Overpeinzingen: ‘Historische’ oogst 2021 voor Franse wijnbouw

Dat de wijnjaren in West-Europa behoorlijk kunnen verschillen, zowel in kwaliteit als in kwantiteit, is een vast gegeven. Bovendien verschillen de resultaten vaak ook flink per wijngebied. Dat geldt in hoge mate voor Frankrijk, met zijn grotendeels door de Atlantische Oceaan beïnvloede klimaat. De Languedoc en de Provence liggen meer onder invloed van de Middellandse Zee, dus daar zijn de verschillen tussen de jaargangen als regel kleiner. 2021 is de uitzondering die de regel bevestigt. Dit jaar zijn werkelijk vrijwel alle wijngebieden getroffen door problemen met het weer, die varieerden van verwoestende nachtvorst tot hagel, maar ook hitte en droogte met bosbranden. Maar daarnaast in de meeste gebieden ook nog extreme regenval, vooral midden juli. Enige voordeel: voor de meeste streken was het een koele zomer.

Met een geschatte opbrengst van zo’n 33 miljoen hectoliter moeten we teruggaan naar 1977 om een ongeveer even kleine oogsthoeveelheid te vinden. Met de aantekening dat er in Frankrijk destijds meer wijngaarden stonden aangeplant. De oogst ligt daarmee zo’n 30% lager dan het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar. Maar de verschillen zijn groot, afhankelijk van het terroir en de aangeplante druiven. Witte druiven staan vaak op koudere plekken en zijn dus veel getroffen door de nachtvorst, zoals sauvignon blanc in Bordeaux en chardonnay in de Languedoc. Gebieden als Chablis en het zuiden van de Bourgogne, rond Pouilly-Fuissé, zijn zwaar de pineut. De Jura meldt zelfs een 80% lagere oogst, de Elzas een daling met ‘slechts’ 17%.

Maar het is niet alleen de nachtvorst die zijn tol eiste. In de loop van de zomer was het vooral de extreme meeldauwdruk in gebieden waar het veel regende, waardoor bladeren en druiven werden aangetast. Daarbij speelt een rol dat veel boeren tegenwoordig biologisch werken. Frankrijk beschikt inmiddels over een kwart van het biologische wijngaardareaal van de wereld. Maar bij biologisch boeren heb je minder middelen tegen meeldauw tot je beschikking. Eigenlijk alleen koper.

Dit is terug te zien in de statistieken van laboratoria die zich bezig houden met de analyse van wijndruiven voor de oogst. Zo meldde het bedrijf Excell (bron: vitisphere.com) dat de hoeveelheden koper op de druiven in de verschillende regio’s op recordhoogte lag. Gemiddeld werd rond half september 3 mg/kg koper gemeten, en bij biologisch werkende bedrijven bedroeg dit gemiddeld het dubbele. Er werd zelfs een (nog nooit gemeten) uitschieter van 24 mg/kg genoteerd. Als de koper niet door de regen wordt weggespoeld, kan het leiden tot problemen met de gisting. Dat komt omdat het de werking van saccharomyces afremt, de gist die verantwoordelijk is voor de juiste omzetting van suiker naar alcohol, door deze gisten te verzwakken. Dat kan leiden tot meer vluchtig zuur en de vorming van vetzuren, die problemen kunnen veroorzaken bij de malolactische gisting. Daar komt bij dat het bedrijf ook recordhoeveelheden gisten op de druiven vond. Waaronder ook veel ‘foute’ gisten, die eveneens kunnen leiden tot het ontstaan van vluchtig zuur, of verantwoordelijk kunnen zijn voor andere ‘foute’ geurtjes in de wijn. Dus technisch gezien is het ook in de kelder een zeer uitdagend wijnjaar.

Daar staat tegenover dat degenen die alle problemen hebben weten te omzeilen, dan wel op te lossen, uiteindelijk goede wijnen gemaakt kunnen hebben – hoe weinig ook. In de Champagne spreken sommige producenten van een goed jaar om een mooie millésimé te kunnen maken, door goede zuren en lage suikergehaltes – voor het maken van goede basiswijn voor champagne een groot voordeel. En in recente hete zomers een uitdaging. Ook uit de Loirestreek komen positieve berichten over de kwaliteit. Daarnaast liggen hier en daar nog wel wat onverkochte voorraden vanwege de covid-crisis van afgelopen jaar en de exportproblemen naar de V.S. Dat scheelt weer als er wijn moet worden geleverd.

Dat is ook weer eigen aan wijnland: het optimisme is nooit ver weg. Waarschijnlijk is het volgend jaar weer beter. Onder het motto: blijf vooruitkijken, en niet achteruit.

Ronald de Groot