Oost-Zwitserland ontdekken

Oost-Zwitserland, Graubünden, is een relatief onbekend wijngebied. Zeventig kleinschalige wijnbedrijven werken er met druiven als blauburgunder (pinot noir) en rivaner. Freelance journalist Arnoud van de Ridder woont tussen al dit moois en doet verslag. In deel 1 van de serie: welke druiven, welke wijn, welke gebieden?

Iedere bezoeker die met de trein of met de auto vanuit Zürich langs de Züricher See en de Walensee door het Rijndal naar het zuiden rijdt, kan niet om de kleinschalige wijngaarden van Graubünden heen. In de zomer, als opvallende blauwe netten de druiven tegen de vogels beschermen, en in de herfst, als de bladeren kleuren en de oogst in volle gang is, zijn de wijngaarden vanaf de weg goed zichtbaar.

Geliefd en bekend
Binnen Europa is dit wijnbouwgebied vrij onbekend, in Zwitserland is vooral de pinot noir, die hier blauburgunder heet, alom geliefd en bekend. Het gebied rond Chur, de oudste stad van Zwitserland, bestaat uit de noordelijk gelegen Bündner Herrschaft en het Bündner Rheintal. Dorpen als Maienfeld, Jenins, Fläsch en Malans zijn de belangrijkste noordelijke wijndorpen en zelfs grotere plaatsen als Felsberg, Domat-Ems, Bonaduz en ook Chur hebben kleine wijngaarden. Het wijnbouwareaal is totaal 420 hectare groot, kent circa zeventig voornamelijk kleinere wijnbedrijven, die enkele hectares in beheer hebben. Soms combineren wijnboeren het vak met akkerbouw of veeteelt of wordt wijn als hobby gemaakt. Er zijn een paar grote wijnbedrijven, de grootste heeft 11 hectare in beheer, maar de kleinschaligheid overheerst.

Zelf verkopen
De blauwe druif pinot noir is aangeplant in 80 procent van de wijngaarden en is daarmee de belangrijkste druif, gevolgd door de witte rivaner, een kruising tussen riesling en sylvaner, die 8 procent uitmaakt. Het restant bestaat uit circa veertig andere druivensoorten, waarvan in totaal ruim zestig wijnspecialiteiten en af en toe sterke drank wordt gemaakt. Andere soorten zijn chardonnay (2,5 procent) grauburgunder (2,5 procent), merlot (0,4 procent) en de gewurtstraminer met maar 0,3 procent. Gemiddeld maakt een wijnbouwbedrijf tien verschillende wijnen, die de meeste wijnboeren zelf op de markt brengen. Sommigen produceren voor supermarktketens als Volg, Migros en Coop, maar de meeste wijnbouwers persen, bottelen en verkopen zelf aan klanten.