Is het een mythe, of is het echt onmogelijk om wijn uit Zwitserland te importeren? Het is een vraag die ik vaak krijg. En zoals meestal ligt de waarheid ergens in het midden. Dat het mogelijk is bewijst Patrick Adank van het wijngoed Hansruedi Adank in het kanton Graubünden. In de video vertelt hij over zijn regio, zijn prachtige mousserende wijnen en zijn unieke Pinots Noirs. Maar er zijn meer wijngoederen die openstaan voor export.
Toen ik in januari 2015 in Zwitserland kwam wonen en de Zwitserse frank van de ene op de andere dag zo’n 15 procent in waarde toenam, maakte iedereen zich zorgen dat het land een ware Preishochburg zou worden en zijn competitiviteit zou verliezen. Vooral arbeid is een stuk duurder. Een huishoudelijke hulp bijvoorbeeld, betaal je omgerekend zo’n 30 euro per uur, exclusief sociale premies – de witte werkster is de norm hier.
Dure arbeid
Toen ik in januari bij wijngoed Obrecht in Graubünden was, vertelde Francisca Obrecht mij dat zij om de kosten te drukken Portugese of Roemeense medewerkers zou kunnen inhuren, maar zij geeft er de voorkeur aan te werken met lokale mensen. Het inzetten van lager betaalde arbeid voor een exclusief product voelde voor haar niet goed. Maar ook een Portugese druivenplukker in Zwitserland is niet goedkoop.
Die dure arbeid werkt door in de prijs van de wijn. Zelfs als je in grote hoeveelheden produceert en veel machinaal doet, is het moeilijk een fles Zwitserse wijn onder een tientje te krijgen. Op basis van een kleine steekproef bij Coop, een supermarktketen en tevens de grootste wijnimporteur van het land, is slechts zo’n 10 procent van het aanbod onder de 10 euro. En waarom zou je een Zwitserse Pinot Noir, Chasselas of Merlot (respectievelijk 25, 24 en 8,5 procent van het met druiven aangeplante areaal) van 20 euro kopen, als je wijn van dezelfde kwaliteit van elders voor de helft van de prijs kan krijgen? Dus het klopt dat Zwitserland in het goedkopere segment niet op de buitenlandse markt kan concurreren. Misschien moet ik hier een uitzondering maken voor de wijnen van autochtone rassen. Completer, petite arvine, cornalin, of humagne rouge hebben geen buitenlandse concurrentie. Wie een typische alpiene wijn wil proberen, is ook voor een eenvoudigere wijn wellicht bereid iets meer te betalen.
‘Koopjes’ in het hogere segment
Maar ga je op zoek in een hogere prijsklasse valt er zeker iets te vinden. Tussen de 20 en de 35 euro is dat misschien nog wat moeilijk, hoewel ik laatst voor 25 Frank (€26,50) een erg lekkere Pinot Noir van Jürg Marugg uit Fläsch dronk, maar daarboven doen Zwitserse wijnen niet onder voor hun soortgenoten uit andere wijnlanden. Een Grosses Gewächs uit Duitsland kost tegenwoordig niet zelden rond de 50 euro of meer, zoals bijvoorbeeld Salwey’s GG Kirchberg Spätburgunder. Bernhard Hubers ‘R’ Schlossberg Pinot Noir GG gaat zelfs voor net iets meer dan 150 euro over de toonbank. En laten we over Klaus Peter Kellers topwijnen of de Bourgondische Grand Crus maar zwijgen. Voor hetzelfde geld heb je uitstekende Zwitserse Pinot, zoals Patrick Adanks Spondis Pinot Noir (CHF59, ~EUR62,50), Obrechts Monolith (CHF64,50, ~EUR61,50), Gianni Boners Pinot Noir Grand Crus (CHF34, ~EUR36) of Von Tscharners Blauburgunder Gian-Battista (CHF58, ~EUR61,50).
Gering aanbod …
Zwitserland is een divers en interessant, maar klein wijnland. Het totale oppervlak aan wijngaarden is ruim 14.000 hectare, terwijl de productie in 2022 een kleine 1 miljoen hectoliter bedroeg. De wijnconsumptie ligt hoog. Hierdoor is het voor Zwitserse wijnmakers over het algemeen eenvoudig hun product op de koopkrachtige thuismarkt te slijten. De export ligt vrij stabiel bij zo’n 13 duizend hectoliter per jaar. In een slecht wijnjaar, zoals 2021, is dat 2,2 procent van de productie, maar normaalgesproken ligt dat dichterbij de 1 procent. Inkopers moeten dus bereid zijn kleine allocaties te accepteren.
Sterk merk
Verkoop in het buitenland levert hem weinig op, zegt Patrick Adank. Maar er zijn twee redenen waarom hij en steeds meer andere Zwitserse wijngoederen toch een klein beetje willen exporteren. Ten eerste willen zij bijdragen aan het kwaliteitsmerk ‘Zwitserland’. De betere wijnen van de betere producenten kunnen daar uitstekend aan bijdragen. Maar het is natuurlijk niet louter vaderlandsliefde. Door zijn uitgebreide internationale ervaring weet Adank ook dat je buitenlandse naamsbekendheid moet hebben om een sterk merk te kunnen opbouwen. En dan bedoel ik niet het merk Zwitserland, maar het merk ‘Adank’. Of ‘Chappaz’, ‘Gantenbein’ of ‘Germanier’ – om maar wat namen te noemen van wijngoederen die Adank al zijn voorgegaan.
Focus op België
Jasmin Schmid, projectleider bij Swiss Wine Promotion (SWP), vertelde mij in augustus dat de nationale wijnmarketingorganisatie meer aandacht wil besteden aan de export van Zwitserse wijn. België is een van de eerste landen waar SWP zich op gaat richten. In het verleden was dat een goede markt voor Zwitserse wijn en dat wil de organisatie nieuw leven inblazen. Onlangs was er al een proeverij onder leiding van de Belgische topsommelier Xavier Faber, en verschillende restaurants, waaronder Le Châlet de la Fôrest in Brussel en Nathan in Antwerpen, hebben Zwitserse wijnen in het zonnetje gezet. Dus, Nederlandse importeurs, houd in de gaten wat er in België gebeurt als je een graantje van het Zwitserse goud wilt meepikken. En bekijk de video.
Bart de Vries
Wijngoederen die bij de Belgische activiteiten betrokken waren:
Wijnen van Petite Arvine en Hunagne Rouge komen ook uit het Italiaanse Val d’Aosta, dat grenst aan het zwitserse Valais. Minstens zo goed en bijzonder, en iets betaalbaarder.