Het woord authentiek wordt tegenwoordig te pas en te onpas gebruikt, ook voor zaken die geen greintje oorspronkelijkheid hebben. Maar dat geldt niet voor het wijngebied Jura. Dat loopt namelijk over van de echte eigen charme.
Het woord authentiek wordt tegenwoordig te pas en te onpas gebruikt, ook voor zaken die geen greintje oorspronkelijkheid hebben. Maar dat geldt niet voor het wijngebied Jura. Dat loopt namelijk over van de echte eigen charme.
De wijngaarden van de Jura bevinden zich grofweg tussen Arbois in het noorden tot Lons-Le-Saunier in het zuiden. Ze liggen in het oostelijke deel van de Saônevallei. De meeste wijngaarden liggen op hellingen die op het westen tot zuidwesten zijn gekeerd, de eerste uitlopers van het Juragebergte, Le Revermont. Tot de beschermde herkomstbenamingen behoren Arbois, Côtes du Jura, L’Étoile en het beroemde Château-Chalon.
Arbois
Arbois is een perfect uitgangspunt voor een rit door het wijngebied; je hoeft slechts de bordjes ‘Route des Vins’ te volgen. Wees niet ontmoedigd als je een paar kilometers geen wijngaarden ziet; door de grilligheid in expositie van de hellingen liggen ze wijd verspreid.
Arbois is de hoofdstad van het wijngebied Jura en ook bekend van de natuurwetenschapper Louis Pasteur, die belangrijke ontdekkingen heeft gedaan over onder meer de vergisting van wijn. Midden in het mooie historische centrum, op de Place de la Liberté, heeft een aantal van de belangrijkste producenten prachtige winkels en proeflokalen gevestigd om volop te profiteren van het toerisme. Hier vindt men uiteraard de alom aanwezige Henri Maire, de belangrijkste ‘propriétaire’ van de streek, en een andere grotere producent, Rolet Père & Fils, maar ook de winkel van Domaine André et Mireille Tissot.
Tissot en chardonnay
Dit topdomein, tegenwoordig gerund door André en Mireille’s zoon Stéphane en zijn vrouw Bénédicte, werkt al tien jaar volledig biologisch en sinds 2005 biodynamisch, met certificaten van Ecocert en Demeter. De wijnen zijn zeer herkomstgetypeerd, maar in zekere zin ook wat atypisch voor de traditionele Jura.
Ten eerste omdat Tissot een voorkeur heeft voor chardonnay ten opzichte van de veel meer streekgebonden savagnin. Chardonnay is beter in staat om de specifieke terroirs te doen spreken. Ten tweede omdat het domein de meeste van zijn wijnen op een moderne, Bourgondische manier opvoedt (in barrique, met lange rijping ‘sur lie’), waarbij de in de streek gebruikelijke oxidatie zoveel mogelijk vermeden wordt. Tissot maakt niet veel wijnen die ‘sans ouillage’ (zonder bijvullen van het vat) en ‘sous voile’ (onder flor) zijn gerijpt, zoals de klassieke Vin Jaune.
De verschillende Chardonnays die het domein aanbiedt, zijn allemaal goed en boeiend. ‘Le Clos de la Tour de Curon’ is de duurste en nu al -de stokken stammen slechts uit 2002- een soort cultwijn. Maar ‘La Mailloche’ steekt al menig goede witte Bourgogne naar de kroon; een geweldige wijn.
Ik ben van mening dat kleinere producenten zich beter op een authentieke druif -indien voorhanden natuurlijk- kunnen toeleggen; dan heb je als wijnboer in ieder geval die zo gezochte oorspronkelijkheid. Maar als je de wijnen van Tissot proeft, kan ik hun liefde voor chardonnay goed begrijpen. Dat ligt ook aan de beperkingen van savagnin in de Jura.
Savagnin
Hoewel genetisch gelijk aan traminer, halen de wijnen van deze oerdruif in de Jura zelden een aantrekkelijke fruitigheid, die voor een groot publiek belangrijk is. En zelfs als een Savagnin niet ‘sans ouillage’ wordt opgevoed, maar gewoon op de moderne manier -zoals Tissot’s Arbois Traminer-, blijft hij een florachtige notentoon hebben.
Dat betekent natuurlijk niet dat de wijnen van savagnin en zeker Vin Jaune niet interessant zijn, totaal in tegendeel. Ze vormen een zeer belangrijk deel van de wijnidentiteit van de Jura en zijn zeer origineel. Daarbij zijn het gastronomische wijnen bij uitstek, die heel specifieke gerechten kunnen begeleiden. En Vin Jaune met een stukje mooie Comté blijft niet te versmaden!
Poulsard en trousseau
Vanaf Arbois is Pupillin het volgende serieuze wijndorp, waar men zich volledig heeft toegelegd op een andere autochtone druif, de poulsard. Om dat specialisme kracht bij te zetten, noemen ze hem er ‘ploussard’, net als in Arbois overigens. Het is een blauwe druif met een lichtgekleurde, dunne schil, die op zijn best aan aardige Alsace pinot noir doet denken. Hij wordt dan ook veel voor rosé gebruikt. De andere inheemse blauwe druif van de Jura, trousseau, geeft wijnen met meer kleur en karakter.
Château-Chalon en Vin Jaune
Een heuse stad aan de Route des Vins is Poligny, met een fraai oud centrum. Niet veel verderop, na veel draaien en keren, komt het vestingdorp Château-Chalon in zicht. De aanblik is magnifiek, met het dorp hoog boven op een rotspartij en de prachtig onderhouden wijngaarden aan de voet ervan. ‘Un des plus beaux villages de France’ vertelt een bordje bij binnenkomst. Dat spreekt voor zich. De wijnen doen dat ook, want dit is de bakermat van de beroemde Vin Jaune en thuisplaats van een aantal beroemde producenten, zoals Macle en Berthet-Bondet. Vin Jaune komt pas zes jaar en drie maanden na de oogst op de markt, in zijn authentieke fles van 62 cl, de ‘Clavelin’. Die 62 cl is wat er na de oxidatieve rijping zonder bijvullen overblijft van 1 ltr basiswijn, vandaar die aparte flesmaat. Vin Jaune mag trouwens ook in de AOC’s Arbois, Côtes du Jura en l’Étoile gemaakt worden.
L’Étoile is een kleine appellation ten noorden van de stad Lons-Le-Saunier. Er wordt alleen witte wijn gemaakt, maar wel in alle typen van de Jura. Twee daarvan moeten zeker nog besproken worden: Crémant du Jura en de zeldzame Vin de Paille.
Crémant en ‘strowijn’
Crémant du Jura wordt volgens de traditionele methode gemaakt en zo’n beetje alle lokale blauwe en witte druiven zijn toegestaan voor de productie. Wat deze mousserende wijn bijzonder maakt, is zijn goede prijs-kwaliteit-verhouding en de productie stijgt. Bij Stéphane Tissot bijvoorbeeld, heb je al voor € 8,00 een heerlijke Crémant, die qua kwaliteit niets onderdoet voor beroemdere soortgenoten.
Net als bepaalde regio’s van Italië kent de Jura een oude traditie van het laten indrogen van geoogste druiven om er zoete wijn van te maken. Dat gebeurt van oudsher op matten van stro (‘paille’), vandaar de naam ‘Vin de Paille’. Vaak gebruikt men meerdere druivenrassen, zoals savagnin, chardonnay en poulsard. Het kunnen geweldige wijnen zijn, heel geconcentreerd, met aroma’s en smaken van gedroogde zuidvruchten, kaneel en honing. Vaak is er ook een rokerige en de gebruikelijke nootachtige toon.
Eten en slapen
Een mens moet natuurlijk ook eten en slapen. Dat kan uitstekend in de Jura. Heel beroemd en best betaalbaar is Jean-Paul Jeunet in Arbois, waarbij gezegd moet worden dat de kamers -zeker in het bijgebouw- beter betaalbaar zijn dan het eten. Maar daarvoor staan dan ook twee Michelinsterren.
Voor wie genoegen neemt met iets minder, is de Hostellerie Saint-Germain in Saint-Germain-lès-Arlay een aanrader. Eigenaar en chef Marc Tupin is Gault Millau’s talent van het jaar in de Jura en zijn diverse, lekker geprijsde menu’s bewijzen zijn kunde. Zijn even charmante als attente vrouw Maria zorgt voor een perfecte hotel- en restaurantleiding. De wijnkaart is een boekwerk van de beste wijnen van de streek met een beetje van daarbuiten. Vertegenwoordigd zijn, naast de reeds hierboven genoemde producenten, ook wellicht wat minder bekende domeinen als Domaine Jacques Puffeney en Domaine Julien Labet. Vooral die laatste is meer dan de moeite waard.
Lars Daniëls MV.
[…] Authentieke charme van Jura […]