Het zijn er maar weinig wereldwijd: wijndomeinen met een waarlijk mythische status. Clos Rougeard, gelegen net ten zuiden van Saumur in Loire, is zo’n domein. Het is ‘grootgemaakt’ – alhoewel het nauwelijks 10 hectare beslaat – door de broers Foucault, Bernard (vaker Nady genoemd) en de helaas verleden jaar overleden Charly.
Het domein maakt rode Saumur-Champigny en een beetje witte Saumur, en met beide wijntypen behoren ze niet alleen tot de top van wijngebied Loire, maar zeker ook tot die van Frankrijk, en zelfs tot die van de hele wijnwereld. En dat is zeker niet alleen mijn mening.
Voorpret
Zelfs voor iemand die behoorlijk thuis is in de Loire, zijn de wijnen van Clos Rougeard geen alledaagse kost. Ze zijn vrij zeldzaam en niet meer goedkoop. Ik prijs mezelf gelukkig dat mijn Perswijn-collega René van Heusden een paar keer zo gul is geweest te trakteren op flessen van hun rode Les Poyeux en de unieke witte Brézé, maar de momenten van mogen genieten van deze bijzondere wijnen zijn altijd beperkt gebleven. Dus toen Fonger Kranenburg (Résidence Wijnen) een uitnodiging stuurde voor een proeverij van Clos Rougeard, hoefde ik niet na te denken of ik kon. En toen duidelijk werd dat hij zes jaargangen van Les Poyeux, vijf jaargangen van Le Bourg en vijf jaargangen van Brézé op tafel zou zetten, steeg de voorpret tot grote hoogte, niet alleen bij mij, maar ook bij de andere aanwezigen. Dit zou een ‘eens-in-een-decennium-proeverij’ worden, zo werd duidelijk.
Klasse als natuurlijk gegeven
Voordat ik naar de wijnen ga, is het goed om kort het een en ander te vertellen over Clos Rougeard. Zoals duidelijk zal zijn, is dit een domein in Loire, en wel in het productiegebied van Saumur-Champigny en Saumur. Het domein, sinds 1969 geleid door de broers Foucault, maakt drie of vier verschillende cuvées rode Saumur-Champigny en een zeldzame witte Saumur. Die laatste heet Brézé en komt van een 40 tot 50 jaar oude wijngaard van krap 1 hectare met chenin blanc. Voor menigeen is het een van de grootste Chenins van Frankrijk; voor mij van de hele wereld.
Van de rode wijnen zijn de wijngaardcuvées Les Poyeux en Le Bourg de bekendste. Les Poyeux komt van een perceel met gemiddeld 50 jaar oude planten van cabernet franc op wat zanderige, kalkrijke leembodems en is doorgaans wat lichter van structuur dan Le Bourg. Die komt van een wijngaard van een hectare met 75 jaar oude cabernet franc op meer kleirijke kalkbodems. Structuur en langlevendigheid, kortom: klasse, zijn hier een haast natuurlijk gegeven. Maar de oude stokken op geweldige terroirs zijn niet de enige redenen voor de grote klasse van de wijnen. Die is ook zeker een gevolg van het feit dat de wijngaarden altijd biologisch zijn bewerkt.Bovendien zijn het natuurwijnen ‘avant la lettre’ – ze komen tot stand door minimale interventie in de kelder – en dan van het allerbeste, namelijk stabiele en zuivere soort. De wijnen worden opgevoed in gebruikte barriques van de beste châteaux uit Bordeaux en nieuwe vaten van een lokale tonnelerie (voor Le Bourg), nauwelijks geklaard en niet gefilterd, en gaan met geringe maar afdoende toevoeging van sulfiet op de fles.
Grote wijnen
Het resultaat van de consequente, haast simplistische werkwijze van Clos Rougeard zijn wijnen met een ongekend karaktervolle en eerlijke expressie van terroir én jaargang, die in hun jeugd reeds fascineren, maar zeker de eerste 15 tot 20 jaar na de oogst aan kwaliteit niet inboeten en aan complexiteit winnen. Dit zijn grote wijnen, zoals de onderstaande proefnotities wel duidelijk maken. Ik heb ze zo puur mogelijk gehouden, om mijn oprechte enthousiasme niet te verbergen achter ‘politiek’ correcte ingetogenheid. Deze wijnen verdienen gevierd te worden, ik kan geen zinnige kritiek op ze bedenken. De wijnen zijn gescoord op een schaal van 20 punten, maar de notitie zegt meer dan de score.
Clos Rougeard, Saumur blanc Brézé
(100% chenin blanc):
2011 Brézé: prachtig aroma, rijk en rijp maar precies, met abrikoos, honing, iets van varens, gekonfijte citroen en vanille | fraaie smaak, voortreffelijke structuur (licht fenolisch) maar veel verleidelijk sap, kweepeer, wat noten en citruszest, geweldige zuren, grote lengte. 17,5/20 punten.
2010 Brézé: in de geur noten, bijenwas, citroen, butterscotch, kweepeer, anijs, vanille en acaciahoning, zeer complex | weer een geweldige structuur, iets fenolisch, grote balans, mooie verpakte zuren, grote lengte. 17,5/20 punten, maar iets meer reserve nog dan 2011?
2009 Brézé: aroma met wat hooi, acaciahoning, lindebloesem, kamille, boenwas, mirabellen en kweepeer | smaak is vol, je proeft druivenschilletjes, wijn heeft wat minder zuren en meer bitters dan 2010 | eerlijke 2009. 16,5/20 punten.
2007 Brézé: prachtige geur, heel compact en verfijnd, met kruidige bloemen, wat honing en bijenwas | smaak heeft structuur, ziltigheid, ook een wat warme ondertoon, alles blijft heel compact, grote lengte | schitterende wijn. 18/20 punten.
2003 Brézé: eerst bloemig, dan kruidig, met ook wat specerijen (kerrie), rijpe appels | smaak heeft een aparte aanzet met wat koolzuur, wat minder lengte en klasse dan andere jaargangen. 16/20 punten.
Clos Rougeard, Saumur-Champigny Les Poyeux
(100% cabernet franc):
2011 Les Poyeux: zuiver, niet zwaar, rood fruit, wat aards, hint rode paprika en wat kruidnagel | elegant, mooi intens, ook toch krachtig maar blijft slank door zuren ook, lange fijne nahang met iets warmte | Bourgogne-achtig. 16,5+/20 punten nu maar minder reserve waarschijnlijk dan andere jaren.
2010 Les Poyeux: vooral aanvankelijk heel anders dan 2011, donkerder van kleur, lijkt meer warmte en kruidig hout te hebben, vleugje paprika en menthol | zachte aanzet, mooie rijpe tannine, meer vlezig dan in 2011, goede structuur, ook dit heeft zuren maar in het geheel wat voller dan 2011. 17/20 punten.
2009 Les Poyeux: wordt meer Bordeaux-achtig, wat meer mint, nog hint groene paprika, wat kruidnagel, iets kersen en zwarte bessen | lijkt meer extract te hebben dan 2010, kan maceratie zijn, maar waarschijnlijk speelt jaargang zeker mee, droog, krachtig, nog veel reserve, maar een stevige Les Poyeux. 16,5+/20, later met lucht steeds beter. 17+/20 punten.
2005 Les Poyeux: meer ontwikkeling, hint vleesbouillon hier, cederhout, tabak, pruimen, balsamico | droog, geeft zich niet zo mooi nu, aards, wel complex, blijft ook bij terugproeven strak en wat droog. 16/20 punten.
1997 Les Poyeux: wat zwarte thee, cederhout, koffie, balsamico, wat pruimen en kersen op alcohol, karamel en nootmuskaat | smaak is nog krachtig en vief, uiteraard is er rijping, maar heel levendig, grafiet, iets kruidig, zeer lang nog, prachtige wijn, groots. 18/20 punten.
1985 Les Poyeux: gerijpt, koffie, kruidenbitter, tabak, sinaasappelschil, pyrazine (paprikatonen) nog present, varen | droog, nog in goede conditie, elegant. 16/20 punten nu, maar loopt terug in kwaliteit, wordt vegetaler.
Clos Rougeard, Saumur-Champigny Le Bourg
(100% cabernet franc):
2011 Le Bourg: wat een fraaie geur, erg charmant weer net als Les Poyeux 2011, maar meer diepte dan Les Poyeux, grafiet, wat paprika maar niets agressief groenigs, kersenfruit ook | sappig, goede structuur maar vrij licht voor Le Bourg. 17/20 punten.
2010 Le Bourg: compact, fris maar diep, cederhout, rode paprika, warm chique hout | mooi fruit (kersen, zwarte bessen), fijne structuur, heel goede balans, grote lengte | heel fraai. 17,5/20 punten.
2009 Le Bourg: donkerder fruit, ook wat menthol, fraaie toast van hout (kruidnagel, vleug vanille), cederhout, varen | fruitige aanzet, vol donker fruit, rijpe tannine, vol maar niet zwoel, met perfecte inhoud en extract, grote wijn | geeft samen met 2005 aan dat Le Bourg in warme jaren beter is dan Les Poyeux. 18/20 punten.
2005 Le Bourg: heel typisch, veel geurdiepte, met grafiet, cederhout en zwart fruit | smaak is stevig, mooi droog, jong en vitaal nog, totaal niet zwaar, erg goed. 17,5/20 punten.
1997 Le Bourg: komt erg ontwikkeld over in geur, maggi is duidelijk, mist wat fruit | smaak is beter dan de geur, heeft nog sap en vlees, wel wat vleesbouillon en rulle tannine. Deze fles 16/20 punten, maar had 18/20 punten kunnen zijn, mindere kwaliteit hoogstwaarschijnlijk door minder goede kurk, niveau (in de fles) was ook wat laag.
De wijnen van Clos Rougeard worden geïmporteerd door Résidence Wijnen en zijn beperkt verkrijgbaar bij de winkels van De Gouden Ton.
