De tijd is rijp om de kwaliteit van Belgische en Nederlandse wijn te situeren op internationale schaal. Wil de wijnbouw in de Lage Landen standhouden en floreren, dan moet zij over de grenzen heen kijken. En zich niet nestelen in navelstaarderij en plaatselijke folklore. Zo gezegd, zo gedaan. Juli 2016 verzamelden 12 wijnproevers ten huize wijndomein Bon Baron, regio Dinant in België, om Pinot Noirs te vergelijken. Een bont gezelschap van wijnbouwers, sommeliers en wijnschrijvers.
De Pinot Noirs van de aanwezige wijnbouwers kwamen ter tafel: Domein de Wijngaardsberg en Wijnhoeve Thorn uit Nederlands Limburg, Wijndomein Aldeneyk uit Belgisch Limburg, Spioenkop uit Zuid-Afrika (Koen Roose, Belgische wijnbouwer) en Château Bon Baron. Dit met verschillende jaargangen. De wijn uit de Lage Landen en Zuid-Afrika werd vergezeld door referentie-Pinot Noirs uit Duitsland, Frankrijk en Nieuw-Zeeland. Van dezelfde of iets duurdere prijsklasse. In totaal 27 Pinot Noirs beoordeeld in 2 flights. Ertussen een ontspannen barbecue met lekkere terroirworsten.
De proeverij startte met het lichtere type Pinot Noir. De wijnen van De Wijngaardsberg (2010, 2011, 2012, 2013) en Thorn (2013, 2014) werden vergeleken met de cuvée JS van Stodden (2013, Ahr), Galeyrand Villages Vieilles Vignes (2012, Bourgogne), Zusslin Bollenberg Harmonie (2009, Elzas), Spioenkop (2014, Elgin, Zuid-Afrika) en Pegasusbay (2012, North Canterbury, Nieuw Zeeland). De lichtste, meest delicate, zelfs kwetsbare Pinot Noir van de Lage Landen was Thorn: ragfijn geconstrueerd, zuiver, delicaat en met ontroerende precisie. 2013 en 2014 lagen in dezelfde kwaliteitslijn. We noteerden: fijn tanninereliëf, knappe fraîcheur, licht maar wel geconcentreerd, kers, koffie, wat houtskool, lichte kruidigheid, opgespannen als de snaren van een viool, goede lengte en mooie balans. Ik schreef: de finesse van Riesling in rood. De Pinot Noirs van De Wijngaardsberg hadden een uitgesproken karakter, met in hun jeugd mooi rood fruit, verse aardbei en framboos, botersnoepjes, rook, grafiet, een vleugje karamel en een snedig snufje gras of sperzieboon. Ze waren fluwelig in de mond, met wat fruitzoet en verder slank, elegant, zacht en puur. Na wat jaren rijping kregen we gedroogde vruchten, pruimedant, cassisblad, vleesbouillon en wild. De Nederlandse wijnen overklasten de Bourgogne, toonden zich evenwaardig aan de Nieuwe Wereldwijnen en mochten zich een trots klein broertje noemen van de Stodden en een opmerkelijk volle Zusslin uit de Elzasstreek. Ooit vergeleken we De Wijngaardsberg Pinot Noir 2013 met de befaamde Vigne du Mayne Cuvée Auguste 2013 van Julien Guillot (Macon, Bourgogne). De stijl én kwaliteit van de twee wijnen is opvallend gelijk, de Nederlandse wijn een stuk goedkoper.
De vollere Pinot Noirs, Belgisch van oorsprong, traden op in het tweede deel van de proeverij. Bleven ook zij overeind bij het kwaliteitsgeweld uit het buitenland? Aldeneyk Pinot Noir (2013, 2014), en Chateau Bon Baron Pinot Noir stonden naast Shelters top-Pinot Noir (2013, Baden), Spioenkop (2013, 2015) en Jean Fournier Les Croix Violettes (2010, Marsannay, Bourgogne). Aldeneyk Pinot Noir 2013 zat vol sappig en mooi gedefinieerd fruit van kersen en frambozen. De neus was open en intens met zoete kruiden zoals kaneel maar ook grafiet. De mond was vlezig en rond, met brede lagen zoet fruit en een behoorlijke tanninestructuur. 2014 was iets complexer, met evenveel body en structuur en mooie zuren. Charmante wijnen. Voor mij hadden de beide cuvées een gelijkaardig niveau als de Spioenkop-wijnen maar niet de diepgang en het complete van de indrukwekkende Shelter Pinot Noir. Het Waalse Château Bon Baron maakt volle en gestructureerde Pinot Noir, echte bewaarwijn. De klasse kwam inderdaad na enige flesrijping naar boven: 2011 koppelde volume en concentratie aan finesse en fraîcheur. Aroma’s die we erin terugvonden, zijn groene kruiden, tijm, oregano, donkere kers en sinaasappel. De 2007 was grote wijn: die kon mee met alle top-Pinot Noirs op de tafel. 2006 en 2008 waren minder mooi gerijpt maar droegen wel de complexiteit waar Bourgogne-liefhebbers van houden. De topwijn van Bon Baron, Trésor 2013, vergeleken we met de krachtige Croix Violettes 2010 van Laurent Fournier (Côte de Nuits-Villages). Trésor toonde dezelfde combinatie van kracht en precisie, misschien iets meer elegantie. Zoals de Croix was hij nog hoekig (piepjong) maar ook gelaagd, sappig, kruidig, vriendelijk en complex. Conclusie van de proeverij: de kwaliteit van de Pinot Noir van enkele betere wijndomeinen van de Lage Landen is absoluut te vergelijken met die van gereputeerde wijnbouwers uit Frankrijk, Duitsland, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika, van dezelfde tot zelfs iets hogere prijsklasse. De aanwezige Lage Landen-Pinot Noirs hebben (nog?) niet het betere GG/Grand Cru-niveau maar in bepaalde jaargangen halen sommige ook 90 en 90+ scores, Parkeriaans uitgedrukt. Niet gehinderd door faam of traditie maken sommige Nederlandse en Belgische wijnbouwers prachtige, zuivere, finesse-volle Pinot Noirs, sommige licht en fragiele, andere vol en gestructureerd. Ik nodig de lezer uit om ook andere Lage Landen-wijnen op dezelfde manier te benaderen: kritisch en onbevooroordeeld, volgens internationale standaarden. De nood aan wine events waar Lage Landen-wijnen worden beoordeeld in mondiale context, is groot.
Stefaan Soenen
