Reportages & Reizen

Vintage Port, het beste wat Port te bieden heeft, wordt van oudsher maar twee tot drie keer per decennium geproduceerd. Alle sterren moeten goed staan: homogeen hoge kwaliteit in de hele Douro (een enorm gebied met circa 40.000 hectare wijngaarden), voldoende productie en – ook niet onbelangrijk – een markt die bereid is de wijnen te kopen. Maar de laatste jaren is dit beeld radicaal veranderd. Gedeeltelijk door de opkomst van nieuwe producenten die (bijna) ieder jaar Vintage Port maken, Single Quintas zoals Quinta do Crasto en Quinta do Vesuvio, maar ook gedeeltelijk door veranderende omstandigheden. Het veranderende klimaat en betere kennis over de wijngaard en het wijnmaken zorgen ervoor dat het bijna ieder jaar mogelijk is Vintage Port van hoge kwaliteit te maken. Hierdoor heeft de Portliefhebber veel te kiezen.

Ooit was Bakar de grootste stad van Kroatië, tot ongeveer 200 jaar geleden. Daarna begon Rijeka zich te ontwikkelen en verdrong Bakar van de eerste plaats. Weer later werd het Zagreb. Bakar is ook bekend van de ‘raid on Buccari’ door de Italiaanse dichter d’Annunzio die met zijn eigen leger een aanval op de stad uitvoerde in 1918. De fraaie ligging aan de baai maakt duidelijk waarom dit kleine stadje ooit zo belangrijk was: een natuurlijke haven, omgeven door steile rotswanden en goed beschermd. Een havenstad heeft wijn nodig om alle dorstige kelen te voorzien en bovendien moest er in wijn gehandeld worden. Veel van die wijnen werden vroeger op de steile terrassen bij Bakar geproduceerd, aangelegd in de 18^e en 19^e eeuw, waar men de lokale druif Belina aanplantte. Ooit was dit een beroemde wijn, die door Tito aan zijn gasten werd geschonken.

Elk wijnland heeft ze wel, regio’s die het beeld van hele land bepalen. Bordeaux en de Bourgogne in Frankijk, Chianti en de Langhe in Italië, Rioja in Spanje, Napa Valley in de Verenigde Staten en de Dourovallei in Portugal, om maar wat voorbeelden te noemen. Gelukkig is er de laatste jaren steeds meer aandacht voor onbekendere wijnbouwgebieden en druivenrassen. Soms speelt de prijs een rol – Bourgogne en Bordeaux zijn vaak eenvoudigweg te duur geworden–, soms geven de kwaliteit van andere druivenrassen (bijvoorbeeld silvaner uit Franken), het terroir (Etna) of de stijl (vin jaune) de doorslag. Oostenrijk is geen uitzondering. Iedereen wil Grüner Veltliner of Riesling uit de Wachau, maar het land heeft veel meer te bieden, bijvoorbeeld Blaufränkisch en Welschriesling uit Eisenberg. Als de Wachau met zijn steile terrassen en de door het gebied heen slingerende Donau het meest indrukwekkende landschap heeft, dan is Eisenberg met zijn pittoreske dorpen, historische pershuisjes, weidse uitzichten en agrarische karakter het meest idyllisch. In september presenteerden de belangrijkste producenten voor de tweede keer hun wijngaardwijnen op de Single Vineyard Summit in Grafenegg.

Mousserende wijn is razend populair. Het OIV (die wereldwijd alle productie- en verkoopcijfers bijhoudt) constateert een onverzadigbare dorst naar bubbels, wat blijkt uit een gemiddelde jaarlijkse groei van ongeveer 3% de afgelopen twee decennia. Dat is veel in een sector die over het algemeen te maken heeft met stagnerende groei. Hoewel de verkoop van mousserende wijnen in 2020 dankzij Covid een flinke tik kreeg (er viel immers even weinig te vieren), is dat dit jaar alweer helemaal hersteld en waarschuwen Champagnehuizen zelfs voor tekorten rond de feestdagen.

Vroeger deed zich zelden de gelegenheid voor om Hongaars zoet te proeven. Deze lacune in mijn wijncultuur is ondertussen goedgemaakt. Tijdens de Hongarijereis had ik het voorrecht om grote, vaak peperdure Tokaji Aszú te proeven, inclusief Essencia, het ultieme pareltje van de Hongaarse wijnbouw.

Mijn belangstelling voor Hongaarse wijn begon bij een smeulende nieuwsgierigheid naar zoete Tokajiwijnen. Hoe smaken ze, hoe worden ze gemaakt, worden de ingedroogde druiven met botrytis écht bes per bes aan de stok geplukt? De Tokaji-wijn was mij tot voor kort nagenoeg alleen bekend uit boeken. Tijdens het opzoekingswerk voor de Perswijn-artikelenreeksen over zoete Duitse wijn (2020) en historiek van wijnsymboliek (2021) stootte ik geregeld op besprekingen van Hongaars zoet van gebotrytiseerde druiven.

Hoe vier je het leven van iemand die geen grenzen kende? Die geen enkele boodschap had aan lijntjes om binnen te moeten kleuren? Logisch: met een hoogstaande lunch tussen vallende herfstbladeren in een bos in Amsterdam-Noord. Dat het maar 8 graden is maakt niet uit, dat de keukenbrigade van restaurant Bridges fantastische kunstgrepen moet uithalen evenmin.

De vzw Belgische Wijnbouwers, een belangenorganisatie van Belgische, voornamelijk Vlaamse wijnbouwers, inviteerde me op hun eerste exportevent voor Belgische wijn in buurland Nederland (dinsdag 26 oktober 2021). De wijnen van 14 Belgische wijndomeinen werden voorgesteld aan overwegend Nederlandse wijnprofessionelen in de feeërieke theaterzaal van het Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond in Amsterdam. Ik hapte toe. Niet vaak krijg ik de gelegenheid om zoveel Belgische wijnen samen te proeven en tegelijk te praten met hun makers.

Het meest recente IPCC-rapport sluit onzekerheid rondom de oorzaken van klimaatverandering vrijwel uit. Menselijk handelen is de belangrijkste oorzaak. Voor diegene die ook nu het IPCC nog wantrouwen, heeft de natuur zelf dit jaar de nodige voorbeelden gegeven van wat ons met grotere regelmaat te wachten staat. Ongekende hitte in Canada en Italië, alles verschroeiende bosbranden in Griekenland, California en Siberië en overstromingen van zondvloedproporties in Duitsland en China.

Op een enkele uitzondering na zal je van Saale-Unstrut bij Nederlandse en Belgische importeurs geen fles in de rekken vinden. Gebrek aan kennis bij ons, de vaak minuscule (hobby)domeinen en de lage productie maken de wijnen minder exportvriendelijk. Voor een goed beeld moet je ter plaatse gaan. Dan besef je pas hoe bijzonder en uniek deze kleine regio wel is.