Scheurebe, het is niet echt mijn druif. Waarom Duitse wijn, met riesling als onbetwiste koningin, behoefte zou hebben aan een soort cool climate versie van sauvignon blanc x verdejo, is mij nooit helemaal duidelijk geworden.
Tekst: Lars Daniëls MV
En dan komt er een mail, of ik een wijn wil proeven gemaakt door een medewerker van Henri Bloem in Utrecht. Een Scheurebe, en dan nog lieblich ook. Maar met een interessant verhaal erbij. En wel gemaakt bij en met Horst Sauer, the Lord of the Lump, een van de beste wijnproducenten van Franken, die wel raad weet met wat functioneel restzoet.
De wijn is prachtig en eigenlijk veel meer dan het etiket aanduidt. Dit is niet zomaar Spass im Glas, maar serieus goede Scheurebe: een uitzondering.
Scheurebe is een zogenaamde Neuzüchtung, maar zo nieuw is deze kruising niet meer. Al in 1916 werd de druif door Georg Scheu in Alzey gecreëerd en later ook naar hem vernoemd. Omdat hij werkte aan een serie kruisingen van riesling met silvaner werd lang aangenomen dat scheurebe riesling x silvaner was. Maar DNA-onderzoek toonde eind jaren ’90 aan dat riesling wel een ouderaandeel is, maar silvaner niet. Tenminste niet in pure vorm.
Het zeer complete werk van Jancis Robinson, Julia Harding en José Vouillamoz geeft gek genoeg slechts aan dat het een kruising is van riesling en een onbekende partner. De internationale databank voor wijndruiven (VITIS-VEA van de Geilweilerhof in Siebeldingen) geeft dan meer informatie: scheurebe zou een kruising zijn van riesling en bukettrebe, op zich weer een kruising van silvaner x trollinger.
Tegenwoordig staat er 1573 hectare scheurebe aangeplant in Duitsland, slechts de helft nog maar van de aanplant eind 20e eeuw; elk jaar loopt het oppervlak met zo’n 100 hectare terug.
Apart
Wat scheurebe apart maakt, is met name zijn variëtale aroma. Dit wordt nogal bepaald door vluchtige zwavelhoudende verbindingen (thiolen, bij scheurebe vooral mercaptomethylpentanon (4MMP)), die intense geuren van buxus, zwarte bessen en grapefruit geven, zeker indien men specifiek voorgeselecteerde gisten gebruikt.
Het zijn aroma’s die je ook kunt tegenkomen in bijvoorbeeld sauvignon blanc en verdejo, vandaar mijn provocerende vergelijking van eerder. En aroma’s die niet zo stabiel zijn: ze zijn na een jaar op fles al deels verdwenen en dan is er van eenvoudige Scheurebe weinig meer over.
Wil Scheurebe echt interessant zijn, moeten de druiven volledig rijp zijn en onbeschadigd in de kelder komen. Dan bewijzen goede producenten als Müller-Catoir, Wagner-Stempel, Wittmann en ook Horst Sauer dat er wel degelijk goede wijnen van te maken valt, zowel droog als zoet, die veel meer hebben dan enkel een lekker aromatisch eerste aroma.
Een Nederlander in Franken
Terug naar Spass im Glas. De wijn is zoals gezegd gemaakt door de Nederlander Philip Prause en de Duitse topproducent Horst Sauer. Het is trouwens een mooi verhaal, dat van Philip Prause.
Hij studeerde geschiedenis in Utrecht en ging als bijbaantje aan de slag bij het illustere duo Inno van den Berg en Edwin Verburg van Henri Bloem in Utrecht. Om zich meer in wijn te verdiepen, ging hij in 2011 drie maanden aan de slag bij Weingut Horst Sauer in Escherndorf aan de Main (Franken), waar hij naar eigen zeggen ‘verliefd werd op scheurebe’.
Horst had dusdanig veel vertrouwen in Philip dat hij hem, toen hij voor de oogst van 2012 terugkwam naar Escherndorf, de supervisie gaf over de oogst van twee percelen scheurebe, in het hart van de Grosse Lage Escherndorfer Lump (voorheen Erste Lage, gelijk aan een Grand Cru-wijngaard, red.).
Van een deel van de druiven mocht Philip, geholpen door Horst, zijn eigen Scheurebe maken (in totaal slechts 600 flessen). Die moest niet helemaal droog zijn, vond Philip, om een mooie zoet-zuur-balans te krijgen. Met 20 gram restsuiker (per liter) en 12,5% vol. alcohol is de wijn inderdaad zeker niet droog, maar de 7,7 gram zuren (per liter) geven voldoende frisheid en smaakbalans.
Prettig is dat de thiolgeuren beschaafd zijn gebleven, waarschijnlijk ook omdat er geen voorgeselecteerde gist is toegevoegd, maar de most spontaan is vergist, zoals Horst Sauer dat meestal doet. De wijn moest plezier geven om te drinken, Spass dus, en dat is zeker gelukt.
Eigenlijk biedt de wijn veel meer dan gewoon wat drinkplezier. Spass im Glas 2012, officieel Escherndorfer Lump Scheurebe Spätlese, geeft inderdaad nu al veel drinkgenot maar is serieus goede, rijpe Scheurebe, die mijns inziens ook nog prima tien jaar meekan. Zó is Scheurebe wél lekker…
“Heerlijk zuiver en fruitig in de geur, met rijpe grapefruit (ook wat zeste), een beetje cassis, nougat en aangenaam warme kruidigheid. De smaak is sappig, vol maar fris, met tonen van amandelspijs en rijp citrusfruit. Het restzoet is op zijn plek, versterkt de toch al goede vulling en geeft een zekere breedte van smaak. De finale heeft iets ziltigs en is redelijk lang, ook door voldoende zuren. Erg knappe wijn, serieuzer dan naam doet vermoeden!” 15,5 punten
Lars Daniëls MV.
Escherndorfer Lump Scheurebe Spätlese ‘Spass im Glas’ 2012, Made by Philip Prause & Horst Sauer is alleen verkrijgbaar bij Henri Bloem Utrecht, voor € 15,95 per fles. Oplage is beperkt.
