Op 29 september aanstaande staat PERSWIJN Tour de Champagne weer op de agenda van vele wijnliefhebbers. Dat is altijd een mooi moment van het wijnjaar, want champagne geeft zoveel plezier en genot. Maar het is natuurlijk meer dan een feestelijke wijn; dat heeft het zeker de afgelopen 25 jaar bewezen.
Even persoonlijk. Ik weet nog goed dat toen ik voor Perswijn ging werken, een kleine 20 jaar terug alweer, ik alle aandacht voor champagne wat overdreven vond. Lekker vond ik goede champagne heus wel, maar er was veel matige champagne op de markt en daarvoor betaalde je ook zomaar al € 30,-. Dan wist ik wel wat anders om mijn centjes aan uit te geven. Bovendien was het vooral nog een wereld van grote merken met onbekende en ontoegankelijke wijnmakers, van technische know-how en dure marketing; het ging nog weinig over de wijngaarden, over preciezere herkomst, kortom, over terroir, laat staan over expressie daarvan in de champagnes.
Dat is enorm veranderd –hoe leest u bijvoorbeeld in het uitgebreide artikel van Magda van der Rijst in de komende uitgave van Perswijn (2025-6, uit op 6 september) over de nieuwste generatie. In het kort komt het op het volgende neer. Allereerst zijn meer wijnboeren zelf champagne gaan maken in plaats van al hun druiven te verkopen aan de grote spelers. De interesse in herkomst is daarmee toegenomen en specifieker geworden. Van generieke champagne naar meer aandacht voor de diverse grotere subregio’s van het gebied, zoals Montagne de Reims, Côte des Blancs en later ook Côte des Bar en Vallée de la Marne. En van enkel belangstelling voor grand cru- en premier cru-dorpen naar waardering van individuele percelen, waaronder ook minder bekende clos (ommuurde historische wijngaarden) en dergelijke. Het bewerken van de wijngaarden heeft vanzelfsprekend ook meer aandacht gekregen, met als positief gevolg onder andere een meer duurzaam management.
En de laatste jaren is er ook weer meer aandacht voor vinificatie. Terecht, want de kwaliteit van champagne staat en valt voor een aanzienlijk deel bij het wijnmaken. Dit vanwege een verplichte tweede gisting op fles, maar ook omdat een producent zó veel keuzes dient te maken in het hele proces en dus vele mogelijkheden heeft. En menig producent gaat daar steeds minder dogmatisch maar juist creatiever mee om. Een mooi voorbeeld is dan de opvoeding vóór de tweede fermentatie op fles, waarvoor allerlei houten vaten, maar ook amforen en ander materiaal worden gebruikt. Het geeft de latere champagne mogelijk nog meer complexiteit. En die hoeft echt niet ten koste van de terroirexpressie te gaan; een gepaste eerste fase kan juist meer karakter geven, ook van de herkomst.
Met de veranderingen is Champagne niet alleen boeiender geworden, het is ook in staat gebleken om met de tijd mee te gaan. Tegelijkertijd lukt het relevant te blijven en behoudt de Champagne schijnbaar moeiteloos zijn positie als toonaangevend gebied voor mousserende wijn. Dat is heel knap. Uitdagingen zijn er heus wel, zoals klimaatverandering die de stijl van de wijnen onder druk zet, ondermeer door afnemende zuren.
En het is niet gemakkelijk om iedereen aan boord te houden en het algemene belang van het merk dat champagne ook is op langere termijn niet uit het oog te verliezen. Dat bleek maar weer eens toen onlangs door het Syndicat Général des Vignerons de la Champagne (SGV) werd meegedeeld dat de ‘verhandelbare opbrengst’ dit jaar maximaal 9000 kilo per hectare mag zijn, om de voorraad weer beter te laten aansluiten bij de verkopen en verwachting daarvan. Champagne schijnt momenteel voor 4,8 jaar voorraad in de kelders te hebben, terwijl 4,2 jaar ‘volledig effectief’ is. Met andere woorden, ze moeten voorraad kwijt, want de verkoop valt wat tegen. Deze unieke zelfregulering valt niet bij iedereen in de Champagne goed. De onafhankelijke wijnboeren van de Champagne (VIC) zijn minder gebaat bij deze reductie dan de handelshuizen uiteraard; ze willen druiven verkopen en hebben minder voorraad. Nu hebben ze de media opgezocht om hun onvrede te uiten en dat valt slecht bij het SGV. In een reactie wordt de onafhankelijke boeren verweten te weinig aan het collectief te denken, dat Champagne zo sterk maakt. Toch zal het wel weer loslopen.
In deze tijden is het leuk om te lezen dat champagne het in Nederland juist heel goed doet. Ons land staat op de drempel van de top 10 van exportmarkten voor champagne. Met 3,1 miljoen flessen in 2024 ging 2% van de totale export van champagne naar Nederland. Dat betekent een stijging van 15,4% in vergelijking met 2023. Onze zuiderburen doen het met een zesde plek evenwel nog beter, van oudsher.
Tijd dus voor een feestje, in de vorm van onze proeverij Tour de Champagne. Hier vind u alle informatie over het programma en hoe u zich aan kunt aanmelden: https://perswijn.nl/champagne. Wij zien u graag!
Lars Daniëls, adjunct hoofdredacteur van Perswijn.
