We kunnen er niet omheen. Deze week wordt gedomineerd door de Amerikaanse verkiezingen. Ik krijg weleens het idee dat we er in Nederland meer mee bezig zijn dan op veel plekken in de V.S. zelf. Nu is het ook wel zo dat de uitslag een grote impact kan hebben, wellicht ook voor ons land. En dat zonder dat we er invloed op kunnen uitoefenen.
Van hieruit lijkt het dat velen een soort beeld hebben over de ‘gemiddelde’ Amerikaan. Of misschien twee types ‘gemiddelde’ Amerikanen: de gemiddelde Trump-stemmer en de gemiddeld Harris-stemmer. Maar gemiddelde Amerikanen bestaan niet, net zo min als gemiddelde Nederlanders. Sterker nog, de onderlinge verschillen tussen de staten en hun inwoners zijn enorm. Dat besef krijg je heel sterk als je in het immense land op reis bent. Wat ik altijd, voor zover ik de tijd had, met veel plezier heb gedaan.
Op mijn eerste rondreis ooit was ik verbaasd dat ik in gebieden kwam die ‘drooggelegd’ waren – met name in Kentucky. Ik had het idee dat de drooglegging iets uit een ver verleden was, maar dat bleek een misvatting. Op lokaal niveau mogen staten en counties de verkoop van alcohol verbieden, wat vooral in het conservatieve zuiden nog steeds schijnt te gebeuren. Drinken mag overigens wel. Mensen bij wie we op bezoek waren, gingen hun wijn en andere alcoholische versnaperingen een kilometer of vijftig verderop halen, wat voor veel Amerikanen dan weer niet zo’n enorme afstand is.
In Washington state voelden we de tegenstelling tussen stad en platteland. Nou ja, het land buiten de stad, want plat is het niet. Op veel plaatsen kwam je spandoeken in tuinen tegen waar op stond dat men in Seattle niet moest denken dat daar alles over de staat als geheel zou kunnen worden beslist. Tja. Een bekende tegenstelling.
Als je vanuit Californië reist naar de andere kant van de Rocky Mountains, eerst naar Nevada en dan naar Utah, dan is het contrast enorm. Utah is een sterk religieuze staat, waar veel Mormonen leven. Hier kun je niet zomaar een fles wijn kopen, zoals in Californië. Dat gaat daar via het monopolie van de staat, met eigen winkels, met beperkte openingstijden. Een soort Scandinavisch systeem.
Dus als we hier klagen dat de Europese eenheid niet erg vordert, dan is het goed te beseffen dat het in de V.S. deels niet veel beter gesteld is. Of slechter. Wij kunnen rustig wijn meenemen uit andere Europese landen of wijn bestellen in Duitsland, hoewel dat feitelijk niet helemaal legaal is. Maar in Utah wijn uit Californië bestellen, dat zit er niet in. Veel Amerikaanse staten verbieden het aan wijnbedrijven om direct aan consumenten te leveren, in verband met voornoemde strenge regels en belastinginning. Dat belastingverhaal speelt formeel ook als wij wijn uit Duitsland bestellen, want daar wordt dan geen accijns over afgedragen. Maar het kán wel.
Grote Californische wijnbedrijven kunnen hun eigen distributie in andere staten opzetten. Voor kleinere bedrijven is dat veel lastiger. Daarom zijn veel Californische wineries actief om toeristen te trekken. Alleen Napa Valley al trok vorig jaar 3,7 miljoen toeristen, waarmee het niveau van voor COVID weer werd gehaald. Toeristen kopen ter plekke wijn en kunnen op de mailinglijst komen, uiteraard alleen als ze uit een staat komen waar je wél direct Californische wijn mag bestellen, zoals New York.
De export van Amerikaanse wijn naar ons land is er wel, maar heeft nooit een heel grote vlucht genomen. De reden? Aan de kwaliteit ligt het niet. Californische topwijnen zijn grootse wijnen, die het tegen elke andere wijn kunnen opnemen. Maar de harde realiteit is dat Amerikanen rijker zijn dan wij. Tegen een bbp per hoofd van de bevolking in Nederland van € 48.900 staat dat bedrag in Californië op $ 104.916. Tja. Dan kun je een duur flesje gemakkelijk betalen. De lokale markt gaat voor.
De verkiezingen zullen aan dit soort zaken niet veel veranderen. Staten zijn nogal autonoom, zeker wat betreft de regels rond alcohol. Of ze voor de export of import van wijnen consequenties zullen hebben, is lastig in te schatten, maar niet onmogelijk. In zijn vorige ambtstermijn legde Trump heffingen op aan wijnen uit ‘vijandige’ landen, zoals Spanje en Frankrijk, landen die volgens Boeing de productie van de Airbus steunden met onwettige subsidies. Inmiddels heeft Boeing zichzelf zo’n beetje te gronde gericht, dus daar hebben ze nu andere problemen. Maar Trump had het tijdens de campagne al weer over heffingen op van alles en nog wat. Onplezierige verrassingen zitten in een klein hoekje. De consequenties voor de kwijnende wijnsector kunnen groot zijn als na China ook de V.S. terugvallen als belangrijke klant.
Ronald de Groot
