Vasse Felix is een van de topproducenten van Australië. Virginia Willcock, hoofd wijnmaakster sinds 2006, was een tijdje terug op uitnodiging van importeur J. Bart in Nederland om haar wijnen te presenteren. En hun kwaliteit en bijzonderheid te bewijzen.
‘Australische wijn bestaat niet’, zo begint Virginia Willcock prikkelend, maar terecht. ‘Australië is nog groter dan Europa (qua oppervlakte, red.). Je hebt Barossa, Hunter, Tasmanië, etc. En natuurlijk Margaret River.’ Om daaraan toe te voegen: ‘En Margaret River is het meest geïsoleerde beroemde wijngebied ter wereld, maar maakt het grootste aantal goede Chardonnay en Cabernet sauvignon van Australië.’ Een lekkere binnenkomer. Virginia blijkt sowieso een pakkende spreekster, met interessante achtergrondinformatie over Margaret River, de jaargangen en haar wijnen. Haar enthousiasme heeft waarschijnlijk ook te maken met het feit dat dit haar eerste grote overzeese reis is in drie jaar tijd. ‘De COVID-periode was natuurlijk lastig. Maar dat we de hele tijd daar waren, had als voordeel dat we konden focussen op onze wijnen als zelden tevoren. We hebben echt de details nog kunnen verbeteren’, geeft ze aan.
Wijngaard in redgum country
Het verhaal van Vasse Felix begint in 1967, toen Dr. Thomas Cullity besloot wijn te gaan maken in Margaret River. In een landschap getypeerd door marri’s (ook redgums genoemd, Corymbia calophylla), ging hij met ideeën gebaseerd op werk van professor Harold Olmo, een beroemde wijnbouwkundige van UC Davis, en de lokale wetenschapper Dr. John Gladstones, op zoek naar de meest geschikte bodems. De als excentriek bekend staande cardioloog vond uiteindelijk een stuk land bij Wilyabrup Brook. Daar plantte hij cabernet sauvignon, malbec, syrah en riesling –hij was dol op Duitse wijn– aan. In 1972 maakte Dr. Thomas Cullity de eerste serieuze wijnen uit Margaret River en was daarmee de pionier van het gebied. In 1984 kocht de familie Gregg Vasse Felix van Dr. Thomas Cullity, maar bood het in 1987 alweer te koop aan. Sindsdien is het in handen van de familie Holmes a Court. Ze ontwikkelden Vasse Felix tot een prominent wijnbedrijf. Er kwam een restaurant op het domein, een nieuwe wijnmakerij en er werd flink bijgeplant op de oorspronkelijke estate in Wilyabrup (de zogenaamde Home Vineyard, tegenwoordig 52 ha).
Focus op cabernet sauvignon en chardonnay
Heel belangrijk waren vooral ook andere dingen. Allereerst dat de focus wat betreft druivenrassen steeds meer op cabernet sauvignon voor rood en chardonnay voor wit kwam te liggen, zonder sauvignon blanc, semillon en syrah te vergeten. Die was en is goed voor de kwaliteit van de wijnen en het imago van Vasse Felix. Verder zijn er uiteraard de uitbreidingen naar nieuwe subgebieden van Margaret River. Vasse Felix kocht onder meer wijngaarden in de belangrijke zone net ten zuiden van het plaatsje Margaret River (Gnarawary Vineyard), maar ook meer landinwaarts bij Carbunup (Adams Road Vineyard), waar het wat warmer is. En tenslotte in het koele zuiden van Margaret River, bij Karridale. Die laatste gebruiken ze nu voor hun Blanc de Blancs genaamd Idée Fixe. Onder leiding van hoofd wijnbouw Bart Molony worden de wijngaarden al tijden zo goed als biologisch bewerkt, met sinds 2020 een deel dat gecertificeerd is. ‘Dat is belangrijk’, zegt Virginia, ‘maar eigenlijk kijken we in Australië veel meer naar duurzaamheid binnen het bedrijf. Je moet vooral bewijzen dat je “geeft om”. Zeker in Margaret River, met zijn unieke natuurlijke vegetatie.’ De eucalyptusbossen van Zuidwest-Australië zijn wereldwijd erkend als een belangrijke hotspot van plantenbiodiversiteit en endemie.
En tenslotte was de aanstelling van Virginia Willcock als hoofd wijnmaakster essentieel –al zal ze dat zelf niet zeggen, vermoed ik. Zij heeft lijn gebracht in (de ontwikkeling van) de wijnstijl en die beetje bij beetje verfijnd. Bovendien is ze een heel goed gezicht van het bedrijf.
Overzichtelijk aanbod
Lijn zit er ook in het assortiment, iets dat niet altijd evident is bij wijndomeinen uit ‘jongere’ wijngebieden. De basis bij Vasse Felix, genaamd Classic, bestaat uit drie blends in drie kleuren (wit, rosé en rood). Daarboven staat een label dat Filius heet, met heel goede betrouwbare wijnen die de focus van Vasse Felix uitdragen. Premier doet hetzelfde maar op hoger en kleinschaliger niveau, met wijnen uit de beste wijngaarden. De top van het aanbod wordt gevormd door twee Icons: de Chardonnay Heytesbury en Tom Cullity, een blend van cabernet sauvignon met kleine aandelen malbec en petit verdot. Beide zijn echt opmerkelijk goede wijnen.
De twee icons
Tom Cullity is vernoemd naar de oprichter van Vasse Felix en komt van het oudste plantenmateriaal. ‘Die planten stammen van prephylloxera cabernet sauvignon, die rond 1850 al naar Australië kwam –vermoedelijk uit Constantia in Zuid-Afrika– en werd aangeplant in Swan Valley, in de Houghton Vineyard’, vertelt Virginia. ‘De kloon werd bekend als de Houghton clone en in 1967 plantte Tom Cullity stekken ervan in de Home Vineyard in Wilyabrup.
Chardonnay Heytesbury stamt niet alleen uit de Home Vineyard, maar ook uit de Gnarawary Vineyard. En ook deze komt van een aparte kloon, genaamd Gingin. ‘Die kwam naar Australië in 1957’, vertelt Virginia, ‘via Prof. Harold Olmo van UC Davis. Het was een zogenaamde virus detecting clone, want Margaret River had virussen. Hij werd aangeplant bij Gingin, ten noorden van Perth, vandaar de naam.’ De kloon met die mooie naam werd de meest aangeplante in Margaret River, ondanks en juist dankzij zijn eigenaardige natuur. ‘Gingin geeft trossen met grotere en kleinere druiven, chicks and hens’, legt Virginia uit. ‘Ze bouwen hun zuren langzaam af en de wijnen hebben veel smaak en structuur.’ Genetisch onderzoek heeft aangetoond dat Gingin afkomstig is uit de oude moederwijngaard van de University of California at Davis, net als een andere bekende kloon die we op het zuidelijk halfrond tegenkomen, Mendoza. Beide blijken geïnfecteerd met virussen die leafroll veroorzaken, hetgeen de millerandage (grotere en kleinere druiven) en de geringe opbrengsten zou verklaren. Virginia maakt het niet uit: ‘Gingin geeft geweldige Chardonnay, die archetypisch is voor Margaret River.’
‘Een eerlijke en elegante reflectie van Margaret River’
Het wijnmaken bij Vasse Felix is minimal interventionist te noemen. Virginia hecht veel waarde aan de wijngaarden, de lokale vegetatie met zijn aromatische planten, de bodems en hun microbiologische leven. Ze wil de uniekheid van de verschillende wijngaarden zo goed mogelijk vertalen. Virginia: ‘We hebben vroeger wel geprobeerd dikke wijnen te maken, maar dat staat Margaret River niet. En Vasse Felix al helemaal niet. Vasse Felix draait om verfijning. Onze wijnen moeten een eerlijke en elegante reflectie zijn van Margaret River, in een unieke stijl, geen kopie van welke andere herkomst dan ook.’ Exacter benoemt ze de hartige elementen in haar wijnen.
Alle individuele percelen worden apart geoogst en gevinifieerd, en voor bijna alle wijnen is de gisting spontaan.
Vinificatie
Even twee voorbeelden. Chardonnay voor de hogere cuvées wordt direct geperst, gaat zonder voorklaring het houten vat in en wordt op hogere temperatuur vergist, tot wel 30 ºC maar niet hoger. Als deze te warm wordt, gaat het vat terug naar de koelruimte. De wijnen gaan door malo en men doet steeds minder batonnage. Toch zijn de Chardonnays niet overdreven reductief en flinty (ze ruiken niet naar lucifers), zelfs ondanks hun schroefdop. Ze rijpen 10 maanden in barriques, waarvan een deel nieuw is ieder jaar, en daarna nog een aantal maanden op tank, voor de botteling.
Cabernet sauvignon krijgt tot 40 dagen schilcontact, wordt dan geperst en gaat dan 18 maanden in barriques, waarvan een deel nieuw is. Ook rode wijnen worden gebotteld onder schroefdop. Virginia is overtuigd van hun voordeel: ‘Geweldige wijnen onder schroefdop zijn geweldige wijnen. Geweldige wijnen onder kurk zijn te wisselvallig, hooguit geweldige flessen.’
Proef op de som
De proeverij ging om de twee belangrijkste druivenrassen bij Vasse Felix, zoals gezegd cabernet sauvignon en chardonnay. En we proefden drie niveaus: Filius, Premier en Icon. Bij rood gingen we van ouder naar jonger, bij wit van jonger naar ouder.
Tom Cullity 2016 cabernet sauvignon 78%, malbec 20%, petit verdot 2%
prachtige geur, vrij klassiek Cabernet, met ietsje pepermunt en gedroogde mediterrane kruiden, fraai hout (potloodschijpsel, cederhout); heel fijne stijl, smaakvol maar verre van dik en zwoel, fijne, korrelige tannine, haast wat stoffig, balans, grote lengte. 17.5 pnt (prijs op aanvraag)
Tom Cullity 2017 cabernet sauvignon 82%, malbec 17%, petit verdot 1%
strenger, meer stoffig, ook het hout lijkt presenter, heeft meer tijd nodig zich te openen; zelfde fijne touch, goede grip, mooie tannine, genoeg zuren, niet hoog maar toch frisheid en lengte. 17 pnt (Virginia: ‘2017 was een koeler jaar, de wijn gaat nu een beetje van zijn zoete fase naar een fase waarop hij meer structuur laat zien’) (prijs op aanvraag)
Tom Cullity 2018 cabernet sauvignon 78%, malbec 17,5%, petit verdot 4,5%
nog wat gesloten, mooi rijp fruit, heel puur, zwarte bessen, wat cassis, niet heel exuberant maar juist beschaafd, wat rozemarijn en cederhout, ook iets bloed; heel fraai, prachtig fruit, perfecte tannine, power maar verfijnd, goede zuren, heel goed. 18 pnt (prijs op aanvraag)
Premier Cabernet Sauvignon 2019 cabernet sauvignon 91%, malbec 4,5%, petit verdot 4%, cabernet franc 0,5%
rijp fruit, iets ‘warmer’ dan Tom Cullity, kruidig, pepermunt en cederhout; intens, mooie kracht, heel goede tannine, echte concentratie, veel power, iets minder verfijnd, maar heel goed. 16.5 pnt (€ 26,50)
Filius Cabernet Sauvignon 2019 cabernet sauvignon 86%, malbec 12%, petit verdot 2%
rood en zwart fruit, peper, licht kruidig en stoffig, iets meer op het fruit, maar veel inhoud; heel fraai fruit, fijne tannine, super drinkbaar, heerlijke wijn, geweldige koop. 16 pnt (€ 16,50)
Vasse Felix chardonnay
Filius Chardonnay 2021
heel fraai en stralend fruit, rijp maar fris, wat ananas, rijp citrusfruit, iets toast; intens, de slechts 12,5% alcohol staat de wijn prachtig, fijne grip, goede zuren, reserve, Bourgondisch, puur. 16 pnt (€ 16,50)
Filius Chardonnay 2020
fijn extra beetje rijping, iets voller en zoeter qua fruit, perzik, ananas, tropisch maar fris en licht Bourgondisch, fijn kruidig; ook een heerlijk glas, iets minder fris en schoon dan 2021. 15.5 pnt (€ 16,50)
Premier Chardonnay 2020
prachtig intens, wat vuursteen, tropisch fruit en citrusfruit, stralend, rijp en fris, fijne toast, ook bloesem; prachtig mondgevoel, zoutig, structuur, jong, veel reserve. 16.5 pnt (€ 26,50)
Premier Chardonnay 2019
witte perzik, ananas, rijp citrusfruit, fijne kruidigheid, iets vanille, ietsje vuursteen maar sappiger en minder tight dan 2020; mooi geconcentreerde, rustige smaak, mooie structuur, genoeg zuren, wordt zachter, lang. 16.5 pnt (€ 26,50)
Heytesbury Chardonnay 2020
hier wordt het heel Bourgondisch, maar met behoud van het stralende fruit, wat ananas en grapefruit, heel fijne toast, fijn beetje vuursteen, amandel, iets vegetaal en notig; zeer intens, ingetogen fruit, draait om structuur, om zuren en bitters, grote lengte. 17 pnt (prijs op aanvraag)
Heytesbury Chardonnay 2019
hier wordt het helemaal gaaf, ananas, vuursteen en aards, rijpe citroen, kamille, noten, roze peper, hint van vanille; zeer intens, sappig, gave zuren, wordt zachter, verliest iets fenolen, maar wordt complexer, blijft fris, zuren, zeer lang. 17,5 pnt (prijs op aanvraag)
Enfin
De rode wijnen op basis van cabernet sauvignon zijn echt van zeer hoog niveau. Het zijn geen krachtpatsers en show-off wijnen, maar mooi compact, verfijnd, puur en lang. Ik was zeer onder de indruk. Ook wat betreft Chardonnay is Vasse Felix heel goed en samen met Leeuwin Estate de voortrekker van het gebied, lijkt me. De wijnen zijn mooi eigentijds, Bourgondisch maar ook origineel, met stralend fruit en fijne kruidigheid. Wereldklasse.
Margaret River
Margaret River is het bekendste wijngebied van Western Australia. Het ligt zo’n 200 kilometer ten zuiden van Perth, dichtbij de kust. Het ligt op zo’n 34 ºZB en heeft een maritiem mediterraan klimaat, dat sterk beïnvloed wordt door twee tegenovergestelde zeestromen. De koele West-Australische stroom, die vanuit de Zuidelijke Oceaan noordwaarts stroomt, en de warme Leeuwinstroom, die langs de west- en zuidkust zuidwaarts en oostwaarts stroomt. Mede daarom valt er relatief veel neerslag in Margaret River (jaarlijks ± 1000 mm), maar die valt vooral in de winter; het groeiseizoen is met 160 mm heel droog. De temperaturen zijn gematigd warm. De gemiddelde jaartemperatuur is 16 ºC, met een gemiddelde minimum temperatuur gedurende het groeiseizoen (oktober-maart) van 12,4 ºC en een gemiddelde maximum temperatuur gedurende het groeiseizoen van 24,4 ºC. De geologie van West-Australië is extreem oud –de basis gaat terug tot 1600 miljoen jaar geleden!– en de bodems zijn vooral ijzerhoudende rode, stenige leembodems op dieperliggende klei. De hoogten variëren van 40 tot 227 meter. Het gebied heeft 5671 hectare wijngaarden, die 2% van de totale Australische productie voortbrengen, maar goed zijn voor 20% van de export van Australische premiumwijnen. De top vijf van variëteiten die staan aangeplant bestaat uit cabernet sauvignon (20,9%), sauvignon blanc (19,2%), chardonnay (17,8%), semillon (15,8%) en syrah (13,4%).
Magister Vini Lars Daniëls
Importeur: Wijnimport J. Bart / QV Select
