Weergaloze proeverij: De wijnen van Château de Beaucastel

Terugkijkend op een bewogen jaar 2017, komen naast de harde realiteit van het leven gelukkig ook een aantal zeer memorabele proeverijen in me op. Eén daarvan vond plaats eind november en het is hoogtijd erover te schrijven: de proeverij van de wijnen van Château de Beaucastel, topproducent uit Châteauneuf-du-Pape. Gedenkwaardig was deze proeverij om meerdere redenen. Misschien wel allereerst om een heel persoonlijke grond: ik kende de oudere wijnen van Beaucastel niet heel goed. En Matthieu Perrin, die speciaal was overgekomen uit Frankrijk, had uit zijn privé kelder een paar oude jaargangen meegenomen, waaronder wijnen met een bijzondere faam als de rode en witte 1990. Dat Matthieu Perrin er zelf was, was een tweede reden om er bij te willen zijn, want ik heb hem de laatste jaren leren kennen als een interessante en aimabele persoonlijkheid, die mede leiding geeft aan een zeer goed familiebedrijf. Het feit dat maar liefst vier jaargangen van de cultwijn Hommage à Jacques Perrin open gingen, was trouwens al motief genoeg om naar Roelofarendsveen te togen, waar de proeverij plaats vond in de nieuwe proefruimte van Résidence Wijnen.

Visionair

Voordat ik de wijnen beschrijf, eerst even wat geschiedenis, interessant voor de context. Het verhaal van Château de Beaucastel gaat terug tot in de zestiende eeuw. Maar dat van de famille Perrin en wijnbouw begint in 1909, als Pierre Perrin door zijn huwelijk met de dochter van de toenmalige eigenaar van Beaucastel, Pierre Tramier, het voor het zeggen krijgt op het prachtige domein. Tramier wilde op het door phylloxera verwoeste landgoed vooral olijfbomen planten, maar Pierre Perrin had andere, naar later bleek visionaire ideeën: het terroir van Beaucastel, in de basis klei, zand en kalk met daarop enorme hoeveelheden afgeronde keien (galets roulés), moest worden herplant met alle dertien (als je de kleurmutaties niet meetelt) druivenrassen van Châteauneuf-du-Pape. Waar velen ervoor kozen om vooral de productieve, gemakkelijk alcohol opleverende grenache noir aan te planten, ging Perrin toen al een eigen weg.

Mourvèdre en roussanne

Want een opmerkelijk verschil met andere domeinen in Châteauneuf-du-Pape is dat er bij Beaucastel relatief veel mourvèdre staat. Dat komt doordat Pierre Perrin goed bevriend was met de familie Peyraud van Domaine Tempier in Bandol. Ze wisselden vaak plantmateriaal uit; Perrin gaf Peyraud roussanne en hij kreeg er mourvèdre voor terug. Maar de liefde voor mourvèdre heeft nog een andere grond. “Daar waar druivenrassen aan de limiet van hun bestaan leven, geven ze de spannendste wijnen”, zei Matthieu toen ik hem eens interviewde. “En noordelijker dan bij Beaucastel kom je geen mourvèdre tegen!” De aanzienlijke aanplant van mourvèdre, die later rijpt dan grenache noir en syrah, geeft Beaucastel in tijden van klimaatopwarming, waar de Rhône zeker mee te maken heeft, dan ook een voorsprong op andere domeinen in Châteauneuf. In het geval van roussanne, de belangrijkste variëteit in Beaucastel’s witte wijnen, duidt Matthieu Perrin met name het belang van oude planten: “Roussanne is een lastige druif die pas complexe wijnen geeft als de planten oud zijn. En die wijnen zijn niet gebouwd op zuren, maar op rondeur van glycerol. Maar goede Roussanne heeft wel degelijk frisheid, die komt van een zilte ondertoon, extra sterk in wijnen van oude stokken”.

Streven naar balans

Wijn maken bij Beaucastel is een uitgekiende praktijk. Neem de rode wijnen. Elk van de dertien variëteiten wordt apart geoogst –handmatig uiteraard, want de planten zijn en gobelet gesnoeid– en afzonderlijk vergist. Sinds 2005 wordt ongeveer de helft van de oogst niet meer ontsteeld. Dat geldt vooral voor de ‘oxidatieve’ rassen grenache noir en cinsault (gevoeliger voor zuurstof), die door het verwijderen van de steeltjes alleen maar extra kans lopen kleur, aroma en smaak te verliezen. De uit het verleden bekende thermovinificatie, waar Beaucastel nogal eens om werd bekritiseerd, wordt eigenlijk niet meer toegepast, zo gaf Matthieu aan. Syrah en mourvèdre worden gevinifieerd in hout, de overige wijnen in beton. Heel belangrijk is de assemblage. Op het eerste gezicht lijkt de blend ieder jaar gelijk, maar dat ligt genuanceerder, legde Matthieu uit: “Als je met dertien variëteiten werkt, is de assemblage uiteraard heel belangrijk. Alle rassen dragen wat bij, we streven naar de ultieme balans in de uiteindelijke wijn. We assembleren eerst de wijnen van de rassen met het grootste aandeel in de blend. In de ‘gewone’ rode is dat doorgaans grenache noir 30%, mourvèdre 30%, syrah 10%, counoise 10% en cinsault 5%. Daarna gebruiken we de wijnen van de overige variëteiten als zout en peper in een gerecht. Zoals wat terret noir voor de zuren. Maar variaties van tot 5% in de aandelen van de hoofdrassen komen voor, al naar gelang het jaar”. De witte wijnen worden tegenwoordig trouwens in een aparte kelder gemaakt, met eigen equipement.

Assortiment met paar buitengewone cuvées

Beaucastel maakt jaarlijks vijf wijnen en soms zes, waaronder een witte en rode Côtes du Rhône (Coudoulet de Beaucastel). Op de proeverij ging het om de wijnen van de appellation Châteauneuf-du-Pape. Alle vier kwamen ze in het glas, en meerdere jaargangen ervan: Châteauneuf-du-Pape blanc, de bijzondere Châteauneuf-du-Pape blanc Roussanne Vieilles Vignes, Châteauneuf-du-Pape rouge en de buitengewone Châteauneuf-du-Pape rouge Hommage à Jacques Perrin. Die laatste wijn wordt alleen in exceptioneel goede jaren gemaakt. Het doel van Beaucastel is niet om de meest indrukwekkende, krachtige wijnen van Châteauneuf te maken. Het draait om balans, elegantie en frisheid, zo benadrukte Matthieu Perrin nog maar eens. Hier mijn ervaring:

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape blanc 2016

80% roussanne, 15% grenache blanc, 5% picardan, clairette, bourboulenc | roussanne deels vergist in klein hout, 20% nieuw, rest in RVS
Zuiver, tikje zweterig en aards, maar ook kruidig en floraal, abrikozen | iets warm en vol, glycerol, mooie bitters, zeer milde zuren, zal wasachtig worden en meer cognac-achtige smaken ontwikkelen. Voor Matthieu is 2016 mooi in balans. 16,5/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape blanc 1990

80% roussanne, 15% grenache blanc, 5% picardan, clairette, bourboulenc
Ver ontwikkeld, abrikozenbloesem, noten, zwarte thee, rozijnen, ook aards en iets gebrande boter| smaak wordt dunner, zuren zijn goed maar tikje oud, wijn op zich nog boeiend. 15,5/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape blanc Roussanne Vieilles Vignes 2016

100% roussanne, gemiddeld 80 jaar oude planten, waaronder een perceel uit 1909 | wordt door massale selectie op basis van perceel uit 1909 in stand gehouden | vergisting en rijping 30% in klein hout, 70% in RVS
Serieuze wijn, enorme inhoud zonder zwaar te zijn, pure en intense natuurlijke kracht, prachtig floraal, wat kruidig, nog zeer gesloten | intens, waxy maar fris, duidelijke bitters, enorme toekomst. 17,5+/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape blanc Roussanne Vieilles Vignes 2009

100% roussanne, gemiddeld 80 jaar oude planten, waaronder een perceel uit 1909 | wordt door massale selectie op basis van perceel uit 1909 in stand gehouden | vergisting en rijping 30% in klein hout, 70% in RVS
Grandioze geur, schil van mandarijn, abrikoos en kweepeer, ruikt iets fenolisch, rijk maar fris | geweldige smaak, adembenemend, rijk en filmend door glycerol, frisheid door zoutige ondertoon, bitters, enorme lengte, heel bijzonder. 18/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape rouge 2015

30% grenache noir, 30% mourvèdre, 10% syrah, 10% counoise, 5% cinsault, 15% overige variëteiten, ook witte (vergist samen met blauwe druiven)| mourvèdre en syrah vergist in tronconische houten vaten, rest in beton en geëmailleerd zandsteen | rijping in foeders
Erg fraai fruit, donker en rijp maar mooi vers, tikje gerookt, mooi kruidig, hint van zoethout | smaak heel direct, wat warmte, goed fruit, wat bitters, erg goede grip. 16,5+/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape rouge 2007

30% grenache noir, 30% mourvèdre, 10% syrah, 10% counoise, 5% cinsault, 15% overige variëteiten, ook witte (vergist samen met blauwe druiven)| mourvèdre en syrah vergist in tronconische houten vaten, rest in beton en geëmailleerd zandsteen | rijping in foeders | “exceptioneel goed jaar”
Heel intens, rijp zoet donker fruit, veel leer, behoorlijk exotisch, kruidnagel, likeur (Fraise des Bois) | smaak ook intens, perfect in balans, niet drogend, gewoon heel compact en lang, met nog veel reserve. 17,5/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape rouge 2001
30% grenache noir, 30% mourvèdre, 10% syrah, 10% counoise, 5% cinsault, 15% overige variëteiten, ook witte (vergist samen met blauwe druiven)| mourvèdre en syrah vergist in tronconische houten vaten, rest in beton en geëmailleerd zandsteen | rijping in foeders | “exceptioneel goed jaar”
Garrigue, zoethout, leer, tabak, hint van karamel, pruimen, rode kersen en zwarte olijven | heerlijk zacht en warm, iets notig, kruidig, mooie retronasale warmte, groots en o zo heerlijk | op deze leeftijd begint het echt complex te worden, mooie rijping, zeer origineel. 18/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape rouge 1995
30% grenache noir, 30% mourvèdre, 10% syrah, 10% counoise, 5% cinsault, 15% overige variëteiten, ook witte (vergist samen met blauwe druiven)| mourvèdre en syrah vergist in tronconische houten vaten, rest in beton en geëmailleerd zandsteen | rijping in foeders | “exceptioneel goed jaar”
Behoorlijk ontwikkeld, hier komt ook truffel om de hoek, verder pruimen, gedroogde kersen, zoethout, aards, leer, gedroogde mediterrane kruiden, wat thee | heeft nog duidelijk frisheid en grip, hoekiger dan 2001, benieuwd hoe dit over 5 jaar is… 16,5/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape rouge 1990

30% grenache noir, 30% mourvèdre, 10% syrah, 10% counoise, 5% cinsault, 15% overige variëteiten, ook witte (vergist samen met blauwe druiven)| mourvèdre en syrah vergist in tronconische houten vaten, rest in beton en geëmailleerd zandsteen | rijping in foeders | “exceptioneel goed jaar”
Duidelijk ontwikkeld, zwarte thee en bosbodem, wat sinaasappelschil, balsamico, leer, toch nog fris | zacht en gerijpt van smaak, iets rozijnen, grafiet en jodium, goede grip nog, tikje drogende tannine, moet nu gedronken gaan worden, maar duidelijk grote wijn uit groot jaar. 17/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape rouge Hommage à Jacques Perrin 2015

60% mourvèdre (sommige bronnen geven 70% mourvèdre en maar 10% grenache noir), 20% grenache noir, 10% syrah, 10% counoise | vergist en opgevoed in oude barriques
Zeer intens qua kleur, donkerrood met violet | direct van geur, geconcentreerd, fris, bramen, wat peper en leer, laurier en tapenade | intens, krachtig maar slank, met passende warmte en kruidigheid, rijpe maar niet zoete tannine (geeft grip), piepjong maar al balans, grote toekomst. 18+/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape rouge Hommage à Jacques Perrin 2012

60% mourvèdre, 20% grenache noir, 10% syrah, 10% counoise | vergist en opgevoed in oude barriques
Iets meer ontwikkeld natuurlijk dan 2015, meer mourvèdre-karakter hier, met leer, laurier en bosfruit | flink extract (meer dan in 2015), warmte ook, beetje alcoholisch, toch weer vrij slanke finale, tikje fors nu, heeft nog zeker 5-10 jaar nodig om zich echt te ontplooien. 17,5/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape rouge Hommage à Jacques Perrin 2009

60% mourvèdre, 20% grenache noir, 10% syrah, 10% counoise | vergist en opgevoed in oude barriques
Ook dit is vrij exotisch van geur, met zelfs wat mint, in lijn van gewone Rouge 2007, zwart fruit, iets jam, veel garrigue, lakrits | intens, flink wat drop, zeste, warmte, mooie textuur, nog zeer jong en puur, ook dit heeft nog zeker 5 jaar nodig om heel getypeerd te worden, zal flink mourvèdre-karakter hebben, dierlijk en leerachtig worden. 18+/20 punten

Château de Beaucastel, Châteauneuf-du-Pape rouge Hommage à Jacques Perrin 2000

60% mourvèdre, 20% grenache noir, 10% syrah, 10% counoise | vergist en opgevoed in oude barriques
Net als bij Rouge 2001, wordt het op deze leeftijd écht boeiend, wijn heeft niet meer het zoete extract, wordt frisser, nog veel fruit maar ook mooie tonen van bosbodem, truffel en tabak | heel elegante aanzet, mooi ontwikkeld, rijk maar fris, iets grafiet, soort combinatie van Midi en Haut-Médoc, komt door tannine van mourvèdre, ontwikkelt zich haast “Atlantisch”, prachtig dit. 18,5/20 punten

Conclusie, kort maar krachtig

Beaucastel maakt, nog steeds, geweldige wijnen, die Châteauneuf-du-Pape van een unieke kant laten zien. Zeker de recentere jaren zijn erg elegant en uitgebalanceerd. Dit zijn bijzondere wijnen, die je niet iedere dag of zomaar opent, ook om hun prijskaartje. En wijnen die gemaakt zijn om zich op fles te ontwikkelen uiteraard. Vandaar dat aandacht voor de juiste leeftijd om ze te drinken, zinvol is. In het algemeen ben ik niet zo’n fan van flink gerijpte Châteauneuf-du-Pape, tenminste, als deze op basis van merendeels grenache noir is gemaakt. Dan drink ik de wijnen, zelfs grote wijnen, liefst binnen 15 jaar na de oogst. Bij rode Beaucastel gaat dat niet op; daar worden de rode wijnen pas écht interessant als ze 10-12 jaar oud zijn. Persoonlijk bevalt Rouge 2001 me nu heel goed, net als Hommage à Jacques Perrin 2000. 1990 is duidelijk geweldig jaar, maar van dat soort gerijpt karakter moet je wat meer houden; het is veel meer an acquired taste. In de Rouge 2001 heb je nog de gulheid en zoete kruidigheid die ik in rode Châteauneuf-du-Pape zeer waardeer. Wat betreft de witte wijnen: 5-10 jaar flesrijping doet de rijkdom en complexiteit goed.

importeur: Résidence Wijnen / De Gouden Ton Groep

Tekst en foto’s: Lars Daniëls MV