Wijngaardexpressie in optima forma
De Hermitageheuvel is een wereldberoemde herkomst, maar zeker geen homogeen terroir. M. Chapoutier brengt daarom jaarlijks een reeks wijnen uit individuele percelen op de majestueuze heuvel uit: de sélections parcellaires. Lars Daniëls proefde wit uit 2018 en rood uit 2014, de recente releases van exclusieve wijnen van wereldklasse.
Het is en blijft een van de heiligdommen van de wijnwereld: de heuvel van Hermitage. Een must om minstens eens in het leven te bezoeken voor iedere wijnliefhebber. En een van ’s werelds indrukwekkende cultuurlandschappen, wat mij betreft. Er zijn meerdere manieren om ervan te genieten. Het kan al beginnen op het perron van het stationnetje van Tain-l’Hermitage, van waar je een mooi uitzicht hebt op het centrale deel van de heuvel, met name Les Greffieux en daarboven Le Méal, lieux-dits waar ook Chapoutier delen van bezit. Menigeen rijdt ook naar de parking aan de Chemin du Belvedère bij de top van de heuvel, om naar het beroemdste punt op de heuvel te wandelen: la Chapelle Saint-Christophe, meestal kortweg la Chapelle genoemd. De vele bordjes verraden dat M. Chapoutier ook hier menig perceel heeft, in lieux-dits als Les Grands Vignes, Les Bessards en l’Ermite. Een van de mooiste dingen om te doen, is naar beneden wandelen vanaf het kapelletje, dwars door Les Bessards. Dan ervaar je het landschap echt.
M. Chapoutier
M. Chapoutier komt eigenlijk van Marc Chapoutier, die in 1955 het bedrijf de naam gaf die het nog steeds draagt. Maar voor de meeste staat de M voor Michel Chapoutier, die in 1990, op slechts 26 jarige leeftijd het familiedomein in Tain-l’Hermitage overnam. Hij maakte Maison M. Chapoutier een van de belangrijkste en beste producenten en handelshuizen van het Rhônedal, met in het portfolio niet alleen geweldige witte en rode Hermitages, maar ook wijnen uit zo’n beetje alle andere appellaties van de Rhône. Daarbuiten zijn er domeinen en ondernemingen in de Provence, Languedoc, Roussillon, Beaujolais, Elzas, Ribera del Duero, Douro, Duitsland en Australië. Verder zijn er diverse partnerships met bekende chefs en andere wijnproducenten. Dochter Mathilde en zoon Maxime werken ook in het bedrijf en hebben de vrijheid hun eigen projecten te doen. Clement Bärtschi is de oenoloog en keldermeester.
Terroirexpressie
Van de 31 hectare die Chapoutier in de appellation Hermitage heeft, worden zeven wijnen van individuele percelen gemaakt; drie witte en vier rode. Die percelen worden allemaal volgens de biodynamie bewerkt en de wijnen komen als Ermitage, dus zonder H ervoor, op de markt, als de jaargang goed genoeg wordt geacht. De gedachte erachter is meerledig, zoals Maxime Chapoutier, zoon van Michel, me verleden jaar uitlegde: ‘We willen de unieke karakters van de percelen laten zien. Voor ons is de verscheidenheid belangrijker dan de consistentie (die je zou hebben in een blend van meerdere wijngaarden, LD). Terroir laten spreken, heel puur, via biodynamie. En Hermitage is voor ons meer Bourgogne dan Bordeaux. Elke lieu-dit zou een grand cru kunnen zijn. Het zijn ook de beduidende geologische verschillen op de heuvel die minder aanwezig zijn in Bordeaux en zelfs Bourgogne.’ Het graniet dat de basis vormt van de heuvel maar vooral in het westen aan de oppervlakte komt, is het bekendste gesteente van Hermitage. Maar er zijn ook alluviale bodems van ronde keien en kalkrijke klei uit de laatste alpine ijstijd, en je komt löss tegen. Tel daarbij de aanzienlijke verschillen van hoogte en expositie van de percelen op en je begrijpt: Hermitage is geen homogeen terroir. En dus zijn wijnen uit individuele percelen logisch en verrijkend.
De wijnen en hun herkomst
l’Ermite (rouge en blanc): in de lieu-dit l’Hermite, vernoemd naar de ridder Henri-Gaspard de Sterimberg, die zich als heremiet terugtrok op de heuvel, heeft Chapoutier zijn beroemdste wijngaarden. Een belangrijk deel ligt rondom La Chapelle Saint-Christophe, het iconische kapelletje van Hermitage. Ook de wijngaarden meteen ten oosten van het kapelletje zijn van Chapoutier, zoals de vele bordjes onmiskenbaar aangeven. Ze zijn hooggelegen (225-285 meter) en de basis is pure graniet. Daarbovenop liggen ondiepe, grof zanderige, arme bruine bodems. Er staat heel oude syrah (120+ jaar) en marsanne, deels op eigen wortels.
Le Pavillon (rouge): komt uit de lieu-dit Les Bessards, waarschijnlijk de meest mythische van de hele appellation. Samen met l’Hermite is het ook het terroir van Hermitage dat het rijkst is aan graniet. Chapoutier heeft er maar liefst 4 hectare, ten westen van Le Méal. Er staat alleen syrah, die gemiddeld 65 jaar oud is.
Le Méal (rouge en blanc): stamt uit de gelijknamige lieu-dit, gelegen in het hart van de appellation en pal op het zuiden. ‘We oogsten Le Méal altijd als eerste’, vertelt Maxime Chapoutier. Dat komt ook door de snel opwarmende, kalkrijke kleibodems met vele ronde stenen, lang gelden afgezet door smeltwaterrivieren (glaciofluviale sedimenten). Er staat ± 50 jaar oude syrah en nog oudere marsanne.
De l’Orée (blanc): komt uit de lieu-dit Les Murêts, ver naar het oosten op de helling. Ook hier bestaan de bodems uit glaciofluviale sedimenten met veel ronde keien, maar er is ook löss. Het zijn goede bodems voor witte wijnen, er staat alleen marsanne (60-70 jaar oud).
Les Greffieux (rouge): Les Greffieux is samen met Le Méal dat erboven ligt waarschijnlijk de meest zichtbare lieu-dit op de Hermitage-heuvel. Vanaf het perron van het station van Tain-l’Hermitage heb je direct zicht op de wijngaard. Grote muurschilderingen laten er geen twijfel over bestaan dat Chapoutier hier een belangrijke eigenaar is. Syrah groeit daar op glaciofluviale bodems met klei en ronde keien.
Vinificatie en opvoeding
Voor de witte wijnen worden de druiven –altijd 100% marsanne– geperst en laat men de most 24 tot 48 uur klaren. De gistingen zijn spontaan, grotendeels in demi-muids (600 liter) met een klein aandeel nieuw hout (10-20%, voorheen meer nieuw hout), deels in vaten van RVS. De rijping van 10-12 maanden vindt plaats in hout, met soms batonnage. Voor de frisheid, houdbaarheid en hun reliëf –zoals Michel Chapoutier het zegt– wordt wat meer koolzuurgas behouden (1,1 g/l).
Voor de rode wijnen worden de druiven (100% syrah) ontsteeld en de spontane gisting vindt plaats in kleine betonnen tanks. Maceraties duurden voorheen zo’n 4 à 6 weken, maar worden korter, vertelde Maxime. De temperaturen mogen best boven 30ºC komen, voor een goede tannine-extractie. Er wordt alleen ‘lekwijn’ gebruikt voor de sélections parcellaires, dus geen perswijn. De opvoeding duurt zo’n 18-20 maanden en geschiedt in klein hout, waarvan een deel nieuw is.
2018 en 2014
Ondanks het feit dat ze beide tot de vijf warmste jaren in Frankrijk sinds 1900 behoren (plek 5 en 4 respectievelijk), waren 2018 en 2014 twee zeer verschillende jaren, door het verloop van het weer.
2018: na een koele winter en een nat voorjaar, volgde een van de warmste en droogste zomers ooit, september inclusief. Een beetje regen in september was meer dan welkom. En de goede nachtelijke afkoeling hield de zuren overeind, belangrijk in de rijke wijnen.
2014: bijzonder milde winter, met in februari temperaturen ver boven het langjarig gemiddelde. Koele zomer, met veel neerslag in juli. Augustus was droog en september relatief warm. De rijping verliep heel geleidelijk en de wijnen hebben balans en elegantie.
De wijnen
De wijnen zijn stuk voor stuk van het hoogste niveau. Ze hebben duidelijk individuele karakters, maar worden allemaal gekenmerkt door frisheid en verfijning, naast de rijkdom van hun warme herkomst. Precisie is het andere woord dat zich opdringt bij het proeven. Het zijn wijnen van absolute wereldklasse, voor de zeer hoge prijzen die daar tegenwoordig bij horen.
Witte Sélections Parcellaires 2018
Ermitage blanc De l’Orée 2018 18,5 pnt
GEUR: mooi rijp fruit, abrikoos, perzik, karamel, honing, anijszaad, complex
SMAAK: heel intens, krachtig, grootste textuur, fijne bitters, zoutig, enorm lang
Ermitage blanc Le Méal 2018 18,5 pnt
GEUR: nectarine, gekonfijt citrusfruit, kruiden, compact en verfijnd
SMAAK: jong, nog wat gesloten, fijne grip, heel intens, compleet, zeer lang
Ermitage blanc L’Ermite 2018 19 pnt
GEUR: ananas, kweepeer, poire Williams, honing, zoutig, compact
SMAAK: precies, mooie zuren en bitters, ook veel textuur, kracht, enorm lang
Rode Sélections Parcellaires 2014
Ermitage rouge Les Greffieux 2014 18 pnt
GEUR: bramen, pruimen, potloodslijpsel, bloed, zwarte peper, tapenade, salie, tabak
SMAAK: vol, warm en kruidig, mooie tannine en zuren, krachtig en zeer lang
Ermitage rouge Le Pavillon 2014 18,5 pnt
GEUR: kersen, pruimen, grafiet en witte peper, wat tabak, gedroogde kruiden, leer
SMAAK: goed fruit, geweldige tannine, rijpe zuren, kracht, veel reserve nog
Ermitage rouge L’Ermite 2014 19 pnt
GEUR: compact, cassis, gedroogd fruit, Szechuanpeper, leer, potloodslijpsel, fijne tabak
SMAAK: heel intens, super tannine, enorme diepgang, kracht en lengte, groots
tekst en foto’s: Lars Daniëls, Magister Vini
importeur: Cordier
