Ter ere van #DrinkChenin Day 2017. Wat in 2014 begon als een Amerikaans initiatief –hoe kan het anders met zo’n naam met hashtag– wordt vanaf 2016 ook door de Chenin Blanc Association van Zuid-Afrika ondersteund: #DrinkChenin Day. Ook in ons land werd er aandacht aan besteed. En waren het logischerwijze de twee grootste ambassadeurs van Zuid-Afrikaanse Chenin, Udo Göebel MV en Arjen Pleij, die ter ere van Zuid-Afrika’s paradepaardje onder de cultivars, chenin blanc, een ware topproeverij samenstelden.
En dat daarbij op een enkele, overigens fraaie maar redelijk ver ontwikkelde Coulée de Serrant 2012 na, louter Zuid-Afrikaanse Chenins op tafel kwamen, mag gezien de organisatie én de kwaliteit geen verrassing zijn. Maar ook historisch en statistisch valt daar niet meer veel op af te dingen. De van oorsprong waarschijnlijk uit de Franse Loire stammende druif kwam wellicht al in 1655 met Jan van Riebeeck mee naar de Kaap en is al heel lang belangrijk in Zuid-Afrika, dat met bijna 18.000 hectare ’s werelds grootste aanplant van chenin blanc kent. Die 18.000 hectare staan voor 18% van de totale aanplant van Zuid-Afrika, waarmee het nog immer de meest aangeplante variëteit van Zuid-Afrika is. Maar het sóórt belang is de laatste twee decennia langzaam maar significant veranderd. Chenin is van werkpaard een raspaard geworden en wordt steeds serieuzer genomen.
Voor kenners en liefhebbers was dat al langer duidelijk; de wijnen die de laatste jaren op de markt zijn (gekomen), zijn gewoon van zeer hoog niveau. Hoe is dat gekomen? Natuurlijk zijn daarvoor meerdere redenen. Wijn maken kunnen ze in Zuid-Afrika al lang, maar de moed om echt Zuid-Afrikaanse wijnen te maken, wijnen die de heel specifieke natuurlijke omstandigheden van de verschillende gebieden eerlijk in zich dragen, ontbrak langere tijd. Waarschijnlijk uitte dat gebrek aan zelfvertrouwen zich in het willen namaken van Franse wijnen en een té gecontroleerde manier van wijn maken. Nu durven wijnmakers het aan de wijnen minder hun concept of wil op te leggen, en meer de natuur te laten spreken. Dus vindt de vergisting steeds vaker spontaan plaats, en is men terughoudender wat betreft het gebruik van nieuw hout en sulfiet.
De durf om ‘natuurlijker’ te werken heeft ook te maken met de hernieuwde aandacht voor oudere wijngaarden. Die hebben wijnproducenten namelijk laten zien hoe genuanceerd en eigen Zuid-Afrikaanse Chenins kunnen zijn. Zij zijn een belangrijke reden van de toenemende authenticiteit van de wijnen. En het is onmiskenbaar: de beste Zuid-Afrikaanse Chenins –en niet te vergeten, witte blends op basis van chenin!– komen uit oudere wijngaarden (meer dan 35 jaar oud), of deze zich nu in Olifantsrivier, Wellington, Swartland, Stellenbosch of Bot River bevinden.
Wat is dan authentiek Zuid-Afrikaanse Chenin? Goede Zuid-Afrikaanse Chenin is sowieso heel anders dan Chenin uit de Loire in Frankrijk, ondanks dat zelfs geoefende wijnprofessionals in blindproeverijen nog wel eens fout kunnen zitten. Chenin uit Loire heeft doorgaans meer zuren en niet zelden wat botrytis, soms zelfs in de droge wijnen. Goede Zuid-Afrikaanse Chenin is doorgaans milder in de zuren, maar maakt alles goed op structuur en mondgevoel. Heel bijzonder is de zoutige ondertoon in wijnen van niet-geïrrigeerde oude bush vines, die de wijnen ‘perceived freshness’ geeft, zoals de beroemdste wijnbouwkundige van het land, Rosa Kruger, dat zo mooi zegt. Uiteindelijk zijn de goede Zuid-Afrikaanse Chenins meer mediterrane wijnen dan Atlantische wijnen, beeldend uitgedrukt. Dat mediterrane karakter maakt ze ook erg goed gastronomisch inzetbaar. Kijk maar naar de toenemende populariteit van Zuid-Afrikaanse Chenin onder de sommeliers in ons land.
Een groot aantal van de beste Zuid-Afrikaanse Chenins stond afgelopen zaterdag in Kasteel Engelenburg in Brummen op tafel, op wellicht twee of drie wijnen na. Dat durf ik best te stellen. En daarmee was het een unieke proeverij, die buiten Zuid-Afrika zelf waarschijnlijk enkel in Engeland of in Nederland kan worden gehouden. Ik was in ieder geval blij dat deze hier in ons land plaatsvond.
Hierbij de wijnen, mijn proefnotities en waardering in punten. Uiteraard scoorde ik de wijnen op de 20-punten schaal; deze wijnen doorstaan de vergelijking met andere grote witte wijnen van de wereld inmiddels glansrijk. Voor wie dat niet gelooft: ga gewoon eens € 35,00 per fles uitgeven aan Zuid-Afrikaanse Chenin bij goede (min of meer specialistische) importeurs als Wijnkooperij De Lange, Winematters, Benier Global Wines en Smaragd Wijnen, maar ook bij winkels als Les Généreux of zelfs Gall & Gall (en diverse anderen nog).
Eerste serie
Bosman Family Wines, Chenin Blanc Optenhorst 2013 (Wellington) vrij rijke geur, minder rijk ontwikkeld dan andere flessen die ik ervan heb geproefd, rijpe appels, kweepeer en abrikozen, iets karamel en nootmuskaat; rond, filmend en rijk maar blijft compact, wordt niet té breed. 16+
importeur: Noordman WijnimportBeaumont Family Wines, Chenin Blanc Hope Marguerite 2015 (Bot River) nog gesloten, piepjong, geel citrusfruit, iets toast en vuursteen; heerlijk fris, meer intens dan krachtig of breed, fruit komt mooi terug, goede zuren en lengte; een klassieker. 17
importeur: Benier Global Wines
Tweede serie
Teddy Hall, Chenin Blanc Hendrik Biebouw CWG 2012 (Stellenbosch) iets ingetogen, kan door leeftijd komen; nog intens van smaak, tikje warm, kruidig en bitter, Bourgondisch. 16-
importeur: Vinura (deze wijn gemaakt voor de Cape Winemakers Guild kwam van Winematters)Kleine Zalze, Chenin Blanc Granite CWG 2013 (Stellenbosch) aanvankelijk erg zwoel, toast en ananas, erachter zit wel degelijk ‘terroir’ en diepgang, eigenlijk wel fijn geschakeerde geur als je de wijn tijd geeft; intens, toast is er nog, maar ook zilt, bitter, warmte en lengte. Lijkt me wel aangezuurd, maar stoort niet. 16+
importeur: SligroEdgebaston, Chenin Blanc Camino Africana 2014 (Stellenbosch) breed, niet heel expressief, op basis van geur verwacht je een machtige wijn; valt wat tegen, is wat ontwikkeld, licht boenwas en brioche en honing, tikje kort. 15,5
importeur: LFE
Derde serie
Mullineux, Chenin Blanc Quartz 2014 (Swartland) andere stijl dan vorige wijnen, ander niveau ook, meer verfijning hier, duidelijk hands-off gemaakt maar technisch totaal zuiver, heeft iets klassieks en licht oxidatiefs; prachtige smaak, heel compleet, met heel natuurlijke expressie, geen hoge zuren maar wel frisheid, fraaie bitters, grote lengte, kan nog flink lang mee. 17,5
importeur: WinemattersMullineux, Chenin Blanc Granite 2014 (Swartland) iets geparfumeerder dan Quartz, rijp geel citrusfruit, vleugje anijs, stenig; heel veel Swartland-Chenin-gevoel, fris ondanks warmte, prachtige zilte ondertoon, grote lengte, nu fijner dan Quartz; ultieme ‘graniet-Chenin’. 18
importeur: WinemattersLeeuwenkuil, Chenin Blanc Heritage 2013 (Swartland) minder verfijnd van geur, wel power; vrij rond, niet zwaar, wel minder genuanceerd en complex. 15,5
importeur: Wijnimport J. BartDavid & Nadia Sadie, Chenin Blanc Hoë Steen 2014 (Swartland) ‘stralende’ geur, iets bloemig en kruidig, citrus ook, heel compact en verfijnd; buitengewoon smaakvol, deze gaat over Mullineux heen qua intensiteit, wellicht niet qua overall kwaliteit en verfijning, maar wát is dit goed, enorm gave zuren, zeer lang; grote Chenin. 18
importeur: Smaragd Wijnen
Vierde serie
De Trafford, Chenin Blanc 2015 (Stellenbosch) hooi, geel citrusfruit, licht getoast, warme stenen; mooi vers rijp mediterraan fruit, rond, tikje stoffig, genoeg zuren, droge afdronk met warmte en bitters. 16
importeur: Kwast WijnkopersKeermont, Chenin Blanc Riverside 2015 (Stellenbosch) prachtige geur, ingetogen expressie, stralend fris en fruitig maar heel beschaafd; smaak is erg fijn, fris, compact, met mooi fruit en fijne bitters na. 17+
importeur: Benier Global WinesJean Daniel, Chenin Blanc Director’s Signature 2015 (Western Cape) helaas kurk, jammer, want essentiële Zuid-Afrikaanse Chenin normaliter…
importeur: Ad Bidendum
Vijfde serie
Fram Wines, Chenin Blanc 2014 (Citrusdal Mountain)vrij rijp en wat gerijpt, warm steenfruit, zilt, ik ruik Skurfberg…; intens en krachtig, full-on Chenin uit de droog en warm gebied, mooie warmte, weinig zuren maar wel zekere frisheid en lengte. 17
importeur: Gall & GallSadie Family Wines, Chenin Blanc Skurfberg 2015 (Olifantsrivier) ingetogen van geur, aanvankelijk leek het alsof het wellicht niet beste fles was, maar niet onzuiver; later rijp geel fruit, aards; licht kruidig en zilt, fraaie structuur, rond maar met grip, goede lengte, passende warmte, eerlijk, werd steeds mooier. 17,5
importeur: Wijnkooperij De LangeAlheit, Chenin Blanc Magnetic North Mountain Makstok 2015 (Olifantsrivier) eerst vrij expressief, later wat reductief en gesloten, aards, licht stenig en kruidig; intens, kruidige warmte, zilt, goede zuren en mooie structuur, blijft slank; zeer origineel maar ik heb betere flessen van deze wijn geproefd, jammer want heel spannende wijn normaliter. 17+
importeur: Benier Global Wines
Zesde serie
DeMorgenzon, Chenin Blanc Reserve 2014 (Stellenbosch) vrij vol en rijp fruitig, maar vers en fris, iets boter en toast naast gele grapefruit en perzik; sappig en rond in aanzet, wat fruitsuikers, licht bitter geeft structuur, krachtig en lang; enorme pleaser maar niet super verfijnd. 16,5
importeur: Les GénéreuxCederberg, Chenin Blanc V Generations 2014 (Cederberg) ruikt als rijpe Sauvignon met hout, mooi opgevoed; fris, jong, mondgevoel mooi, licht kruidig met goede grip, grapefruitbitters, aparte wijn, niet heel natuurlijk en getypeerd Chenin, maar op zich stijlvol en goed. 16
importeur: Les Généreux
Zevende serie
Sadie Family, Chenin Blanc Mev. Kirsten 2015 (Stellenbosch) in één woord WAUW, rijp geel fruit, gekonfijte sinaasappel, rijk maar heel compact; geweldig gelaagd van smaak, intens en vol maar met prachtige finesse, zuren en structuur, passende warmte; zó goed en ‘eerlijk’ gemaakt, grote wijn. 18
importeur: Wijnkooperij De LangeAlheit, Chenin Blanc Radio Lazarus 2015 (Stellenbosch)iets gesloten en aards, wat vochtigs in geur (wellicht door opvoeding in amforen?), leidt wat af van verder heel goede inhoud; smaak is tikje vlakker en meer bitter dan normaal, volgens mij… 16
importeur: Benier Global Wines
Achtste serie
Sadie Family, ’t Voetpad 2015 (Swartland) piraat want een field blend van semillon blanc, semillon gris, palomino fino, chenin blanc en muscat d’Alexandrie; warm maar fris, stenig, grapefruitschil, steenfruit en zilt, ingetogen maar gelaagd; licht rond en iets cremig, complex, erg fijn mondgevoel, grote lengte, waanzinnige wijn. 18
importeur: Wijnkooperij De LangeCoulée de Serrant 2012 (Loire, Frankrijk) behoorlijk ver ontwikkeld, wat vluchtig en oxidatief, sinaasappelschil, honing, noten; ook in smaak ontwikkeld, noten, goede lengte; erg ver ontwikkeld maar fraaie wijn desalniettemin. 16
importeur: Pallas Wines (deze fles kwam van Peter Batelaan, eigenaar en chef van Mangerie De Zeeger in Alphen a/d Rijn)
Persoonlijke top drie
David & Nadia Sadie, Chenin Blanc Hoë Steen 2014 (Swartland)
Sadie Family, Chenin Blanc Mev. Kirsten 2015 (Stellenbosch)
Mullineux, Chenin Blanc Granite 2014 (Swartland)Tekst en foto’s: Lars Daniëls MV
