Het is misschien een beetje pijnlijk voor de Fransen dat de beste boeken over hun wijnen en wijngebieden meestal geschreven worden door buitenlanders. Zelf zijn ze veel te omslachtig in hun taalgebruik en bovendien leest bijna niemand in de rest van de wereld nog Frans.
Met Engels is dat anders. Vandaar dat die boeken over Frankrijk vrijwel altijd van de hand van Engelstaligen zijn. Een uitzondering op die regel vormt het pas verschenen wijnreisgids Elsass van de Duitser Wolfgang Faßbender. Een informatieve uitgave voor een breed publiek. Enige voorwaarde: je moet wel een beetje Duits kunnen lezen.
Krampachtig
We laten de uitgekauwde, apert onjuiste clichés over de historie van de Elzas (Alsace) voor wat ze zijn. Evenals de bij vlagen krampachtig aandoende verhouding tot hun verleden die Elzassers – plus germaniques que les Allemands – soms aan de dag leggen, bijvoorbeeld in hun promotionele uitingen. Faßbender laat dat ook allemaal links liggen en richt zijn aandacht volledig op de in zijn optiek aantrekkelijke kanten van het gebied waarover hij eerder al enkele boeken publiceerde.
In zijn nieuwe boek laat hij zich kennen als een echte positivo, want op kritische noten kun je hem nauwelijks betrappen. In zijn inleiding verwijst hij heel even naar de stagnatie in de wijnbouw, inclusief te zoete wijnen en hopeloos oubollige etiketten, en de ideeënarmoede in de regionale keuken, maar benadrukt na die eerste alinea alleen nog maar wat er nu allemaal wel goed gaat. Kortom, de Elzas wordt afgeschilderd als gebied van louter rozengeur en maneschijn waar iedere producent de lat hoog zou leggen.
Er gebeurt inderdaad het nodige dat de kritische burger moed geeft. De proefpraktijk leert echter ook dat het gebied er nog te veel een van twee snelheden is. Zie bijvoorbeeld het aantal teleurstellende wijnen met de status van grand cru.
Lekker maken
In zijn boek neemt Faßbender de lezer om te beginnen via 29 etappeplaatsen (Stationen) mee van Wissembourg in het uiterste noorden tot aan Thann in het zuiden. Vanaf Marlenheim volgt hij daarbij, voorspelbaar, de befaamde Route des Vins. Bij iedere plaats bespreekt hij eventuele grands crus en geeft hij namen van aanbevolen producenten en restaurants.
Dit eerste deel van het boek is verder gelardeerd met een veelheid aan toeristische, gastronomische en wijngerelateerde wetenswaardigheden (Spezialitäten). Zijn bedoeling is duidelijk: de lezer lekker maken. Of dat altijd strikt objectief gebeurt, is bijzaak. Het staat buiten kijf dat de Elzas ondanks alle mitsen en maren een van de meest aantrekkelijke wijnreisbestemmingen van heel Frankrijk is. Een gebied ook waar producenten zich in gunstige zin onderscheiden door hun laagdrempeligheid en gastvrijheid.
Wie wil, kan in de Elzas probleemloos wijn proeven tot hij/zij er bij neervalt.
Verrassing
De kern van het boek wordt gevormd door profielen van 61 producenten (Winzer), van Jean-Baptiste Adam tot en met Zusslin. Over het algemeen volgt hij daarbij het lijstje van min of meer gevestigde namen, inclusief een paar coöperaties waaronder gigant Wolfberger, maar er zit af en toe ook wel eens een verrassing tussen. Zoals Vignoble des 2 Lunes in Wettolsheim of Maison Jülg in Seebach. Jülg met Umlaut, want Peter Jülg blijkt een Duitser te zijn, broer van Werner in Schweigen, net aan de andere kant van de grens.
Van iedere producent is een profiel van twee pagina’s opgenomen, met daarbij telkens een lijstje van ‘interessante’ wijnen – lees: de toppers van het huis – en van wijnen om ‘verder te drinken’. Een overzichtelijk register sluit het boek af.
Positief
Faßbenders Elsass leest makkelijk weg en biedt precies die praktische, actuele gegevens die een ‘gewone’ wijnliefhebber nodig heeft. Het boek is pure promotie voor een streek die het de afgelopen jaren niet makkelijk heeft gehad en in diverse landen, zoals Duitsland en Nederland, veel marktaandeel verloren heeft. Een streek die dus wel wat positieve aandacht kan gebruiken en dat zeker ook verdient.
Of een eenzijdig positieve insteek daarbij de nodige geloofwaardigheid oplevert, is alleen vraag twee. Iets meer nuance en distantie zouden bepaald geen kwaad gekund hebben. Dat er zo’n zonnig beeld geschetst wordt, heeft waarschijnlijk niet alleen te maken met de liefde van de auteur voor zijn onderwerp, maar ook met de omstandigheid dat zowel de Conseil Interprofessionnel des Vins d’Alsace als het Comité Régional du Tourisme d’Alsace bij de totstandkoming van de uitgave betrokken is geweest. Het is maar een weet.
Wolfgang Faßbender
Elsass. Entlang der Weinstrasse: Weine, Winzer, Lagen, Spezialitäten
Mondo Heidelberg, 2013
240 blz., gebonden, illustraties
ISBN 978-3-938839-23-2
Prijs: € 24,95
Te bestellen via: www.mondo-heidelberg.de
