De Bourgogne-oogst 2009 belooft zeer hoog van kwaliteit te worden. Zowel voor rood als wit. De producenten lopen te juichen. Gelijk hebben ze. Een topjaar in een economische crisis. De tijd zal uitwijzen hoe de jaargang 2009 op de markt ontvangen zal worden. Karel de Graaf, Bourgogne-specialist, doet verslag.
De Bourgogne-oogst 2009 belooft zeer hoog van kwaliteit te worden. Zowel voor rood als wit. De producenten lopen te juichen. Gelijk hebben ze. Een topjaar in een economische crisis. De tijd zal uitwijzen hoe de jaargang 2009 op de markt ontvangen zal worden. Karel de Graaf, mede-oprichter van Perswijn, Bourgogne-specialist en onze correspondent voor dit bijzondere wijngebied, was zeer recent ter plekke en doet verslag voorafgaande aan de oogst die zaterdag 5 september begint.
Zo’n twintig, vijfentwintig jaar geleden begon in de Bourgogne de oogst ‘pas’ in oktober of de boeren waren in oktober nog druk bezig de oogst binnen te halen. Die tijd is min of meer voorbij. De oogsten beginnen nu gemiddeld zo’n twee tot tweeëneenhalve week vroeger dan destijds. Oorzaak: de klimaatopwarming als gevolg van de CO2-uitstoot. Een recente uitzondering is de oogst van 2008, toen begon de oogst eind september.
Wordt het vegetatieseizoen dan ook korter, zullen velen zich afvragen. Neen!De lengte van het seizoen blijft gelijk, aangezien het ook eerder begint. Dus niets nieuws onder de zon. De boeren verlengen het seizoen niet door later met de oogst te beginnen. De Chardonnay en de Pinot Noir zijn druiven die niet overrijp geoogst dienen te worden. Dat tast hun karakter teveel aan. Bovendien lopen de suikergehaltes (en daarmee de alcoholpercentages) dan te hoog op en beginnen de druiven vocht te verliezen en wordt het oogstvolume kleiner.
Een groot bijgeloof in de Bourgogne dat steeds meer waarheidsgehalte krijgt is het gegeven dat de meeste jaren die op een 9 eindigen topjaren zijn. Voorbeelden: 1999, 1989, 1969, 1959, 1949 en 1929. Aan dit illustere rijtje wordt -zoals het er nu naar uitziet – ongetwijfeld 2009 toegevoegd.
Afgelopen weekend was ik in de Bourgogne en de situatie zo vlak voor de oogst is werkelijk zeer bijzonder te noemen. En wel in alle vijf districten. De winter 2008/2009 was weer eens ouderwets koud in de Bourgogne. Koude doodt allerlei ongedierte en de wijnstok kan volop van zijn ‘winterslaap’ genieten. Het uitbotten van de wijnstokken had dit jaar vroeg plaats. De bloei was ook vroeg en voorjaar en zomer waren warm tot heet met voldoende neerslag en geen weersituaties die roet in het eten gooiden. Ideale omstandigheden dus voor een oogst van topkwaliteit.
De wijngaarden staan er nu zeer groen bij en er zijn geen noemenswaardige ziekten. De druiven zijn zeer gezond, de schillen zijn vrij dik, de zuurgraad is in orde en er hangt een goed volume. Meer kun je je niet wensen.
Roland Masse, de régisseur van het Domaine van de Hospices de Beaune, meldde een paar weken geleden in een interview dat op dat moment 50 procent van de véraison, de rijping, al had plaatsgevonden en hij voorzag een oogstdatum van 5 september.
Een aantal producenten dat ik sprak zou aanvankelijk ook op zaterdag 5 september beginnen, maar heeft besloten in de loop van week 37 te beginnen. De suikergehaltes kunnen nog wat omhoog en men gaat voor een optimale schilrijpheid (maturité phénolique). Het gevaar van te snel oplopende suikergehaltes (en dalende zuurgraad) ligt nu niet op de loer. In 2008 was dat gevaar er wel vanwege het feit dat een deel van de druiven door rot was aangetast. Als dat het geval is, is het oppassen geblazen en dien je het suikergehalte en de zuurgraad goed in de gaten houden. De schilrijpheid is optimaal als de pitten bruin zijn. In 2003 waren de pitten nog niet rijp, terwijl de suikergehaltes aan de hoge kant waren. De droogte in dat jaar zorgde voor bladafval en daarmee een blokkade van de rijpheid. Die kwam toen pas weer op gang na de regenbuien van eind augustus.
De degelijk werkende producenten die niets aan het toeval willen overlaten, doen zogeheten prélèvements. Ze plukken wat trossen van verschillende wijnstokken en uit verschillende rijen, persen die met een mini-pers met een persdruk van twee bar (atmosfeer) en laten de most daarna analyseren bij een laboratorium. Op deze manier krijgen ze een goede indruk van de mate van rijpheid, suikergehaltes, droge stof, zuurgraad (wijnsteen- en appelzuur), enzovoort van de druiven uit hun verschillende percelen en wijngaarden. De analyses laten zien dat de druiven in 2009 relatief veel wijnsteenzuur bevatten. In 2008 was dat precies andersom. Toen bevatten de druiven veel appelzuur vanwege de koele nachten en lage temperaturen in juli en augustus.
2009 was in de Bourgogne een zon- en lichtrijkjaar. Sommige producenten denken zelfs aan het inmiddels beruchte jaar 2003, maar dat moet op een misverstand berusten. Dat jaar werd gekenmerkt door een enorme hitte en droogte, maar dat was in het vegetatieseizoen van 2009 niet het geval. Er is tijdens het seizoen voldoende vocht gevallen en dat voorkwam dat de wijnstokken last kregen van zogenaamde stress hydrique, het verschijnsel van watertekort dat leidt tot bladafval en als gevolg daarvan geen photo-synthese. Eerder moet je denken aan het grote jaar 2005, maar toen was het minder warm en veel droger.
Als er goed zicht is op de uiteindelijke kwaliteit van de oogst 2009, hoort u weer van mij.
Karel de Graaf
Vrijdag 4 september heeft NOVA een item waarin aan Karel de Graaf vragen worden gesteld over klimaatverandering in de Bourgogne. Vragen en/of opmerkingen? Mail naar karel@graafbourgognes.nl
Op de foto, van boven naar beneden: zeer groene wijngaarden, druiven klaar voor analyse, bijna rijpe pinot noir.
