‘We don’t think we have a lot to teach you, but we have a lot to talk about’. Zo trapt Elisa Errea de eerste les van The Spanish Wine Educator Course af. Het is een opmerking die, achteraf gezien, de week perfect samenvat. Geen open deuren, maar een deep dive in de Spaanse wijnwereld. Op uitnodiging van de Spaanse overheid vlieg ik eind 2022 naar Madrid voor de Spanish Wine Educator Course. Onze groep bestaat uit vijftien wijnprofessionals, waaronder een importeur uit Zwitserland, een wijndocent uit Mexico en een sommelier uit Polen. Het is een diverse groep met een gemene deler: de liefde voor Spaanse wijnen. In dit artikel deel ik de highlights van deze reis.
Zelf Rioja blenden
Tijdens de eerste les worden we meteen in het diepe gegooid: hoe kom je tot een iconische Rioja blend? Julio Sáenz, technisch directeur van La Rioja Alta, neemt ons mee in zijn denkproces. La Rioja Alta bestaat al meer dan een eeuw en ademt traditie. Ze produceren klassieke rode wijnen met een lange hout- en flesrijping. Het zijn pittige, complexe wijnen met een groot bewaarpotentieel.
Nu mogen wij aan de slag. We gaan onze eigen Rioja blenden en krijgen de vier ingrediënten op tafel:
- tempranillo gerijpt in Amerikaans hout – vanille, kokos, caramel, balsamico, minder tannine
- tempranillo gerijpt in Frans hout – meer tannine en structuur, zwart fruit, kruidnagel, peper, viooltjes
- garnacha gerijpt in Amerikaans hout – minder tannine, meer structuur, meer alcohol, rood fruit
- graciano gerijpt in Amerikaans hout – meer kleur, meer zuren en tannine, krachtig, bewaarpotentieel, niet heel precies
Het creëren van de perfecte blend is, zo blijkt, net als koken. Smaakintensiteit is bepalend voor de hoeveelheid. Wat dat betreft, is graciano de pepermolen van de Rioja. Gebruik je meer dan 20% in je blend, dan proef je de rest niet meer. Teveel garnacha levert een mediterrane stijl op, waar veel mensen dol op zijn, maar niet de stijl waar ze bij La Rioja Alta voor gaan. Hun ideale blend is, in de hierboven gegeven volgorde, 40% – 30% – 20% – 10%. Met een flinke dosis Amerikaans hout van vaten die ze produceren in samenwerking met verschillende tonneliers uit de buurt. Aan het einde van de sessie beoordeelt Sáenz onze creaties. Dat gaat van ‘de Petrus van Rioja’ tot ‘el vino loco’. Slechts een enkeling weet de essentie van La Rioja Alta te vangen (spoiler: dat ben ik niet).
Bubbels proeven met Ferrán Centelles
‘Bubbly is party time’, trapt Ferrán Centelles de les af en de toon is gezet. Ferrán Centelles was de sommelier van het beroemdste restaurant van Spanje: El Bulli. Hij is nog steeds wine-expert voor chef-kok Ferran Adrià en schrijft daarnaast regelmatig voor onder andere Jancis Robinson. Lesgeven kan hij als de beste, heel enthousiast, compleet met levendige handgebaren. Tijdens de les passeert de geschiedenis van cava de revue, inclusief de roerige tijden die hebben geleid tot de introductie van Conca Del Riu Anoia (onder leiding van producent Raventós i Blanc), Clàssic Penedès (een herkomstbenaming voor mousserende wijnen in Penedès) en Corpinnat (een samenwerkingsverband van inmiddels 11 producenten gelanceerd in 2018). Een voltreffer wat mij betreft is de Colet Navazos Extra Brut Reserva, gebotteld onder Clàssic Penedès. Een mousserende wijn van 100% chardonnay met manzanilla pasada in plaats van de gebruikelijke dosage.
Er is hoop
“I never get invited. La Mancha is not popular”, begint Elías López Montera zijn verhaal. Toegegeven, ik weet op dat moment ook niet wat ik ervan moet vinden. La Mancha is droog, warm en de belangrijkste druif is de oersaaie airén, maar die oersaaie druif is wel de meest aangeplante witte druif ter wereld. Dat rijmde niet met elkaar, vond López Montera, die in 2015 begon met het Master of Wine-programma en daar nooit een airén op de proeftafel zag verschijnen. Dus besloot hij er zelf een te maken en de wereld te laten zien wat deze druif allemaal kan. Missie geslaagd wat mij betreft. Bodegas Verum Las Tinadas Airén de Pie Franco 2020 laat duidelijk een andere kant van airén zien. Gemaakt van 70+ jaar oude én originele stokken, warme kiezelbodem, gerijpt op de gistcellen in traditionele tinajas (amfora’s) voor vier maanden. De wijn is romig en hartig, iets ziltig en heeft fijne zuren en bitters. Wie wist dat airén zo kon zijn?
De volgende gast is de jonge wijnmaker Pepe Rodriguez de Vera, die het ene na het andere project uit de grond stampt. Hij legt jaarlijks zo’n 80.000 kilometer af, produceert wijn in maar liefst elf verschillende Spaanse regio’s en zit momenteel in zijn tweede jaar van de Master of Wine-opleiding. We hebben het genoegen om verschillende wijnen van zijn hand te proeven, en daarbij maakten de Sopla Levante en Sopla Poniente serie de meeste indruk op mij. Deze wijnen zijn afkomstig uit respectievelijk Utiel-Requena (vlakbij Alicante) en Andalusië. De Sopla Poniente San Roque Antiquísimo 30 Amontillado is werkelijk een droomwijn. Het is een amontillado on steroids.
Op naar de wijngaarden
Een Educator Course zonder een wijngaard gezien te hebben bestaat niet. We trekken eropuit en gaan langs bij een aantal producenten in DO Vinos de Madrid, DO Rueda en DO Ribera del Duero.
De eerste stop is Las Moradas de San Martín. Dit wijnhuis, op 1,5 uur rijden van Madrid, wordt gerund door Isabel Galindo. Eerder werkte zij samen met Peter Sisseck en Telmo Rodriguez (niet de minste namen), maar uiteindelijk viel ze voor een wijngaard in DO Vinos de Madrid, zo’n beetje de onbekendste DO van het land. Bij het zien van de wijngaard wordt al snel duidelijk waarom. Het is een adembenemende locatie, met oude garnacha-wijnstokken – sommige zijn al meer dan 100 jaar oud – gelegen op een open plek in het bos. De wijngaarden liggen aan de rand van de Sierra de Gredos, op een hoogte van ongeveer 900 meter. Ondanks de warme dagen blijven de druiven dankzij de koele nachten hun frisse karakter behouden. Volgens Galindo is de hoogte ideaal voor de garnacha-druif. Deze staat erom bekend eerst suikers te produceren voordat hij aroma’s ontwikkelt, maar op deze hoogte gebeurt dit tegelijkertijd. Dit resulteert in pure, expressieve garnacha-wijnen met een fijne, mineralige frisheid.
We vervolgen onze reis richting Ossian in Rueda, waar de wijnmaker ons meeneemt in de veelzijdigheid van de streek, die door de jaren heen een beetje verloren is gegaan door massaproductie. Om zijn verhaal kracht bij te zetten proeven we de wijnen in de wijngaard waar de druiven vandaan komen. Wat meteen opvalt, zijn de zanderige bodems. Alsof je op het strand staat. Deze bodem is precies de reden waarom hier nog zoveel pre-phylloxera wijnstokken te vinden zijn. Het is te arm; phylloxera heeft hier niets te zoeken. We proeven een aantal wijnen van verschillende percelen met verschillende leeftijden, de vinificatie is hetzelfde. Op het perceel El Capital, de “grand cru” van Ossian, staan zelfs stokken van 180 jaar oud. Bijzonder om de verschillen tussen de wijnen te proeven. De wijn van de jongere stokken is aromatisch. De wijn afkomstig van het oudste perceel is nog ingetogen, maar laat tegelijkertijd een ongekende diepgang zien, een wijn die met de jaren alleen maar mooier zal worden.
We sluiten ons veldonderzoek af in Ribera del Duero, waar we langs gaan bij een van de meest legendarische wijnhuizen van Spanje: Vega Sicilia. Lang voordat de DO tot stand kwam, had Eloy Lacanda y Chaves de potentie van het gebied al in de smiezen. We worden rondgeleid door de hoofdwijnmaker Gonzalo Iturriaga, die ons meeneemt in de geschiedenis van het wijnhuis, de vinificatie, de inhouse cooperage en de nieuwe projecten: Macán in Rioja en een nieuw project in Rías Baixas. Tot slot proeven we Pintia 2018 (DO Toro), Valbueña 2018 en Unicó 2013 (DO Ribera del Duero). Een middag om niet snel te vergeten.
Deze cursus vertelt het nieuwe verhaal van Spanje zonder de grondleggers te vergeten. The Spanish Wine Educator Course wordt dit jaar weer georganiseerd dus als je de kans krijgt om mee te doen, ga ervoor!
Over The Spanish Wine Educator Course
The Spanish Wine Educator Course is een nieuw initiatief van het ICEX (onderdeel van het Ministerio de Industria, Comercio y Turismo) in samenwerking met The Wine Studios, een wijnschool in Madrid die de tender heeft gewonnen om dit te mogen aanbieden. The Wine Studios wordt gerund door Elisa Errea, een duizendpoot in de Spaanse wijnbusiness die haar sporen heeft verdiend bij onder andere Codorníu, Ossian en Barbadillo.
Nadien de Visser
