In minder dan tien jaar is het domein van de Mullineux uitgegroeid tot een voorbeeldige wijnboerderij. Lars Daniëls volgde de ontwikkeling op de voet en stelt vast: dit is een duurzaam bedrijf op een prachtige plek, waar grootse wijnen vandaan komen.
Er was weinig behalve een oudere syrahwijngaard, wat grenache blanc en merlot, een verwaarloosde dam (waterreservoir) en veel fynbos (droge, kruidige lokale vegetatie), toen ik in september 2014 met de fascinerende Rosa Kruger het grondgebied van Roundstone opreed. O ja, de paar witte huisjes hogerop, die er nog steeds staan, waren er ook al. Maar ons gesprek ging vooral over de potentie van deze magische plek aan de voet van de Kasteelberg in Swartland, Zuid-Afrika. Andrea en Chris Mullineux hadden een veelbelovende locatie uitgekozen voor hun wijndomein, iets dat mede mogelijk was gemaakt door hun samenwerking met de rijke Indiase zakenman en wijnliefhebber Analjit Singh. Een droom kwam uit. Maar ze hebben keihard gewerkt om die droom, en latere dromen, werkelijkheid te maken.
Andrea en Chris
Andrea, geboren Amerikaanse, en Chris Mullineux, Zuid-Afrikaan, leerden elkaar kennen in de Champagne, toen ze allebei een poosje in Zuid-Frankrijk werkten. Bij Tulbagh Mountain Vineyards gingen ze echt samenwerken. ‘Toen al, vanaf 2005, werkten we met die syrahwijngaard op wat later Roundstone werd, dus die kenden we goed’, zegt Chris. Toen ze in 2007 werden benaderd om een eigen wijnbedrijf te starten, viel de keuze op Swartland. En dat niet alleen om de potentie van de wijngaarden, maar ook om de mensen daar. Badenhorst en Sadie maakten al furore en de vibe was aan het groeien. Hun kleine wijnmakerij lag in het centrum van Riebeek-Kasteel. Maar Andrea en Chris wilde meer dan een leuke boutique winery.
Een eigen farm
En toen deed de kans zich voor om te verhuizen en een eigen wijndomein te beginnen. ‘Ons hoofdplan was en is om een duurzame model farm te creëren waar we wijn van hoge kwaliteit kunnen maken, met een uitgebalanceerde natuurlijke intensiteit en echte terroirexpressie’, zo legt Chris de hoofdlijnen van hun masterplan uit. De plek die ze uitkozen, is wonderbaarlijk mooi. Roundstone ligt aan de westkant van de majestueuze Kasteelberg, aan de Riebeeksrivier Road. Als je wat hoger op de hellingen komt, heb je bij helder weer – dat vaak voorkomt – een geweldig uitzicht, met naar het zuidwesten toe eerst dat andere beroemde terroir van Swartland, Paardeberg, en verderop de Durbanville Hills en Tafelberg. Daartussenin strekt zich het weidse landschap van Swartland uit, dat daardoor heel anders oogt dan bijvoorbeeld Stellenbosch. Het is een landschap voor grote dromen.
Natuurlijke balans
Voordat Andrea en Chris in 2014 op Roundstone gingen wonen, werd het hele grondgebied geïnventariseerd. Chris: ‘Roundstone is 110 hectare groot, maar onze intentie is altijd geweest om maar 35 hectare te beplanten met wijngaarden. We hebben de bodem in kaart gebracht, zodat we goed weten wat de beste plekken zijn voor wijngaarden. Maar we laten ook veel ruimte voor natuurlijke vegetatie, onder meer als corridors van fynbos voor dieren, zowel wilde dieren als ons vee, maar ook als windbrekingen. Belangrijk is dat onze wijngaarden geïntegreerd zijn in het landschap en de natuur, zodat de bijzondere natuurlijke balans niet verstoord wordt.’
De aanplant
In 2014 bestond de aanplant uit 5,5 hectare syrah (uit 2000), die ze al heel lang gebruikten voor Mullineux Syrah en de Schist Syrah uit de Single Terroir Range. Verder was er een wijngaard van 1,5 hectare met grenache blanc en ook nog 1,5 hectare merlot. ‘Het eerste wat we deden, was de merlot rooien!’, vertelt Chris lachend. Ze willen alleen werken met druivenrassen die bewezen hebben het goed te doen in het droge, warme Swartland, of die potentieel interessant zijn; merlot is dat niet. In 2015 en 2016 is er in totaal 18 hectare bijgeplant, met chenin blanc, clairette blanche, macabeo, verdelho, cinsault, grenache noir en syrah. En in 2019 kwam er nog eens 2 hectare bij met variëteiten die interessant zijn voor de toekomst, zoals roussanne, vermentino, lledoner pelut (garnacha peluda) en assyrtiko. De eerste wijn van die Griekse variëteit kregen we begin oktober bij een bezoek aan Roundstone te proeven. En wat een geslaagde eerste wijn is dat!
Heel bijzonder is ook de 0,5 hectare semillon gris die Mullineux net heeft aangeplant. Die kleurmutatie van semillon blanc is uniek voor Zuid-Afrika. ‘We werken al jaren met een oude wijngaard van semillon gris in Paardeberg’, aldus Chris, ‘maar het was tot dusver niet een variëteit die je officieel kon aanplanten, omdat ze niet beschikbaar was bij kwekerijen. Met behulp van Rosa Kruger hebben we plantmateriaal gewonnen, dat door Vititec (nationale druivenkwekerij, red.) virusvrij is gemaakt. De kloon is erkend als heritage clone en we hebben hem dit jaar aangeplant. We kunnen bijna niet wachten op de eerste druiven over een paar jaar!’ In totaal telt Roundstone nu 23 hectare wijngaarden, maar er komt meer bij in 2024 en 2025.
Bodembedekking
Druiven die bewezen geschikt zijn voor de lokale omstandigheden, zijn niet alleen goed voor de wijnkwaliteit, maar ook belangrijk voor de duurzaamheid. En duurzaamheid in Swartland betekent, naast ruimte voor natuurlijke vegetatie met gunstige insecten, zeker ook slim bodembeheer. Ongeveer 60% van alle wijngaarden op Roundstone wordt niet geïrrigeerd. Een uitdaging in een gebied waar jaarlijks maar zo’n 400 millimeter neerslag valt en in het groeiseizoen minder dan 100 millimeter, en dat stenige schistbodems heeft. Die hebben op zich redelijk wat voeding, maar kunnen van nature maar beperkt water vasthouden. ‘We gebruiken onze eigen compost en diverse vormen van bodembedekking. Tussen de rijen planten we vaak grassen en haver, die we aan het begin van de zomer plat rollen. Onder de planten en daar waar de plantdichtheid hoger is, gebruiken we zogenaamde medics. Dat zijn klaversoorten, die niet hoog worden. Al deze cover crops houden onkruid weg, zorgen dat de bodem koel blijft, verminderen verdamping uit de bodem en gaan erosie tegen. Ook leggen ze extra koolstof vast.’ Dat laatste is niet alleen goed voor het klimaat, maar ook gunstig voor de watervasthoudcapaciteit van de bodem en voor het bodemleven.
Op naar bio
Chris benadrukt dat hij altijd al zo natuurlijk mogelijk heeft gewerkt en dat dat ook goed kan. ‘Omdat het droog, zonnig en warm is in Swartland, en het bovendien veel waait op Roundstone, is de schimmeldruk relatief gering.’ En nu is Mullineux op weg naar certificering voor biologische wijnbouw. ‘We doen dat omdat we geloven dat de druivenplanten dan beter in balans zijn, de druiven daardoor langzamer rijpen en puurder fruit hebben – niet onrijp en groen, maar ook niet overrijp en jamachtig – met goede zuren en niet te veel alcohol.’
Herkomst vóór wijnmaker
De eerste jaargang die Mullineux echt op Roundstone vinifieerde, was 2018: de wijnmakerij werd pas in 2017 gebouwd. Met alle aandacht voor terroir en duurzaamheid, is het logisch dat de wijnen ook heel natuurlijk worden gemaakt. ‘De wijnen moeten vooral een uitdrukking zijn van hun herkomst en de bodem, minder van de wijnmaker’, zegt Andrea. Druiven van Roundstone worden gebruikt voor meerdere wijnen, ook voor de instaplijn Kloof Street en de Mullineux Range, waaronder hun bekende Old Vines White en Syrah. En er komen een witte en rode 100% domeinwijn aan.
Prachtige wijnen
De Schist Chenin Blanc en de Schist Syrah vormen een goede representatie, omdat ze voor 100% van druiven van Roundstone zijn gemaakt. Zowel de chenin blanc als syrah van Roundstone valt op door zijn kleine, geconcentreerde druiven, met dikke schillen. ‘We houden van die extra structuur die de druiven geven, ook in de Chenin. Het draagt bij aan de frisheid van de wijnen’, zegt Chris.
Voor de Chenin worden hele trossen direct geperst en wordt het sap spontaan vergist in houten vaten. De opvoeding vindt plaats in gebruikte, Franse eikenhouten vaten van 500 liter en er wordt een minimale hoeveelheid sulfiet toegevoegd voor de botteling. Voor de Syrah wordt 80% van de trossen niet ontsteeld, maar worden de druiven wel gekneusd met de voeten (voetstamp). Chris: ‘Als we wel zouden ontstelen, wordt de wijn te grof, als we niet zouden kneuzen, krijg je macération carbonique. Beide willen we niet.’ De gisting is spontaan, in Franse vaten van 500 liter zonder deksel, met een dagelijkse pigeage om de kap nat te houden. Na vier weken wordt er geperst en gaat de wijn terug in dezelfde vaten voor een rijping van elf maanden. Voor botteling rijpt de wijn nog verder in foeders van 2000 liter. Twee prachtige wijnen, van een droomplek.
Lars Daniëls, Magister Vini
Importeur: WineMatters
