Reizen is romantiek tegen beter weten in. Dat weten ze bij Slow Food ook. Voordat hun reisgids Barolo en barbaresco. De Langhe en zijn grote wijnen echt van start gaat, worden alle illusies die de lees-reiziger nog zou kunnen koesteren over dit gebied hem op twee pagina’s vakkundig ontnomen.
Reizen is romantiek tegen beter weten in. Dat weten ze bij Slow Food ook. Voordat hun reisgids Barolo en barbaresco. De Langhe en zijn grote wijnen echt van start gaat, worden alle illusies die de lees-reiziger nog zou kunnen koesteren over dit gebied hem op twee pagina’s vakkundig ontnomen: ‘U mag niet denken dat er nog een kleine, afgelegen trattoria te ontdekken valt, een eethuisje buiten de grote toeristenstromen (…). Stroop ook niet de hoeven af op zoek naar flessen rasechte boerrendolcetto. (…) Denk ook niet dat deze streek behoed is voor speculanten en industriële bouwwoede. (…) Het internationale succes van de wijnen uit deze streek heeft bovendien geleid tot de ondoordachte neiging om overal wijnstokken te planten. Daarbij verdwenen eeuwenoude bosjes en werden ook steile hellingen niet ontzien.’ En zo nog even verder. Met een van clichés geschoonde geest kan de reiziger op weg.
Maar eerst volgen nog twee andere inleidende hoofdstukken. Het eerste daarvan heeft grappig genoeg als bovenkop ‘Rode draad’, maar vormt meer een kluwen, met zinnen als ‘Tot enkele jaren geleden was de mildheid van een barbaresco duidelijk te proeven, en die trok een lange neus naar de allesbehalve milde oorsprong van de bewoners als zoons van het ‘barbaarse woud’ dat een toevlucht bood aan de Ligurische Statiello’s op hun vlucht voor de Romeinse legioenen (de plaatsnaam Asili, bij wijnliefhebbers goed bekend, is daarvoor een aanwijzing)’. Het tweede hoofdstukje gaat over de grote wijngaarden van het gebied en is, mede door een (te) lange uitweiding over de classificatie van 1855, ook al niet erg toegankelijk. Van een reisgids verwacht ik heldere informatie die de zaak snel en in grote lijnen duidelijk maakt. Deze teksten verschaffen meer inzicht in de Italiaanse breinen waaruit ze voortkwamen, dan in de wijnbouw in de Langhe. Wat ook wel weer een attractie op zichzelf is, natuurlijk.
En waar zeur ik eigenlijk over, want vanaf pagina 16 barst de gids in volle glorie los. Er staan vier routes in: (de stadsroute) Alba, van Alba naar Barolo, van Alba naar Castiglione Falletto en van Alba naar Neive. Bij de drie ‘van-naar-routes’ worden ook uitstapjes te voet en op de fiets gegeven, voor onderweg. Het praktische gehalte van de bijgevoegde kaartjes lijkt me tamelijk beperkt. Zo zijn de lettertjes op de stadsplattegrond van Alba piepklein, en zijn de autoroutes nogal globaal aangegeven. De geschreven informatie is echter wel tamelijk uitgebreid, en ach, een goede autokaart of tomtom neem je toch wel mee. Bij elke route én achterin het boek staan lange lijsten van adressen voor koffie, ijsjes, kaas, grappa, truffels, aperitieven, wijnkelders, wijnwinkels, musea, restaurants, slaapgelegenheden enzovoort.
Maar de grootste aantrekkingskracht van deze gids ligt in alle korte en langere teksten over gastronomie, geschiedenis, architectuur (inclusief adviezen als: ‘Loop naar de dubbele rij bomen en kijk maar niet naar de paleizen uit de jaren zestig die als een lelijke franje rond het middeleeuwse gezicht van het pleintje staan’), schilderkunst en natuurlijk wijn, veel wijn. Dit alles geïllustreerd met een ruime hoeveelheid foto’s. Heerlijk om in te bladeren, hier en daar een stukje te lezen en een beetje weg te dromen bij teksten over ‘de vader van de barbaresco’, of over Barolomaker Bartolo Mascarello, die ‘geen barriques, geen Berlusconi’ op zijn etiketten zette. Het kost even tijd om de opzet van het boek te doorgronden. Maar dat past wel bij het onderwerp. En wordt mooi weerkaatst in de tekst ‘De rite van het kaatsen’, over het eindeloos trage en onbegrijpelijke kaatsspel in Alba: ‘een vraag die toeristen verbijsterde, was: waarom doen ze aan sport in de kleren van een ober? Waarop het antwoord luidde: maar wie heeft u gezegd dat dit een sport is?’.
Anda Schippers
Armando Gambera en Serena Milano, Barolo en barbaresco. De Langhe en zijn grote wijnen, Mets & Schilt, vertaald door Jacques Meerman. In de reeks Slow Food-reisgidsen verscheen eerder een gids van Turijn.
