Cigales is tot op heden een vrij onbekende naam geweest binnen het aanbod aan Spaanse DO-wijnen. Slechts een paar honderd hectoliter er vandaan komt naar Nederland, dat daarmee wel direct de grootste importeur is van rosado uit Cigales. Behalve de traditionele rosado is het de afgelopen tijd ook steeds meer tinto gaan produceren, rode wijn dus. Vandaag de dag is de verhouding tussen rosé en rood daarom in evenwicht.
Cigales is tot op heden een vrij onbekende naam geweest binnen het aanbod aan Spaanse DO-wijnen. Slechts een paar honderd hectoliter er vandaan komt naar Nederland, dat daarmee wel direct de grootste importeur is van rosado uit Cigales. Behalve de traditionele rosado is het de afgelopen tijd ook steeds meer tinto gaan produceren, rode wijn dus. Vandaag de dag is de verhouding tussen rosé en rood daarom in evenwicht. Cigales kreeg in 1991 de status van denominación de origen (DO). Het 30 bij 30 kilometer metende gebied ligt even ten noorden van Valladolid in Castilla y León. Met een aanplant van 2700 hectare is het een vrij klein wijngebied. Het potentieel om goede wijnen te produceren is echter ruimschoots voorhanden. Nu alleen nog de technische puntjes op de i zetten en wat meer naambekendheid verwerven.
Continentaal klimaat
De wijngaarden van Cigales liggen op een hoogte van 700 tot 800 meter boven zeeniveau, op vlak terrein met een lichtbruine bodem van kalkachtig zand en leem op ondergrond van klei en mergel. Ze hebben, net als andere DO’s in dit deel van Spanje langs de bovenloop van de Duero, te maken met een continentaal klimaat dat behoorlijk grote extremen kent. Ter illustratie: het verschil tussen de hoogste en de laagste temperaturen in respectievelijk zomer en winter bedraagt er meer dan 40 graden. Neerslag blijft beperkt tot gemiddeld 425 mm per jaar, terwijl de zon ruim 2600 uur schijnt. Irrigatie is toegestaan en de pluk begint in de regel in de laatste week van september.
Evenals elders in Spanje kan de opbrengst vooral door toedoen van droogte opvallend sterke schommelingen vertonen. In 2001 bedroeg het oogstvolume bijvoorbeeld slechts een schamele 31.500 hl, maar in 2003 was die met 77.700 hl meer dan dubbel zo hoog! Binnen de DO zijn ongeveer 40 bottelende producenten actief die hun druiven grotendeels aankopen van kleine telers.
Rosé en rood
Van oudsher was Cigales gespecialiseerd in de productie van clarete, een lichte rode wijn. Later werd dat rosado. Tot voor kort werd die op een wel heel traditionele manier in kleine keldertjes geproduceerd met gebruikmaking van aardewerken kruiken en moet die nogal zwaar en rustiek gesmaakt hebben, maar de met moderne keldertechnische middelen geproduceerde rosado uit het Cigales van nu maakt zijn naam waar. Het is een frisse, droge en enigszins pikant smakende rosé die een prima maaltijdbegeleider vormt. Karaktervol. Cosmetische trucjes om de wijn met een gram of 7 restsuiker ‘fruitiger’ te doen smaken voor het grote publiek blijven hier gelukkig achterwege. Wel worden witte druiven als verdejo en albillo gebruikt om de rosés wat aromatischer te laten smaken. De overwegend blauwe druiven die hier aangeplant staan, zijn garnacha, garnacha gris en tempranillo. Nieuw aangeplante tempranillo krijgt in de regel draadgeleiding, terwijl in oudere wijngaarden ongeleide bosstokken staan.
Pas recentelijk, d.w.z. sinds een jaar of tien, is men zich in Cigales gaan toeleggen op de productie van rode wijnen. Belangrijkste druivenras daarvoor is tempranillo, regionaal bekend (o.a. in het niet al te ver weg gelegen Toro) onder de naam tinta del país. Naar Spaans gebruik komt daar het nodige en soms overbodige hout aan te pas. Verder wordt – bijna onvermijdelijk – ook in Cigales geëxperimenteerd met ‘internationale’ druivenrassen als cabernet sauvignon, merlot en sauvignon blanc. In hoeverre dat allemaal even wenselijk is, valt nog te bezien, al kan de combinatie van tempranillo met cabernet in principe interessante wijnen opleveren. De toekomst zal moeten leren of dat ook voor Cigales opgaat.
Proef op de som
Negen producenten uit Cigales stelden onlangs hun wijnen voor tijdens een proeverij in de residentie van Spaanse ambassadeur in Den Haag, een buitengewoon stijlvolle locatie. Jammer genoeg was Telmo Rodrigues (geïmporteerd door Pallas Wines) er niet bij, maar niettemin vielen er leuke zaken te proeven.
Vooral de rosés overtuigden door hun droge en pittige karakter. Bij de rode was het resultaat wat minder homogeen als gevolg van een bijvlagen te overmatig houtgebruik en gebrek aan precisie en finesse. Afgaande op de in Den Haag voorgestelde wijnen is het type Roble met slechts beperkte houtopvoeding interessanter dan menige Crianza. Alleen producenten die over wijnen met voldoende concentratie beschikken (wat iets anders is heftigheid) en die hun eikenhout zorgvuldig weten uit te kiezen komen bij dat tweede type tot mooie resultaten.
Voortreffelijke rode wijnen waren bij Bodegas La Legua te proeven, respectievelijk Joven 2008, Roble 2007 en Crianza 2006. Toonbeelden van elegantie en evenwicht, met sap, fijne kruidigheid en subtiel hout. Kers op de taart was hier de experimentele Capricchio 2005, waarvan maar 1000 flessen gemaakt zijn. Het is te hopen dat deze producent op korte termijn een Nederlandse importeur vindt. En omgekeerd.
Ook Concejo Bodegas kwam goed voor de dag met de diepgekleurde rosado (eerder een clarete) Carredueñas 2008, alsmede de rode Roble Carredueñas en Viña Concejo. Deze producent zocht eveneens nog een importeur.
Een derde exposant met overtuigende wijnen was Bodega Remigio de Salas Jalón. Naast de ‘spicy’ rosado hier een uitgebalanceerde Roble en Crianza 2006.
Al wel in Nederland vertegenwoordigd (importeur: Schouten) is Bodegas Santa Rufina. De wijnen plegen hier wel eens wat rustiek te zijn. Aardig zijn wel jonge(re) wijnen als de rosado Vendimia Seleccionada 2008 en de rode Joven Roble 2006
René van Heusden
