Reportages & Reizen

Giovanni Bodecchi laat ons trots zijn druiven zien in zijn wijngaard in de buurt van het stadje Albinea in de provincie Reggio Emilia. Hij bewerkt ongeveer 4,5 hectare met druivenrassen als trebbiano, lambrusco, malvasia en spergola. Met druppelirrigatie krijgen de druiven voldoende water om uit te groeien tot grote, volle trossen. Giovanni is zeer tevreden over hoe de planten erbij staan. Dat gaat lekkere wijn worden, denk je dan. Maar daar zijn deze druiven niet voor bedoeld.

De zogenaamde RieslingTafel vond 21 juli plaats. Een gezelschap Nederlandse en Belgische wijnboeren en een aantal wijnjournalisten en wijnbloggers proefden de hele dag door een uitgebreide reeks Rieslings van de Lage Landen, verschillende jaargangen. Belangrijk: we vergeleken ze blind met internationale benchmarks, wijnen die bij kenners bekendstaan om hun kwaliteit. Het was dus een evaluatie van de eigen wijnen met gebruik van een mondiale standaard. Hetzelfde gebeurde in het verleden al voor Pinot Noir en Pinot Gris. Het had veel voeten in de aarde maar ik ben erin geslaagd om nagenoeg alle belangrijke Rieslingproducenten rond de tafel te verzamelen. Dit gebeurde op het prachtige landgoed van De Apostelhoeve in Maastricht, dé pionier van Riesling in de Lage Landen.

Waren aanwezig: De Apostelhoeve (NL, Maastricht), Nekum (NL, Maastricht), Steenberg (NL, Epen), Thorn (NL, Thorn), Aldeneyck (BE, Aldeneik), en Thilesna (BE, Dilsen). Eén belangrijke afwezige: wijndomein Gloire de Duras (BE, Wilderen) kon niet aanschuiven omdat het opendeurdagen had dit weekend. Wijnbouwer Peter Nijskens deed alle moeite om zijn kersverse Rieslingwijnen en grondige informatie erover op tijd ter beschikking te stellen. Merk op: dit zijn allemaal Limburgse wijndomeinen. Thorn, Thilesna en Aldeneyck behoren tot de enige landsgrensoverschrijdende appellatie ter wereld: BOB Maasvallei Limburg.

Er is momenteel weinig aanplant van riesling in Nederland en België. Ik denk dat we zelfs niet aan 10 hectare komen. Maar toch zijn dergelijke proeverijen belangrijk voor de toekomst van onze wijnbouw(ers): hoe doet Riesling het bij ons en wat zijn voor- of nadelen van eventuele nieuwe aanplant? Ook: zullen de wijndomeinen deze Rieslings verkocht krijgen, wetende welke vooroordelen consumenten soms naar de druif hebben (te zuur, te zoet, liebfraumilch)? Ook kenners zullen misschien twijfels hebben over het potentieel van de druif in eigen land.

Ik deed zondag heel wat impressies op en die zal ik de volgende weken verwerken in een overzichtsartikel waarin de typiciteit van onze eigen Rieslings besproken wordt, verschillen en gelijkenissen met de Rieslings uit andere landen en de invloed van terroir op wijnstijl. Uiteraard ook een grondige bespreking van de geproefde wijnen. Nu toch al mijn eerste impressies. De Lage Landen-Rieslings presteerden naar mijn mening, en dat was ook de teneur van de aanwezige wijnpers, zeer goed. Ik wist wel dat België en Nederland goede Riesling hadden maar de kwaliteit komt toch pas écht tot expressie als je ze naast benchmarks zet. Bij verschillende eigen Rieslings had ik emotie, echt een wauw-gevoel. En daar draait het toch rond. De gemiddelde kwaliteit van de Lage Landen-Riesling was trouwens hoog, wat wijst op toewijding en veel vakmanschap.

Ik zet even mijn lievelingswijnen uit de Lage Landen op een rijtje, volgorde willekeurig.

• NL. Wijnhoeve Nekum Riesling 2014: perfecte zuur-zoet balans, mooi gerijpt, structuur, rijp fruit zoals perzik, opvallend wat zoethout/drop, lengte. Wat een terroir daar toch: Louwberg, Jekervallei, Maastricht! (2016 en 2017 ook mooi)
• NL. Wijndomein Steenberg Riesling 2016: een piepklein en te weinig gekend wijndomein waarvan ik hoop dat het in oppervlakte zal uitbreiden. Prachtige wijn, subtiel in de neus, bloemig, natte steentjes, zeer precieze abrikoos in de neus, gedroogde perzik, citruszeste, subtiel.
• BE. Wijndomein Aldeneyck Riesling 2018: komt later in het jaar op de markt, zeer mooie wijn, perzikbloesem, perzik, mango, geconcentreerd en compact, kalkachtig, precies, knap zoet-zuur, lang, emotie.
• BE. Wijndomein Thilesna 2018: komt hopelijk snel op de markt, zéér fijne, verfrissende, zachte zuren, groene kruiden, groene appel, citrus, krokant, verfijnde wijn.
• NL. Wijndomein De Apostelhoeve Riesling 2008: fantastische wijn, mooi fruit, veel spanning, mineraal/rokerig/vuursteen, emotie, deed weinig onder voor ook een magistrale, complexe Ostertag Grand Cru Muenchberg 2007 (ook Apostelhoeve 2012 en 2016 magnifiek).
• NL Wijngoed Thorn Riesling 2013: typische Thorn-stijl, brede lagen van tropisch fruit in combinatie met strakheid van appel, lang en edel, stevige maaltijdwijn, smaakbom. De meeste proevers vonden de befaamde Elzas Zusslin Bollenberg 2014 sterker maar ik niet.
• BE. Gloire de Duras Riesling Cuvée Speciale 2018: heerlijke feinherb-wijn, zoet-zuur perfect, knap en héél zuiver fruit, fraîcheur, het woord ‘lekker’ viel het meeste bij de bespreking van de 3 GdD-Rieslings maar nog het meeste bij deze, de meest typische Riesling ook op dit moment, de Speciale. Die nam het met gemak op tegen de Eva Fricke Mellifuous 2018, een wijn in feinherb-stijl uit Rheingau, ook een mooie wijn.

Meer details en een grondigere bespreking dus later. De foto’s tonen welke flights er waren en met welke benchmarks werd vergeleken.

Stefaan Soenen

De Loire, iedereen kent het gebied of heeft wel eens een wijn uit deze streek gedronken.

Maar de aandacht voor dit klassieke wijngebied is tanende. Het is zelfs zo dat een hele nieuwe generatie wijndrinkers niet eens van een klassieker als de Muscadet heeft gehoord, laat staan deze heeft geproefd. Jammer, want inmiddels is er veel veranderd. De Muscadet van vandaag is een wijn met een bijzondere persoonlijkheid. Je ruikt en proef het gebied in deze wijnen. Het zijn typische kustwijnen met veel invloed van de Atlantische oceaan en al het heerlijks wat deze plas voortbrengt. Onlangs maakte ik een fantastische hernieuwde kennismaking met een van de Franse klassiekers op een nieuw ingeslagen pad.

Wat is er beter dan wijn te proeven op zijn geboortegrond? Traditionele regio’s als Bordeaux, Bourgogne of Toscane openen niet snel hun deuren voor de gewone wijnliefhebber. Maar in Occitanië, de immense ‘nieuwe’ regio in Zuid-Frankrijk, kun je bijna altijd en overal terecht. De perfecte vineuze zomerbestemming dus.

‘een druif voor gevorderden, een intellectuele wijn’
René van Heusden

Van de veelzijdige chenin blanc komen fabuleuze wijnen. Vooral die uit de Loirevallei – de geboortestreek van de druif – én het Steen-overstegen Zuid-Afrika zijn vaak onnavolgbaar goed. Onlangs sparde de Franse regio in een Amsterdamse boksring met Chenins van Zuid-Afrikaanse komaf. Vijf rondes lang. Een knock-out? Vergeet het maar, de wine battle Sjê-nin meets Sjunèn gaat onbeslist de boeken in.

De Hermitageheuvel is ontegenzeglijk een van ’s werelds legendarische terroirs. De naam voor het unieke evenement dat de wijnproducenten van Hermitage gezamenlijk hadden georganiseerd op maandag 17 juni j.l. was dus prima en terecht gekozen. En legendarisch werd het. Wat er allemaal in de glazen kwam, bewees eens en temeer de grandeur van Hermitage, in rood, wit en zoet.

Het is een voorrecht om de wijnwereld te mogen bereizen voor Perswijn. Ik kom in heel veel mooie gebieden, die bijzondere wijnen voortbrengen. En vrijwel overal waar ik kom, word ik enthousiast van de wijnen, de mensen, hun cultuur en de landschappen. Maar sommige plekken hebben net even wat meer dan andere. En er zijn van die plekken die in je hart zitten, waar je een soort van thuis komt. Het gebied van Tournon-sur-Rhône en Tain-l’Hermitage is zo’n plek. De wijnen van beide oevers heb ik al meerdere malen uitvoerig beschreven, en naar mijn mening volkomen terecht. Want ze zijn authentiek en horen bij de wereldtop. Dat werd nog eens duidelijk afgelopen maandag, tijdens Legendary (H)Ermitage, het eerste grote gezamenlijke evenement ter promotie en viering van de wijnen van Hermitage sinds 1991 (!).

Ondanks alle faam, heeft ook Hermitage het gewoon nodig om van tijd tot tijd zichzelf in de schijnwerpers te plaatsen, want bijna geen enkele wijn verkoopt meer vanzelf. Of beter in het geval van Hermitage: krijgt vanzelf de prijs die deze verdient. Fabrice Rosset, president directeur van Delas Frères, een van de grote spelers op de heuvel, was heel duidelijk: “Het is een feit dat Côte-Rôtie voor een gemiddeld hogere prijs per fles wordt verkocht dan Hermitage. En dat is eigenlijk een schande.”

Dus kwam Legendary (H)Ermitage op een goed moment. Het programma bestond uit meerdere onderdelen, zoals een walking lunch begeleid door de meeste recente wijnen van Hermitage (veel 2017, een rijp maar zeer aantrekkelijk jaar) en een viertal masterclasses. Die masterclasses maakten mooi duidelijk waar Hermitage voor staat: syrah uiteraard, maar ook marsanne en roussanne; rode wijnen uit individuele wijngaarden cq. terroirs (lieux-dits, zie kaart); rode blends van verschillende delen van Hermitage; en witte Hermitage en de bijzondere zoete wijnen van Hermitage, Vin de Paille. Al deze thema’s en de vele illustratieve, soms grandioze wijnen, kwamen in drie uur tijd langs, tijdens een haast on-Frans strak georganiseerde proeverij in de mooie Chapelle du Lycée Gabriel Faure in Tournon-sur-Rhône. Die werd trouwens op gepaste wijze ingeluid door dé drijvende kracht achter Hermitage dezer dagen, de onnavolgbare Michel Chapoutier, die het preekgestoelte betrad en spontaan liturgische gezangen in het Latijn inzette.

Na een inleidende presentatie van Olivier Yobregat over de herkomst van het druivenras syrah (dureza x mondeuse blanche), proefden we zes rode wijnen uit individuele terroirs van Hermitage. De proeverij toonde aan dat de aanzienlijke verschillen van vooral bodem en hoogte duidelijk waarneembare verschillen in wijnen kunnen opleveren. Want de omstandigheden van Les Diognières zijn anders dan die van Les Bessards, bijvoorbeeld. Les Diognières ligt vrij oostelijk op de heuvel, gemiddeld op 140 meter hoogte en de bodems bestaan vooral uit alluviale afzettingen uit de laatste alpiene ijstijd (Würm). In het westelijk en hoger gelegen Les Bessards (tot 250 meter hoogte) gaat het om granietzand op pure graniet. Er worden geweldige rode Hermitages gemaakt in vele delen van de heuvel, ook in minder beroemde, zoals die van Domaine Belle uit Les Murets bewijst. Maar non plus ultra zijn toch wel de cuvées uit Les Bessards, de granieten hellingen onder het beroemde kapelletje van Hermitage, zoals Delas Les Bessards 2003 en Chapoutier’s Le Pavillon 2001.

Proefnotities Reds as Single Vineyards

Domaine Belle, Hermitage 2011: uit Murets, relatief laag op heuvel, vrij oostelijk, vrij jonge geologie; nog iets reductief, bloed, pruimen, kruiden; klassieke tannine, wat grafiet, niet heel gestructureerd maar wel zekere power en pit. 17,5 punten

Cave Fayolle Fils & Fille, Hermitage Les Dionnières 2010: uit Diognières; vrij donker fruit, zoet, aards, kruidig, tabak, tapenade; compact, fris door zuren (meer water in bodem), rijpe tannine, iets zoethout, tikje rustiek en warm, nog veel toekomst. 17 punten

Domaine Ferraton Père & Fils, Ermitage Le Méal 2010: uit Le Méal, op terrassen van rolkeien; iets animaal, anders dan Fayolle, bloed, donker fruit, tijm; niet zwaar, wel wat robuust, hoekig. 16,5 punten

Domaines Martinelles & Aloès, Hermitage Louis & Aimé 2006: uit Beaume (löss, oude kleien); meer ontwikkeld, tabak, aards, karamel, bloed, grafiet, truffel, zoethout, complex maar niet hoog-verfijnd; veel kracht (klei), iets bouillon, rulle, rijpe tannine, fraai ontwikkeld, maar net niet groots. 17 punten

Maison Delas Frères, Hermitage Les Bessards 2003: geoogst 18 augustus 2003 geoogst!; ontwikkeld maar fris, zwart fruit, tabak, zwarte olijven; rijpheid duidelijk, ook opvoeding in nieuw hout, maar ook prachtige structuur en textuur, frisheid van graniet, prachtige wijn nu. 18 punten

Maison M. Chapoutier, Ermitage Le Pavillon 2001: pruimen, tabak, truffel, aards, jodium, dierlijk; zeer verfijnd, vrij licht en Bourgondisch, heerlijke zuren, komt perfect op dronk nu. 18 punten

Een specifieke plek (een van de lieux-dits) van Hermitage in zijn pure vorm in de fles krijgen, is natuurlijk geweldig. Maar het assembleren van wijnen uit meerdere lieux-dits zorgt voor complexiteit en rijkdom. En (ook) voor grootse Hermitage. Voor sommigen is dat een uitgangspunt. Bovendien, niet iedere producent op de heuvel heeft de luxe een paar verschillende individuele perceelwijnen te maken, daarvoor hebben vele gewoon niet genoeg aanplant. Producenten met een perceeltje hier en eentje daar, blenden de wijnen veelal om één mooie Hermitage te kunnen maken.

Proefnotities Reds as Blends

Domaine Yann Chave, Hermitage 2010: uit Beaume en Péléat; floraal, cassis, iets etherisch (geurt het glas uit), peper; vrij licht van structuur, puur, iets dierlijk, bloed, grafiet, niet breed maar heel lang. 17 punten

Domaine Michelas St. Jemms, Hermitage Terres d’Arc 2009: uit Les Diognières en Beaume; meer vlezig en warm, tapenade, pruimen, iets droge tannine, toch is er ook frisheid, niet super lang. 16,5 punten

Cave de Tain, Hermitage Epsilon 2009: uit Les Bessards, westelijk deel van Le Méal en l’Hermite (dus van graniet, alluviale bodems en löss) zeer rijp, duidelijk opvoeding nog, balsamico, hout, pruimen en pruimedanten, tijm en rozemarijn, iets tapenade en animaal, bloed, truffel; rijk, rijp, structuur, zoetig-kruidig van hout, maar ook frisheid, lang. 17 punten

Domaine du Colombier, Hermitage 2007: uit Beaume, Péléat en Les Diognières; warm, ontwikkeld, donker fruit, iets floraal en kruidig, balsamico, tabak; pruimen, bloed, iets bouillon, rijpe tannine, prachtig getypeerd 2007 (warm jaar), grote lengte. 17,5 punten

Domaine Jean-Louis Chave, Hermitage 1998: (hoofdzakelijk) uit Les Bessards, Beaume en l’Ermite; ontwikkeld, bosbodem, truffel, grafiet, Kirsch, zwarte olijven, aards en fris; intens, iets bloed en potloodschijpsel, mooi fruit nog, rijp maar prachtig fris, perfect gewicht en balans, zeer lang, droom van een wijn. 18,5 punten

Domaines Paul Jaboulet Aîné, Hermitage La Chapelle 1990: uit Les Bessards, Le Méal, Rocoule en Les Murets; duidelijk ontwikkeld, wat bouillon maar ook nog zoet rijp fruit, truffel en tapenade, pruimtabak; ietsje muf (niet de beste kurk?), maar prachtig rijp fruit nog, tabak, kruidig, warm én fris, erg goede lengte nog, prachtwijn, maar heeft zijn allerbeste tijd gehad (een paar jaar terug nog beter). 17,5 punten

Dat ook witte Hermitage groots kan zijn, behoeft nauwelijks uitleg voor de aficionados. Eind 18e, begin 19e eeuw was witte Hermitage zelfs beroemder dan rode, en nog steeds doen de beste niet onder voor hun rode broers en zijn de allerbeste zelfs nóg bijzonderder, naar mijn mening. Waarom? Ik kan het nauwelijks beter verwoorden dan dat ik eerder al eens deed. Witte Hermitage is van alles wat zó veel andere witte wijnen niet zijn. De wijnen hebben weinig zuren en nauwelijks fris fruit. Ze draaien om structuur en textuur, om bitters en glycerol, om zilt en zout. En ze moeten echt ouderen om aromatisch bijzonder te worden en naast rijpe kweepeer en bijenwas ook (soms haast bedwelmende) tonen van acaciahoning en van gekonfijte citroen, hazelnoten, karamel en truffel te ontwikkelen. De beste komen pas na tien jaar op fles redelijk op dronk; uiteraard kun je ze jonger drinken, maar dan weet je niet wat je mist, zoals de drie laatste wijnen van de proeverij aantoonden. Als uitsmijter kwamen er drie strowijnen in het glas, die erg zeldzaam zijn. Ook in die categorie zijn de stijlverschillen aanzienlijk, ook als gevolg van duur van indroging en opvoeding. Maar de wijnen bleken allemaal van grote klasse.

Proefnotities White wines & vins de paille

Domaine Christelle Betton, Hermitage Arpège 2010: heel aromatisch, bijna muscaté, overrijpe kweepeer, noten, honing; droog, bijna fenolisch, nog fris, maar niet heel lang of super spannend. 16 punten

Domaine Philippe et Vincent Jaboulet, Ermitage 2010: rijk en rijp, getypeerd, boterkoek, karamel, honing; rijk, flinke diepgang, structuur, zilte ondertoon, lang. 17 punten

Maison E. Guigal, Ermitage Ex-Voto 2010: schitterende geur, duidelijk hout (crème caramel, zei Matt Walls naast me), maar zo fris en zuiver; rijk en rijp maar heel precies en compact, geweldige structuur en textuur, zilt, fijne bitters, grote balans en lengte; wellicht iets minder getypeerd voor sommigen, want duidelijk opgevoed, maar grote wijn. 17,5 punten

Maison M. Chapoutier, Ermitage De l’Orée 2001: aanvankelijk bijna geen woorden voor, zó mooi…; abrikozen, honing, iets boter en karamel, ook zilt en wat noten, zoete bloemen; zeer complex en nog zo mooi fris en genuanceerd, fraaie bitters, zoutig, heel erg lang en schonend. 18 punten

Domaine Marc Sorrel, Hermitage Les Rocoules 2000: uit een van de beste wijngaarden voor witte Hermitage überhaupt; hartig, iets terughoudend, aards en warm, bijenwas, noten, warme stenen; compact, mooi droog, behoorlijke zuren, mooie bitters, net niet de verfijning van Chapoutier maar wel heel goed. 17,5 punten

Domaine Jean-Louis Chave, Hermitage 1998: dit is ongelooflijk, als je denkt dat De l’Orée een droomwijn is, gaat dit er nog eens overheen; zo fraai aromatisch, verfijnd, zoet geel fruit, kweepeer, kamille, acaciahoning, hazelnoten, citrusschil, hints van boter en karamel; prachtig rond en filmend, haast beetje olieachtig, dan schitterende bitters, fijne warmte, zilte frisheid, enorme lengte; beter wordt het niet? 19 punten

Maison M. Chapoutier, Vin de Paille 2010: mooi fris, acaciahoning, elegant, marmelade, iets noten, fijne structuur. 17 punten

Domaines Paul Jaboulet Aîné, Vin de Paille 2006: veel rijker en zoeter, verder ingedroogd, rozijnen, noten, opmerkelijke zuren, dus erg mooi geconcentreerd, olieachtig, erg fraai. 17,5 punten

Cave de Tain, Vin de Paille 1989: ontwikkeld, wat bouillon, krenten, zilt, noten, iets sotolon (geeft geur van curry), mooie zuren, bijzonder. 16,5 punten

Het evenement werd waardig afgesloten met een geweldig diner in de (recentelijk aangekochte) tuinen van de Cave de Tain, verzorgd door de chefs van twee zeer gerenommeerde restaurants: Mathieu Viannay van La Mère Brazier** in Lyon en Glenn Viel van l’Oustau de Baumanière** in Les Baux-de-Provence. En meer heel fraaie wijnen. In de taxi terug naar het vliegveld van Lyon, terugdenkend aan met name de ultieme slokjes De l’Orée 2001 en witte en rode Chave 1998, daalde het besef goed in dat dit een unieke proeverij was, een die je niet snel nog eens zult meemaken. En dus dat je in je handen mag knijpen zoiets te hebben kunnen beleven. Geweldig was dat geen van de wijnen eigenlijk teleurstelde. Hermitage, in rood, wit en zoet, maakte zijn legendarische klasse, zijn grandeur, waar. Ik blijf erbij: beter wordt het niet. Anders maar even goed is er natuurlijk heus wel, maar is zeldzaam.

Lars Daniëls MV

Ik ben een sherry-fan. Ik serveer ze dan ook zo vaak als mogelijk. Onverwacht. Want is het sherry-stempel geplakt, dan heeft iedereen zijn oordeel klaar. Terwijl sherry toch ook gewoon meegaat met zijn tijd. Er is nu zelfs En Rama; de natuurwijn onder de sherry’s. Wat vinden we daar nu weer van?

Voor PERSWIJN mag ik naar Chili en Argentinië. Met goed gezelschap: Lendl zonder FB. Wordt interessante, lange reis. Mis thuis nu al, eerlijk gezegd. Maar dat is part of the deal.

Veel mensen denken bij een distillaat dat de meeste raakvlakken heeft met wijn aan cognac. In technische zin klopt dat natuurlijk ook: cognac is gestookte wijn. Maar qua karakter heeft wijn veel meer overeenkomsten met grappa. Waar cognac gemaakt wordt van een neutrale basiswijn die maar weinig mensen zouden willen drinken, wordt grappa gestookt uit druivendraf die overblijft na het maken van kwaliteitswijn. Steeds vaker gaat het hierbij zelfs om topwijnen als Barolo en Amarone. Terecht dus dat grappa al lang niet meer wordt gezien als restproduct. Grappa is het ultieme distillaat voor wijnliefhebbers. In deel 1 ging het over de definitie van grappa en de keuzes die de grappastoker heeft voorafgaand en tijdens het distilleren. In dit tweede deel ga ik in op de rijping, eventuele aromatisering en de gastronomische inzetbaarheid van grappa en eindig ik met mijn proefnotities.

Zeg Ardèche, en de eerste associatie van velen is een overvolle toeristische bestemming met sportieve peddelaars. Maar in het voor- of naseizoen is het verrassend aangenaam vertoeven op culinair én cultureel vlak in dit bijzonder mooie gebied. Wist u dat er hier ook interessante wijn gemaakt wordt? Wijnen uit deze streek zijn namelijk redelijk onbekend, mede omdat het voor les vignerons Ardèchois wel moeilijk opboksen is tegen grote buur Rhône.