Overpeinzingen: Gemakkelijk doelwit

Demissionair premier Rutte maakte er vrijdag een zogenaamd grappige show van. De plannen voor de rijksbegroting waren traditiegetrouw uitgelekt, en hij liet journalist Frits Wester de plannen daarom maar aankondigen. Het nieuws was er toch al vanaf. En veel nieuws was er aan de voornemens ook niet. Het kabinet was op zoek naar geld, maar de fantasie hoe aan geld te komen was niet bijster groot. Nogal deprimerend, eigenlijk.

Het verhogen van de verkeersboetes is een mooi voorbeeld. Het OM had nadrukkelijk geadviseerd daar vanaf te zien. Simpelweg omdat het rechtsgevoel door deze maatregel in het gedrang kwam. Ik citeer de NRC van zaterdag, waarin het OM aan het woord wordt gelaten: “De inhoud van een vergrijp moet leidend zijn bij sancties en niet het sluitend maken van de begroting”. Het OM vindt dat de verhouding tussen boetes voor bijvoorbeeld mishandeling en sommige verkeersovertredingen niet meer uit te leggen zijn. Het probleem is natuurlijk dat het verleidelijk is boetes te verhogen die kunnen worden vastgesteld met een camera, en die dus kunnen worden afgedaan met een transactie. Voor vergrijpen als mishandeling moet een uitgebreid proces-verbaal worden opgemaakt, en dat is lastig, gezien het personeelstekort bij de politie. Een cynisch argument.

RTL nieuws berichtte dat ook de accijns op alcohol en tabak wordt verhoogd. Dat voornemen past naadloos in hetzelfde rijtje. Zoals verkeersovertreders zich volgens de minister maar gewoon aan de regels moeten houden, zo kunnen mensen die roken en drinken hogere accijnzen ontlopen door daar gewoon mee stoppen, zo zou je kunnen redeneren. Lekker dan. Je straft ook degenen die alleen maar een goed glas wijn drinken of een lekker speciaalbiertje. Deze groep is een gemakkelijk doelwit.

Al jaren wordt gesproken over het hoger belasten van ongezonde voeding, bijvoorbeeld door een suikertaks. Of over een lager BTW-tarief voor gezonde voeding. Nu is dat laatste ook heel lastig. Er wordt al jaren gekeken naar een 0%-tarief op groenten en fruit. Het niet zo makkelijk is om groente en fruit te definiëren. Zeker bij samengestelde producten waarin groentes en fruit zijn verwerkt is het komen tot een definitie lastig. Denk bijvoorbeeld aan vruchtensappen of maaltijdsalades. De belastingdienst heeft de minister dan ook verteld dat het te ingewikkeld is. Kennelijk wordt daar wél naar geluisterd, wellicht omdat de belastingdienst al problemen genoeg heeft, en net als de politie een tekort aan personeel. Dan is de verhoging van de accijns op alcohol een stuk simpeler. Hoeveel de accijnsverhoging op alcohol zou gaan bedragen, is (nog) niet terug te vinden. Maar de Volkskrant meldde zaterdag dat de accijnsverhoging van alcohol en tabak 400 miljoen moet opleveren. Ik ben benieuwd. We horen het morgen.

Het is bijna aandoenlijk hoe de overheid de zorgen over onze gezondheid weet te combineren met gezonde overheidsfinanciën. Aan zo’n maatregel is geen ontsnappen mogelijk: de prijzen moeten omhoog. Een eerdere maatregel om ons alcoholverbruik terug te dringen, leidde juist tot lagere prijzen. Nou ja, het is maar hoe je het bekijkt. Ik bedoel het verbod om alcoholische dranken te verkopen met 50% korting, dus 1+1 gratis. Het mag nu maximaal 25% korting zijn, dus de tweede voor de helft gratis. Uit onderzoek is gebleken dat onze verslaving aan dit soort discount-acties leidt tot hogere prijzen. Dus moet een verbod leiden tot lagere prijzen, zou ik denken. 1+1=2. Wijnvoordeel laat zien dat het ook écht klopt, zo bleek uit een aanbieding die ik kreeg toegestuurd uit België. In België kost een fles Cairanne van Domaine de la Présidente bij Wijnvoordeel € 17,99. In Nederland kost dezelfde fles € 12,99. Wow! € 5 goedkoper. Maar, in België krijg je meer korting. Daar is de korting 48% en betaal je uiteindelijk € 9,29. In Nederland bedraagt de korting – keurig – 24% en is de uiteindelijke prijs… € 9,29. Hoe noemen we dit in goed Nederlands? Volksverlakkerij. Toch jammer.

Ronald de Groot