Vintage Port, het beste wat Port te bieden heeft, wordt van oudsher maar twee tot drie keer per decennium geproduceerd. Alle sterren moeten goed staan: homogeen hoge kwaliteit in de hele Douro (een enorm gebied met circa 40.000 hectare wijngaarden), voldoende productie en – ook niet onbelangrijk – een markt die bereid is de wijnen te kopen. Maar de laatste jaren is dit beeld radicaal veranderd. Gedeeltelijk door de opkomst van nieuwe producenten die (bijna) ieder jaar Vintage Port maken, Single Quintas zoals Quinta do Crasto en Quinta do Vesuvio, maar ook gedeeltelijk door veranderende omstandigheden. Het veranderende klimaat en betere kennis over de wijngaard en het wijnmaken zorgen ervoor dat het bijna ieder jaar mogelijk is Vintage Port van hoge kwaliteit te maken. Hierdoor heeft de Portliefhebber veel te kiezen.
Portweinmesse
Axel Probst is een voormalig piloot bij de Duitse luchtmacht, die zich sinds zijn pilotenpensioen volledig heeft toegelegd op de promotie van- en educatie over Port in Duitsland. Ieder jaar organiseert hij een grote overzichtsproeverij in Leverkusen, de Portweinmesse, waar vrijwel alle producenten acte de présence geven om hun nieuwste jaargang aan zowel vakhandel als consumenten te laten proeven. Vorig jaar ging de proeverij (vanwege Covid) niet door, daarom wordt dit jaar extra uitgepakt met niet één, maar liefst drie jaargangen. Een indrukwekkende lijst wijnen bij elkaar.
Nog nooit zo goed
Veruit de meeste producenten stonden er met een uitgesproken goed humeur. Blij dat ze eindelijk hun wijnen aan het publiek konden tonen, tevreden met de toenemende populariteit van Port (tegen alle trends in) en verheugd met de kwaliteit van de wijnen. Daar is ook alle reden toe. Niet alleen is de Douro meerdere jaren achter elkaar verwend met gunstige condities (zie beneden voor gedetailleerde besprekingen per jaar), de combinatie van moderne technologie en goed opgeleide wijnmakers zorgt voor steeds betere wijnen. Onder de circa 50 producenten die op de proeverij vertegenwoordigd waren, was dan ook bijna geen enkele teleurstellende wijn te vinden. Nog nooit was de gemiddelde kwaliteit zo hoog.
Interessante ontwikkelingen
Vintage Port is nog steeds belangrijk vanuit publicitair oogpunt, al zijn de verkopen nog maar een fractie van wat het ooit geweest is. De groei komt tegenwoordig van nieuwe producten zoals Pink Port en frisse witte Port voor mixdrankjes. Ook houtgerijpte Port doet het goed. Oudere Tawny Port is een prachtig premium product met als groot voordeel dat een open fles veel langer te bewaren is dan een fles (Late Bottled) Vintage. Het is immers al geoxideerd. Dit maakt het aantrekkelijk voor consumenten die af en toe een glaasje willen drinken. Noemenswaardig zijn ook de Old White Ports, op hout gerijpt zoals Tawny. Deze wijnen werden altijd al in kleine oplage gemaakt, maar worden pas sinds een aantal jaar op waarde geschat. De wijnen van specialisten zoals Kopke en Dalva zijn echte aanraders.
De jaargangen
Toch blijft Vintage Port de wijn waarmee producenten zich écht kunnen profileren – het toppunt van kwaliteit en complexiteit. Hoewel de beste wijnen gemakkelijk 30 jaar of langer kunnen rijpen, is het ook de moeite waard om af en toe wat jonge Vintage Port te drinken. De wijnen zijn, ondanks hun enorme tannine en structuur, vaak ongelooflijk charmant in hun jeugd en combineren goed bij kaas of zelfs een stevig hoofdgerecht.
Hieronder een korte beschrijving van de meest recente jaargangen met een selectie van favoriete wijnen van de proeverij. Hierbij moet gezegd dat niet iedere producent elke jaargang mee had genomen en dat ik per producent maar één wijn heb geselecteerd (ook al waren de andere jaren van dezelfde producent ook zeer goed). Het overzicht is dus niet volledig, maar geeft wel een indicatie.
2019
Na twee oogsten met kleine opbrengsten konden wijnboeren in 2019 eindelijk weer normale hoeveelheden oogsten. Het was een droog jaar, met een gematigde zomer zonder uitschieters. Aan het einde van augustus viel eindelijk regen, waardoor de druiven precies op tijd voor de oogst op krachten konden komen. De relatief koele condities resulteerden in soepele wijnen, met vers rood fruit en mooie florale tonen. Misschien niet zo lang houdbaar als 2018 en 2017, maar uitermate charmant.
Geselecteerde wijnen 2019
Niepoort 2019: Nu al complex: floraal en mineraal met zeer fijne tanninestructuur. Rode kers, blauwe bes en zoethout op de lange afdronk. Fris en verfijnd met diepgang. Tegendraads als Niepoort is heeft dit ‘slechts’ 88 g/L restzoet (100 g/L is gemiddeld voor port). 18/20
Quinta do Noval 2019: Samen met de ‘Nacional’ botteling een van de beste wijnen van het jaar. Vers geplette blauwe bessen, viooltjes en rozen. Stenig en fris met diepgang van chocolade en koffie. Enorme tannine. Voor de lange termijn, maar nu al zo verleidelijk. 18/20
Quinta do Vesuvio 2019: Typische fluweelzachte structuur, kenmerkend voor Vesuvio. Floraal, rond en zacht met een ijzersterke ruggengraat. Rode bosvruchten, vrij open en uitnodigend. Nu al lekker. 17.5/20
Pintas 2019: Laat zich vaak kenmeren door een getemde wildheid, ook nu weer. Mix van Douro-kruiden, rozen, cacao en stenige frisheid. Alles in een omhulsel van rijp zwart fruit. Mooie balans tussen concentratie en frisheid. Goed bewaarpotentieel. 17.5/20
2018
2018 was het jaar van de hete zomer die maar van geen ophouden wist. Maar zo begon het niet. Het voorjaar in de Douro was ongewoon nat. Hoewel de regen zeer gewenst was om de droge bodem te compenseren, zorgde het ook voor veel schade in de wijngaard. Dankzij de vroege regen konden de druivenstokken de hitte van de zomer aan. Een jaar met een zeer kleine oogst (gemiddeld 25% minder dan gemiddeld), maar met wijnen die bol staan van donker fruit en concentratie. Zeer goed bewaarpotentieel.
Geselecteerde wijnen 2018
Dow’s Quinta Senhora da Ribeira 2018: Inktzwarte kleur, dit is donker, broeierig en vol potentie. Massieve structuur van tannine, vergezeld van bramen, zwarte kersen en een frisse florale noot (viooltjes). Voor de lange termijn. 18/20
Ramos-Pinto Quinta do Bom Retiro 2018: Kruidenmix met donkere bosvruchten, drop en een kalkachtige structuur. Rijpe, fijne tannine. Zeer eigen stijl, misschien niet voor iedereen, maar ik vind het lekker. 17.5/20
Taylor’s 2018: Zoete kersen samen met donkerrijpe bramen. Chocolade en koffie. Vrij zoet voor Taylor, maar de straffe tannine zit verborgen in de achtergrond. Nog wat hitte van de aguardente op de afdronk, heeft tijd nodig om te integreren. 17+/20
Quevedo 2018: Gestampte zwarte bes, floraal en een afdronk van laurierdrop. Rijp, met vooral donker fruit en een (voor jonge vintage port) fijne tanninestructuur. Misschien niet voor de heel lange termijn, maar wel heel lekker. 16/20
2017
Zoals zo vaak de afgelopen jaren was 2017 heet en droog. De regenval in Pinhão (in het midden van de regio) was 50% beneden het langjarig gemiddelde. Na de heetste junimaand in 40 jaar volgde een al net zo heet juli, waardoor de iets lagere temperaturen in augustus zeer gelegen kwamen. De oogst begon al vroeg, voor sommigen zelfs al in augustus. Met goede fruitselectie hebben de kwaliteitsproducenten wijnen gemaakt met veel concentratie en kleur, wat direct na 2016 weer een klassiek jaar betekende.
Geselecteerde wijnen 2017
Fonseca 2017: Typisch Fonseca in de neus met verse viooltjes en rozen en een combinatie van elegantie en kracht. Geconcentreerde zwarte bessen en bramen, mineraal en fris. Een hint van groene kruiden geeft complexiteit. Veel lengte, voor de lange termijn. 17.5+/20
Croft 2017: Begint soepel maar bouwt op in kracht in de mond. Kruidig, met een combinatie van rood en donker fruit, hint van gekneusde druivensteel. Bittere chocolade op de (lange) afdronk. 17/20
Quinta Vale D. Maria 2017 – Heeft de slankheid van onversterkte wijn, verse bramen en bosvruchten, geen spoortje overrijpheid. Gedroogde tijm en oregano. Flink zoet, maar gebalanceerd door stevige tannine. Heel plezierig, voor de middellange termijn. 16.5/20
Churchill 2017: Veel en vol. Cacaopoeder, zoete zwarte kersen en een ronde structuur tegen een achtergrond van stevige tannine. Niet bijster elegant, wel goed. 16/20
Ronald Wortel
