Het onverwachte overlijden van René van Heusden is voor ons, de redactie en de medewerkers van Perswijn, een enorme schok. Het is eigenlijk gewoon niet te bevatten. Zo jong nog, zo in het volle leven, en dan gewoon weg. Het hoort gewoon niet zo te gaan. Je bent bezig met je artikelen voor het volgende nummer en dan, plotseling, is het afgelopen. Dat laat bij ons een grote leegte na, in alle opzichten.
Perswijn is zo’n blad met een echte ‘harde kern’, met een paar fanaten die samen een mooi blad willen maken en die allemaal gek zijn van wijn en alles eromheen. Dat schept een band, en meer dan dat. Je gaat samen op reis, luncht en dineert samen, geniet samen van het leven. Van een mooi glas champagne uiteraard, een van Renés favoriete wijnen. En van klassieke muziek, de grote liefde van René buiten de wijn. Je discussieert, want ook daarvoor was altijd plaats. Een van de mooiste ervaringen was een bezoek aan hem in San Francisco, in de tijd dat hij daar een deel van het jaar verbleef. Ik zal nooit zijn triomfantelijke reactie vergeten toen mijn creditcard niet werkte bij het verlaten van een duur restaurant en hij het met een vileine glimlach wel kon voorschieten. Voor mij en voor mijn partner Fieke is de dood van René, na een samenwerking van zo’n 25 jaar, dan ook een groot persoonlijk verlies. René was ook een echte persoonlijkheid. Met zijn legendarische geheven vingertje kon hij anderen genadeloos de les lezen. Hij was dan ook ongetwijfeld voor sommigen hun meest geliefde ‘vijand’. Ze zullen hem vanaf nu moeten missen. Het gemis valt ons heel zwaar. Met dit in memoriam van de direct betrokken redacteuren gedenken we, als redactie, een mederedacteur die we ons zullen blijven herinneren als een markante, eigenzinnige en scherpzinnige persoonlijkheid. Hij was niet altijd gemakkelijk, maar dat was hij ook niet voor zichzelf. Dat hoorde onlosmakelijk bij zijn persoon.
Ronald de Groot – hoofdredacteur
Lars Daniëls: een vriend en mentor is heengegaan
Ik weet niet ergens anders mee te beginnen dan met: René betekende heel veel voor me. We hadden iets dat je niet helemaal kunt verklaren, want we waren zeker verschillend. Gemeen hadden we ongetwijfeld de liefde voor wijn en eten, dat voor ons het genieten van het leven was. Voor René kwam daar ook de liefde voor muziek en literatuur bij, maar we konden het net zo goed over voetbal hebben. Nooit zal ik vergeten dat ik voor het eerst met hem door Duitsland reed, en dat hij, toen we in het hochromantische Obere Mittelrheintal waren, mij de muziek van Wagner ging uitleggen. Liebestod uit Tristan und Isolde zal mij altijd aan René doen denken.
Zijn soms confronterende, soms gemakkelijke eerlijkheid zal ik ook niet snel vergeten. René was kritisch, op alles en iedereen, zonder aanzien des persoons, ook op mij. Maar hij had ook humor en kon die goed kwijt in zijn pittige columns. Sommigen konden maar moeilijk overweg met de spot in zijn soms vileine stukken, maar ik moest er eigenlijk altijd om lachen. En het was acceptabel omdat hij wel degelijk ook zelfspot had. Dat vonden zijn vele lezeressen – volgens hemzelf – ook.
Persoonlijk zal ik misschien nóg meer dan de professionele momenten de momenten herinneren dat we elkaar privé zagen. Zoals onze memorabele lunches in de Bokkedoorns. En René vond het schitterend als mijn vrouw, onze meiden en ik kwamen lunchen bij hem, of hij bij ons. Ook die lunches waren meestal niet klaar voor zes uur ’s avonds, zoals het een Master of Lunch betaamde. En ze werden afgesloten met Maria Callas, een fraaie cubaan en een decente madeira, tawny port of gewoon champagne. “Van een gunstig bekendstaande producent”, zoals heer Van Heusden dat pleegde te zeggen. Hij heeft het leven voluit geleefd, denk ik. En o, wat zal ik hem missen, mijn vriend en mentor.
Frank Jacobs: een vriend die een enorme leegte achterlaat
Maandag 26 juni 2017 zal altijd als een inktzwarte dag in mijn geheugen gegrift blijven. Ik stond die middag nota bene op de golfbaan – een volgens René vermaledijde en absoluut te vermijden no go area – toen ik een telefoontje van Lars Daniëls kreeg met de mededeling dat René was overleden. René en ik kenden elkaar al vele jaren en waren ruim twintig jaar samen redacteur van het – niet alleen volgens hem – ‘onvolprezen prachtblad’ Perswijn.Het best leerde ik René, als zelfverklaard Master of Lunch, echter de laatste tien jaar kennen, vooral vanaf het moment dat hij meende mij, na een gezamenlijke lunch bij restaurant Parkheuvel, eveneens de titel Master of Lunch te moeten toekennen. Een titel die naar zijn mening zelfs het predicaat summa cum laude verdiende, en dat alles louter omdat ik na de, toch reeds redelijk rijkelijk besprenkelde, lunch ter afsluiting nog een fles champagne bestelde. Sedertdien vormden wij samen het Gilde der Masters of Lunch, een gezelschap dat regelmatig een – volgens René – warme middagmaaltijd gebruikte in een alleszins nette zaak. De lunches werden door ons gewaardeerd volgens een systeem, waarbij de hoogste waardering LLLL was, hetgeen stond voor Legendary Long Liquid Lunch. Die lunches duurden vaak minimaal zes uur, waren heel vaak met zijn tweeën, maar daarnaast jaarlijks ook eenmaal met de door ons benoemde Vrienden van de Masters of Lunch en eenmaal met twee postulanten, die na afloop van de lunch steevast te horen kregen dat zij ten opzichte van het jaar ervoor weliswaar enige progressie hadden geboekt, maar nog net niet over voldoende vaardigheden beschikten om eveneens tot het eerbiedwaardige Gilde der Masters of Lunch te worden toegelaten. Wij speelden samen het spel en iedereen speelde het glimlachend mee.
Gedurende al die jaren, vergaderingen en reizen, maar vooral tijdens die mooie hedonistische uren aan de lunchtafel heb ik René leren kennen als een uitermate erudiet en welbespraakt mens, een groot kenner van Duitsland en Duitse wijn, van de Duitse literatuur en taal, van Duitse klassieke muziek in het algemeen en Wagner in het bijzonder, en van opera. René was daarnaast in zijn uitlatingen rechttoe rechtaan confronterend, niets en niemand ontziend en kritisch, maar kon ook enorm genieten van lekker vileine roddels over de gang van zaken in de Nederlandse en mondiale wijnwereld.En, zeker niet onbelangrijk, René had een geweldig gevoel voor humor, inclusief de nodige zelfspot. Het verhaal over de reden van zijn vertrek als leraar Duits heb ik vele malen mogen aanhoren en zorgde telkens weer voor de nodige lachsalvo’s en een gevoel van verbondenheid en saamhorigheid: hadden wij beiden immers niet door onze gedeelde liefde voor wijn en de wijnschrijverij aan het juk van het onderwijs kunnen ontsnappen? Ik zal me René dan ook herinneren als een vriend die een enorme leegte achterlaat.
René, zelfs als overtuigd atheïst hoop ik dat er voor jou ergens een Walhalla is opengegaan vol met de dingen waar jij zo van houdt en van kan genieten: exquise lunches besprenkeld met fraaie champagnes, Duitse Rieslings, witte Bourgognes en rode Bordeaux, gevolgd door fraai gerijpte vintage ports en madera’s. Met als finale uiteraard een Cubaanse sigaar. Daarnaast een bibliotheek vol goede literatuur en een concertzaal met een prachtig repertoire uitgevoerd door een eersteklas orkest. Dit alles uiteraard in goed gezelschap, liefst van charmante dames met body and brains.
Rust zacht, lieve vriend; ik mis je nu al…
Anda Schippers: tranen en Wagner
Jaren geleden ging ik een keer samen met René naar een uitvoering van de Matthäus-Passion. Hij was diep onder de indruk toen ik op een gegeven moment een metalen heupflesje tevoorschijn haalde en een grote slok nam. Het was gewoon water, om medicijnen mee in te nemen die ik op een vast tijdstip moest slikken, maar hoe vaak ik dat ook zei, René vond het veel leuker om te geloven dat ik tijdens het Erbarme Dich behoefte had aan een slok sterke drank. Hij kwam er later nog vaak op terug. Het was typerend voor een man die misschien nog wel meer van ideeën hield dan van mensen. Zijn grote liefdes waren muziek, wijn, eten, boeken en katten – in zekere zin overkoepeld door en samengebracht in taal. Want hij kon over al die dingen (en meer) meeslepend praten én schrijven. En deed dat ook vol overgave.
Net als zoveel anderen heb ik met René geluncht, veel wijn gedronken, naar Wagner geluisterd (waarbij hij altijd zei dat de muziek ‘roestige spijkers uit zijn ziel trok’) en boeken en kattenverhalen uitgewisseld. Hij stuurde me menig verheugd mailtje als zijn zeer schuwe kat ’s ochtends bij de koffie lekker met hem had zitten kroelen. We hadden ook regelmatig onenigheid – soms fors – en als eindredacteur van Perswijn had ik met René het meest te stellen. Maar we vonden elkaar toch altijd weer ergens op het snijvlak van onze gedeelde liefde voor taal, literatuur en het leven zelf. Daar heeft de dood, die zo onverwacht kwam, nu een einde aan gemaakt en het zal wel even duren voor ik weer zonder tranen Riesling kan drinken en naar Wagner kan luisteren. Lees hier de reacties op het overlijden van René van Heusden
Mocht u wat over René van Heusden willen vertellen, dan kunt u mailen naar wijnpers@wijnpers.nl of naar Ronald de Groot, Middenweg 193, 1098AN, Amsterdam. Graag aangeven of u toestemming geeft voor het plaatsen van uw schrijven.
