege de zeldzaamheid dan de intrinsieke kwaliteit van de wijn, want eerlijk gezegd koop je voor hetzelfde geld veel betere bourgognes. Of nog beter: een paar flessen voortreffelijke champagne.

Importeur en verkrijgbaarheid

Champagnes van Bérêche worden in Nederland ingevoerd door Icarius Wijnen.

Particulieren kunnen ze bestellen bij een zevental winkels: klik hier voor een overzicht hiervan.

   

René van Heusden

Er is niet snel een actiever duo te vinden in het organiseren van proeverijen van Zuid-Afrikaanse topwijnen, dan Udo Göebel MV en Arjen Pleij.Tekst en fotografie: Frank Jacobs
Udo Göebel MV – eigenaar van WineMatters, importeur van Zuid-Afrikaanse wijnen – en Arjen Pleij – MV in spe en Food & Beverage manager van Kasteel Engelenburg in Brummen, begonnen in april 2011 met een proeverij van wijnen die ooit vijf sterren in de Platter’s South African Wine Guide hadden gekregen.

Daarop volgde in januari van dit jaar de proeverij van de beide Bordeauxblends De Toren ‘Fusion V’ en Kanonkop ‘Paul Sauer’, door velen tot de absolute top in hun genre van Zuid-Afrika gerekend. Hierna was het nu klaarblijkelijk de hoogste tijd voor een derde proeverij in iets meer dan een jaar van Zuid-Afrikaanse icoonwijnen.

Vineus bolwerk

Het thema was ditmaal 'wijnen gemaakt door leden van de prestigieuze Cape Winemakers Guild die ooit op een van diens jaarlijkse veilingen onder de hamer waren gekomen'. Uiteraard vond ook deze proeverij weer plaats in het vineuze bolwerk van Zuid-Afrika in Europa, zijnde het prachtige Kasteel Engelenburg in Brummen, dat met meer dan 200 Zuid-Afrikaanse wijnen op de wijnkaart de grootste collectie wijnen uit dat land in Europa heeft.

Het begin

Het begon ooit allemaal op 24 augustus 1982, toen acht onafhankelijke wijnmakers bijeenkwamen en besloten tot de oprichting van de Cape Independent Winemakers Guild. Deze oprichters waren Peter Finlayson, Walter Finlayson, Jan Coetzee, Etienne le Riche, Kevin Arnold, Braam van Velden, Billy Hofmeyer en Achim von Arnim. Zij waren op dat moment niet aangesloten of betrokken bij de grote bedrijven van die tijd, zoals KWV, Distillers en Stellenbosch Farmers Winery.

Nu, dertig jaar later, is het gilde gegroeid tot 45 leden. Dat lidmaatschap is overigens louter op invitatie. Het is niet mogelijk je als wijnmaker aan te melden voor deze exclusieve club. Nee, je dient door de andere leden van het gilde gevraagd te worden. Ook is een wijnmaker op persoonlijke titel lid van het gilde en niet het bedrijf waarvoor hij werkt. Bij een eventuele overstap van een wijnmaker naar een andere werkgever blijft hij dus gewoon lid van het gilde.

De doelstellingen

Een belangrijk initieel doel van het gilde was natuurlijk kennisuitwisseling en mede daardoor een verhoging van de kwaliteit van de wijnen van de leden. Daarnaast behelst het lidmaatschap van het gilde tegenwoordig ook meerdere sociale aspecten. Zo werd in 1999 in samenwerking met sponsor Nedbank het Cape Winemakers Guild Development Trust opgericht, met als doel sociale ontwikkeling en voortgezet onderwijs voor kinderen uit de wijngebieden, waarbij met name kinderen die afkomstig zijn uit de 'previously disadvantaged communities' middels subsidies in staat worden gesteld bepaalde vormen van (hoger) onderwijs te volgen.

Sinds 2006 bestaat ook het Cape Winemakers Guild Protégé Programme, dat ten doel heeft veranderingen in de wijnindustrie tot stand te brengen door het opleiden van wijnmakers uit diezelfde ‘voorheen achtergestelde groepen’ middels het toekennen van beurzen voor studiekosten en driejarige stageperiodes bij leden van het gilde.     

De veiling

Maar wellicht het bekendst is het gilde toch door de Cape Winemakers Guild Auction, die sinds 1985 jaarlijks wordt georganiseerd. Daarbij komen de mooiste wijnen van de leden, die exclusief en in veelal kleine hoeveelheden voor de veiling worden geproduceerd, onder de hamer.

In het verleden werden alleen wijnen geveild die in een blindproeverij goedgekeurd waren door een panel van leden. Indien de wijn van een lid drie jaar achtereen gewogen en te licht bevonden werd, leidde dat zelfs tot het royement van de betreffende wijnmaker… Tegenwoordig kunnen in principe alle leden van het gilde wijnen voor de veiling inbrengen, mits die vrij van technische gebreken en van uitstekende kwaliteit zijn.

De openbare veiling wordt traditioneel gehouden op de eerste zaterdag van oktober. Uiteraard is het de bedoeling middels de veiling ook fondsen te werven voor het Cape Winemakers Guild Development Trust en het Cape Winemakers Guild Protégé Programme.

De proeverij   

De bijeenkomst in Kasteel Engelenburg werd voor de 14 aanwezigen een absoluut memorabele happening. De proeverij  telde in totaal 27 wijnen, waarna er bij het diner nog eens 6 andere wijnen in de glazen kwamen, waarmee het totaal dus op maar liefst 33 CWG wijnen kwam. De wijnen in de proeverij varieerden in leeftijd van 1984 tot 2010 en werden in acht verschillende flights van steeds twee, drie of vier wijnen met een zekere overeenkomst – bijvoorbeeld met betrekking tot druivenras(sen) – geschonken.

 

Zonder meer kan gesteld worden dat deze speciale veilingwijnen van de beste wijnmakers van Zuid-Afrika hun reputatie waarmaakten. Daarbij was opmerkelijk dat een aantal van de oudste wijnen zich bijzonder goed presenteerde. Zo startte de proeverij met een nog altijd levendige Villiera Chardonnay Brut 1999; toonde de oudste wijn van de proeverij, een Bordeauxblend van Kanonkop uit 1984, een bijna klassiek Bordeauxkarakter, en kregen we bij het diner een Morgenhof Cabernet Franc 1995 in het glas die nog altijd alive and kicking was.

 

Het voert uiteraard te ver om alle wijnen uitgebreid te beschrijven, maar een lijstje met mijn persoonlijke favorieten wil ik u natuurlijk niet onthouden:

Mijn 5 persoonlijke favorieten bij de witte wijnen (met daarbij met een ♥ mijn top 3):

Flagstone ‘Happy Hour’ 2009 (semillon/sauvignon/viognier)

Teddy Hall Chenin Blanc Auction Reserve ‘Hendrik Biebouw’ 2010 ♥

Flagstone Chenin Blanc Reserve ‘The Glass Carriage’ 2007 ♥

Ataraxia CWG Chardonnay 2010

Paul Cluver Chardonnay ‘The Wagon Trail’ 2009 ♥

Mijn 5 persoonlijke favorieten bij de rode wijnen (met daarbij met een ♥ mijn top 3):

Jean Daneel Auction Reserve 2003 (75% cabernet sauvignon, 25% merlot)

Kaapzicht Cabernet Sauvignon Reserve 2001 ♥

Adi Badenhorst 2005 (40% cabernet sauvignon + 20% cabernet franc/petit verdot/malbec)

Ludditte ‘The Chosen One’ 2008 (92% shiraz, 8% cabernet sauvignon) ♥

Cederberg Shiraz ‘Teen die Hoog’ 2008 ♥

Proeven en bieden?

De volgende Cape Winemakers Guild Auction zal plaatsvinden op zaterdag 6 oktober 2012 vanaf 09.00 uur in het Spier Conference Center in Stellenbosch. Meebieden is voor eenieder mogelijk.

En… geheel onvoorbereid hoeft dat niet te geschieden. Op 10 september komt Niels Verburg, lid van het Cape Winemakers Guild, naar Nederland om een flinke serie wijnen te laten proeven die een kleine maand later geveild zullen worden. Deze proeverij zal plaatsvinden in Haarlem. Voor nadere informatie hierover kunt u contact opnemen met Udo Göebel MV: udo@winematters.nl

 

Frank Jacobs

www.capewinemakersguild.com

www.wosa.co.za

www.engelenburg.com

www.winematters.nl