Mijn belangstelling voor Hongaarse wijn begon bij een smeulende nieuwsgierigheid naar zoete Tokajiwijnen. Hoe smaken ze, hoe worden ze gemaakt, worden de ingedroogde druiven met botrytis écht bes per bes aan de stok geplukt? De Tokaji-wijn was mij tot voor kort nagenoeg alleen bekend uit boeken. Tijdens het opzoekingswerk voor de Perswijn-artikelenreeksen over zoete Duitse wijn (2020) en historiek van wijnsymboliek (2021) stootte ik geregeld op besprekingen van Hongaars zoet van gebotrytiseerde druiven.
Het beste zoet, Tokaji Aszú, werd door menig Europees koning en keizer de hemel in geprezen als genotsdrank en medicijn. Zouden deze wijnen de zoete Duitse parels die ik de voorbije jaren heb genoten, Auslese, Beerenauslese en Trockenbeerenauslese, in kwaliteit kunnen evenaren? En smaken ze anders of gelijkend? Kan de Hongaarse furmint, de hoofddruif van Tokaji Aszú, wat riesling en chenin blanc kunnen? Ik vroeg me af waar de systematische productie van wijn van druiven aangetast door de botrytisschimmel (= Aszú, wat ‘gedroogd’ betekent) voor het eerst aanving: in Duitsland of in Hongarije?
Droge witte Hongaarse topwijnen
Na het proeven van een aantal prachtige zoete Tokaji Aszú botste ik op de droge witte wijnen uit Hongarije. De droge Furmints verrasten me door hun expressieve mineraliteit en uitgesproken karakter, hun ferme structuur maar ook elegantie en finesse. Furmint is écht wel de held van de Hongaarse autochtone druivenwereld. Ik was op een stuk wondermooie wijnwereld gestoten waar ik nauwelijks notie van had in mijn vroegere wijnleven. Hongarije, niet eens zover weg, werd voor mij the next big thing. Omdat ik denk dat hier voor wijnliefhebbers veel te ontdekken valt – zoet is helaas uit de mode geraakt -, koos ik de droge Hongaarse witte wijn als belangrijkste focus van mijn nieuwe wijnavontuur. Ik kan nu al verklappen dat een aantal ervan adembenemend zijn, absolute wereldtop. Ondertussen past de Hongaarse furmint voor mij in de hoogste categorie witte topdruiven, samen met riesling, chenin blanc, chardonnay en assyrtiko.
Ook Hongaarse druiven zoals juhfark, olaszrizling, kéknyelű, zefir, léanynka, irsai oliver en kabar zijn het ontdekken waard. Vooral van de autochtone hárslevelű, een traditioneel ingrediënt van Tokaji Aszú, wordt nu droge wijn van grote klasse gemaakt. Onder meer een aantal vrouwelijke oenologen zoals Kata Zsirai (wijndomein Zsirai), Vivien Ujvári (wijndomein Barta), Stephánie Berecz (wijndomein Kikelet) en Erika Racz (SanzonTokaj) maken er een erezaak van om wijnen van Hárslevelű tot het hoogste niveau te brengen. We ontdekten dat furmint en hárslevelű echt voor elkaar gemaakt zijn, een beetje zoals sauvignon blanc en sémillon. Ze blenden bijzonder goed met elkaar. De soms wat strenge en strakke furmint wordt in zijn middenpalet verzacht en ronder gemaakt door de bloemige, meer geparfumeerde hárs. In de absolute topwijnen doet furmint het vaak op zijn eentje.
Een week in Hongarije
Hoe verliep mijn Hongaars avontuur tot nu toe? Met een aantal berichten op sociale media kwam ik in contact met liefhebbers van Hongaarse wijn en met wijnhandelaars. Er zijn in de Lage Landen meer handelaars in Hongaarse wijn dan ik had gedacht. Dus dat viel mee. Na een proeverij van Hongaars wit (vooral Furmint) en rood (Cabernet Franc en blends ermee) kreeg het plan van een wijnreis naar Hongarije gestalte. Begin november 2021 zaten vier vrienden-wijnliefhebbers op het vliegtuig richting Boedapest. We bezochten topproducenten in de befaamde Tokaji-streek zoals István Szepsy junior van de legendarische Szepsy-wijnfamilie (wijnen van absolute wereldklasse), de talentrijke Zsirai-zussen, de bio-freak Attila Homonna, de rijzende ster István Balassa en het majestueuze Royal Tokaji, dat in 1990 door wijnschrijver Hugh Johnson werd opgericht samen met Deense investeerders.
In de wijnregio Badacsony, aan het prachtige Balatonmeer, maakten we kennis met het jonge toptalent István Benzce, nu al een fenomeen in internationale vin naturel-kringen met zijn ragfijne wijnen vol terroirexpressie (onder andere magnifieke Chenin Blanc, Riesling maar ook Pinot Noir). Prachtige natuurgebieden bezochten we, met aan het Balatonmeer maar uiteraard ook in Tokaj dat fantastische, vulkanische terroir voor wijnbouw. Memorabel is het kleine wijngebied Somló waar we de centrale vulkaan beklommen, oogverblindend mooi door zijn basaltrotsen en terrassen met wijnstokken. Daar ontmoetten we de jonge wijnbouwer Balint Barcza en zijn gelukkig Engelssprekende vrouw (knappe droge Hárslevelű, mooie Furmint en Olaszrizling). Van zijn Hongaars verstonden we echt helemaal niks. We aten eend in het imposante restaurant-hotel van wijndomein Kreinbacher aan de voet van de berg. Veel gevogelte in de (voordelige) Hongaarse restaurants, ook lekkere gans. Kreinbacher maakt naast fijne mousserende wijnen ook knappe Furmint, Hárslevelű en zeker ook Juhfark, de signatuurwijn van Somló.
In een wijnbar op de vulkaanflank, gezellig verwarmd met een ouderwetse kachel maar ook verstoord door het vervelende kabaal van een groep Amerikanen, proefden we heerlijke gerijpte Hárslevelű-wijnen (jaargang 2013 en 2009) van de “grote oude man” van de Somló-wijnbouw, ondertussen 95 jaar: Bela Fekete oftewel Uncle Bela. Tijdens het bezoek aan het kleine en degelijke wijndomein Sabar (7 hectare, noordelijk Balaton: Badacsony) leerden we verschillende, overigens zeer betaalbare expressies kennen van de in Hongarije veel aangeplante druif olaszrizling. Deze verdienstelijke druif heeft genetisch niets met riesling te maken en ontbreekt de grote klasse ervan. Olaszrizling, alias riesling italico of welschriesling, geeft lekkere, fruitige wijnen vol sap van perzik en abrikoos, en wanneer geteeld op vulkanische bodem ook rokerigheid. Onvermijdelijk zijn in Hongarije internationale witte druiven te vinden met chardonnay op kop maar ook riesling, pinot gris (lokaal skürkebarát genoemd), sauvignon blanc, muscat ottonel en een beetje pinot blanc. Opvallend is de grote aanplant van de in het Hongaarse Eger ontwikkelde hybride druif bianca (5641 hectare). Hongarije heeft een totaal wijnoppervlakte van 62.733 hectare waarvan 70% witte druiven (cijfers 2020).
Veel schrijfmateriaal dus voor toekomstige artikels over Hongaarse witte wijn. En genoeg vragen om snel naar Hongarije terug te keren! In een artikel dat snel volgt, schrijf ik over mijn eerste ervaringen met het Hongaarse zoet, waarmee de interesse voor Hongarije als wijnland begon. Wijnschrijver Marc Roovers, die met me mee reisde, zal zich verder verdiepen in deze zoete wijnen en zal over dat intrigerende, complexe onderwerp schrijven voor Perswijn.
Stefaan Soenen
Heel boeiend wijnland, Hongarije. De regio’s die je hier beschrijft, heerlijk! De zoete wijnen in Tokaj, de heerlijke mousserende bij Kreinbacher, het mooie wit in Badacsony… Ik wil gelijk weer terug;-). In de tijd dat jij daar was, was ik de rode wijnen in Villány aan het ontdekken. Ook zeer de moeite waard.
Wij zijn twee jaar geleden vanuit Nederland naar centraal Hongarije geëmigreerd en wonen daar nu permanent. Uiteraard heb ik toen de Hongaarse wijnen pas goed leren kennen. Hongarije wordt als wijnland nogal eens onderschat, geheel onterecht. Naast de traditionele wijnregio’s Tokaj en Eger, is Villány erg in opkomst. In Villány worden uitstekende wijnen geproduceerd. Zo is de Sauska Cuvée 13 mijn absolute betaalbare favoriet. Voor minder dan 8 euro heb je daaraan een heerlijk stevig wijntje. Ook een Szekszárd Bikavér is niet te versmaden. Er zijn wijnboeren die er ook nog een restaurant met pension op na houden en die je dan graag hun bedrijf laten zien en je hun wijnen laten proeven. Wij zijn nog lang niet uitgekeken op Hongarije!
Heb vooral al wijnen van Villány ontdekt en geproefd , voor de rode wijnen is dit een uitstekende streek . Heb wel al enkele wijnen mogen ontdekken via het wijnhuis Sauska , die in beide streken wijn verbouwen .Ook zeker de moeite om die te gaan bezoeken , zeer lekkere wijnen en uitstekend eten daar . Is een streek die ik zeker 2 maal per jaar bezoek om te gaan eten en te genieten van de lekkere wijn. Ook aan de kant van Balaton meer (Balatonel ) zit het wijnhuis Ikon , die een paar rode toppers heeft .
Een paar jaar terug heb ik samen met mijn broer en mijn vader van de gastvrijheid van István Szepsy mogen genieten. De ene na de andere top wijn kregen we te proeven. Een onvergetelijke ervaring
Ook genoten van dit artikel. Brengt me zo terug naar diverse prachtige wijngaarden. Super dat dit wijnland meer aandacht krijgt. Het verdient het zeker ook. Het is absoluut oude wereld, maar komt boet in dat rijtje voor. Tijdens de communistische periode stond de marketing helaas op een laag pitje. Daarnaast blijft tegenwoordig helaas een hoop moois op de sterke thuismarkt. Maar er is nog genoeg te ontdekken met een groot aanbod van Hongaarse topwijnen in Nederland en België. Bedankt voor het heerlijke artikel!