Perswijn bezocht recentelijk in het gezelschap van Andrew Jefford, columnist van Decanter (Jefford on Monday) de grensstreek van Italië en Slovenië. Dat gebeurde op initiatief van Paul Balke, auteur van The Wine Atlas of Piemonte en momenteel werkend aan een nieuw boek met als werktitel Wine without Borders, gewijd aan die grensstreek.
Het eerste deel van het verslag van dit bezoek, met de focus op Brda en Collio, is te lezen in Perswijn nummer 3. In grote lijnen althans, want er valt heel veel meer over dit fascinerende en in Nederland nog onderschatte wijngebied te melden. Vooral het Sloveense deel is nog grotendeels terra incognita.
Eigenzinnig
Ook al moet Collio het zonder DOCG stellen, het geldt wel zo’n beetje als een van de meest gereputeerde wijngebieden van Italië, zo niet als hét witte wijngebied. Inclusief de wijnen van producenten die zich niets aan de DOC gelegen laten liggen en die hun wijnen om hun moverende redenen liever als IGT Venzezia Giulia verkopen. Eigenzinnige producenten kom je nu eenmaal overal in Italië tegen. Natuurlijk is niet alles en iedereen in Collio even goed als wel eens gesuggereerd wordt, maar toch. De gemiddelde kwaliteit ligt er hoog.
Voor het Sloveense Brda aan de andere kant van de grens geldt exact hetzelfde. Afgaande op mijn recente bevindingen hebben de producenten in Brda hun achterstand op de collega’s in Collio de afgelopen jaren volledig goedgemaakt, niet in het minst door de intensieve contacten met Italië die mogelijk geworden zijn na het wegvallen van de grens. In navolging van Collio zijn ook de Sloveense wijnen ondanks hun nog betrekkelijk geringe internationale bekendheid vrij prijzig, al wordt dat in de meeste gevallen wel gerechtvaardigd door hun originaliteit en kwaliteit. Dat impliceert alleen wel dat importeurs nog niet erg happig zijn, zeker in combinatie met de niet altijd even vertrouwd aandoende namen van producenten en druivenrassen plus een sterk gefragmenteerde productie.
Originaliteit en verteerbaarheid
Kleinschaligheid is aan beide kanten van de grens troef. En daarmee ook een buitenkansje voor echte specialisten. Wijnen voor het grote publiek zullen het nooit worden, maar des te interessanter lijken ze voor de horeca. Voor Collio, wel bekend maar op de keper beschouwd toch slechts mondjesmaat geïmporteerd, is dat in feite ook het geval. Hun sterke punt: originaliteit in combinatie met verteerbaarheid. Gastronomische wijnen in de beste zin des woords.
Producenten Brda
Bjana ♥
Lokale benaming voor Biljana, een dorpje in Brda, en ook voor het bedrijf van Miran en Petra Sirk. Hun specialiteit is de productie van opmerkelijk goede mousserende wijnen volgens de klassieke methode op basis van rebula, chardonnay en pinot noir. Alle cuvées bleken van een onberispelijke kwaliteit. Rode Bordeauxblend Status niet geproefd.
PS: Bjana beschikt behalve over een kelder ook over een comfortabel gastenverblijf. Het is maar een weet.
Bregar
Wisselend beeld. Tegelijk plantaardig en lactisch smekende Rebula en wat weeïge Sauvignon die in de richt van malo lijken te wijzen (?). Maar daarnaast wel een heel mooie Malvasia. Verwarrend dus.
Dolfo
Met de meeste wijnen van deze producent wilde het niet echt lekker klikken wegens technische onvolkomenheidjes of te extreme trekjes. Een uitzondering hierop vormde de zes jaar (!) op hout opgevoede Gredič Beli 2005, een witte blend van chardonnay, pinot grigio, pinot bianco, sauvignon blanc en friulano. Bij de Merlot pakt het vele hout dan weer een stuk minder uit.
Ferdinand ♥
Wijngoed van de familie Četrtič met 8 hectare biologisch beheerde terraswijngaarden in het dorpje Kojsko. De productie is verdeeld over een aantal (cépage)wijnen die alleen staal krijgen – in nauwelijks vertaalbaar Italiaans omschreven als vini fresci – en een paar met opvoeding op klein Frans eiken, waaronder een reserveversie van Rebula en de blends Belo (wit) en Rdeč (rood). Verder is er nog Macerirana, een superieure Rebula met een jaar schilinweking, en de mousserende Sinefinis, ook van rebula/ribolla. Die laatste wijn, ‘de wijn die verenigt’, is half Sloveens en half Italiaans, want Matjaz Četrtič maakt hem samen met Robert Princic van wijngoed Gradis’ciutta in Collio. Wat je noemt een echt Europese wijn!
Goriška Brda
Coöperatie van Brda in Dobrovo. Met 450 leden en 1000 hectare wijngaard met grote afstand belangrijkste producent van het gebied qua volume. Gehuisvest in een in 1957 gebouwde betonbunker in onvervalste Sovjetstijl zonder enig gevoel of respect voor de omgeving. Maar in datzelfde Dobrovo zijn ook na 1991 wel bouwwerken verrezen waarbij je esthetische vraagtekens kunt zetten. Dit allemaal terzijde. Hoe zit het met de wijn? Keurige witte als rebula en Sauvignonasse in de serie Quercus – overigens zonder eikenhout –, technisch verzorgd, zuiver en typisch. Bagueri Merlot daarentegen bezweken onder de houtopvoeding. Te weinig wijnen geproefd voor een gefundeerd oordeel.
Klineč
Nogal extreme bioproducent met heilig geloof in spontane vergisting, maar dat gaat helaas niet gepaard met een volledige beheersing daarvan. Met alle gevolgen van dien. Wijnen waar om zo te zeggen een luchtje aan zit. Voor de liefhebbers.
Kristalvin
Activiteit van Aleš Kristančič, de voorzitter van het consorzio van Brda. Vieve, minerale Rebula voor bij de oesters, expressieve Sauvignon, vlakke Pinot Grigio van het type Alsace in minder gunstige zin.
Movia
Core business van – een andere – Aleš Kristančič, een man die veel deuren voor Sloveense wijn in het buitenland geopend heeft. Wijngoed en producent met cultstatus. Of dat terecht is? Gelet op de onbetrouwbaarheid van de geproefde flessen heb ik daar zo mijn vraagtekens bij. Gedrevenheid en enthousiasme kun je Kristančič niet ontzeggen en originaliteit al evenmin. Lid van Renaissance des Appellations, dus te vinden in de vrij extreme hoek als het op doen en laten aankomt. Als het om sulfiet gaat, bijvoorbeeld, of amfora’s. Hij begint met zijn ongedegorgeerde mousserende wijn Puro Rose 2005. Het dégorgement gebeurt in een bak met water vlak voor het uitschenken. Of dat thuis een succes wordt? Mwah. Een mooie wijn is het wel.
Movia lijkt gespecialiseerd in wijnen met leeftijd, d.w.z. van al gauw een jaar of vijf oud, zo niet meer. In zijn soort geslaagde Veliko, een assemblage op basis van rebula en heel herkenbaar als vin nature. Bij de Lunar Chardonnay, met in de fles een onwaarschijnlijke hoeveelheid bezinksel, gaat het mis. De wijn staat stijf van de vluchtige zuren en ook de smaak is verre van plezierig. Bij de tweede fles een vergelijkbaar verhaal. Azijn in wijn geeft venijn. Vin nature van de verkeerde soort, ook al heeft ie wel wat sulfiet gehad. Ook bij de Lunar Rebula een partij drab om stil van te worden, maar dit is wel een zeer goede wijn.Lastig is het dan weer bij de rode blend Veliko (merlot plus pinot noir en cabernet sauvignon) 2006, 2003 en 2002. De zuiverheid is diplomatiek gezegd niet optimaal. Putluchtje, Brett, van die dingen. Movia’s Pinot Noir doet het dan weer een stuk beter. Gelukkig maar.
Importeur NL: Passport Wijnen
Ščurek
Producent van vrij eenvoudige, technische wijnen op instapniveau. Interessanter wordt het met de reeks Stara Brajda (Vieilles Vignes). Belo, de op acaciahout opgevoede witte variant, is samengesteld uit rebula en jakot (friulano) en verder ook nog malvasia, picolit, glera en pagadebit. Volle, rijke wijn met goede zuren en mineraliteit van de opoka bodem. Rdeče, de wat minder overtuigende rode versie , bestaat uit cabernet franc, merlot, refosco en cabernet sauvignon. Oppassen met het hout a.u.b.Ter afsluiting een curiosum in de gedaante van de droge Pikolit. Als Picolit wordt die immers in Friuli als zoete wijn gevinifieerd. Die droge van Ščurek, ook weer opgevoed op acaciahout, doet in aromatisch opzicht en qua smaakstructuur wel wat denken aan een Viognier. Leuk.
Šibav ♥
Miran Šibav was een van meest intrigerende producenten tijdens de speed dating proeverij in Dobrovo. Hij presenteerde Rebula en sauvignon Blanc met opmerkelijke minerale kruidigheid dankzij de opoka bodem. Werkelijk diepe indruk maakte zijn Rebula Aurora 2006, een droge dessertwijn met 15% alcohol en het hele spectrum aan aroma’s van honing tot noten en van specerijen tot zuidvruchten. Heel bijzonder.
Simčič, Marjan ♥♥
Voor mij dé smaakmaker van Brda, zeer aanbevolen en bovendien vertegenwoordigd in Nederland. Producent die bijna op de grens woont, ook wijngaarden in Collio bezit en breed geschakeerd assortiment wijnen op de markt brengt die uitmunten door precisie en expressie. Iedere wijn krijgt een vinificatie op maat en een uitgebalanceerde opvoeding. Zie wat hij doet met druiven die bij anderen soms in trieste vorm op fles gaan.De gewone Pinot Grigio is direct al een binnenkomer terwijl Selekcija Chardonnay ook de grootste scepticus overtuigen. Of neem de Theodor Belo, een assemblage van rebula met telkens 20% sauvignonasse (friulano) en pinot grigio. Een hoogtepunt in het assortiment is Opoka serie, met bijvoorbeeld een Chardonnay uit een ruim 40 jaar oud perceel, een Rebula van 55 jaar oude stokken en een magnifieke Sauvignon. Sleutelwoord: finesse!Niet vergeten: de Modri Pinot oftewel Pinot Noir. Niet de meest typische druif voor de streek, maar wat telt is het resultaat. Dikke knipoog naar de Côte Beaune. En wat een mooie, vier jaar op vat gerijpte Opoka Merlot 2005. Extract: 36 g/l! Ter afsluiting een fraaie edelzoete wijn in de vorm van een Rebula passito met een opvoeding van 5 jaar lang. Met 260 g/l restsuiker intens zoet, maar ook voorzie van 9 g/l zuren. Gelimiteerde productie, uiteraard.
Importeur NL: Vintič
Producenten Collio
Borgo del Tiglio
Bedrijf van Nicola Manferrari, die elk van zijn wijnen op een buitengewone wijze documenteert. Dan weet je bijna al op voorhand dat het wel goed zit. En dat zit het ook, al moet je wel van Manferrari’s stijl houden. Opvallende Collio Bianco 2010 met sauvignonaroma (!) en bitters. Bij de Ronco alla Chiesa 2011 volheid en structuur, vrij lage zuren, mineraal en nog het nodige hout. Even geduld. Wat gekunstelde Chardonnay 2012, maar fijne Malvasia 2011 – wat een mooie druif is dat toch – met ziltige finale. Heerlijk. Sauvignon 2012 in Gravesstijl, d.w.z. op vat vergist. Even wachten tot het hout versmolten is.
Keber, Edi ♥
Dit bedrijf houdt het on-Italiaans simpel en brengt slechts één enkele witte wijn uit, Collio Bianco, goed voor 95% van de productie. Het is een mix van friulano, ribolla en malvasia. Complete wijn met lie-toon, fruit, spanning en mineralen. Ook heel goed: Merlot 1997 met vulling, zoet fruit, fijne aardsheid van de tannine.
Importeur NL: Verkerk Wijnimport
Keber, Renato
Familie van Edi en te vinden op slechts een paar passen afstand. Gereputeerd bedrijf, maar dat komt er in de proeverij niet zo uit. Wat tegenvallende Friulano 2010, want aan de vlakke kant. De Chardonnay 2003 is al te ver gerijpt en mist zuren. Merlot 2006 vrij lichtvoetig met ‘Chileense’ cassis. Als revanche een uitstekende Pinot Grigio van 2010, complex en mineraal.
Picech ♥
Collio heeft niet de naam een wijn te zijn die wint bij rijping. Bij het proeven van enkele wijnen van Roberto Picech ga je daar toch wat anders tegen aankijken. De assemblage Jelka 2011 vond ik nogal lactisch en een beetje boterig, maar de Jelka 2004 is andere koek. Hier klopt alles. Verrassend mooi ontwikkeld. Als uitsmijter de Rosso Riservan 1999 met 80% merlot en 20% cabernet sauvignon. Heel goed, evenwicht gerijpt en verleidelijk zoet in het fruit.
Toros ♥
Een naam die eerder aan Spanje doet denken dan aan Italië, maar wat dan nog? Vaste leverancier van wijnen die door Gambero Rosso onderscheiden worden met tre bicchieri. Friulano in optima forma met sap, pittigheid en een fijn bittertje. De Pinot Grigio blijft qua spanning een beetje achter. Aardige Merlot 2007, gerijpt, zacht en spicy.
Associazione Produttori Ribolla di Oslavia
Alle geproefde Ribolla’s waren van het type ‘oranje wijn’ met lange tot zeer lange schilinweking.
Il Carpino
Ribolla 2009 rond en evenwichtig, ietsje hout, ziltige finale. Elegant. Pinot Grigio ‘Vis Uvae’ 2010 met de tint van een lichte rosé, mollig van smaak met een dropje. Malvasia 2010 met zeven dagen maceratie. Rond, boterig, spicy afdronk.
La Castellada
Ribolla 2008 lijkt qua kleur op cognac, bescheiden houttoon, extreem zilte finale. Een van de betere.
Fiegl
Ribolla 2011 met kortste inweking van allemaal. Eerder goudgeel dan oranje. Middelintens, droog, mineraal, gastronomisch. Technisch helemaal in orde.
Sauvignon 2012 volgens het boekje, sappig en expressief. Merlot ‘Leopold’ 2007 zondermeer goed. Merlot gedijt hier nu een maal prima.
Primosic ♥
Ribolla 2009 met hint van passito, zuidvruchten, specerijen en hout. Veel hout zelfs, maar zonder nare bijsmaakjes. Bijzonder rijk smaakpalet. Beste van de serie. En nog een topper met Collio Bianco 2009 ‘Klin’, samengesteld uit sauvignon, chardonnay, ribolla en friulano. Intens, vlezig, ietsje hout, prachtig complex in afdronk. Ook de Merlot 2009 scoort goed.
Princic, Dario
Ribolla 2009 minste van de serie. Troebel, associatie met spiritus, ietwat onzuiver. Nee dus. Idem de Bianco 2010, nu vanwege een putluchtje.
Radikon
Met Gravner ooit een van de pioniers voor oranje wijnen en nu de meest ‘oranjegezinde’ producent van Oslavia. Niet alleen voor Ribolla, maar voor alle wijnen die het op de markt brengt. Van sulfiet wil men niets weten.
Ribolla 2007 vluchtig niet helemaal zuiver in de geur, putluchtje, smaak beter, fenolisch, dipje in het midden. Nogal uitgesproken stijl. Waar drink je dit bij?
Slatnik 2011 dan, een blend van 80% chardonnay en 20% friulano. Zowel prikkelend als nadrukkelijk fenolisch. Apart. Al even apart de eigenzinnige Jakot 2007 (friulano). Oranje, moeilijke neus, maar intrigerende smaak als van een gerijpte Pinot Noir…
Importeurs van niet bezochte producenten in Collio:
Anfors: Gravner, Schiopetto
Bart: Livio Felluga
Douwe Walinga: Villa Russiz
Eck en Maurick: Muzic
Henri Bloem: Zuani
Okhuysen: Jermann
Verkerk: Ronco dei Tassi
Vino & Vetro: Livon
Tekst en fotografie: René van Heusden
